De luidste roep, na de schokkende moord op van Gogh, is dat dit een aanslag is, niet alleen tegen een mens, maar tegen de vrijheid van meningsuiting. Daar tussendoor, maar veel minder luid, hoor ik maar een paar stemmen die de vraag oproepen of het hier wel om de vrijheid van meningsuiting gaat, of om iets anders. Remco Campert, bijvoorbeeld, in de Volkskrant van 3 november, schreef:
‘De ene na de andere politicus stond pal voor de vrijheid van meningsuiting, maar dat is toch iets anders dan de vrijheid om mensen tot in hun ziel pijn te doen.
“Over de doden niets dan goeds. ” Dat is een stelregel waar Theo van Gogh zich nooit aan gehouden heeft en ik denk dat ik hem zou beledigen als ik nu aardige praatjes over hem hield. Jaren geleden waren de joden zijn slachtoffer. Ik vind dat iemand die toen schreef “wat ruikt het hier naar caramel…vandaag verbranden ze alleen suikerzieke joden” niet als held van de vrije meningsuiting de geschiedenis in moet gaan.’
De vrijheid van meningsuiting is een groot goed, het is de basis van de democratie. Maar er zijn nog meer wetten waar we ons aan horen te houden die evenzeer deel uit maken van onze cultuur, van onze beschaving, en dat is dat de medeburger niet nodeloos wordt gekwetst en beledigd. Dat heet smaad en laster, ouderwetse woorden die kennelijk al bijna zijn vergeten. Dat heet opruiing en racisme, wanneer er negatieve oordelen worden uitgestort over gehele bevolkingsgroepen, wetend dat er al spanningen zijn, dat polarisatie in een land waar verschillende groepen met elkaar samenwonen die spanningen alleen maar opvoeren. Heeft het nog, om een nieuw cliché te gebruiken, te maken met ‘kritiek op de islam’ of ‘kritiek op godsdienst’ wanneer je een gehele religieuze groep uitmaakt voor geitenneukers? Moet dat maar kunnen? Ik vind van niet.
Anil Ramdas (die in het kader van de vrijheid van meningsuiting tegen de grond is geslagen op de Dam) probeerde in zijn lezing opnieuw te formuleren wat we onder beschaving verstaan: dat je je inhoudt, dat je rekening houdt met een ander, onder andere. Onder kritiek versta ik argumentatie. Gescheld is altijd een zwaktebod.
Ik krijg als iemand die wel eens haar nek uitsteekt regelmatig mijn portie rotte vis over me heen. Aangezien ik opkom voor de rechten van Palestijnen, bijvoorbeeld, ben ik geheel voorspelbaar meerdere malen uitgemaakt voor antisemiet. Kwetst mij dat? In het geheel niet. Ik weet wel beter. En ik ben lang door het leven gegaan met de spreuk “ze kunnen wel met stenen naar me gooien, maar ik hoef niet te gaan staan waar ze neerkomen”. Laat maar, dacht ik. Voor mij is het duidelijk dat degenen die mij zo nodig uit moeten schelden in feite laten zien dat ze geen argumenten hebben om de mijne te weerleggen. Ik hield er wel een vervelend gevoel aan over: mijn achting voor degene die zo te keer moest gaan slonk zo ontzettend. En langzamerhand, want het schelden wordt inmiddels norm in plaats van uitzondering, houd ik er een vieze smaak aan over. En een akelig gevoel dat de ‘clash of civilisations’ wel degelijk plaats vindt, alleen dat de scheidslijn tussen de beschavingen ergens anders ligt dan de ontwerpers van de theorie willen denken. Niet tussen islam en westen, maar tussen extremisten en brallers van beide kanten, en de mensen die vinden dat het bij beschaving hoort dat je elkaar in waarde laat en elkaar tegemoet komt.
Het is mij nooit gelukt om Theo van Gogh serieus te nemen. Het was zo duidelijk dat hij er op uit was om te provoceren, en dat het hem nauwelijks uitmaakte wie hij nu weer de kast op kon krijgen, waren het eerst joden, nu waren moslims een veel aantrekkelijk doelwit want die werden zo leuk boos. Ayaan Hirsi Ali zegt dat ze zich schuldig voelt dat ze met haar voorstel voor de film Submission naar hem toe is gegaan. Dat schuldgevoel lijkt mij geheel overbodig. Van Gogh’s enige vrees bij het maken van de film was dat de moslims er géén aanstoot aan zouden nemen.
Ik ben van mening veranderd dat we allemaal maar moeten leren overal tegen te kunnen in naam van de vrijheid van meningsuiting. Ik heb een tijdje geleden besloten niet meer alles op mijn weblog toe te laten, geen gescheld, geen negatieve oordelen over hele groepen mensen, geen beledigingen. Niet omdat ik daar niet boven zou kunnen staan. Maar als ik toesta dat er zo over mij gepraat wordt geef ik het groene licht dat er op deze ruimte die onder mijn verantwoordelijkheid valt ook zo met anderen om gegaan mag worden. En dat vind ik slecht, ik wil daar niet langer medeplichtig aan zijn. Ik kan me wel verweren, voor anderen ligt dat al een stuk moeilijker. En ook al zouden ze zich kunnen verweren, dit is geen beschaving meer. Ik ben dus erg blij dat ik de beslissing om hier een ‘afzeikvrije ruimte’ van te maken al genomen heb voor de moord, en vóór de stroom emotionele uitbarstingen die soms zo erg zijn dat zelfs de meest open websites hebben besloten dat het ergste racisme er af moet. Al is het helaas ook duidelijk dat mijn vrijheid om te besluiten dat er op dit weblog niet meer beledigd en gescholden wordt nieuwe agressie oproept juist bij degenen die zo graag schelden. De rotte vis vliegt me wederom om de oren.
