Wat gebeurt er toch veel. Soms nauwelijks bij te houden. Gistermiddag een discussie over het integratiedebat, in Rotterdam, op de Islamitische Universiteit. Kom ik daar ook eens. Meteen wat boeken gekocht voor mijn uitdijende islam-verzameling. Mensen die ik al ken en nieuwe mensen. Met Pieter Hilhorst die de discussie voor gaat zitten in de trein. Met Paul Aarts die een werkgroep gaat leiden op de tramhalte. De mensen van Ettaouhid die ik al eerder ontmoette, die het samen hebben georganiseerd met Platform voor debat, Het portaal. Welkomstwoord door Zakaria Hamidi van Ettaouhid, (helaas had ik de camera op de verkeerde belichting staan, sorry Zakaria, volgende keer) Welkomstwoord door het Portaal. (Naam niet opgeschreven. Wederom sorry). Toen een inleiding van Ineke van der Valk, die ik alleen kende van naam, (Marokko deskundige, onderzoeker, docent en adviseur inzake diversiteit en interculturalisatie) Goed verhaal. Halverwege geef ik het op te pennen, en besluit om haar om de gehele tekst te vragen. Mag. Staat morgen op dit weblog.
(ineke van der Valk)
Een workshop. Ik koos voor ‘naar een preventieve aanpak van radicalisering’.
Hans Krikke hield een geladen inleiding. Hij heeft een intensief onderzoek gedaan, daar een boek over geschreven, naar allochtone meiden op een middelbare school. Met veel van de meisjes gaat het niet goed. Het wordt ook bevestigd door onderzoek. Weet iemand hoeveel meiden tussen de 13 en de 18 jaar van allochtone afkomst een poging tot zelfdoding doen per jaar, alleen al in Rotterdam? Vierduizend. Dat is vier keer zo hoog als onder autochtone meisjes. Het komt neer op zo’n tien procent van de meisjes. Daarnaast zie je slaapproblemen, zelfbeschadiging, eetstoornissen.
De meisjes zitten tussen twee werelden die alletwee niet naar haar luisteren, uit onwil, onmacht, onkunde. Twee werelden die andere eisen aan haar stellen. Die van thuis en die van school. Mag ik een vriendje hebben? Nee, zeggen de ouders. Maar dan telt ze op school niet mee. Dan is er de omringende wereld die voortdurend duidelijk maakt dat er met haar als moslim iets mis is. Want alles aan moslims is mis, de manier waarop ze zich kleden, geloven, trouwen, praten, wonen, hun kinderen opvoeden. Moslims verschijnen in de media als probleem, omdat ze een probleem zijn, omdat ze problemen hebben, omdat ze problemen maken.
(Hans Krikke)
Hans Krikke interviewde 70 meisjes. Steeds hetzelfde verhaal: niemand luistert naar me. En als niemand luistert spreekt het lichaam. Het lichaam wordt de tolk van het onbehagen, de onvrede.
Meisjes internaliseren, ze richten de agressie tegen zichzelf. Jongens externaliseren, ze richten de agressie tegen de buitenwereld. Doen zichzelf geen schade, maar anderen. Maar voor beide seksen geldt dat ze zich bevinden in niemandsland.
Op school is er nauwelijks werkelijke opvang, terwijl dat daar heel goed zou kunnen. Eén overwerkt vertrouwenspersoon op een grote scholengemeenschap. Dan zijn er de kwetsbare gezinnen thuis die meestal al een reeks van problemen hebben, werkloosheid, verwaarlozing en huiselijk geweld die van generatie op generatie worden doorgegeven, isolement.
In dat vacuum zijn jongeren op zoek naar houvast. En dan stuiten ze op een vorm van fundamentalistische islam die ze een spiegel voorhoudt waarin ze zichzelf weer met zelfrespect kunnen zien, wat ze beloofd wordt is trots, waardigheid, erkenning, een doel. Het is een wonder, zegt Hans Krikke, dat er maar één Mohammed B. tot daden is over gegaan.
Waarom zijn het vaker Marokkaanse jongens dan Turkse? Omdat er in de Turkse gemeenschappen meer opvang is. Neem Milli Görüs, een moskee is niet alleen een gebedsplaats, maar een werkplaats voor goede daden, een opvang, ondersteuning bij leerachterstand, conflictbemiddeling tussen de generaties, een plek voor jongeren, van jong tot oud en alle lagen wordt een weg geboden. Dit is de paradox: de Turske gemeenschappen zijn minder geïntegreerd dan de Marokkaanse, maar juist daarom komen minder jongeren in niemandsland terecht. Een andere moskee biedt een opvanghuiskamer voor meisjes, waar alle meisjes heenkunnen, met of zonder problemen en met of zonder hoofddoek. Het zijn kleinschalige projecten heel dicht bij de mensen.
