Bibliotheek Morgenstond, in den Haag aan de Leyweg. Daar waren al een paar avonden georganiseerd met een gespreksgroep en imam Abdulwahid van Bommel, over tolerantie, diversiteit, de moslims, de autochtonen, de rechtstaat. Geloven we in een toekomst van gelijkwaardige bevolkingsgroepen in Nederland?
Gisteren een open avond met een paneldiscussie, waar ik ook aan mee deed. Abdulwahid van Bommel weer, Hans Dijkstal, ex-politicus, Pierre Heijnen, wethouder voor Onderwijs en Sociale Zaken in Den Haag, Bart Top, hoofdredacteur van Contrast, opinieblad over de interculturele samenleving. Harmke Pijpers, vooral radiopresentator als gespreksleider. En een mooie zaal vol buurtbewoners, allo en auto. Waaronder een paar die geen blad voor de mond namen. Nu mocht toch het gesprek gevoerd worden dat al die tijd was ontweken? Nou, dan mocht er toch ook gezegd worden dat het niet makkelijk was om mensen in de buurt te hebben die net tussen de schapenhoeders vandaan kwamen en het verschil niet wisten tussen een WC en een ijskast? Toch? En hoe zat dat met die mensen met een dubbel paspoort, waarom kozen die er niet gewoon voor om Nederlander te zijn?
Ik zou toch gek zijn om me een Nederlander te voelen als alle Nederlanders mij blijven zien als een Marokkaan, zei een Marokkaanse Nederlandse meid.
Zo, die zat.
(Abdulwahid van Bommel)
(Hans Dijkstal)
(Abdulwahid van Bommel en Pierre Heijnen)
En als één Marokkaans jongetje hier in de buurt iets gedaan heeft wat niet deugt moeten we weer tien van zulke avonden als deze organiseren om het weer een beetje goed te krijgen, zei de wethouder.
Ik mocht de vraag beantwoorden of de moslims Nederland over gaan nemen. Nou, dat dacht ik niet.
Hans Dijkstal hield een gloeiend betoog over de rechtstaat. We zitten op een hellend vlak, zei hij. Voorbeelden. een beschaving kun je aflezen aan hoe een land omgaat met gevangenen. Kijk, dat ze bestraft worden, zo hoort dat. Maar of ze menswaardig worden behandeld en weer een weg terug in de samenleving worden aangeboden, daar gaat het om. Dat er nu politici zijn die de Grondwet aan hun laars lappen, dat is erg. Dat Fortuyn vond dat artikel 1 wel weg mocht, over de discriminatie en de gelijkheid, dat was erg. Zo iemand beseft dus niet dat artikel 1 niet voor niets artikel 1 is, dat onze gehele rechtstaat op dat gelijkheidsbeginsel is gebouwd, en dat daar mensen voor zijn vermoord. Daar sjoemel je dus niet mee. In een rechtstaat word je pas opgepakt als er een stevige verdenking is van een strafbaar feit. Je gaat mensen niet preventief oppakken. En nu hebben we al ministers die vinden dat dat wel mag. En de Tweede Kamer stemt daarmee in. Het is al zo dat materiaal van de AIVD in een proces gebruikt mag worden, terwijl het niet openbaar wordt gemaakt. Daarmee kan iemand zich dus niet verweren. Dat is dus echt erg.
Daar was iedereen even stil van. Geen vragen meer? dan maar applaus, zei Dijkstal.
Bart Top wees ons er op dat destijds, met de crisis met de Molukkers veel verstandiger is omgesprongen. Bij de kaping vielen doden, meer dan nu. Toch bleef de regering kalm. De daders werden bestraft en gingen voor een flinke tijd de bak in. Maar meteen werd er ook over nagedacht hoe de Molukkers beter bij de samenleving betrokken konden worden. Er werd een duizend banen plan gelanceerd. Dat is dus geslaagd, de crisis is overgegaan zonder meer schade, de meeste mensen denken daar niet eens meer aan en nu lijkt het wel alsof we voor het eerst problemen hebben tussen bevolkingsgroepen. Wat je daarvan leren kunt: dat we niet meteen het rechtssysteem moeten gaan veranderen als er moeilijkheden zijn, we kunnen het er prima mee doen. Dat we kalm moeten blijven en ons kunnen herinneren dat het al eerder gelukt is om problemen op te lossen.