Dick Pels pleit in Trouw (4 november) voor de verruiming van de grenzen van de tolerantie, dat wil zeggen: alles moet gezegd kunnen worden. Fatsoensregels hebben geen zin, zegt hij. Ik ben het absoluut met hem oneens. Want ik kan me wel weren tegen rotte vis, ik kan artikelen schrijven, ik weet de weg naar de rechter als dat moet, ik verweer me wel. Maar dat geldt niet in diezelfde mate voor iedereen, nog afgezien van de vraag of dat is waar we heen willen, deze catch as catch can, deze jungle waarin de (verbaal) sterkste het altijd wint, niet op de kracht van argumenten, maar op de kracht van kwetsen.
Ik ben het veel meer eens met hoogleraar Hans van der Ven, die in het NRC (4 november) zegt dat de vrijheid van meningsuiting belangrijk is, maar dat het onverstandig is om niet te willen denken aan de maatschappelijke gevolgen van de geuite mening.
Er zijn voorwaarden aan een open en vrije discussie verbonden wil die niet in de kiem gesmoord worden. Enkele ervan zijn: dat je meent wat je zegt, dat je de ander in zijn waarde laat, dat je het recht van woord en wederwoord erkent, dat je bereid bent je mening bij t stellen wanneer daartoe aanleiding is. De vraag is of het doen van vulgaire uitspraken, van schelden, kwetsen, en zich almaar blijven hullen in ironie niet tot een verdere ontwikkeling van polarisatie bijdragen, en daarmee, op termijn, tot ontwrichting van de samenleving.
Daar komt nog iets bij. Bij een maatschappelijke benadering van het recht op vrije meningsuiting, waarin de nadruk wordt gelegd op de “markt van ideeën”, dient men er ook oog voor te hebben dat het – als ik het zo zeggen mag – om ongelijke marktpartijen gaat.
De politieke, intellectuele en journalistieke elite heeft een gemakkelijke toegang tot deze markt, terwijl de allochtone gemeenschappen in ons land die niet hebben, althans veel minder gemakkelijk, al was het alleen maar wegens de achterstand in taal, opleiding, invloed en macht. Daar schieten beweringen als “Ik schrijf wat ik wil, laten zij er maar een column of artikel tegenin schrijven” helemaal langsheen.
Betekent dit dat kritiek op religie in de kiem dient te worden gesmoord, omdat de betreffende religieuze groeperingen er onaangenaam door worden getroffen en omdat ze veelal een weerwoord op de “markt van ideën”ontberen? Ik ben de laatste om hier “ja”op te zeggen. Er is veel onvrijheid, ongelijkheid en discriminatie in religies – niet alleen in bepaalde islamitische, maar ook in christelijke tradities – om deze met de (soms) huichelachtige mantel der liefde te bedekken.
Ook de religies zelf bedienen zich van invectieven jegens andersdenkenden die absoluut niet door de beugel kunnen, zoals de recente uitspraak door functionarissen van het Vatciaan dat de scheiding in Nederland tussen nazi-euthanasie en euthanasie volkomen vervaagd is. Ik voor mij meen dat religies de mensenrechten onverkort dienen te respecteren, met name in eigen gelederen, en daarbij een conflict met de eigen tradities voorrang moeten geven.
Maar de publieke discussie daarover dient vanuit een maatschappelijke benadering van het recht op vrije meningsuiting te worden gevoerd. En wel met respect voor de menselijke waardigheid: een nog fundamenteler recht dan het recht op vrije meningsuiting.
Amen, zou ik haast zeggen.
Ik vind het ontoelaatbaar als een joodse burgemeester van Amsterdam wordt uitgemaakt voor NSBer. Nog ongeacht of Job Cohen zelf besluit daar boven te staan, ik vind het onacceptabel, omdat er niet wordt geargumenteerd, in de eerste plaats, want ook Van Gogh was in principe in staat om zijn bezwaren tegen het beleid van Cohen te verwoorden zonder zijn toevlucht te nemen tot grove beledigingen, maar in de tweede plaats omdat we daarmee toestaan dat er op deze manier ook gepraat wordt over en tegen mensen die minder weerbaar zijn dan de burgemeester.
Uiteraard zullen we nu moeten nadenken of de moord op Van Gogh voorkomen had kunnen worden. Voor een grote groep mensen is die vraag al beantwoord, er had meer repressie moeten zijn tegen de moslims in Nederland, en er moet meer repressie komen. Zeker vind ik ook dat er grondig uitgezocht moet worden of politie en overheid meer hadden kunnen doen om de kleine maar extreme groep potentieel gewelddadige mannen met een fundamentalistische opvatting in bedwang te houden. Maar er is meer. Ook de moslimgemeenschappen moeten nadenken over wat zij hadden kunnen doen en gaan doen in de toekomst om meer toezicht te houden op wat er aan geweld in hun eigen kringen kan ontstaan. Maar er is ook reden om de hand in eigen boezem te steken voor de autochtonen. Zo onschuldig zijn we niet aan het klimaat waarin deze haat kon ontstaan, we kunnen de schuld daarvoor niet alleen bij de andere kant leggen.
We zullen nooit kunnen bewijzen dat een andere aanpak een ander effect zou hebben gehad, want dood is dood, en misschien zou de dader door niets tegen gehouden hebben kunnen worden. Maar ik heb daar een gedachte over, die noodgedwongen op niets anders kan berusten dan pure speculatie. Stel dat er Nederlanders waren geweest die naar de rechter waren gelopen met een aanklacht tegen Van Gogh, dat hij met zijn uitspraken aanzette tot haat. Stel dat de rechter de aanklacht had gehonoreerd (Janmaat is destijds veroordeeld voor minder dan wat Van Gogh er allemaal uitkraamde). Had dat Van Gogh tegengehouden? Waarschijnlijk niet. Van Gogh gloreerde in aandacht trekken, een boete of een dagje gevangenis zouden alleen maar hebben bijgevragen aan zijn zelf geschapen image van provocerende ridder van de vrije meningsuiting. Maar het had wel een signaal afgegeven aan de burgers die het doelwit van de beledigingen waren, de burgers die minder toegang hebben tot de “markt van ideeën”: dat er in dit land niet zomaar alles gezegd mag worden, dat we in principe rekening met elkaar houden en niet beledigen als we ook kunnen argumenteren, dat we nog een bepaalde mate van beschaving hoog willen houden.
