Maak kennis met Tariq Ramadan, een belangrijke voorloper van de ‘Europese islam’. Ik had het al eerder over hem op dit weblog. Gisteren was hij te zien en te horen in Tegenlicht. Een beetje demagogisch doorsneden met beelden van wat zich allemaal aan ellende heeft afgespeeld in Nederland, en ingeleid met vooral de mededelingen hoe controversieel hij wel niet is. Onder de ‘patriot act’ niet toegelaten in de VS waar hij hoogleraar zou worden. Maar wat hem nou precies wordt verweten blijft zeer vaag en in de sfeer van verdachtmakingen hangen. Zijn woorden zelf blijven heel, en zijn glashelder. Ik denk dat hij al een belangrijke brugfunctie heeft, als Zwitser en als moslim, hij spreekt veel jongere moslims aan. Hij zou in Europa wel eens het belangrijkste tegenwicht kunnen zijn tegen de aantrekkingskracht van extemistische internetimams, als een persoon die én op zoek is naar de oorspronkelijke bron van de islam, én een democraat is in hart en nieren.
Ook Ramadan stelt zich te weer tegen de westerse neiging om de gehele islam over één kam te scheren. Er is een kern in de islam die alle moslims ter wereld delen, de vijf zuilen, maar daarnaast zijn vele stromingen en scholen, en bovendien heeft de islam zich in elk land aangepast, ingekleurd door de omgeving en de tijd.
De zwart-wit tegenstelling tussen westen en islam klopt niet, zegt hij. In het westen zijn veel islamitische elementen opgenomen, en eveneens hebben de islamitische landen veel van het westen overgenomen. Ihn plaats van te zoeken naar de verschillen kun je ook de gemeenschappelijke waarden benadrukken: voor rechtvaardigheid, tegen discriminatie, bijvoorbeeld. De nadruk van de islam op geestelijke waarden, tegen het consumentisme, tegen de liefdeloze prioriteit leggen bij de productie, het is voor Ramadan die zich een soort van socialist noemt zo te vertalen in de strijd tegen het overheersende neoliberalisme.
Olivier Roy, de Franse islamkenner maakt in dezelfde uitzending van Tegenlicht ook een aantal zinnige opmerkingen. Het debat over de islam wordt teveel los van de realiteit gevoerd, zegt hij. Het fundamentalisme, zoals dat ook hier te vinden is in moslimgroepen is feitelijk een aanpassing aan Europa, al willen we dat liever zo niet zien. Ook de manier waarop jonge meiden hoofddoeken dragen, dat is geen traditie, dat is een Europese ontwikkeling. Een reactie op wat hier gebeurt.
Het gaat er bij de discussie over de islam niet om wat de koran beweert, maar om wat de moslims beweren dat de koran beweert. Want dat werkt door in hun handelen. We moeten verder de maatschappelijke problemen weer ont-islamiseren. Werkloosheid en discriminatie als je Ahmed heet heeft niets te maken met de islam. Het is een maatschappelijk probleem dat als maatschappelijk probleem moet worden aangepakt. Het conservatisme binnen de islamitische groepen in Europa kan alleen van binnen uit aangepakt worden. En we moeten bedenken: er is ook in de VS een aantal staten met wetten tegen overspel die zo uit een islamitische traditie lijken te komen. Conservatisme is niet inherent aan de islam.
En dan legt Ramadan nog eens uit wat de oorspronkelijke betekenis is van het woord jihad. We hebben allemaal het vermogen om goed te doen, en we hebben onze duistere, egoïstische kanten. Jihad, dat is de strijd tegen de duistere kanten, dus tegen onze natuurlijke neigingen in. Dat het strijd is is omdat we botsen op onze eigen weerstanden.
Uiteindelijk moet die jihad leiden tot de vrijheid om te zijn, niet de vrijheid om te hebben.
Ga kijken. De uitzending, en een vorige is te zien op Tegenlicht van de VPRO
Anja, ik heb de hoorn van de haak gelegd, want ik wilde niet gestoord worden tijdens dit programma. Die Oliever Roy wist feilloos de heer Bush en zijn volgelingen te duiden met zijn uitleg over de “Born Again”. Wat Tariq zei vond ik duidelijk en informatief. Maar voor mij sprong de heer Roy eruit met zijn duidelijke uitleg. Bijzonder interessant. Zou ook op de scholen moeten worden vertoond. Aan dit soort documentaires hebben we iets! Het zet mensen aan tot nadenken. Lijkt me zinnig!
