Twee en een half uur in de file. Dus kwamen Ceylan en ik pas aan in Rotterdam toen de lezing van Tariq Ramadan net was afgelopen. Stromen mensen kwamen naar buiten, op het oog voor het merendeel Nederlandse moslims. Binnen was het een gedrang om de boekentafel, waar de nieuwe exemplaren van Westerse moslims en de toekomst van de islam op snel slinkende stapels lagen. Joost van Schendel, de uitgever van Bulaaq stond er haast verdwaasd bij te kijken. Belangstelling had hij wel verwacht, maar niet twee tot de nok gevulde collegezalen.
Ramadan zelf, de arme man, zat stapels boeken te signeren, aan het gezicht ontrokken door een dikke haag mensen. Ik kwam ongeveer iedereen tegen die ik inmiddels uit moslim Nederland kende, Famile, de mensen van Ettaouhid, Zakaria, Cheppih, Ibrahim, Malika Hamidi, de mensen van de voortrekkersgroep moslims in het publieke debat, vrouwen die ik ken van het NMO debat, Amal, Mustapha, Alia, Fatima. Het viel me op hoeveel mensen ik heb leren kennen in het afgelopen jaar. En nu weer nieuwe mensen. Veel jonge vrouwen, studentes, ik ben meteen in gesprek. Maakt bijna goed dat ik de lezing heb gemist.
Ik had voorheen nooit van Ramadan gehoord, maar ik ben blij dat ik naar die lezing ben gegaan. Ik ben dan geen moslim, maar het was verhelderend hoe hij sprak over ‘de ideale moslim’, die streeft naar onafhankelijkheid, kritisch is, en deelneemt aan het maatschappelijk proces. Er waren 2 collegezalen helemaal vol, 400 mensen. Alleen wel jammer dat er weinig vragen gesteld konden worden. Vanwege de tijdsnood werden niet alle punten van Ramadan even helder. Maar we horen vast meer van hem. Dat boek lijkt mij het lezen meer dan waard.
Dank je voor je reactie. We gaan hier op dit weblog zeker nog vaker aandacht besteden, ook aan de inhoud van wat Ramadan zegt. Hij is zeker voor de moslims hier een belangrijke inspirerende figuur, maar net zo goed voor de niet-moslims.
Lieve Anja,
Dat heb je goed gezien! Ik stond er echt verdwaasd bij. In alle consternatie en enigszins beduusd ben ik gisteravond naar huis gereden. Halverwege werd ik gebeld met de mededeling dat ik mijn tas had laten staan, met agenda en adresboekje.
Zakaria (van Ettaouhid) had me bij de voorbereiding gezegd dat het heel druk zou worden en dat er waarschijnlijk twee collegezalen nodig zouden zijn. We hebben een paar honderd posters laten maken, en zo’n vijftienhonderd flyers. Die zijn door mensen van Ettaouhid in groten getale verspreid in Rotterdam en aan de universiteit en een hogeschool in Amsterdam. Vanuit onze uitgeverij hebben we ruim tweeduizend e-mails verstuurd voor de bijeenkomst.
Ik had veertien dozen met boeken meegenomen. Op basis van mijn ervaringen met boekpresentaties vond ik dat veel te veel, maar Zakaria had me op het hart gedrukt tweehonderd mee te nemen. Tegen half zes kwamen de bezoekers binnenstromen. Ik wist niet wat ik zag: snel raakten alle collegebanken bezet, en begonnen mensen van de organisatie bezoekers naar de andere collegezaal te verwijzen. Via een monitor hadden we zicht op wat daar gebeurde: vijf minuten voor aanvang was ook die zaal tot de nok toe vol. Mensen uit Maastricht (een vragensteller vroeg aan Tariq Ramadan: ‘Weet u wel hoeveel kilometer dat van Rotterdam af ligt?’, uit Amsterdam, Utrecht, Brabant, uit alle hoeken en gaten van Nederland waren ze gekomen.
Ik ‘mocht’ een welkomstwoordje spreken, en er is weinig in de wereld dat ik meer haat dan dat. Daarna kreeg Tariq Ramadan het woord, en je kon een speld horen vallen. Zijn woorden werden ingedronken, zo leek het. En wat is het een genot om naar deze man te luisteren en te kijken. Rustig en tegelijk begeesterd behandelt hij allerlei kwesties, en dat met een helderheid en overtuiging die nooit geforceerd aandoet. Hij spreekt uit de grond van zijn hart. Als uitgever lees je een boek van een auteur in verschillende fasen van begin tot eind, en dan denk je dat je het van haver tot gort kent. Niet zo met dit boek. In zijn twee lezingen die afgelopen dagen in Rotterdam bijwoonde heb ik veel dingen nog eens horen verduidelijken.