Het is een universele regel dat waar mensen het gevoel hebben rechteloos te zijn, nergens hun recht te kunnen halen, de tendens ontstaat om het recht dan maar in eigen handen te nemen. Wie niet wordt verdedigd verdedigt zichzelf, en vaak met de verkeerde middelen. Dat is volgens mij wat er is gebeurd. En ik vraag me af of – als er meer mensen waren geweest die tegen Van Gogh hadden gezegd: dit kan niet jongen, dit gaat te ver, en er mensen waren geweest die de moeite hadden genomen naar de rechtbank te gaan, of Van Gogh dan nu nog had geleefd. En de polarisatie in Nederland nu niet zo gevaarlijk op was gelopen.
In ieder geval heb ik er spijt van dat ik die man niet serieus heb genomen en gedacht heb, bral jij maar, mij gaat dat niets aan.
Anja, wat een mooi betoog. Ik sluit me volledig met je aan. Van Gogh WAS nu eenmaal ongenuanceerd, en zijn verwensingen aan het adres van zijn medemens stoelden nauwelijks op argumenten.
De moord op Van Gogh, de aanslagen op New York en Madrid en in Palestina… het waren wanhoopsdaden, die weliswaar NOOIT zijn goed te praten, maar wellicht voorkomen hadden kunnen worden als de Westerse wereld verantwoordelijkheid hadden genomen.
Anja, wat een goed stuk. Dank je wel, ik vind het erg inspirerend, je helpt mijn eigen gedachtenvorming hier ook een stuk verder mee.
En ik weet niet hoe ik een trackback aanbreng, maar ik verwijs op mijn blog ook maar weer eens naar dit stuk:
http://www.phil.uu.nl/~ace/blog/politiek/041105-1.html
Gelukkig dat er ook nog altijd mensen zijn als jij Anja, die moedig hun nek durven uitsteken, die niet nalaten te reageren op onrecht, maar daarbij oog hebben voor wat fatsoenlijk is.
“Zo onschuldig zijn we niet aan het klimaat waarin deze haat kon ontstaan, we kunnen de schuld daarvoor niet alleen bij de andere kant leggen.”
Helemaal me eens Anja.
De Nederlander die moslims geiten-neukers noemt is hier in Nederland een held, en voor vechter van vrije menings uiting. Zo iemand de mond snoeren of op de vingers tikken zou op zijn plaats zijn. Maar de nederlandse rechtstaat doet nix. Als een imam homosexualiteid zondig noemt of erger. Komt de nederlandse rechtstaat met veel trompet geschal deze man de mond snoeren.
Bijde uitspraken zijn niet toelaatbaar en overschrijden de grens van vrije menings uiting. Dus hier meet men met 2 maten door de imam de mond te snoeren en Van Gogh niet. En dat kweekt verdeeldheid. Media, regering en het nederlandse volk moeten hier hand in eigen boezem steken. Media, regering en het nederlandse volk zijn zeker mede schuldig aan dit klimaat.
Is de aanslag op Van Gogh een aanslag op vrije mening uiting of is het een aanslag op iets veel groters.
Islamofobie is mode in de media wereld. Het verkoop enorm en brengt grote kijkcijfers. De emoties kunnen niet hoog genoeg oplopen. Thrillers, horror ( films ) zijn uit. Griezelen doe je het liefst bij het “NOS journaal” en “Den haag vandaag” Na de real-life-soap word real-life-thriller/horror de nieuwste hit. ( om maar een beetje te overdrijven )
Als een niet moslim een misdrijf begaat is voor de media zijn geloofs overtuiging niet intresant. Maar als het hier om een moslim gaat, word zijn moslim zijn breed uitgemeten en mogen kreten als “terroristische beweging”,”Moslim extremisten “, “AIVD” niet ontbreken.
Zo moet het ook gegaan zijn rond 1935 bij onze ooster buren.
Die gedachte maakt me misselijk.
In mijn omgeving hoor ik kennisen roepen “Ja ik heb schrik van moslims. Van mij mogen ze allemaal het land uit of doe er maar een muur omheen ” in mijn hoofd galmen dan ineens de woorden ” Alle Juden raus” en ” Juden viertel “.
Ik moet iets doen en ga de dialoog aan, maar dialoog is niet mogelijk… angst overheerst… ze willen niet horen dat hun angst op valse gronden berust. Angst mede gekweekt door media en rechtstaat.
Ik wil moslims niet in een slachtoffer rol drukken. Ik maak mij zorgen om het land waar in ik woon.
HELP !!
Dit is niet de enige website die ik heb gezien waarop de discussie over vrijheid van meningsuiting de laatste dagen wordt aangezwengeld. Ik vind dat een onaangename ontwikkeling. Ik ben best bereid om toe te geven dat ik Van Gogh een vervelende, onfatsoenlijke ruziemaker vond. Maar dat is niet relevant. Maar de essentie van grondrechten zoals de vrijheid van meningsuiting is nou juist dat ze er voor iederéén zijn, en niet alleen voor braafjes.
Ik begrijp niet goed waar je heen wilt. Moet de vrijheid van meningsuiting volgens jou aan banden worden gelegd? Zo ja, hoe?