Inderdaad weer eens een programnma, dat de bekende vooroordelen en misverstanden over de Islam ontzenuwt, en het verschil tussen de religie in het algemeen en de lokale/regionale cultuur verheldert. Ramadan en Roy vind ik beiden, op hun eigen wijze, informatief. Het komt er altijd weer op aan: hoe interpreteer je de religie in het licht van de HUIDIGE samenleving? Zoals Lydia zegt: zo’n documentaire zou heel nuttig kunnen zijn in het onderwijs.
Anja,
hartelijk dank voor je samenvatting van de boeiende uitzending
van Tariq Ramazan, gisteren. Ik probeerde wel aantekeningen te maken, maar jouw heldere samenvatting is beter!
Ik hoop ook, dat hij een herkenbare “voorman” voor de jongeren kan worden.
Ik werk veel met Marokaanse vrouwen/moeders, die intens bezorgd zijn over de aantrekkingskracht van het(gemakkelijke- zwart-wit) fundamentalisme op hun kinderen!
Ik lees elke dag geboeid je weblog en heb er veel aan, om mijn mening te kunnen vormen over de situatie van “de Islam” in Ned.
Tariq Ramadan komt naar voren in bovengenoemde stukje tv als een intellectueel van goede alloy. Hij zou ’s een keertje voor een open debat op de vaderlandse tv uitgenodigt mogen worden. En niet na 23 uur, maar wel tussen 19 en 20, in de meest gekeken tijd.
Verder vond ik een van de meest scherpe opmerkingen van dhr Roy dat de moslim-beweging in sociale zin zou de oude posities van de linkse bewegingen overgenomen hebben. Dit verklaart meteen de hoop lawaaï aan de tegenkant in ons land en over de oceaan.
De enige reden dat de VS Tariq Ramadan toegang heeft geweigerd tot de VS, valt te verklaren uit het feit dat de Amerikaanse veiligheidsdiensten verantwoordelijk zijn voor de uitschakeling van intellectuelen die De Waarheid presenteren (Malcolm X, de gebroeders Kennedy, Tupac Shakur, etc.) En als ook mr. Ramadan nog eens de Amerikaanse burgers in twijfel kan brengen, heb je te maken met een ‘Enemy of State’, iemand die een gevaar is voor de ‘National Security’.
Dit alles omdat de VS ’the war on terrorism’ nodig heeft om haar politieke agenda in de wereld voort te zetten.
Maar goed, ik ben het eens dat dit uitstekend materiaal is voor het onderwijs. Ook moeten we de moslimjongeren betrekken in dit soort discussies, het ont-islamiseren van de huidige problemen én het aantonen van de ware vredige Islam. Mensen zoals Ayaan Hirsi Ali & Co. gooien alleen maar olie op het vuur en zijn zo ook verantwoordelijk voor het kweken van ‘islamterroristen’.
Dit is het debat dat wij ook moeten voeren en niet meegaan met Ayaan & Co. die alleen maar vuur gooien op het vuur en zo moslimjongeren juist aanzetten tot ‘moslimterrorisme’
Hallo,
Door op google de naam ‘Tariq Ramadan’ in te tikken ben ik op deze website terecht gekomen.
Ik heb de aflevering van ‘Tegenlicht’ niet gezien jammer genoeg, wel heeft een vriendin erover verteld.
Ik heb een beetje de bovenstaande reacties gelezen en ik ben al een paar keer de opmerking tegengekomen dat we moslimjongeren hiermee bekend moeten maken of moeten betrekken in deze discussie.
Het frappante is dat het volgens mij juist net andersom is!!
Wat ik bedoel met dat het juist net andersom is, is dat moslimjongeren juist al wel bekend zijn met deze kant van de Islam maar dat deze kant door de Nederlandse maatschappij (eigenlijk de media en veel politici) is ontkent*.
Ik hoop dat het erop gaat lijken dat de meerderheid van de niet-Moslims (degeen die alleen de Islam á la Hirsi Ali kennen)
deze kant ook gaat leren kennen.
Dan zijn we het er op zijn minst over eens dat de Islam heel divers is.
*Het ontkennen is eigenlijk gebeurt door jarenlang onzinnige discussies á la hoofddoekjes en jongensbesnijdenis te voeren over de Islam, alsof de Islam zo oppervlakkig is.
Groetjes, Laila (moslima)