Iedereen lijkt bang. Dat we in een spiraal van haat en geweld terecht komen. Dat het extremisme toe gaat nemen in onze eens zo rustige polder. Dat alles wat we tot nu toe hebben gedaan om Nederland een goed land te maken, voor alle burgers en bevolkingsgroepen nu met één klap vele jaren in ontwikkeling is teruggezet. Ik hoor dat er mensen zijn die overwegen om maar weg te gaan.
Als iedereen bang is, dan is er ook een goede voedingsbodem om gezamenlijk in actie te komen. Het probleem is dat we niet voor hetzelfde bang zijn en niet dezelfde oorzaken zien. In de afgelopen dagen lijkt zich een complete waterscheiding te hebben afgespeeld. Aan de ene kant degenen die denken dat het de islam is en de toegenomen moslimbevolking in Nederland die verantwoordelijk is voor toegenomen extremisme, met een gigantisch spookbeeld: dat we straks allemaal de mond worden gesnoerd. Het heeft het grote voordeel van een simpele analyse en een simpel vijandbeeld. Het zijn de ‘buitenlanders’ die niet voldoende geïntegreerd zijn die ‘ons’ dit nu aandoen. We zijn te zacht en te tolerant geweest. Er moet nu met de harde hand worden gereageerd.
En kijk, daar word ik, aan de andere kant, nou weer bang van. Zeker, tegen extremisme van beide zijden moet worden opgetreden, ik zou liever zeggen efficiënt dan ‘keihard’, dat is een woord waarmee frustratie en machteloosheid moeten worden afgedekt en waarmee politici het vertrouwen van bange en boze burgers proberen terug te winnen. Maar het punt is dat ik niet geloof dat een ‘harder’ beleid iets goed zal maken, integendeel. Hoe harder ‘wij’ schreeuwen dan hoepelen ‘ze’ maar op, hoe duidelijker het voor de Nederlandse moslims zal zijn dat ze nog steeds beschouwd worden als buitenlanders die hier maar net getolereerd worden. En hoe meer moslims zich als reactie terugtrekken in de eigen kring, hoe meer ook jongeren zullen radicaliseren, zich tegen wat ze zien als de dominante Nederlandse maatschappij zullen afzetten die zo duidelijk niet hun maatschappij blijkt te zijn.
Column vanochtend in de Volkskrant, Marcel van Dam.
Uit een onderzoek van de GPD-bladen blijkt dat 80 procent van de respondenten hoopt dat het integratiebeleid verhardt. 40 procent hoopt zelfs dat moslims zich niet meert thuis voelen in Nederland. Bij niemand komt kennelijk de gedachte op dat het ook mogelijk is dat alle ellende juist voorkomt uit het verharden van het integratiebeleid en dat de wens van 40 procent van de bevolking al lang is vervuld: moslims voelen zich hier niet thuis. En bijna niemand laat kennelijk de gedachte toe dat naarmate het integratiebeleid harder wordt en des te minder moslims zich hier thuis zullen voelen de problemen groter zullen worden.
De problemen worden geheel gelegd aan de moslimkant. Het is dat de golf van brandstichtingen nu ook duidelijk begint te maken dat er aan de ‘andere’ kant, de autochtone, processen plaatsvinden die mij persoonlijk banger maken dan de mogelijke radicalisering onder de moslimbevolking. Een verrechtsing en verharding die onder het mom van ‘zeggen wat je denkt’ het gewoon maakt dat je beledigt en krenkt. De grens tussen persoonlijke expressie van ongenoegen en racisme is in mijn ogen in vele gevallen al ruimschoots overschreden, maar ik hoor van weinig mensen dat ze het zien. Van Gogh, die niet meer leeft, wordt nu zelfs als schutspatroon gebruikt door de lieden die bereid zijn niet alleen verbaal maar echt geweld te gebruiken. Verdonk, die met haar rechte rug altijd klaar staat voor het juiste woord op het juiste moment, laat nog even weten dat er geen beginnen aan is om al die moskeeën en scholen te beschermen, dat dat hun ‘eigen verantwoordelijkheid’ is. Die boodschap zal wel overkomen. Jammer, jongens, dat er Nederlanders zijn die het geen punt vinden scholen af te branden en moskeeën aan te vallen, verdedig je zelf maar, wij hebben daar geen tijd voor. Dat komt dan bovenop de impliciete boodschap die van het integratiebeleid van het kabinet afstraalt. Marcel van Dam:
Het kabinet spreekt de allochtonen aan op hun gebrek aan aanpassing, maar in werkelijkheid is de boodschap bedoeld voor de autochtonen: kijk eens hoe flink we zijn, we begrijpen jullie onlustgevoelens echt wel.
In de rest van de wereld, waar men veel langer met het integratieprobleem heeft geworsteld, is uit een pakhuis vol onderzoek een ijzeren integratiewert tevoorschijn gekomen: van etnische migranten integreert de eerste generatie niet, de tweede generatie half en de derde generatie helemaal. Je kunt proberen migranten te stimuleren om het sneller en beter te doen, je kunt ze er nooit toe dwingen. Hoe meer kansen ze krijgen, hoe meer welkom ze zich voelen, hoe meer ze zich kunnen mengen onder de autochtone bevolking, des te beter en sneller zal het proces verlopen. Iedere vorm van segregatie, afwijzing, dwang, verguizing en discriminatie leidt tot vertraging en mislukking. Dat geldt al helemaal voor de pressie de eigen identiteit, waar de religie onderdeel van uit maakt, onder te schoffelen.