Beste Iris, waar ik heen wil geef ik al aan in mijn artikel. Er zijn ook wetten tegen smaad, laster, het nodeloos beledigen van mensen en aanzetten tot haat. Ik vind dat die weer gebruikt moeten worden. Hoe meer vrijheid we hebben, hoe meer verantwoordelijkheid voor hoe we die vrijheid gebruiken.
Over mijn weblog: ik zet er om de paar dagen op dat niet alles automatisch en meteen wordt geplaatst. Nu weet jij dat ook.
Wat een fantastisch goed geschreven stuk! Er staan trouwens steeds van die goeie stukken/commentaren/reacties op deze weblog…zie ook het stuk van Claar! Ik ben maar een eenvoudig mens, geen studiebol of zo en ik heb echt veel respect en bewondering voor mensen, die zò mooi kunnen schrijven. Jullie vertolken mijn gedachten en gevoelens! Hartelijk bedankt!
Ik denk dat het gevaar erin zit dat wanneer iemand alleen maar beledigend is, je groepen alleen in het gezicht mept. Iedere keer weer. Ik vraag me daarbij af wat het uitschelden van bevolkingsgroepen nu voor meerwaarde heeft voor de samenleving? Ik vind dat iedereen vrij moet zijn in dit land, maar ook vrij van smaad en laster.
Nederland is Nederland niet meer hoor ik veel mensen roepen, ‘maar’, zeg ik dan soms tegen mezelf, ‘Nederland is een land en een land ontwikkelt zichzelf altijd. Soms ten goede, soms ten slechte. Met elkaar moeten we ervoor zorgen dat dit land zich ten goede ontwikkelt. En dat kan door het slechte te bestrijden, maar niet door slecht met slecht te bestrijden. Beter zou zijn: het slechte met het recht te bestrijden en vervolgens het slechte te bestrijden met de kracht van de liefde.
Ik zou graag het gezicht van een radicale moslim, een radicale nationalist, een rechts activist of een ander streng orthodox religieus iemand (die zichzelf te allen tijde beter vindt dan een niet religieus iemand) willen zien als ik daar sta – midden in de maatschappij – met om mij heen de mensen die ik lief heb: Hollanders, Arabieren, Surinamers, hetero’s, homo’s (en alles daar tusen in), humanisten, joden, kapitalisten en socialisten. En dan durf ik te spreken dat er een winnaar is.’
Anja, gelukkig ben je niet verslagen. Ook ik voelde me effe als ‘we zijn verslagen’. Een uurtje vanavond op je weblog en ik krijg weer moed.
Vrijheid van meningsuiting is een groot goed. De ander in zijn waarde laten ook. Het is helemaal niet onverstandig je af te vragen wat de gevolgen kunnen zijn van je uitspraken. Dat ben ik met Hans van der Ven eens.
In art.7 van de Grondwet staat: “Niemand heeft voorafgaand verlof nodig om door de drukpers gedachten of gevoelens te openbaren, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet.” En legt daarmee dus tevens beperkingen op aan de vrijheid van meningsuiting.
Net als onze fractievoorzitter (Theo) geef ik gehoor aan de oproep van Claar.
We (SP Rotterdam) zijn hier het gesprek begonnen, we willen samen met de betrokkenen de voorstellen uit onze integratienota (of andere voorstellen) uitwerken, om de problemen in de Rotterdamse samenleving – de symptomen en de oorzaken – effectief te lijf te kunnen gaan.
De vele nieuwe Rotterdammers horen er al lang bij. We moeten eindelijk eens de voorwaarden scheppen dat ze ook met recht het gevoel krijgen er bij te horen. Daarin kunnen we alleen slagen in een dialoog tussen alle bevolkingsgroepen, autochtonen en allochtonen.
Heel, heel hard nodig in een stad met een college dat een visie uitstraalt waardoor de helft van de Rotterdammers zich ongewenst vreemdeling voelt. Een stad waar bevolkingsgroepen apart leven in plaats van samen. Een stad waar gelukkig ook veel bruggenbouwers zijn, gewone Rotterdammers die elkaar opzoeken.
We moeten de boel bij mekaar houden in plaats van verder polariseren. Zoals dat geroep om ‘een heilige oorlog tegen de moslimfundamentalisten’. Door de ene heilige oorlog met een andere heilige oorlog te bestrijden, maak je de boel alleen maar erger. Natuurlijk, deze moord is afschuwelijk, maar laten we ons hoofd koel houden.
Het is moeilijk. In ieder geval is deze site een verademing tussen al het gebral, zoals in “De Telegraaf” bijvoorbeeld.
Anja, als “ongewenst moslim allochtone”vrouw in Nederland wil ik je gewoon bedanken, ik herken mijn woorden in jouw verhaal en ik ben het helemaal met je eens. Ik denk dat men de betekenis van het woord held moet gaan opzoeken en bijstellen in dit land. Is een held iemand die anderen opzettelijk kwetst en die zich aan een van de zwakste groepen uit de samenleving vergrijpt echt een held? Iemand die door zijn ongegronde leugens en zijn laster tot haat oproept is alleen een held als men vindt dat hij hardop heeft durven zeggen wat lang verborgen is gehouden. Men voelt zich door deze held bevrijd en men mag nu openlijk zijn haat tegenover een geloof of bevolkingsgroep verklaren.