Dijkstal: we weten dat 11 september een ongelooflijke klap is geweest. Maar die wordt nu door de enige supermacht gebruikt, een supermacht die denkt dat hij zich alles kan veroorloven, om een oorlog te beginnen op grond van leugens. Het terrorisme wordt als een magisch woord gebruikt voor alles wat ze doen willen. Het is business geworden.
Weten wij werkelijk hoeveel gevaar we hier lopen op een terroristische aanval of wordt dat gebruikt om de verworvenheden van de rechtstaat terug te draaien? Worden wij goed geïnformeerd? Natuurlijk moeten we op onze hoede zijn, overdrijving en bangmakerij, daar hebben we niets aan.
Heijnen: er is geweld, daar kunnen we onze ogen niet voor sluiten. Maar je moet het niet opblazen, en spierballentaal helpt nergens tegen. Vroeger was de sociale afstand tussen bevolkingsgroepen, tussen katholieken en protestanten ook groot. Maar het was overzichtelijker. Nu moeten we er rekening mee houden dat we uit verschillende bevolkingsgroepen bestaan. Al die bevolkingsgroepen moeten in Den Haag medeverantwoordelijk worden gemaakt, zodat het duidelijk is dat het ook hun stad is.
Een man uit de zaal, Marokaanse Nederlander: toen ik hier kwam ging het nog helemaal niet goed. De buurvrouw werd al kwaad als ik de auto voor de deur parkeerde of ze zei dat mijn vuilniszak stonk. Nu komt ze koffie bij me drinken en we helpen elkaar. Dus wij kunnen er ook wat aan doen. We moeten zelf ons draagvlak maken.
Top: we moeten ook bedenken dat er in de grote steden, waar de grootste moeilijkheden zijn, na de moord op Van Gogh juist géén rellen hebben plaatsgevonden. Dat was allemaal in de kleine plaatsen, waar het proces nog niet zo ver is. Dat wil zeggen dat het tóch de goede kant opgaat.
Van Bommel vertelde over de initiatieven die al jarenlang plaatsvinden, de gezamenlijke vieringen in het Mozeshuis in Amsterdam. 2004 was het jaar van de verwarring, maar die verwarring was het minst bij de mensen die het meeste contact hadden met allochtone groepen. Mensen weten gewoon te weinig. Dan zegt iemand: maar de islam kent toch geen godsdienstvrijheid. Dat is hier ook gezegd: in islamitische landen staat alles onder het gezag van het Ministerie van Godsdienst. Maar van de 47 moslimlanden heeft in 40 landen de godsdienst op staatsniveau niets in de melk te brokkelen.
Iemand uit de zaal: dit is onze conclusie: het contact bepaalt het beeld. Wat Anja zegt: je hoeft maar drie moslims echt te kennen en je denkt al anders.
Zo eindigde een avond waar ook de kritische geluiden gehoord konden worden met een gezamenlijke behoefte om het kontakt niet te verliezen en er gezamenlijk voor te zorgen dat het voor iedereen een goede buurt wordt.
Positief dat zulke avonden georganiseerd worden. Je kunt het misschien jammer vinden dat dit nodig is, maar er is een dynamisch proces gaande in Nederland. Ik denk dat de aanwezigheid van nieuwe groepen bewoners in de samenleving er toe heeft geleid dat met vernieuwde visie en aandacht gekeken wordt naar bewonersparticipatie. De instroom van nieuwe Nederlanders – mensen die nog maar kort in Nederland wonen- is hoog geweest in de jaren zeventig, maar super hoog door de vluchtelingenstromen in de jaren tachtig en negentig. De laatste groep bestaat uit inwoners van allochtone afkomst die (nog) niet terug kunnen vallen op door eerder gekomen groepen ontwikkelde eigen structuren zoals de traditionele minderhedengroepen ondertussen vaak wel kunnen. Naaste deze groepen zijn er ook Turken en Marokkanen die door huwelijksmigratie naar Nederland komen. De laatste groepen komen vaak direct in een wat beter functionerend netwerk terecht dan de nieuwe groepen van bijvoorbeeld Afrikaanse afkomst. Deze nieuwe inwoners vestigen zich hier met een groot aantal onzekerheden over mogelijkheden tot verblijf, zicht op terugkeer naar het land van herkomst. Dit vraagt veel van de bestaande kaders in een wijk, o.a. flexibiliteit, tolerantie en begrip voor de situatie van deze nieuwe instromers, maar ook veel van de nieuwe inwoners: ze moeten een plekje veroveren in de samenleving en op microniveau in de wijk.
Mooi verslag, goed initiatief.