Het meest verbaasd was ik over de reacties van het publiek. Zijn eerste lezing, tijdens het afsluitende islamdebat van de stad Rotterdam, moest Tariq Ramadan het publiek vragen niet bij iedere derde zin te applaudiseren. Dat ging van zijn spreektijd af. Maar het publiek kon het niet helemaal laten. Tariq Ramadan heeft kennelijk een boodschap voor zijn toehoorders die bijzonder aanspreekt, en ik moet zeggen dat hij je echt kan meeslepen. Ik denk dat het komt door wat hij zegt: voor moslims is hij een inspiratie in zowel hun geloofsleven als in hun alledaagse leven. Hij geeft richting aan de onzekeren, hoop aan de twijfelenden, en aan de nietgelovigen zoals ik biedt hij perspectief op oplossingen voor de kramp waarin iedereen sinds 11 september en de moord op Van Gogh de Nederlandse samenleving is geschoten. Ik weet het, het zijn wat dikke woorden, maar anders kan ik het niet duidelijk maken.
En verder heb ik met volle teugen genoten van de gesprekjes met jongens en meiden van Ettaouhid die hand- en spandiensten verleenden. Stuk voor stuk open en hartelijke mensen. En slim, o zo slim: een jonge jongen die twee keer cum laude in de psychologie is afgestudeerd, een ingenieur in de telecommunicatie, een meid die vluigtuigbouw studeert in Delft, een bedrijfseconoom, en juridisch hulpverleenster, een cardioloog in opleiding, een voedselbiologe en ik weet niet wat nog meer. Er is nog een wereld te winnen.
Goedemiddag,
Het was echt een geweldig lezing van dr. Tariq Ramadan gister.
Ben nog steeds de dingen die ik gehoord te verwerken, 1 zin is zeker blijven hangen nl ‘de islam is niet degene die de vrouw onderdrukt, dat doen de mannen’. Inderdaad jammer dat er weinig tijd was voor vragen, wellicht een andere keer, hij was heel eerlijk, overtuigend en duidelijk met zijn speech. Ben blij dat hij in ieder geval in Nederland nog welkom is. En niet als een terorist wordt gezien zoals in Frankrijk en de VS.
Natuurlijk was ik er snel bij om het boek Westerse Moslims en de toekomst van de Islam te laten signeren door dr. Tariq Ramadan himself, want het werd later echt een behoorlijk gedrang. Ik zou zeggen Tariq tot de volgen de keer met meer tijd voor discusie.
Ja, het is zeer goed dat er mensen zoals Ramadan zijn, moderne, belezen figuren die toch in de islamitische leer zijn………en niet van die ‘ouwe orthodoxe opa’s’ die uit een andere tijdperk lijken te komen.
Overigens heb ik van een Tjechische vriend, (die nu in egypte is) gehoord dat Ramadan kleinzoon is van de beroemde hassan al- banna, de oprichter van een moslim broederschap.
Rotterdams Dagblad, 07-04-2005
Islamfilosoof Ramadan ziet ‘nieuw Rotterdam’ ontstaan
Rotterdam – De manier waarop niet-moslims en moslims tijdens de islamdebatten de discussie aangaan, geeft hoop voor ‘een nieuw Rotterdam’. Dat zei de beroemde Zwitsers-Egyptische islamfilosoof Tariq Ramadan gisteren bij het slot van de islamdebatten in het WTC. Hij wees daarbij op het gevarieerde publiek: oud, jong, autochtoon, allochtoon.
Ramadan, die met veel applaus werd onthaald, droeg Rotterdamse moslims op zelfbewust naar buiten te treden. ,,Jullie moeten laten zien dat jullie burgers zijn van deze stad, net als alle anderen.” Moslims moeten een actieve rol in de samenleving op zich nemen, en uit hun ‘sociale, religieuze en intellectuele ghetto’s’ kruipen.
Ramadan, die in Nederland is om zijn nieuwe boek te promoten, verzocht niet-moslims op hun beurt ‘sociale problemen’ niet meer in verband te brengen met de islam. Er is volgens hem geen contrast tussen de islam en een westerse samenleving als de Nederlandse. Wie dat wel denkt, dient meer ‘islamonderwijs’ te krijgen.
Ook minister-president Jan Peter Balkenende prees het initiatief van het Rotterdamse college: ,,U heeft samen iets bijzonders in gang gezet.” Balkenende gaf wel aan de islam niet het probleem te vinden maar ‘het respectloze gedrag van bepaalde individuen en groepjes, zowel van moslims als niet-moslims’.