Deze”martelaar” heeft een grens overschreden, er was niets menselijks of rechtvaardigde in zijn beledigend en vernederende monoloog. “Ayaan Hirsi Ali zegt dat ze zich schuldig voelt dat ze met haar voorstel voor de film Submission naar hem toe is gegaan. Dat schuldgevoel lijkt mij geheel overbodig.” Ali die overigens door de achterdeur Nederland binnen is gekomen, legt haar wil en haar ideeën op aan iedereen, haar manier van politiek drijven is gelijk aan die onderdrukking die zij denkt te bestrijden. Ze maakt misbruik van haar rechten in dit land en van de onwetendheid van de bevolking, ze speelt met angstgevoelens die zij zelf ook aanwakkert om niet alleen een plek in de samenleving maar ook in de rang van zogenaamde moedige helden te bemachtigen. Haar strijd had ook op een waardige en geloofswaardige manier plaats kunnen vinden op een ander niveau. Is de situatie van vrouwen in Somalië verbeterd sinds Ali haar strijd is begonnen? Wie heeft zij tot nu toe echt geholpen behalve zichzelf? Ik moet wel herkennen dat ze haar rol prima vervult en dat zij haar doel heeft bereikt. Haar opportunistische strijd voor vrijheid gaat gepaard met provocaties en beledigen tegen haar toenmalige geloofsgenoten. Het portret dat Van Gogh samen met zijn opportunistische vriendin van mij als moslim vrouw probeerde te schetsen is het ergste wat iemand ooit zou kunnen doen. Woorden schieten tekort, hoe kan ik mijn gevoelens als moslim vrouw in Nederland beschrijven? Vernederende en kleinerende woorden en beelden die over mij gaan…mij aan het Nederlandse volk als een onwetend en hopeloos wezen voorstellen. Een slachtoffer van de Islam, een onderdrukte en verkrachte vrouw zonder eigen wil of kracht. Ze doen mij precies hetzelfde aan als diegenen die zij beschuldigen; ze verkrachten mij als vrouw en vernederen mij in het openbaar door een irreeel beeld van mij te schetsen en door alles wat mij heilig is tot het uiterste te vernederen. Iemand die mij zou willen helpen zou mij niet op deze wijze behandelen.
Mensen nemen vaak aan dat alles wat ze zien waar is en ik zie die zielige blik in menige ogen, overal word ik als een kind of nog erger als een domme koe behandeld. Ik heb geen rechten geen keuzes alles is mij opgelegd want ik ben immers een eeuwig slachtoffer toch?
Met die afschuwelijke beelden en die pijnlijke woorden leggen ze mijn het zwijgen op. Alleen, ik blijf niet stil uit angst maar blijf stil uit machteloosheid… wie zou mij nog als een volwaardige mens willen herkenen en het dialoog met mij willen aangaan? Ik ben niets meer dan een onderwerp van discussie ze praten over mij als vrouw, als moslim, maar wie praat er met mij? Niemand weet wie ik echt ben en wat ik denk. Om me heen is het erg stil en het begint donker te worden. Ik heb de vooroorlogse tijd gelukkig niet meegemaakt maar ondanks mijn “achterlijke en onwetende”religie en afkomst heb ik hier en daar wat geschiedenis mogen leren en ik kan maar een ding zeggen: we gaan langzamerhand terug in de tijd. Dit keer ben ik aan de beurt, ik werd tot nu toe getolereerd maar ik zal nooit geaccepteerd worden. De geesten zijn net zo bekrompen als toen de tijd, mensen zijn net zo bang en net zo hard als toen. … Wie stopt deze waanzin voordat we te ver heen zijn om het te stoppen? Er wordt hier wel met twee maten gemeten, eigen volk eerst! Zo hebben ze toen de tijd ook gedacht en miljoenen mensen uitgeroeid.
Ik wil even reageren op de reactie van Greasle die stelt dat “Als een imam homosexualiteid zondig noemt of erger. Komt de nederlandse rechtstaat met veel trompet geschal deze man de mond snoeren.” Dit is namelijk absoluut niet zo. Een imam mag homo’s viezerikken noemen, hij mag homo’s beledigen, etc. Maar wat niet mag is het aanzetten tot het moord. Dus wat niet mag is roepen dat je een homo mag of zelfs moet vermoorden. Alleen voor dat laatste kun je in Nederland de mond worden gesnoerd.
Normen zijn vastgelegd in onze wetten. Het is per slot van rekening de reden waarom we die dingen hebben uitgevonden. Zo kan willekeur voorkomen worden. Fatsoensnormen zijn echter een poel van subjectiviteit.
Er zijn grenzen aan de vrijheid van meningsuiting, maar zoals Anja zelf aangeeft zijn die vastgesteld door de wet en niet door ieders persoonlijke subjectieve fatsoensnormen.
Ik ben altijd van mening geweest dat van Gogh met zijn uitspraken de hele situatie te veel polariseerde en hiermee alles alleen maar verergerde (ironisch dat hij zelf het bewijs zo ultiem zou aantonen). Maar om dan gelijk zijn uitspraken niet onder de vrijheid van meningsuiting te scharen, omdat ze onfatsoenlijk zijn, dat is onjuist.
Zaineb, je laatste zin is misselijkmakend, suggestief en volledig irrelevant.
Lieve zaineb.
Je stuk raakt me, en ik wil reageren.Ik weet niet of mijn rectie iets te maken heeft met jouw inzending, maar het roept wel van alles in me op. Ik wil wat over mezelf vertellen.Voor diegenen die het nog niet wisten, ik woon en werk in sakhnin, een palestijns stadje in het noorden van israel. Ik woon dus in een omgeving waar bijna iedereen moslim is.( De bevolking van Sakhnin bestaat uit 8 % christenen)Mijn vriendinnen bestaan voor een groot gedeelte uit vrouwen met hoofddoeken om. Ik werk bij een organisatie wiens doel het is om Arabische vrouwen binnen Israel een beter te leven te kunnen laten hebben. je weet wel ‘empowerment, women and leadership” etc.
Ik beschouw mezelf als een tamelijk feministische vrouw, die er haar hand niet voor omdraait om te zeggen wat ze denkt.
