In de tijd dat ik nog regelmatig lezingen en lessen over feminisme gaf, en ik de drie modellen voorstelde waar vrouwen uit konden kiezen, was er altijd wel een man die op dat moment opstond en zei: alsof mannen het makkelijk hebben. Wij hebben niets te kiezen. Ik kon die man van harte gelijk geven.
Niet dat mannen niets te kiezen hebben, maar het wordt ze wel moeilijk gemaakt om van de mannelijkheidsnorm af te wijken. Waar vrouwen bij hun emancipatie voor een eigen achterban hebben gezorgd, staan mannen er bij hun keuzes vaak alleen voor.
Het is waar dat er van mannen eigenlijk maar één ding verwacht wordt: dat ze werken. Dat ze presteren. Dat ze daarnaast een gezin hebben, maar er op kunnen rekenen dat tenminste een groot deel daarvan verzorgd gaat worden door een vrouw. Dus denken ze vaak dat ze bij de keuze van hun beroep geen rekening hoeven te houden met het feit dat ze eens vader gaan worden. Als het maar genoeg geld in het laatje brengt.
Mannen worden geacht om te presteren, en hun identiteit valt vaak samen met hun baan. Vraag een man wat hij is en hij noemt zijn beroep. Dat is de norm. Aan twee kanten van die norm kunnen mannen problemen krijgen: de mannen die overdrijven. Die te hard gaan werken, die vinden dat ze nog niet genoeg presteren, die net zo lang promotie maken tot ze op een plek terechtkomen waar ze niet meer competent zijn. Die niet denken: heb ik wel werk waar ik gelukkig van word, maar heb ik werk waar ik mee kan verdienen en waar ik mee voor de dag kan komen. Dat zijn de kandidaten voor managerskwalen, hart- en vaatziekten, teveel roken en drinken, auto-ongelukken en een slecht huwelijk.
En er zijn mannen die niet aan de norm voldoen, die in ogen van anderen en vaak ook van zichzelf niet geslaagd zijn om aan het heersende mannelijkheidsbeeld te voldoen. Werkloosheid is voor iedereen naar, mannen lijden er vaak nog meer onder dan vrouwen omdat het moeilijker is om je zelfbeeld als man in stand te houden zonder baan -vrouwen hebben nog altijd het moederschap, waarmee ze antwoord kunnen geven op de vraag: wat ben je. Ook onder mannen die niet aan de norm voldoen kandidaten voor teveel roken en drinken, depressies en andere problemen.
Bij elkaar opgeteld is er héél veel voor te zeggen om vrouwen- en mannenrollen meer te mixen en werk en zorg beter te verdelen.
Als ik een reclamespotje zou moeten maken voor die verdeling van werk en zorg, gericht aan mannen, dan zou ik zeggen dat het drie dingen op kan leveren:
1. Een betere relatie met jezelf, een leven dat meer in balans is. De prestatiedwang een beetje relativeren en zien dat er meer in het leven is dan dat.
2. Een betere relatie met vrouwen. Juist de ongelijkwaardige rolverdeling is wat zo vaak ruzie veroorzaakt en echtscheiding. Niet per se een makkelijker relatie, waarin je maar je gang kunt gaan en mag verwachten dat alles klaar voor je staat als je thuis komt. Meer onderhandelen dus. En als dat een beetje wil, een spannender en leukere relatie die minder de kans heeft om te verslonzen. Twee mensen die met verhalen naar huis komen in plaats van maar één. Twee mensen die het wel eens moeilijk hebben met de kinderen, in plaats van maar één. En dus: meer gesprek, meer partnerschap.
3. Een betere relatie met de kinderen. Te vaak zie ik mannen die pas bij hun tweede of derde nest, wanneer de carrièredwang een beetje is uitgewoed, ontdekken hoe belangrijk hun kinderen eigenlijk voor ze zijn en hoe het ze spijt dat ze die uit het vorige nest eigenlijk zo weinig hebben meegemaakt. Ik denk dat als je mannen aan het eind van hun leven vraagt waar ze spijt van hebben ze zelfden zullen zeggen: dat ik te weinig heb gewerkt. Wel: dat ik te weinig tijd had voor de kinderen.
Zou het helpen, zo’n reclamespotje?