Er is maar een effectieve manier om gewelddadig godsdienstextremisme te bestrijden: zorg dat de aanhangers van de desbetreffende godsdienst loyaal zijn aan de samenleving. Dan kun je met hun medewerking de extremisten identificeren en onschadelijk maken.
Ik zei het al eerder: waar mensen het gevoel hebben er alleen voor te staan, uitgestoten te zijn en onwelkom, en het gevoel hebben nergens hun recht te kunnen halen, wordt de neiging sterker om het recht in eigen handen te nemen. Verreweg de meesten zullen dat niet doen. Maar er zijn er maar een paar nodig om een ontwrichtende crisis te veroorzaken zoals we nu hebben kunnen merken. En nu moeten we verder. Bange mensen aan beide kanten, bang voor elkaar. Het goede nieuws is dat er, ook aan beide kanten, nieuw leiderschap opstaat, mensen die zien dat het er nu op aankomt om de kloof niet te laten groeien. Mensen die weigeren om zich tegen elkaar op te laten zetten. Maar er is ook politiek leiderschap nodig. Die schiet nog ernstig tekort. Marcel van Dam schrijft:
Voor politiek leiderschap is een eerste vereiste dat men in staat is om met een helicopterblik naar maatschappelijke tegenstellingen te kijken, naar hun oorzaken te zoeken, en maatregelen te bedenken om ze te overbruggen.
Ik hoor Balkenende voor het eerst beseffen dat er een andere kant is, het extremisme aan ‘eigen’ zijde. Vandaag bezoekt hij de afgebrande school in Uden. Moge het niet te laat blijken te zijn.
dag Anja, door die aanslag van autochtone idioten op die school in Uden is het grotemensengeweld dus ook onze Nederlandse kinderwereld binnengedrongen. Razend ben ik daarover. Ik merk het op mijn middelbare school in Brabant, de kinderen zijn er vol van.
Nog maar een paar weken geleden hebben we op sterk aandringen van minister Van der Hoeven uitgebreid stilgestaan bij de kinderen van Beslan. Waar is die minister nu?
De kinderen willen van ons weten hoe groot het gevaar is, nu het ineens zo dichtbij komt. In onze docentenkamer wordt er echter nauwelijks meer over gepraat. Dat komt (denk ik), omdat vorige week, direct na de moord op Van Gogh, er uit sommige docenten onverwacht zulke rechtse praat kwam, dat het onderwerp geschrokken wordt vermeden. Niemand wil de vreedzame sfeer, het gezamenlijk belang en de vriendschappen in de docentenkamer op het spel zetten. Dat zal ongetwijfeld op meer plaatsen waar mensen dagelijks samen moeten werken het geval zijn. Ik voel weerstand ontstaan, als ik erover begin en de gesprekken lopen zo leeg.
Er zijn ook geen consignes uitgevaardigd over hoe om te gaan met vragen of opmerkingen van kinderen. Ik wil je een klein voorval niet onthouden.
Ik gaf eergisteren les aan een brugklas. Achter in de klas riep een altijd al bravourig jongetje ineens rellerig, terwijl we het over iets heel anders hadden: “Mevrouw, wat vindt u nou eigenlijk van al die moslims?” Duidelijk een testcase, ik voelde dat ik het niet kon maken, deze opmerking te negeren. Het werd heel stil en iedereen keek vol verwachting naar mij.
“Nou ja,” zei ik, “in elk geval zit er het woord ‘slim’ in en dat kun je van het woord ‘Nederlander’ niet zeggen.” Dat leverde een bevrijd gelach op, ze vonden het een goeie grap. En daarna was er ruimte over het onderwerp te praten.
Wat me (weer) duidelijk werd, is dat veruit de meeste kinderen het begrip ‘integratie’ vertalen in ‘assimilatie’. Het zijn vaak van huis meegebrachte ideeën die leerlingen naar voren brengen – hun eigen argumentatie is heel wankel als je kritische tegenvragen stelt en ze aanmoedigt, zelf na te denken.Ik zou wel eens willen weten, hoeveel collega-docenten die ervaring met me delen.
Na de bel kwam een Irakees moslimmeisje, dat sinds haar zesde hier woont, nog even bij mijn bureau nahangen. Ze vertelde dat ze voor de eerste keer echt meedoet met ramadan, dat het eigenlijk best meevalt, maar dat ze er in de klas maar niets over heeft verteld. Alleen aan een vriendinnetje. En ze vertelde dat het dit keer helemaal niet zo feestelijk is en dat ze dat thuis zo jammer vinden.
En ze wilde nog even met mij nalachen over mijn mo’slim’. “Die ‘mo’ slaat natuurlijk op midden-oosten”, zei ze. “Zie je wel,” zei ik, “dat ik gelijk heb. Je bent een moslimmerdje.”