Ik vind het niet altijd makkelijk om hier te leven. Afgezien van de politieke situatie, waar we het nu niet even over hebben, zijn er zoveel ergernissen. Hoevaak moet ik niet horen hoe zielig ik wel niet ben, omdat ik geen zoons heb (ik heb twee dochters al hamdullah) en sommige familieleden komen af en toe nog even langs om me te vertellen hoe belangrijk het is dat ik ooit nog eens een zoon baart. Ik loop verdorie tegen de 50. En waar bemoeien ze zich mee, er wordt zo nu en dan wel eens meewarig naar me gekeken.
pasgeleden vroeg een van mijn vriendinnen me of ik ook vast tijdens de Ramadan. nee dus, ik zie het nut daar niet van in,wel eet ik niet waar mensen bij zijn, en een van mijn dochters vast wel, dus ik zorg dat het eten op tijd klaar is.Ik respecteer mensen die het wel doen, maar het is gewoon niets voor mij. Deze vriendin zei me toen ook dat ik me dus niet compleet had aangepast. waarop ik haar vroeg dat, als zij in nederland zou wonen, ze daar naar de kerk zou gaan inplaats van naar de moskee? nee dus. Affijn, we hebben daar uren over gediscussieerd, en ik moet je vertellen, het was erg heftig.
Of het gehoofdoekte buurmeisje van 18 die me gisteren vertelde dat als ik of mijn dochters op straat door mannen lastig
gevallen zou worden, dat dat onze schuld is, daar we ons hoofd niet bedekken. Ik werd daarop erg boos op haar, en vroeg haar waarom ze haar ogen opmaakte, en mooie kleren aandeed, en ik haar vertelde dat, zelfs al zou ik in mijn blootje ops traat lopen, niemand het recht heeft om me aan te raken. En of zij nu echt dacht dat ze beter is dan ik. Ook vertelde ik haar dat ik respecteer wat ze geloof maar ik wil van haar ook respect hebben. punt.Discussie over.
Nog een ander voorbeeld.Ik heb een paar jaar het gouden kruisje van mij overleden moeder omgehad, gewoon omdat het van mijn moeder was. Daar heb ik zoveel commentaar op gekregen, hoe durfde ik dat te doen. Als ik ze dan ook uitlegde dat het
een aandenken van mijn moeder was, en daarom erg belangrijk voor me, werd dat ook gepikt en begrepen, en toen ik het op een
gegeven moment verloor,kreeg ik van iemand (een zeer religieuze schoonzus) een ander gouden kruisje cadeau.
Dit zijn zo’n beetje de dagelijkse discussies die ik hier heb.
Ik kan er een boek over schrijven.En ik vind het niet altijd even makkelijk om als ‘allochtoon” tussen de islamitische ‘autochtonen” te leven. Toch merk ik dat ik in de loop van de jaren veel respect hier bij mensen heb opgebouwd, juist vooral omdat ik ertegenin gaat, denk ik.
Ik heb zelfrespect, en dat laat ik ook zien. daarbij vind ik het prima wat anderen geloven, zolang ze mij daar niet lastig bij vallen.
Dit is wat er in mijn hoofd opkwam, toen ik jouw stuk las. Ik geloof dat ik hier mee wil zeggen dat je je zelfrespect en zelf trots moet houden. En daarbij mag je mensen confronteren met hun vooroordelen of hun anders denken over dingen.
Er zijn mensen die niet naar mij luisteren en mij maar een raar wezen vinden. Nou ja, daar heb ik dus niks mee,makkelijk zat. Maar er zijn ook zoveel mensen die wel willen luisteren, of mij niet beoordelen op het feit dat ik “anders” ben.Ondanks dat we het vaak niet met elkaar eens zijn, zijn dat wel mijn vrienden.
Ik heb vaak een strijd met mezelf te strijden, en loop wel eens te vloeken ,omdat het niet altijd makkelijk is. Maar ik denk dat ik tot nu toe tamelijk mezelf ben gebleven en daarbij een kring van mensen om me heen heb opgebouwd, die mij gelukkig aardig vinden.
Misschien is voor jouw de situatie in Nederland als “allochtone” vrouw een beetje anders. Maar een en ander komt ook voort uit angst, angst van de Nederlanders voor iets wat ze niet begrijpen, en daarbij zijn er die lui die het heerlijk vinden om olie op het vuur te gooien.
Maar laat zien wie je bent, en dat je iemand ben waar jezelf trots op bent. Laat de mensen zien dat voor jouw die hoofdoek staat voor iets waar jij in gelooft en wat belangrijk is voor je.
je zal je harder moeten bewijzen dan de gemiddelde autochtoon, maar als ik jouw was, zou ik de strijd wel aangaan.
Nog even over Hirshi. Ook ik vind het een draak van een mens. Ik zag hoe ze naar aanleiding van die film van haar een discussie had met allochtone vrouwen in een blijf van mijn lijf huis. Ik ging er van over mijn nek. Ze luisterde niet, en nam deze vrouwen niet serieus, en dat noemt zich voorvechter voor vrouwenrechten.
Maar jullie kunnen sterker zijn dan haar, en je sterk opstellen. Ga het gevecht met de nederlanders aan, ze zullen er alleen maar respect voor hebben, ook al zullen ze het niet helemaal met je eens zijn.
Lieve Zaineb, missschien moeten we maar eens ervaringen uitwisselen over ons leven als allochtoon. Jij in Nederland,ik hier in mijn Sakhnin.Ik denk dat er veel overeenkomsten zijn.
Hartelijke groet. Trees
Anja, een meesterlijk stuk, dat mij heeft geholpen bij het verwoorden van deze bijzondere situatie naar anderen (voornamelijk engels sprekenden hier in China.)
De vrijheid om je eigen mening te geven gaat hand in hand met algemeen geldende en binnen een beschaving vanzelfsprekende fatsoensregels. En: moord is fout.