Een spotje alleen werkt maar even of de echte halstarrigen halen hun schouders op. Volgens mij is een landelijk onderzoek een basis om te peilen hoe het er nu voorstaat. Volgens mijn gevoel komt er dan een kleine groep die graag nog carriere wil en kan maken. Deze moeten dan ook de kansen krijgen. Bedrijven moeten dan ‘gedwongen’ worden er aan mee te werken. In een vorig stuk werd ook al uitgelegd dat het om keuzes gaat. Als je kiest voor de traditionele vormen is het pad al gelegd. Het gaat juist om de keuzes die zoveel weerstand oproepen die geholpen moeten worden. Zowel voor vrouwen als voor mannen, maar eerst maar eens de vrouwen die een achterstand op hebben gelopen, traceren, opleiden en in het bedrijfsleven plaatsen en dan op flinke posities.
Trouwens gisteren kreeg ik een opmerking dat een feminist anti-mannen is, volgens de Van Dale is dat niet zo. Misschien slim om een nieuwe golf te verzinnen qua woord? Bij het woord alleen al zetten de mannen de hakken in het zand. Masculien klinkt ook nog wel lief 🙂
Anja, de zangeres en kansgeefster aan jong talent in de jaren 70 en 80, socialiste in hart en nieren, Cobi Schreijer, woont in het Rosa Spierhuis in Laren. Ze is heel erg bij de tijd nog, maar haar lichaam begint haar in de steek te laten. Cobi houdt van gezellige aandacht. Haar liedjes waren toen, en zijn vaak ook nu nog, helemaal “in”. Misschien kan je eens met haar gaan praten over de emancipatie? Wedden dat je een leuke ochtend of middag zult hebben met een slimme vrouw? Haar biografie is zelf erg leuk om te lezen. Zo zie je wat voor strijd vrouwen ook moesten voeren b.v. bij de radio.
Citaat Ninka
“Zowel voor vrouwen als voor mannen, maar eerst maar eens de vrouwen die een achterstand op hebben gelopen, traceren, opleiden en in het bedrijfsleven plaatsen en dan op flinke posities.”
Het probleem is alleen dat er biologische verschillen tussen mannen en vrouwen bestaan. Een zo’n verschil is dat bij mannen de drang naar hogere posities groter is dan bij vrouwen. Mannen zijn ambitieuser, hebben meer geldingsdrang, of hebben anderssoortige ambities, dat kan ook. In ieder geval is overheidsdwang die gebaseerd is op een verkeerd mensbeeld gedoemd te mislukken.
@ Edwin
Als je de analyses van Anja goed gelezen had is de drang naar hoge posities bij mannen meer maatschappelijk bepaald geweest. Dit is niet per definitie een man/vrouw verschil. In Engeland had je na de eerste wereldoorlog in 1912 al de vrouwelijke schilders en buschauffeurs. In Nederland veel later, dit had niets met ambities of gelsachtsgebonden drives te maken maar simpelweg omdat de mannen dood waren en er gegeten moest worden. De Nederlandse cultuur vanuit die tijd is meer een maatschappelijke keus geweest dat vrouwen het werk thuis en mannen buiten de deur deden. Dat wil niet zeggen dat je als vrouw of man in de problemen komt als je ook eens een andere keus wil maken en tegengehouden word dor argumenten dat dit geslachtgebonden zou zijn. Het gaat om uitbreiding van keuzes voor zowel mannen als vrouwen zonder tegen zo’n muur aan te lopen.
Ninka, tijdens zowel de Eerste als de Tweede Wereldoorlog hebben vrouwen het leeuwendeel van het werk binnenslands op zich genomen in de VS en de UK. Zodra de mannen terugkwamen van de oorlog waren die vrouwen niet langer gewenst als buschauffeurs en conducteurs, als vuilsniswagenbestuurders, ambulancechauffeurs en fabrieksarbeiders. Het was “nodig” dat ze terug gingen naar waar ze voor waren: achter het fornuis zorgen voor man, kinderen en huishouden. Door een aantal doorzetsters begonnen langzaam maar zeker toch vrouwen te verschijnen in die beroepen. Maar in eerste instantie voelden de mannen zich ernstig bedreigd in hun bestaan. ZIj zouden hun werk aan een “vrouw” kunnen verliezen en iets ergers was er niet. Nu nog hebben vrij veel mannen grote moeite om “onder” een vrouw te werken. Triest, maar waar. Vooral hier in ons land hebben we heel veel last van religieuze dommeriken die vinden dat vrouwen best minder mogen verdienen, bij een verzekeringsbedrijf minder uitgekeerd zullen krijgen (want ze trouwen toch wel en dan zijn ze onder dak) en ga zo maar door. Nog steeds hebben vrouwen in ons land een achterstand in inkomen van 30% vergeleken bij mannen en nog steeds worden in een aantal gevallen mannen beloond waar vrouwen gekort, lees; gestraft, worden. Als we het dan toch over normen en waarden gaan hebben in de JPB-show, dan is dit er wel eentje om hem mee om zijn rode oortjes te meppen. De bangebroek.