Ik wil graag iets zeggen over de dubbele paspoortvraag die telkens maar weer opduikt. Ik zal dat proberen te doen naar aanleiding van mijn eigen verhaal.
Mijn man komt uit Tunesië en wij zijn nu bijna 11 jaar getrouwd. 9 jaar geleden kwam hij naar Nederland. Wij hebben lang gedacht over ’teruggaan’, maar hebben de laatste jaren allebei het gevoel dat onze toekomst hier ligt en die van onze kinderen ook. Mijn man en mijn kinderen hebben toch alledrie een dubbel paspoort. Daar is een simpele reden voor: Tunesië accepteert van haar (ex)burgers geen ander paspoort om mee uit te reizen dan de Tunesische, en voor de Tunesische wet is ieder kind van een Tunesiër automatisch Tunesisch.
Nou en? Wat heeft dat met de mensen hier te maken? Nou, heel veel: ik ben hier bijvoorbelld op een erg vervelende manier achter gekomen tijdens de eerste vakantie waarin wij onze dochter meenamen naar haar familie.
Mijn dochter had namelijk ‘gewoon’ de Nederlandse nationaliteit en stond ingeschreven in mijn paspoort. Inreizen was geen probleem, maar terugkeer dus wel. De douane maakte ons duidelijk dat wij geen geldig paspoort voor de kleine hadden en dat zij dus niet uit mocht reizen! Ik ben toen erg boos geworden: het is mijn kind, geboren uit mijn buik en nu zou haar inschrijving in mijn paspoort niet voldoende zijn? Maar men is daar onverbiddelijk: zo is de wet daar nu eenmaal. Kinderen van Tunesiers zijn voor de Tuneschische wet Tunesisch en kunnen alleen uitreizen met een geldig Tunesisch paspoort. Die moesten we toen uiteindelijk ter plekke laten maken om de kleine gewoon weer mee naar huis te kunnen nemen…
Met dit verhaal wil ik aangeven dat het niet zo simpel ligt als de meeste mensen denken. Ik weet niet hoe de wet in andere landen is, maar voor Tunesië is hij zoals beschreven. Wij hebben dus weinig keus. Wij wonen, leven en blijven hier maar zonder Tunesisch paspoort zouden mijn man en kinderen hun eigen familie niet kunnen bezoeken (wel bezoeken, maar vervolgens niet meer thuis kunnen komen dus eigenlijk). Naast dit (voor ons doorslaggevende)argument zou je je ook kunnen afvragen waarom mensen zouden moeten kiezen. Is het vaderland van mijn man zijn vaderland niet meer, alleen omdat hij koos met mij te trouwen en hier met mij te leven? Moet hij daar afstand van doen om te bewijzen hier te horen? En dan mijn kinderen: in tegenstelling tot de term ‘halfbloed’ die wij in Nederland gebruiken, zijn zij gewoon ‘dubbelbloed’. Kinderen van een Hollandse vrouw en een Tunesische man. Hier familie, daar familie. Wortels in beide landen. Moeten wij dan bij geboorte voor hen gaan kiezen waar ze horen? Zij zijn Nederlands, maar ook Tunesisch en ik zou niet weten waarom de ene nationaliteit boven de andere verkozen zou moeten worden. Ze zijn het allebei…
Prachtig initiatief, Anja. En Hans Dijkstal… ondanks zijn VVD achtergrond vind ik hem een bijzonder integer en reëel politicus. Hij druft de waanzin bij de naam te noemen, in plaats van erin mee te gaan. Waren Wilders, Van Aartsen en Verdonk maar meer als hij. En laten we blijven streven naar een veilige samenleving waar onderling respect een constante state of mind is.
Amna, een mooi maar ook een tragisch verhaal. Ik ben ook tegen het kiezen, maar ik zou het toch ook niet willen dat ik door de nationaliteit van (een van) mijn ouders mijn nationaliteit voor mijn leven bepaald is. Dat druist toch in tegen mijn gevoel voor keuzevrijheid.
Weet je misschien waarom die Tunesische wet zo is? Ik hoorde van een Marokkaanse vriendin dat het in Marokko ook zo is. Is het een oud gebruik? Het heeft zeker niet met de Islam te maken, want het is in andere Islamitische landen niet zo, dacht ik.
Ik hoor varianten op het verhaal van Amna van Marokkaanse kennissen. Ik weet het niet zeker, maar ik geloof dat het zelfs administartief onmogelijk is de Marokkaanse nationaliteit op te zeggen. En dan doen sommige jorunalisten ons geloven dat Marokkanen op slinkse wijze er een tweede nationaliteit op nahouden. Ik snap ook niet wat daar nou mis mee is.