Met veel respect voor jouw scherpzinnigheid,
liefs
Rob
Zaineb, ik lees wat je schrijft en voel me met jou woedend en machteloos worden. Er wordt je enorm onrecht aangedaan. Jij voelt je als ‘een’ moslimse deel van een probleem gemaakt waar je part noch deel aan hebt. Jij wordt als ‘een’ moslimse in een hoek geduwd waar je helemaal niet wilt zijn. Maar je wordt er continu mee geconfronteerd, nu helemaal. Dat moet helse woede oproepen, die vernedering. Dank je wel dat je hier zo duidelijk laat horen wat je voelt.
Je schrijft: “Om me heen is het erg stil en het begint donker te worden.” Ik weet niet of je dat letterlijk bedoelde, maar het wordt hoog tijd dat het licht aangaat en er samen gelachen wordt. Weet, dat er heel veel zwijgende mensen zijn die dat ook willen. Die het zwarte scenario dat je schetst en dat we kennen, niet willen. Die zich niet laten meeslepen in domme en blinde veroordeling. Het wordt tijd dat al die zwijgende mensen hun mond opendoen.
Het wordt ook tijd voor ontmoetingen. Hier op internet en buiten. We hebben elkaar allemaal te lang links laten liggen. Dat kon ook heel lang, maar nu niet meer.
Hou vol!
Ik ben het zelf heel erg vaak oneens met AHA, maar ik moet zeggen dat ik haar stuk in de Volkskrant van afgelopen donderdag vond getuigen van karakter. En bovendien wil ik ook wel zeggen dat ondanks ik het niet eens ben met haar manier van doen qua boodschap overbrengen, ik haar zondag had ontmoet. Ze was en ik ook, te gast bij de Nederlandse Moslim Omroep. En ik vond haar eigenlijk wel sympathiek, haast onschuldig naief.
De moord op Van Gogh weet meer discussie op gang te brengen dan in jaren is gevoerd. Lijkt ook meer saamhorigheid te geven. Of deze omslag is ontstaan dankzij of ondanks van Gogh zal later pas blijken. We kunnen alleen maar hopen dat zowel discussie als strijd tegen extremisten in alle redelijkheid worden voortgezet.
Ook ik voel voor fatsoensnormen maar kan het nut van breekijzers niet ontkennen. Soms is brute kracht vereist om zaken te forceren.
Ik wil eens een heel ander geluid laten horen, al was het maar ter relativering en ter compensering van al dat “van de doden niets dan goeds”.
Met stijgende verbazing heb ik dinsdagavond op de televisie gezien hoe Van Gogh ineens de heldenstatus kreeg en de kampioen van het vrije woord werd genoemd en iedereen elkaar daarbij nablaat. Wat een onzin. Hij heeft dat vrije woord juist MISbruikt door zich op zeer grievende wijze te uiten over allerlei groepen in de samenleving. Innerlijke beschaving, fijnbesnaarheid en goede smaak kan hem niet verweten worden. Hij maakte er een sport van om op eloquente (dat moet gezegd) wijze mensen tot in het diepst te grieven. Het vrije woord is prima tot de grens van elementair fatsoen is bereikt. En die grens is bereikt als we mensen zonder enig respect verbaal neersabelen – en dat jarenlang. Kritiek kan er niet genoeg komen, dat houdt ons wakker. Spot, sick jokes en cynisme: allemaal nuttig en nodig. Maar het systematisch en jarenlang beledigen en schofferen van mensen en groepen vind ik dom en zinloos. Je bereikt er het tegendeel mee van wat je wilt en bevuilt jezelf. Ik vraag mij bij mensen als Piet Grijs, Van Gogh, en andere gifkikkers wel eens af in wat voor geestelijke gesteldheid die mensen verkeren dat ze zo obsessief azijn moeten pissen. Is het wanhoop? Woede? Blinde haat? Ik weet het niet. Maar het maakt de sfeer in de samenleving er niet bepaald beter op.
Niemand verdient het vermoord te worden, ook Van Gogh niet. Maar zou het niet zo kunnen zijn dat hij als een voortdurende dreinende peuter in ieder geval om een pak op zijn donder schreeuwde… ? “Mama wil je mij slaan, want anders weet ik niet tot hoever ik kan gaan”.
Just my 2 cts.
hai Trees,
ff een korte reactie op jouw reactie n.a.v. het stuk van zeinab. Ik herken me in jouw stuk Trees. Jouw stuk laat zo zien dat het gaat om postities, wie is de minderheid, wie de meerderheid, welke norm geldt en welke niet, wie bepaald en wie niet enz..de enige manier om je staande te kunnen houden: inderdaad respect voor jezelf, jezelf door de mangel halen en weten waar je voor staat of niet.
warme groeten
Lieve Trees en Claar,
Bedankt voor jullie reacties en voor jullie wijze advies. Ik zou erg graag ervaringen uitwisselen en het gesprek aangaan, we kunnen veel van elkaar leren. Ik ben niet woedend eerder bezorgd en gefrustreerd. Jullie woorden geven mij wel hoop en dat heb ik juist nodig. Ik zeg het wordt donker omdat ik mij steeds meer ga afsluiten van de rest van de samenleving. Dit omdat wat ik ook doe of zeg, ik er gewoon niet bij zal horen. Er is weinig begrip en weinig respons vanuit de andere kant, gesprekken met beton muren ben ik meer dan zat. Als ik mezelf elke dag moet gaan uitleggen, mezelf moet gaan bewijzen tegenover mensen die mij eerder als een onbeschaafd wezen zien dan een waardevolle Nederlandse burger zien houdt het voor mij op. Wat heeft het voor zin? Ik sta ver boven al die vooroordelen, als gelovig mens moet ik mij tegenover God en tegenover mezelf verantwoorden. Leven en laten leven…
Toinerz: wat is er zo misselijkmakend aan mijn zin? Wat vind je zo erg als je die woorden leest? De gedachten die aan die gebeurtenissen voorafgingen zijn vergelijkbaar aan die van nu, kijk om je heen… luister naar je buren, je omgeving; welke signalen hoor je en welke wil je zo graag negeren? Ik weet niet of jij dit kan begrijpen, tenzij jij in mijn schoenen hebt gestaan en tenzij jij dagelijks met dezelfde haat en veroordelen geconfronteerd wordt. Ik weet dat ik een pijnlijk stuk van onze geschiedenis aankaart maar ik begrijp niet waarom je dat zo aanstootgevend vindt. Schuldgevoel of schaamte, het is geen reden om het niet te bespreken. Je kunt pas de toekomst verbeteren als je naar het verleden kijkt. We moeten juist nu wakker worden en we moeten de lessen uit het verleden trekken. Beter nu ingrijpen dan achteraf zeggen dat het anders had gemoeten of anders had gekund
Soortgelijke gebeurtenissen zijn niet zo lang geleden de oorzaak geweest van slachtpartijen zoals in Rwanda of Joegoslavië en als wij ons veilig wanen omdat we denken beschaafder dan die landen te zijn hebben we het echt mis.