@Lydia
Maar ik meen toch; dat iedere werkgever zijn werknemers dient uit te betalen naar het CAO? (Tenzij er geen CAO van is). En dan maakt het niet uit of je man of vrouw bent. Zo zegt de wet.
Of bedoel je met die 30% iets anders?
In de Telegraaf van 23/08 staat een levensgroot artikel met als kop dat vrouwen nog steeds geen gelijke rechten hebben. waar ik het had over 30% minder (dit is uit informatie van 2003) staat in dit artikel dat het inmiddels nog maar 7% is dat de gemiddelde vrouw minder verdient dan de man. CAO of geen CAO. METRO 1 september 2004: Verzekeraar beschuldigd van vrouwonvriendelijk gedrag. Letselschadebureau De Pals Groep vindt dat verzekeraar Univé een vrouwonvriendelijk beleid voert bij het afwikkelen van letselschadezaken. De de Pals Groep is verwikkeld in een aantal procedures met Univé waarin dit speelt. De versekeraar gaat er volgens het bureau van uit dat vrouwen op den duur kinderen krijgen en dan parttime gaan werken. Een vrouw die door een ongeval niet meer volledig kan werken hoeft volgens Univé slechts enkele jaren een vergoeding voor inkomensschade te ontvangen, omdat zij ook niet volledig zou zijn blijven werken als zij dat ongeval niet had gehad. “Deze wijze van schadebeperking is niet alleen vrouwonvriendelijk, maar druist ook in tegen de geldende jurisprudentie op dit gebied.”, aldus De Pals Groep. In een ander geval gaat Univé ervan uit dat een jonge vrouw die haar man heeft verloren na verloop van tijd wel weer zal hertrouwen, waardoor de financiële schade door de dood van haar man, beperkt blijft. Univé wil niet inhoudelijk reageren.
AD 2 juni 2004: Gescheiden vrouw levert 27% in. Gescheiden vaders gaan er ALTIJD op vooruit. Als kinderen bij de moeder wonen en de vader betaalt alimentatie heeft de vader 33% meer te besteden.
Dit zijn maar een paar voorbeelden. Helaas zijn er nog veel meer. Persoonlijk heb ik er geen idee van waarom dit is. Zoals je zelf zegt, René, er zou gelijkheid in de behandeling moeten zijn. Dat het er (nog) niet is, is verontrustend vind ik.
@ReneR
Dit soort zaken van ongelijke behandeling liggen vaak onderhuids verstopt. Was het maar open dan is het makkelijker. Om je aan te tonen hoe zoeiets werkt een voorbeeld van een jaar geleden. Mijn neef (zoon van mijn oudste zus)komt een poosje bij me wonen omdat het bedrijf waar hij werkt van plaats veranderd. Het is een wintersport vakantie bedrijf voor jongeren. Hij krijgt een vriendin die er ook werkt en komt ook bij me in wonen voor een poosje. Beiden krijgen ze beoordelingsgesprekken. Bij mijn neef is salarisbespreking gewoon een punt op de agenda en nog mooier de baas geeft hem gewoon wat extra erbij. Niks om vragen gewoon normaal. Zijn vriendin heeft een week erna een gesprek maar de financien worden gewoon niet besproken. Ze vraagt er uiteindelijk zelf om en krijgt als antwoord dat haar vriend nu toch genoeg verdiend. Later bij een nieuwjaarsborrel kom ik aan de babbel met de directeur en vraag in een gezellig gesprek waarom dit zo werkt binnen de organisatie. Zijn antwoord was simpel, zo werkt het nu eenmaal in de business en als ik daar geld mee kan verdienen ga ik de wereld niet verbeteren. Zo zijn er legio vorbeelden te noemen dat het nog steeds tussen de oren zit als het gaat om geld en leuke banen. De ´mannen` schuiven die gewoon makkelijker naar elkaar toe want ze moeten toch de kost verdienen. Zelf heb ik het ook vaak meegemaakt binnen de IT bedrijven, in theorie waren ze allemaal geemancipeerd maar als er echt leuke projecten waren of functies werd je gewooomn niet gevraagd. Binnen de Raden van Bestuur en directies is dit nog steeds het werkende meganisme. Voor mij is dat de meetlat geworden of er werkelijk wat gebeurt en dat is nog steed nul.