Er is wat gesputter in de werkgroep, moet alles nu zo psychologisch geduid worden, is het niet net zo goed een politiek probleem? Maar ik ben het met Krikke eens, als je de radicalisering wilt indammen, dan moet je niet alleen kijken naar de inhoud van die radicale islam, en dat gaan verbieden, je moet op zijn allerminst ook kijken waarom de ene jongen daar zoveel gevoeliger voor is dan de andere.
Wat er gedaan moet worden?
Meer vertrouwenspersonen op school. De hulpverlening daarheen, makkelijk bereikbaar, in plaats van verwijzingen naar de wachtlijsten van een veraf gelegen instelling.
Scholen moeten de gevoelige onderwerpen niet vermijden maar juist bespreekbaar maken.
Meer kader kweken onder allochtonen.
Op opleidingen voor professionals: opnieuw aandacht voor diversiteit en interculturalisatie, hoe erg dat in deze harde tijd ook uit te mode is.
Op wijkniveau: meer projecten dicht bij de mensen zelf, en ook projecten voor allochtonen en autochtonen samen.
Allochtonen moeten meer stem krijgen en meer betrokken worden bij de beleidsvorming.
Zo min mogelijk werkloosheid onder jongeren.
En uiteindelijk moet er ook wat gedaan worden aan de negatieve beeldvorming, die eindeloze stroom van negatieve berichtgeving.
In het integratierapport van Rotterdam wordt aanbevolen om zich radicaliserende jeugd af te sluiten van faciliteiten, om ze te isoleren. De titel is al mis: meedoen of achterblijven. Weer eenzijdig de islamieten in het beklaagdenbankje. Stom. Hartstikke stom. Geïsoleerd zijn ze al, dat is nou juist het probleem. Isoleer ze nog verder, helpt dat? De mensen van Attaouhid zeggen: als zulke jongeren zich bij ons veilig genoeg voelen om hun extremistische gevoelens te uiten, dan beschouwen wij dat als een succes. Want vanaf dat punt kun je verder: waarom denk je dat? Weet je zeker dat het waar is?
Er komen in de plenaire nog meer ideeën naar boven sommige oude die weer opgefrist moeten worden, er moet meer gewerkt worden met de media. Niet om ze steeds maar weer te beschuldigen, maar om met ze de vraag te stellen: weet je wat het effect is als je steeds weer in een negatief daglicht wordt gezet?
Toen moest ik weer rennen naar de trein om de bijeenkomst in de Balie in Amsterdam niet te missen.
Stuk van Ineke van der Vink komt morgen.
Wat jammer dat ik daar niet aanwezig kon zijn. Vanavond ga ik echter wel naar een bijeenkomst in Engels, ook in Rotterdam. In samenwerking met het projectbureau Sociale Integratie organiseert Mega producties een discussieavond over het thema “Samenlevingscharter tussen moslims en niet moslims in Rotterdam”. Eregast van de avond is de filosoof Tariq Ramadan. De Islam- en integratiedebatten in Rotterdam hebben veel discussie opgeleverd. Momenteel wordt een charter over Rotterdams burgerschap verder uitgewerkt. Het gaat om afspraken tussen moslims en niet moslims in de stad. Lijkt me noodzakelijk om bij aanwezig te zijn.
Hoi Imad, doe jij dan een mooi klein verhaaltje op dit weblog over Ramadan en de bijeenkomst daar? Want ik zit bij de Mandela lezing met Farid Esack.
Ik wou dat ik twee hondjes was…
Ja Imad, dat verslagje zou fijn zijn, kijk ik naar uit. Is het een besloten bijeenkomst, want ik heb er niets over gehoord of gelezen?
… dan kon ik het samen verdelen? 😉
Ik denk niet dat Godfried Bomans dat in gedachten had toen hij zijn gedichtje schreef.
Verveel jij je überhaupt wel eens voor het vensterglas? 😉
Nee, ik zit me nooit onnoemlijk te vervelen, behalve als ik gedwongen ben stil te zitten en te luisteren als het saai is, maar dat is gelukkig niet zo vaak. Het is meer dat ik graag op twee plaatsen tegelijk zou willen zijn en dat ik dan daarna gezellig met mezelf het nieuws uitwissel als we toch onder de douche staan of zo.