Na het debat nam de premier afstand van het verband dat Leefbaar-wethouder Van den Anker legde tussen de islam en ‘plagen’ als onderdrukking van de vrouw, eerwraak, maagdelijkheidscultus, homohaat en uithuwelijking. ,,Ik zou erg oppassen met dit soort verbanden. Ik als christen wens ook niet aangesproken te worden op teksten uit het Oude Testament.”
Ik was aanwezig op het islamdebat in Rotterdam en heb daar Ramadan eindelijk voor het eerst live horen spreken. Het was een geweldige ervaring. Hij legde op een hele heldere wijze de vinger op de zere plek. Het hoeft allemaal niet zo moeilijk te zijn, moslims wees niet bang om Europeaan te zijn, eis je rechten op, respecteer de rechtstaat en binnen dat kader kun je een hele goede moslim zijn. Kruip ook uit je slachtofferrol, vond ik ook een bekende, maar toch een goede. En naar de niet-moslims: sta open en eerlijk voor de moslims, meet niet met 2 maten en bestrijd samen discriminatie. Simpele ingredienten eigenlijk om een samenleving gezond te houden!
Beste Anja,
Inderdaad was een interessant lezingen van Ramadan op alle twee dagen in R’dam. Ik heb wel een paar opmerkingen te noemen:
– zijn standpunt over Islamitische scholen was niet duidelijk genoeg en hij kwam een beetje negatief daarover; dat heeft Anton Zijderveld ook hem laten vragen dat Ramadan niet duidelijk is over de machtspositie die de moslims kunnen bundelen als zij bijvoorbeeld op dezelfde emancipatie patronen volgen zoals dat ooit geweest is binnen de katholieken in de verzuilde politieke structuur van de pre-1970 Nederlandse politieke stelsel. Gezien van uit dit perspectief kunnen de Islamitische scholen wel een rol spelen.
– Ramadan was ook niet duidelijk over welke aspecten van islam ‘de Moslim als burgers’, zoals hij dat noemt, mee moeten nemen in zijn definite van volledige burgerschap in het westen; aspecten die ook niet haak opstaan, of tenminste zo worden gezien door ‘inheemse’ bevolking, op de veranderende definitie van de burgerschap.
Ramadan is zeker wel een frisse lucht van het oosten, maar er zij veel zaken die nog voor duidelijkheid waarde zijn.
vriendelijke groeten,
Amer Morgahi
Hey Joost!!!
Het was idd indrukwekkend. Ik besefte pas n dag later hoe goed het allemaal verliep en wat voor n super activiteit we daar samen neergezet hebben. Hulde aan Zakaria, jou en alle mensen die geholpen hebben! Ik stond idd ook verbaasd te kijken hoe de boeken gretig aftrek vonden bij het publiek. Hopelijk tot gauw weer… 🙂
Ma3a salaam,
Abdel.
*reactie op M. Amer Morgahi*
Je valt volgens mij in dezelfde valkuil als dr. Zijdeveld afgelopen donderdag. Hij stelde voor om de moslims (zijn natuurlijk één homogene groep 🙂 volgens het model van de verzuiling een plaats te geven in de Nederlandse samenleving. Dit werkte wellicht uitstekend voor de Rooms-Katholieke bevolkingsgroep in de eerste helft van de vorige eeuw, omdat de infrastructuur en alle instituties van de samenleving gevormd waren naar dit model. We leven nu echter in 2005 en die infrastructuur bestaat niet meer: grote overkoepelende zuilen zijn, behalve in het omroepbestel, nergens meer te bekennen. Het is dan ook wel vreemd om van moslims te vragen dat zij zich moeten profileren in de Nederlandse samenleving volgens een model dat niet meer toepasbaar is…
Dr. Zijdeveld had echter wel een goed punt, dat aangaande het onderwerp “macht”, te pakken. Dr. Tariq Ramadan praat erg verhelderend en erg makkelijk over het verbeteren van de positie van moslims in de Westerse wereld. Hierin schuilt ook een zwakte: waar te beginnen, waar haal je de macht vandaan om uit die marginale positie te komen. Hiervan heb je de hulp van IEDEREEN nodig, en ik durf niet te zeggen dat het een mooie dwarsdoorsnede van de Nederlandse bevolking is die naar de woorden van Tariq Ramadan luistert…
Ook nog een woord van dank aan de organisatie voor het organiseren van de zeer interessante lezing donderdag jl. Hulde.