Twee landen die zichzelf regelmatig op de borst slaan dat ze democratiën zijn in een barbaarse wereld, twee landen die de internationale rechtsregels met voeten treden als ze dat zo uitkomt: De VS en Israël. Beide landen hebben de twijfelachtige eer de enige democratiën te zijn waar martelen is gelegaliseerd, en verdachten kunnen worden opgesloten zonder proces en zonder rechtsbijstand. Maar dit is de keerzijde van een democratie: in sommige gevallen moeten de machtshebbers het hoofd buigen voor de uitspraken van het Hooggerechtshof. Twee keer kleine, maar symbolisch belangrijke winst voor wat een werkelijke democratie hoort te zijn.

In de VS werd Bush op de vingers getikt over het zonder rechtsbijstand opsluiten van verdachten die op een of andere wijze van terrorisme verdacht zouden kunnen worden. Het grote belang daarvan is dat er zonder proces, zonder rechtsbijstand en dus zonder controle steeds meer mensen opgesloten kunnen worden die de ‘verkeerde’ nationaliteit, religie, kleur of herkomst hebben. Zoals nu mensen die de VS binnenkomen met een Arabisch klinkende naam al kunnen merken. In de VS (en in Israël) wordt het opsluiten van mensen steeds meer als ‘preventieve’ maatregel gebruikt, waarmee de rechtsorde waarin is afgesproken dat mensen alleen bestraft kunnen worden voor wat ze hebben gedaan, en niet voor wat ze eventueel zouden kunnen gaan doen op de kop wordt gezet.

In Israël besloot het Hooggerechtshof, die overigens meestal in de naam van de ‘veiligheid’ de kant kiest van regering en leger, dat een deel van het traject van de muur moet worden gewijzigd, omdat het disproportioneel schade aanricht voor de bevolking. Symbolisch een grote winst, er gaan nog meer processen volgen. In de feitelijke realiteit maar een kleine winst: het gaat maar om 3 kilometer van de muur die uiteindelijk 950 kilometer gaat worden, en over het principe: mag je een scheidingsmuur bouwen op en in bezet gebied wordt geen uitspraak gedaan, en die gaat dus gewoon door.

Maar toch: soms zegeviert recht even over macht.