Ik denk dat hier een wereld te winnen is.
Helemaal mee eens…..maar nu nog omzetten in nieuwe daden? Of kunnen we doorgaan op onze goedbedoelde weg?
In Rotterdam zoeken we verder en doen we ondertussen datgene waarvan we denken dat we het moeten doen: feitelijke voorlichting geven, angst wegnemen, discussies voeren, foute meningen bestrijden, kalmte bewaren, boos worden op gewelddadig extremisme, genieten van hoopgevende projecten als Cleopatria, nieuwe allianties smeden, enzovoorts.
een p.s. bij mijn eerdere reactie:
Op de site van OC&W staat gelukkig een standpunt van de minister: http://www2.minocw.nl/indexocw.jsp
Beste mensen,
Verschrikkelijk wat er allemaal gebeurt. Ik raak er ontgoocheld door.
Ik zit ook constant met dilemma’s en ik begrijp soms niet wat er gebeurt, om me heen, maar met mezelf. Ik merk dat ik steeds agressiever wil reageren, geen zin heb in racisme aan de ene kant en radicalisering dankzij het eerst aannemen van een slachtofferrol aan de andere kant. Ik wil geloven in Nederland en ik wil op mijn manier blijven geloven in de islam.
Ik weet niet zo goed wat er in Nederland gaat gebeuren en ik hou er ergens ook erg rekening mee dat er een complot gaande is van extreem rechts om tweedeling in dit land te bewerkstelligen. Of zoals zij zelf zeggen op hun sites en in eerdere interviews: de omwenteling moet plaats vinden. Brrrr. Ik moest ook denken, n.a.v. het bericht in de krant dat LPF voorzitter zichzelf en Mat Herben bedreigde door een brief zogenaamd uit naam van een moslimclub te sturen aan de jaren negentig. Toen waren er 2 journalisten (eentje van de Nieuwe Revue, weet hun namen niet meer) die under cover gingen bij extreem rechts en ons toen in een groot artikel waarschuwden dat extreem rechts aanslagen zal plegen in naam van etnische minderheidsgroeperingen om tweedeling in de samenleving te bewerkstellingen en dat dan de ‘omwenteling’ kan plaats vinden. Ik krijg er de kriebels van als ik er aan denk. Maar volgens mij is het niet zo dat die gedachten met de opheffing van CP96 ten ziele zijn gegaan….
Groetjes,
Imad
Imad, die onzekerheid over wat er gebeurt en gaat gebeuren hangt in de lucht, ik voel hem ook. Sinds vorige week is een hoop ultrarechtse herrie ineens duidelijker hoorbaar geworden. En als je op hun sites gaat kijken, dan lees je inderdaad dat ze elkaar lopen lekker te maken met de revolutie en de grote omwenteling die er nu maar eens van moet komen. Ze hebben het gevoel dat ‘het klimaat er rijp voor is’. Ik deel je bezorgdheid.
Die skinheads bijvoorbeeld, die nu in beeld zijn, maken weer eens duidelijk dat daar echt naar gekeken moet worden. Die jonge knullen willen wel en zijn dus inderdaad bereid geweld te gebruiken, zonder dat ze de gevolgen ervan kunnen overzien. Ik maak me daar al jaren zorgen over, we zagen ze al eerder opduiken, bijvoorbeeld bij de aanvallen op centra van asielverzoekers.
Ik begreep gisteren uit het kamerdebat dat de regering ook dit geweld serieus wil vervolgen. Hehe. Nou maar hopen dat dat geen praatje voor de Bûhne was, want die groepen kunnen echt gevaarlijk zijn. Misschien niet in directe zin, maar ze ontwikkelen er denkbeelden die natuurlijk langer meegaan dan vandaag. Ik zou trouwens niet weten, waarom er wel zo met klem op wordt aangedrongen dat mensen uit de Marokkaanse gemeenschap alerter moeten zijn op signalen van radicalisering in hun omgeving en aangespoord worden die te melden – terwijl de autochtone bevolking zelf totaal niet wordt aangespoord, signalen van radicalisering te melden. Iedereen weet toch, waar bijvoorbeeld onze eigen rechts-extremistische jongeren zitten? Laten we die dan ook goed in het snotje houden.
Maar ik probeer het ook in proportie te blijven zien: voorlopig is het ultrarechtse veld nog behoorlijk verdeeld, de een na de ander ‘overweegt’ een nieuwe beweging te starten of is er een aan het starten. En zoals jij zelf ook zegt, deze geluiden zijn er al heel lang. Zo’n volkomen verknipte LPF-man doet de zaak verder ook geen goed, natuurlijk. En er zijn ook positieve geluiden over mensen die eindelijk met elkaar in gesprek gaan.
En verder geldt voor jou misschien wat voor mij ook geldt: ik ben hartstikke moe van alles wat gebeurd is, moe van het proberen te begrijpen, moe van de mediaherrie, moe van de spierballerige politieke reacties, moe van bezorgdheid. We kunnen even niet veel meer hebben, met z’n allen.