De meningen splitsen zich als de Rode Zee: de mensen die willen dat er met harde hand wordt gereageerd, niet alleen tegen die ene moordenaar, maar tegen zijn hele omgeving, en aan de andere kant de mensen die willen begrijpen wat er aan de hand is. Maar is dat wel tegenstrijdig?

Het schept in ieder geval verwarring.
Fatema Mernissi zei eergisteren:

“Die jongere van gisteren, die een moord heeft gepleegd, kennen we die? Hoe hebben we zo iemand kunnen produceren, moeten we niet begrijpen hoe we met elkaar een moordenaar hebben gemaakt?”

En Trees uit Sakhnin reageert daarop:

Uit bovenstaande zin lees ik dat we deze jongen niet alleen verantwoordelijk moeten maken voor zijn daad. Ik ben het daar aan de ene kant mee eens, maar ook erger ik me er aan.Hiermee ontken je dat een mens ook zelfverantwoordelijkheid heeft. Ik ben uiteindelijk verantwoordelijk voor mijn eigen daden. punt.
Ik zal de laatste zijn die zegt dat er geen enkele rede is voor allochtionen, moslims, etc. om niet boos te zijn. ik zat gisteren t.v. te kijken, en ik zat me zo te ergeren aan alle intervieuws, verhalen. Om half 10 het ik die t.v. uitgezet, en ben maar naar bed gegaan. Ik kon het niet meer opbrengen om te luisteren naar al die intervieuwers. Ik zag bij ik geloof “2 vandaag:, enkele intervieuws met nederlandse (allochtone) meiden, die plat amsterdams spraken en zich helemaal afkeerden van deze moord. Onder aan het beeld stond hun naam met de vermelding”marokkaanse”. Volgens mij waren dit gewone nederlandse meiden, waarvan de ouders uit marokko kwamen. Ik voelde me plaatsvervangend boos, opeens zijn ze niet Nederlands meer. gadver. maar affijn. Ik was boos en ik denk dat veel mensen reden hebben om boos te zijn. maar dat neemt niet weg dat uiteindelijk iedereen zijn eigen verantwoordelijkheden heeft.
Uiteraard moeten we kijken hoe het zover met deze jongen heeft kunnen komen. maar dat is dezelfde discussie als de twee broers uit hetzelfde gezin. De een groet op voor galg en rad.De ander heeft succes in zijn leven en leidt een gewoon normaal leven. terwijl ze dezelfde achtergrond hebben.
Deze excessen hebben te maken met de hetze tegen de Islam, en dat roept woede op. Maar als het zover gaat dat men iemand gaat moorden, dan denk ik toch echt dat die gozer knettergek is.
En hij moet daar flink voor gestraft worden. ik wil geen excuses horen voor moord.
Ik wil begrijpen waarom mensen boos zijn, en dan kan je mischien dit soort idioten tegenhouden.
Maar ik voel me zeer dubbel hierin. aaan de ene kant denk ik echt dat we met zijn allen als maatschapij een verantwoordelijkheid hebben, aan de andere kant denk ik dat moord te ver gaat om begrip voor te zoeken.
Wat denken jullie daarvan?

Dit is wat ik er van denk: dat oordelen over een onacceptabele daad als een moord, en begrijpen hoe het zo gekomen is elkaar niet uitsluiten. Het is een vergissing om te denken dat begrijpen hetzelfde is als excuseren en dulden.

Ik heb dat geleerd van Virginia Goldner, een van mijn leermeesters die belangrijk zijn in mijn leven, al heb ik haar maar kort meegemaakt. Goldner werkte met stellen waarvan de man gewelddadig was en niet een beetje ook. Haar workshop volgde ik in de tijd dat ik al vele trainingen en lessen over de opvang van slachtoffers van geweld had gegeven en het me begon te dagen dat we tot sintjuttemis door konden gaan met beschadigde vrouwen oplappen als er niet ondertussen iets met de mannen gebeurde. Want je kon wel een vrouw opvangen, veiligheid en steun en begrip bieden, haar helpen weer op eigen benen te staan, maar als er aan die man ondertussen niets veranderde werden de meeste vrouwen als ze teruggingen na enige tijd opnieuw in elkaar geslagen, of als ze niet meer terugging was de volgende vrouw aan de beurt.