In elke samenleving moet er een zondebok het ontgelden voor alles wat er mis is.
De dader is een Marokkaan : integratie, islam,terrorisme, angst woede enz.. Moskeeën in brand gestoken, mensen worden aangevallen, men moet het gedrag van een ander gaan uitleggen zich excuseren voor “zijn soort mensen”, bewijzen dat geweld niet in hun genen zit.
De dader is een Nederlander: psychische gestoorde man geen enkele link met wat dan ook. Deze samenleving zou in haar geheel moeten opstaan en geweld veroordelen.
Waarom is dezelfde discussie niet gevoerd toen Pim Fortuyn vermoord werd?
Trees en Zaineb,
Het zou ronduit fantastisch zijn als jullie je ervaringen als allochtoon in het openbaar willen uitwisselen. Volgens mij moet het mogelijk zijn om (bij voorkeur) een krant of (anders) een tijdschrift bereid te vinden om wekelijks een e-mail van jullie af te drukken. Daarna bundelen in een boekje. Ik wil op voorhand al wel een paar exemplaren bestellen! Zo’n boek zou zeker bij kunnen dragen aan beter begrip. Indien gewenst wil ik jullie trouwens best helpen met redigeren en/of zoeken van fondsen en publicatiemogelijkheden (ik heb er ervaring mee).
Beste Zaineb, Trees en alle anderen,
In de reacties lees ik zo nu en dan ook een oproep om weer enige humor toe te laten in de discussie en zo juist heb ik toestemming gekregen om een anekdote van een gastcolumniste van ons maandblad hier over te nemen. Die wil ik jullie niet onthouden, want ik heb ook behoefte aan enige lucht. Voor alle duidelijkheid: de column is geschreven door een Nederlandse (lees ‘autochtone’) moslimvrouw.
“Sinds kort heb ik een baan bij een commercieel bedrijf in hartje Amsterdam. Vanaf mijn eerste werkdag viel me op dat er totaal geen diversiteit in de organisatie bestond wat betreft het personeel. Daarom alleen al was ik een enorme opvallende verschijning toen ik met mijn roze hoofddoek naar mijn bureau liep. Diverse blikken keken mij aan en een aantal mensen was even afgeleid. Na een paar dagen kwamen de eerste reacties. “Wat spreek je goed Nederlands,” was een van de opmerkingen die ik kreeg van een collega, “je hebt eigenlijk helemaal geen accent.”
Na een aantal weken ben ik volledig geintegreerd. Mijn collega’s en ik hebben de grootste lol over de manier waarop mensen mij benaderen. Zo heb ik gisteren de onderdirecteur ontmoet. Hij kwam naar mij toe en stelde zich voor, waarop ik antwoordde met mijn Nederlandse naam. Hij bekeek me van top tot teen en vroeg: “Ben je allochtoon?” Ik antwoordde ontkennend, maar dat wilde hij niet horen: “Je lijkt wel op een allochtoon.” Nadat ik het verschil had uitgelegd tussen een allochtoon en een moslim, vroeg hij of ik getrouwd was met een … “allochtoon”, antwoordde ik. En het leek even alsof hij opgelucht was dat zijn puzzel toch klopte.
Zonder schaamte vervolgde hij zijn kruisverhoor, en vroeg of ik nu altijd drie meter achter mijn man moest lopen. Ik antwoordde bevestigend, en voegde daaraan toe dat ik ook regelmatig gebeld word door Osama Bin Laden. Hij werd nu rood, van schaamte of van mijn antwoorden. Ik was echter nog niet klaar, en vertelde hem dat ik zo veel vrijheid ervoer in dit bedrijf, en dat ik dat niet gewend was, en of ik daarom misschien af en toe drie meter achter hem mocht aanlopen, zodat ik me wat meer thuis zou voelen…”
I rest my case, Ceylan
Hoi daniel. Lijkt me wel wat. Maar ook is de humor toch wel erg belangrijk. Ik kan je verhalen vertellen. En wat ceylan hierboven vertelt, herken ik weer zo. Alleen vanaf de andere kant gezien. B.v. jullie westerse vrouwen zijn altijd de baas in huis he? ja hoor.Was het maar waar denk ik dan
Jullie gaan altijd in restaurants eten he, want alle vrouwen werken buitenshuis. Ja hoor, klopt allemaal, ik kan nog geen ei bakken. of westerse stellen adopteren kinderen omdat de vrouwen bang zijn om een slecht figuur te krijgen van de zwangerschappen en bevallingen.
Dit zegt voor mij niet dat mensen anders zijn, of dom zijn. nee, als ik ze de dingen uit gaat leggen, dan zie je dat men wilt luisteren. Maar het vraagt soms veel van je.
Maar Daniel, ga er eens achter aan. Ik wil best mee nadenken en ceylan misschien ook.
groet