Wachten op Rammi en Mo, onze vrienden Ramadan Hussein en Mohammed Balata uit de Gazastrook, mijn collega’s daar die werken voor gehandicapten.
Toen ik in januari in Gaza was, en mijn Nederlandse collega’s er niet in mochten maakten we een plannetje: als Nederland niet naar Gaza kan, dan komt Gaza maar naar Nederland.

Dus gingen we aan het werk om twee mensen van daar voor een week naar Nederland te halen. Ramadan is audeoloog (oortjes) , en er wel aan toe om zich weer eens te oriënteren op zijn vak. Hij heeft vroeger in het buitenland gestudeerd. Mohammed, die jonger is, is zoals de meeste van zijn leeftijdsgenoten nog nooit buiten de Gazastrook geweest. We gunden ze alletwee een weekje uit die bende daar.

Maar dat gaat natuurlijk niet zomaar. Er moeten visa komen. Dat is niet eenvoudig, want die moeten aangevraagd worden bij de Nederlandse Ambassade in Tel Aviv, en daar mogen ze niet heen. Dus moet de aanvraag eerst naar de Vertegenwoordiging van de Nederlandse Regering in Ramallah, maar dat is op de Westoever en daar mogen ze ook niet heen. De papieren moeten dus per bode naar Ramallah, van daar uit naar Tel Aviv, dan moet de aanvraag behandeld worden op het Ministerie in Nederland, de goedkeuring gaat weer naar Tel Aviv, die zetten een stempel in het paspoort, die moeten dan weer naar Ramallah, en van daaruit weer naar Gaza met een speciale bode. Die bode kost geld, en het lukt alleen wanneer Israël niet net weer de grensposten heeft afgesloten.

En als alle papieren dan in orde zijn mogen ze de Gazastrook alleen uit via de grens met Egypte, ze krijgen geen toestemming om door Israël te reizen. Daar moet je een dag extra voor uittrekken, want het is normaal dat je er vier uur, zes uur, staat te wachten. Je moet van te voren een plaatsje op de bus hebben veroverd, want er mogen maar een beperkt aantal bussen per dag de grens over. En je moet er voor zorgen dat je al in het zuiden bent, want vaak gaan de checkpoints tussen Gazastad en Rafah voor onbepaalde tijd dicht. Dus Mohammed, die in Gazastad woont, gaat een dag van te voren bij Ramadan logeren die in het vluchtelingenkamp Bureije woont. Dan moeten ze hopen dat de grenspost bij Rafah open is. Soms laten ze alleen mannen door boven de 35, getrouwd en met kinderen. Mohammed is nog niet getrouwd, Ramadan wel, met kinderen, maar nog geen 35. En meestal hoor je pas wat nu weer de regels zijn als je bij de grens probeert om er door te komen.

De eerste keer lukte het niet omdat niet alle papieren in orde waren. Dat is ook een hele lijst. Lang aanvraagformulier, werkgeversverklaringen, uitnodigingsbrieven uit Nederland, kopie van de reservering van het vliegtuig vanaf Caïro, want ze mogen er alleen via Rafah uit, als dat tenminste niet is afgesloten, reservering van het hotel, verklaringen dat wij financiëel voor ze verantwoordelijk zijn. Een paar van de papieren moeten van handtekening worden voorzien, en kunnen dus niet met per e-mail, maar per fax. Vaak doet de electriciteit het niet, en dan lukt het niet om de papieren door te sturen.

De tweede keer begonnen we vele weken van te voren. Ik mailde, belde en faxte naar Ramallah. Ramadan en Mohammed moesten een tijd wachten tot ze met een bode hun paspoorten naar Ramallah konden sturen. Begin mei was dat gelukt. Ik belde naar Ramallah, ja, alle papieren waren compleet, en zouden worden opgestuurd naar Tel Aviv. Nu begon het wachten. Deze zaterdag, gisteren, zouden ze op weg gaan naar de grenspost Rafah, met een dag extra speling, om op zondag, vandaag het vliegtuig te kunnen nemen in Caïro. Donderdag een paniektelefoontje van Ramadan. Het visum van Mohammed was goedgekeurd, maar dat van hem was ‘aangehouden’ en niemand kon hem vertellen waarom. Ik ging weer bellen. In Ramallah zeiden ze dat alle papieren op 11 mei waren doorgestuurd naar Tel Aviv, en dat ik de visumdienst in Den Haag moest bellen waar de visa bleven. In Den Haag konden ze me vertellen dat de aanvraag van Ramadan inmiddels door de Europese commissie was behandeld die daar over gaat, maar dat ze door de vele aanvragen een achterstand hadden. Waarom het visum van Mohammed al klaar was, met exact dezelfde papieren konden ze me niet vertellen. Ik legde nog eens uit dat het inmiddels wel erg veel haast had. Die middag zou ik nog gebeld worden om een paar vragen te beantwoorden. Dat gebeurde. Of ik de mannen persoonlijk kende, wat ze kwamen doen, hoe lang ze zouden blijven, wie er verantwoordelijk voor ze was – het meeste daarvan stond allang op hun aanvraagformulieren, maar oké, dit was kennelijk een check. De mevrouw vond dat alles nu wel in orde was en doorgestuurd kon worden naar Tel Aviv. Ik belde naar Gaza. Volgens mij is alles nu in orde, kon ik zeggen. De visa komen er aan. Vrijdagavond, paniekmail. We are desprit, schreef Ramadan. Geen visa. En zaterdag zijn de ambassades en de vertegenwoordiging dicht.

Dus daar ging hun vliegtuig zonder hen, en nu moet alles weer opschuiven. Ik bel naar het hotel, betaal voor de dagen dat ze niet komen, vliegtuigticket moet verlengd, hopen dat er plaats is op het vliegtuig als ze er door zijn, het kost allemaal handenvol geld, het hele programma dat we voor ze hebben gemaakt moet weer veranderd. En dan maar hopen dat Rafah over een paar dagen open is.

Afwachten. Bellen. Weer wachten. Bellen. Wachten.
We leren het te doen als de Palestijnen die nooit weten waar ze aan toe zijn.