Dit wisten we ondertussen: verreweg de meeste plegers van geweld in intieme relaties knappen er niet bepaald van op als ze in de gevangenis terecht komen. Veel van de daders hebben al een psychologie die gebaseerd is op snel verongelijkt zijn en zich erg onbegrepen voelen. Zet die in de gevangenis, en ze komen er nog verongelijkter en onbegrepener uit dan ze er in gingen en zijn dus nog gevaarlijker. Wat blijkt is dat erg veel daders, (op een handjevol echte pathologische gevallen na met een antisociale persoonlijkheid of werkelijk gewetenloos sadisme) eens zelf slachtoffer zijn geweest, zelf zijn mishandeld of vernederd in een cruciale fase van hun leven.
Therapie dan? In vele gevallen bleek ook dat niet voldoende te helpen, want sommige daders voelden zich dan heerlijk begrepen, vergaven zichzelf al hun slechte daden en hadden vervolgens een excuus om zo ‘slecht’ te zijn als ze maar wilden, want het was toch de schuld van hun moeder of de maatschappij.
Wat hielp, bij de meeste daders, leerden we van Virginia Goldner, is een combinatie van beide. Absoluut veroordelen dat iemand geweld gebruikt. Geweld is niet te excuseren zolang de dader niet zijn eigen leven moet verdedigen, al zou een vrouw hem nog zo treiteren, zolang hij weg kan lopen, kan scheiden, woorden kan gebruiken is het gebruik van vuisten nooit te excuseren.
Dat gezegd zijnde, zei Goldner, moet je vervolgens met iemand aan het werk om er achter te komen en hem zelf in te laten zien hoe hij zo geworden is en hoe het ander kan.

Als ik met zo’n man werk heb ik altijd een duiveltje en een engeltje op mijn schouders, zei Goldner. Op het moment dat die man zit te snikken over alles wat hem in zijn jeugd is aangedaan en ik een klein gekwetst jongetje in hem zie zegt het duiveltje, wacht even, als die man op straat iemand in elkaar had geslagen in plaats van thuis dan zat hij nou in de gevangenis in plaats van bij mij in therapie. Wat hij doet is wel een misdrijf.
En als ze hem streng toesprak dat geweld altijd onacceptabel is, en dat ze hem door zou geven aan de politie als hij gene zelfbeheersing zou leren was er dat engeltje dat zei: wacht even, ook mannen worden lief geboren, wat heeft gemaakt dat hij niet meer weet wat hij anders kan doen dan het liefste in zijn leven door de kamer te slaan?

Waar het om ging is niet een halfzacht midden tussen straffen en begrijpen, maar een voortdurende dubbele houding van beiden. Goldner werd een van de meest succesvolle therapeuten in het behandelen van gewelddadige mannen en maakte daar school in.

Wat zegt dat nu over de moord waar we nu mee geconfronteerd worden? Wat mij betreft is dit de les van Goldner. Dat moord nooit te accepteren is en nu ook niet. De dader hoort volgens het heersende recht bestraft te worden. We moeten ook niet naar een laf midden tussen “keihard aanpakken” en “doodknuffelen”. Moord mag niet.
Maar vervolgens moeten we heel erg goed nagaan, begrijpen, waarom dit is gebeurd. Kijken naar die jonge man zelf. Kijken naar de fundamentalistische omgeving waar hij in verkeerde. Maar ook kijken wat ‘wij’ (autochtonen) hebben bijgedragen aan een vijandig en gepolariseerd klimaat. Wanneer we niet begrijpen wat die man er toe heeft gebracht een moord te plegen zullen we die ook een volgende keer niet tegen kunnen gaan, want geen repressie is in staat zulke mannen tegen te houden wanneer we niet zien waar de wortels van het kwaad liggen.
Voor mij is dat niet tegenstrijdig. Dit is wat Goldner zei: een les om nooit meer te vergeten.

1. Geweld is onacceptabel.
2. Maar als we er wat aan willen doen moeten we het ook begrijpen. Begrijpen is niet hetzelfde als excuseren.
3. En vergeven? Dat kan en mag alleen een slachtoffer zelf, dat is niet aan ons.

Excuseren, begrijpen en vergeven zijn drie verschillende dingen.