Het is een vaste vraag bij interviews, wie zijn uw helden (cq heldinnen) ?
Ik doe niet zo aan helden. Maar er zijn wel mensen, vaak te vinden op dit weblog, die ik hoog heb zitten. Die ik inspirerend vind.
Een ervan is Karen Armstrong. Boeken waar je echt wat aan hebt, over de islam, over fundamentalisme. Die laatste politieke stroming waar we zo bang voor zijn (en niet zonder reden) is niet een terugval in de Middeleeuwen, zoals er zo vaak wordt beweerd, maar nu juist een volstrekt moderne ontwikkeling – zoals Armstrong ons dat goed gedocumenteerd en doordacht uitlegt in De strijd om God.
Ze fascineert me ook als persoon. Volstrekt eigenzinnig is ze haar gang gegaan. En bleek toen opeens precies in de tijd te vallen met haar studies die nu door honderdduizenden mensen worden gelezen.
In Trouw van vorige zaterdag (18 juni) een mooi interview met Arjan Visser.
Een paar fragmenten:
(Karen Armstrong was zeventien toen ze in een klooster ging, dat ze na jaren ziek en teleurgesteld verliet. Naar de vraag of ze gelooft en waar ze bij hoort:)
Volgens mij draait het allemaal om compassie. Als we meeleven met een ander, als we het goddelijke in onze medemensen erkennen, kan iedere ontmoeting ‘heilig’ zijn.
Nee, ik heb geen enkele behoefte om ergens bij te horen. Hoe meer ik over religies te weten kwam, hoe meer ik er van overtuigd raakte dat ze onmogelijk allemaal de Waarheid konden prediken. Iedere stroming kent haar eigen kracht, haar eigen tekortkoming. De kracht van de katholieke kerk school, wat mij betreft, in de liturgie. Die was prachtig, vormend en ondersteunend. Ja, daar kan ik wel eens naar terug verlangen, maar het is voorgoed voorbij. (..) Wat moet ik met een paus die zegt dat er maar één weg naar God mogelijk is?
O nee, ik wil beslist niet tegen de paus ten strijde trekken! Ik geloof niet in vechten. Bovendien is het aan de katholieken zelf om zaken in hun kerk te veranderen. Ik heb er niets meer mee te maken. Ik ben een buitenstaander.
De Boedhha zegt dat we altijd de waarheid moeten spreken, maar wat is de waarheid? (..) Ik vind eigenlijk dat we minder moeten praten. Dat we stiller moeten zijn. Dat we langer moeten nadenken voor we iets zeggen. Ik vind dat we in een kletsmaatschappij leven, waarin iedereen voortdurend lucht lijkt te willen geven aan zijn emoties of ongefundeerde meningen over van alles en nog wat. Al dat geluid draagt alleen maar bij aan een steeds grotere kluwen van leugens. Ik geloof dat we in onze tijd een flinke dosis Socrates kunnen gebruiken, die schreef dat we alles wat wij voor de waarheid houden aan een kritisch onderzoek moeten onderwerpen, omdat we anders een opgepast en oppervlakkig leven leiden.
Ja, ik heb geluk gehad, maar het is ook iets anders: ik ben op zoek gegaan naar wat ik werkelijk wilde met mijn leven. Wat gaf mij voldoening? En hoezeer het mij ook werd afgreaden – Godsdienst is niet sexy! Niemand is er in geïnteresseerd Karin! je zult er niets mee verdienen! – besloot ik mijn eigen koers te varen, niet toe te geven aan watr wel of niet in de mode was, en te schrijven over religie. Ik ben daarvoor uitgekomen in het centrum van mijn leven en daarmee misschien zelfs in de kern van het leven zelf. Hier heb ik mijn geluk gevonden. Ik ken geen groter genoegen dan te schrijven, te lezen, te denken over religie, over God. In de trein, in het vliegtuig, voor ik ga slapen: altijd zijn die gedachten er.
Waarschijnlijk leef ik nu het leven dat ik ooit in het klooster wilde leven. Ja, alleen de stilte ontbreekt en dat is juist de paradox: hoe meer ik mij probeer terug te trekken uit de wereld, hoe meer ik word opgezocht door mensen die de waarheid zoeken. Ze hebben bijvoorbeeld hun werk, hun familie, en niet de tijd om uit te zoeken waar de islam precies voor staat. Soms denk ik: O, in hemelsnaam. laat me met rust! Maar ik denk ook aan de Boeddha, die zei dat de mens, na zijn verlichting. terug moet keren naar de markt om zijn compassie voor alle levende wezens in praktijk te brengen.
Mooie,eerlijke woorden van Karen………
Dag Anja,
Als je in Japan een boeddhistische tempel bezoekt, dan tref je er waarschijnlijk twee gigantische demonbeelden aan die de ingang flankeren. Bewakers van de Waarheid worden ze genoemd en hun namen zijn Paradox en Verwarring…..Zodra we proberen greep te krijgen op de Waarheid, stuiten we onvermijdelijk op paradox en verwarring.
Vriendelijke groet,
Thea Kuijper
Nou hier heb ik helemaal niks mee. Ik ben wel eens beginnen in Een geschiedenis van God. Karen Armstrong zat er wat betreft haar ideeen over het Christendom al zo ver naast, volgens mijn referentiekader, dat ik niet verder wilde lezen over bijvoorbeeld de Islam. Ik heb geen referentiekader om te toetsen of ze er wat de Islam naar mijn idee ook naast zou zitten.
Wel opmerkeljk dat iemand die op papier zo veel klets, standpunt inneemt tegen de kletsmaatschappij.
Hallo Thea,
Wat jammer als je verwarring en paradox ziet als iets negatiefs. Het lijkt me de bron voor verdere ontwikkeling. Alles zeker weten, geen twijfel, geen verwarring, geen dilemma’s en geen paradoxen, dat lijkt me juist zo vervelend.
Zoals altijd nodigt Anja uit tot lezen, en zoals altijd denk ik dan aan de stapel boeken bij mijn bed die eigenlijk eerst aan de beurt is. Wie weet komt Armstrong daar binnenkort toch bij.
Groet,
Saskia
Ik ben het niet met je eens Esther, dat Karen Armstrong ‘kletst’ op papier. Er is een verschil tussen kletsen en spreken, en dat wat ik van Armstrong heb gelezen, valt absoluut in de laatste categorie.
Ik heb het boek ‘Een geschiedenis van God’ niet gelezen, kan daar dus niet over oordelen. ‘De strijd om God’ heb ik wel gelezen en ik vond het een zeer informatief boek, en hetgeen ze daarin over bewegingen binnen de islamitische wereld zegt, kloppen voor zover ik dat kan overzien. Ik weet van een aantal moslims in Nederland dat zij haar werk zeer waardeert.
Vriendelijke groet,
Beste Saskia,
Mij heb je niet horen zeggen dat ik verwarring en paradox als iets negatiefs bestempel. Integendeel zou ik eerder zeggen. Ze zijn nodig om DE Waarheid te ontmaskeren. Er staat m.i. dat “DE Waarheid” niet in een beeld is te vatten. Maar misschien vul je zelf al te veel in? Want… zoals Socrates al beweerde: er zijn ook goede demonen (dus ook goede demonbeelden).
Vr. groet,
Thea
Karen Armstrongs boek over de geschiedenis van de Islam heb ik meer dan eens -ook op dit weblog- aanbevolen als inleidende literatuur. Het is zeer boeiend, en wat vooral ook veel waard is: zeer onbevooroordeeld, geschreven. Nogmaals: aanrader!