In Frankrijk wordt men al helemaal eng van dubbele loyaliteit: iedereen Frans iedereen gelijk is mooi, maar wanneer je òòk de Algerijnse of welke identiteit uitdraagt, vindt men dat direct kongsi-vorming en een afwijzing van la République. Maar ook Nederland eist in feite dat migranten kiezen. En daarmee drijf je mensen in een hoek. Vooral jonge mensen. Het is als tiener al moelijk genoeg om te ontdekken wie je bent.
Maar ‘behoud van eigen identiteit’ staat nu eenmaal in het verdoemhoekje, naast de moslimknuffelaars en de ‘softies’. En hoewel onder dat motto veel te lang problemen onder het kleed zijn geveegd, is er voor behoud van eigen identiteit toch veel te zeggen.
Ik merk zelf al dat ik in Frankrijk ‘Nederlandser’ ben dan in Rotterdam en dat ik de neiging heb mijn hakken in het zand te zetten waneer mij iets niet aanstaat hier. En dan ben ik nog maar drie uur Thalyzen weg…
Vraagje aan de blogbezoekers met Nederlandse en andere nationaliteit dan wel identiteit: Ik kan me voorstellen dat je makkelijker Nederlander bent als je ook Turk, Marokkaan, Iranier, Palestijn mag zijn. Hoe zien jullie dat?
Mijn man ( Palestijn ) was ontzettend blij toen hij zijn nederlandse paspoort kreeg, want eindelijk bestond hij . Hij had daarvoor nooit een geldig paspoort bezeten, want hij was statenloos. Ik ben er echter zeker van dat als hij de mogelijkheid had er een dubbele nationaliteit op na te houden namelijk de palestijnse en de nederlandse , hij daarvoor zou kiezen. Mijn kinderen zijn dus ook alleen nederlands, toch gun ik hen ook een dubbele nationaliteit , indien mogelijk . Omdat dat recht zou doen aan hun afkomst Nederlands van hun moeder en Palestijns van hun vader. Wat mezelf betreft ik voel me 100% nederlands. De laatste jaren wordt ik vaak door anderen in de hoek van niet nederlands geplaatst , vanwege mijn geloofsovergang. Kennelijk denkt men vaak dat door je geloof te veranderen ook je nationaliteit wijzigt. In de ogen van anderen ben ik onnederlands, ik hoef echter geen tweede paspoort, ik zou niet weten wat ik ermee moest.
@fien (6)
Ik pik graag een graantje mee van alle religies, want alle religies hebben iets moois. Hoeveel paspoorten heb ik dan nodig?
Fien,
In aansluiting op jouw en mijn reactie hierboven, wat zou je er nu van vinden als je kinderen gedwongen zouden worden ook een Palestijnse nationaliteit aan te nemen zoals Amna haar kinderen ook een Tunesische nationaliteit diende aan te nemen?
Ik ben benieuwd of iemand weet waar het gebruik in Tunesie (en Marrokko) vandaan komt.
Ik heb geen idee waar het vandaan komt, maar er is geen echte sprake van verplicht moeten aannemen: volgens de daar heersende wet heb je die nationaliteit gewoon. Als ik had mogen kiezen hadden zij ook beiden gekregen omdat ze zoals ik al aangaf even Tunesisch als Nederlands zijn. Ik vind het vooral raar dat er nu stemmen opgaan om die mogelijkheid te ontnemen.
Amna,
Dank je. Misschien een misverstand: met keuzevrijheid bedoelde ik dat je er zelf voor kan kiezen om van nationaliteit te veranderen. Ik begrijp van je, dat dat als Tunesier/Tunesische niet kan (en in Marrokko ook niet, hoorde ik).
Ik vind het een verrijking voor mijn kids dat ze twee nationaliteiten bezitten en ik hoop dan ook dat er niks
voor ze verandert.Vind ook dat gekissebis over die paspoorten
een keer moet ophouden inderdaad worden de buitlanders hier gewoon nog steeds als buitenlanders gezien en in land van herkomst is dat ook weer zo.Voor mij is het gewoon zo als je
een Nederlands paspoort bezit dan ben je gewoon een Nederlander
met een mooie culturele achtergrond van land van herkomst en daar zouden de zeurpieten zich eens in moeten verdiepen kom die mensen eens tegemoet zonder voorwaarden dat ze van alles op moeten geven.