De bijeenkomst was inderdaad redelijk besloten, alhoewel het wel door het projectbureau sociale integratie was mede-georganiseerd. Zelf had ik er ook pas donderdag van gehoord. Maar het was interessant doch weinig vernieuwend. Ramadan sprak wederom over het actief burgerschap dat moslims zouden moeten naleven. Zij zouden zelf initiatieven moeten ontplooien en niet moeten wachten op de overheid. Het is een feit, zo zegt hij, dat Nederland zal moeten wennen aan de moslim in het land. En dat zij mondig zullen zijn. “Je paspoort is Nederlands, je cultuur is Nederlands en je geloof blijft islamitisch. De angst dat je geloof verwaterd als je de Nederlandse cultuur omarmt is ongegrond”, aldus Ramadan. Vanuit het projectbureau werd door Rabia duidelijk gemaakt dat deze avond bedoeld was om vooral nog eens extra op te pikken wat volgens de aanwezigen mogelijke oplossingen zouden kunnen zijn om die wrange verhouding tussen moslims en niet-moslims te verbeteren. Verschillende geluiden kwamen uit de zaal: organiseer jezelf eens, betere samenwerking, erkenning van de diversiteit onder de moslimgemeenschap zelf door moslims; dus niet denken dat jij of alleen jouw organisatie de wijsheid in pacht heeft, uit de slachtofferrol stappen, de Nederlandse wetten naleven, elkaar groeten op straat: zelf het inititiatief hiertoe nemen, vooral richting je autochtone buurman/vrouw, gebruik maken van de islamitische competenties die aanwezig zijn (de Islamitische universiteit, deskundigen, voorzitters van organisaties, etc). Een jonge vrouw stond op, de hele discussie verliep de hele avond in het Arabisch. Zij wou in het Nederlands iets opmerken. Dat kon uiteraard. “Nu hebben we al die islamdebatten gehad. En alles wat ik nu hoor, werd toen ook al voorgedragen. Waarom wordt er nu eens niet gewoon geluisterd naar wat al eerder gezegd werd.” Zo, dat was duidelijk. Maar de dagvoorzitter (ben even zijn naam kwijt) maakte ook daar weer een nuttige opmerking op: “Willen we de autochtonen echt overtuigen dan weet ik als ouwe rot in het vak, dat dat alleen kan door iedere keer weer aanwezig te zijn bij debatten, congressen of vergaderingen. Iedere keer weer het zelfde roepen, dat hoort bij deze cultuur. En dan, als je maar vaak genoeg roept, de moed daarbij niet opgeeft. Dan wordt het wellicht opgepakt.” Wellicht, ja. Laten we hopen dat het niet te lang duurt.
Dankjewel Imad voor het duidelijke verslagje! Echter, van die wrange verhouding tussen moslims en niet-moslims merk ik in de dagelijkse Rotterdamse praktijk van wonen, werken en studie niet zo veel. Je kunt het ‘probleem’ (?) natuurlijk ook uitvergroten en dat past geheel in het straatje van de Leefbaren.
Bedankt Imad, het was een duidelijk stukje; ik hoop mee.
Beste Anja,
Dank voor je goede weergave van het debat ‘Radicaal Anders’ in de Islamitische Universiteit, georganiseerd door Het Portaal en Ettaouhid. Het was een wat pretentieuze insteek om het ‘radicaal anders’ te willen organiseren. Maar door te redeneren vanuit de betrokkenheid en inzet van het maatschappelijk middenveld in plaats van te debatteren vanuit ‘zij’ en ‘wij’ valt echt winst te behalen.
Beste Thea,
Je kunt inderdaad het probleem uitvergroten. Maar weet je, ik denk wel dat wat nu gaande is in Nederland, niet alleen maar negatief is. Het is zeer positief dat de passieve houding van de allochtonen en autochtonen aan het veranderen is. Dat actief burgerschap een must is en volgens mij begrijpen steeds meer mensen dat alleen dan zij daadwerkelijk iets kunnen veranderen aan de samenleving. Het zou al een gigantische winst zijn als meer dan de helft van alle bewoners van Nederland zich actief zou opstellen en de rechten maar ook de plichten van een democratie onderschrijft.
Hallo Anja,
Leuk om je verslag te lezen.Het was een interessante dag met ‘ s avonds een levendige publieksdiscussie waar veel ideeen naar voren kwamen. Tussen haakjes: ik kom mijn speech niet tegen op je website, is er iets fout gegaan? Let ook op mijn achternaam!
Je verhaal staat er wel op! Ga naar http://www.anjameulenbelt.nl/weblog/2005/05/21/de-tijden-van-cholera/