Tariq Modood, directeur van het Centre for the Study of Ethnicity and Citizenschip aan de Universiteit van Bristol, moslim met Pakistaanse wortels, is behalve professor ook ervaringsdeskundige als het gaat om het ‘nieuwe racisme’. Daar bedoelt hij mee het huidige racisme dat zich vermomt als ‘islamkritiek’.
Als ‘paki’ zoals de grote groep migranten uit Pakistan en Bangladesh in Engeland neerbuigend wordt genoemd had hij lang het gevoel tussen twee vuren te zitten.
Links was voornamelijk kleurenblind, en de antiracisme beweging had het alleen over ‘zwart’ tegenover ‘wit’. Maar veel van de ‘East Indians’ voelden zich niet aangesproken als ‘zwart’. Huidskleur is niet het enige kenmerk dat leidt tot discriminatie en uitsluiting, is zijn stelling. Ook religie en cultuur horen daarbij. Zijn stelling blijkt steeds meer waar te worden. Na de Rushdie affaire die vooral in Engeland veel stof heeft doen opwaaien, na 9/11 en de toegenomen angst voor moslimextremisme zijn het vooral de ‘moslims’ die het doelwit zijn van agressie, wantrouwen en uitsluiting. Moslimmigranten worden in Engeland in toenemende mate gezien als ‘vreemd, achterlijk en ongewenst’. Niet alleen individuele migranten hebben last van stigmatisering en discriminatie, het treft ook de groep als groep.
De ‘moslimbashers‘ zien zichzelf zelden als racisten. Een echte racist gaat tenslotte af op huidskleur, een biologisch gegeven, en plakt daar allerlei negatieve eigenschappen aan vast. Maar de ‘nieuwe racist’ denkt van zichzelf dat hij alleen kritiek heeft op een cultuur of een religie. Ondertussen zijn ze daarbij vaak net zo ‘essentialistisch’ als de klassieke racisten. Cultuur en religie worden gezien als statische gegevens, aangeboren, onontkoombaar, met een aantal inherente negatieve trekken die scherp afgezet worden tegen de eigen superieur geachte cultuur. Die negatieve trekken komen neer op dogmatisme, intolerantie, vrouwvijandigheid, weigering om te integreren, gewelddadigheid.
In combinatie met nationalisme, ‘wij’ worden bedreigd, ‘zij’ moeten het land uit, kan de combinatie dodelijk worden. Vooral wanneer het geloof aangehangen wordt dat moslims per definitie tegen de democratie zijn en waarden aanhangen die evenzeer per definitie niet verenigbaar zijn met westerse waarden. Anti-islamisme, opgeteld bij nationalisme uit zich vervolgens in de gedachte dat de moslims een gevaar opleveren voor de westerse samenleving. Modood noemt het nieuwe racisme liever ‘inherentistisch’ dan ‘essentialistisch’, waarmee hij bedoelt dat de cultuur gezien wordt als inherent aan de islam, en dus neerkomt op inherente eigenschappen van elk lid van die groep.
Een reden dat dit nieuwe racisme nog slecht als zodanig wordt herkend (het is opvallend dat in Nederland bij de nieuwe, nog kleine anti-racisme beweging wel degelijk een directe link wordt gezien tussen discriminatie en islamofobie) is dat de progressieve bewegingen weinig aandacht hadden – of nog hebben – voor religie als deel van de identiteit van grote groepen migranten. Een andere reden is dat veel van de nieuwe racisten zichzelf niet als racist zien, omdat ze niets hebben tegen ‘zwarten’. Feitelijk is het klassieke racisme, op grond van huidskleur, op zijn retour, en wordt nu deels vervangen en wat kwaadaardigheid betreft ingehaald door anti-islamisme, zegt Modood.
In Engeland is de beeldvorming binnen een aantal jaren omgeslagen. Voor de Rushdie affaire werden moslims vooral gezien als tamelijk brave, volgzame en weinig assertieve migranten, nu is de beeldvorming vooral dat moslims inherent agressief, veeleisend, intolerant en fanatiek zijn. En vooral: dat ze weigeren zich aan te passen, wat zou blijken uit het feit dat ze hardnekkig vasthouden aan hun eigen geloof en cultuur.
Eigenlijk zou je het dus over verschillende vormen van racisme moeten hebben, stelt Modood, ‘colour racism’ en ‘cultural racism’. Soms gaat dat hand in hand, en worden migranten vooral ‘herkend’ op het feit dat ze een donkerder uiterlijk hebben, maar het kan ook los van elkaar bestaan. Zo kunnen mensen heel goed zwarte vrienden hebben, zwarte voetballers fantastisch vinden net als zwarte popmuziek, dus zeker weten dat zij geen racisten zijn, om vervolgens tekeer te gaan tegen de moslims. Het eenzijdige, en klassieke beeld van wat racisme is, verhult dus voor velen dat er al jarenlang een nieuwe vorm van racisme aan het groeien is. Het is niet voor niets, denk ik daarbij, dat onder degenen die het nieuwe racisme wel herkennen, mensen zijn die het antisemitisme van voor de Tweede Wereldoorlog en voor de shoah zelf hebben meegemaakt, en dus niet vergeten zijn dat die vorm van racisme ook niet gebaseerd was op huidskleur, maar op de overtuiging dat joden ‘anders’ waren.
Dit culturele racisme is met name vooral agressief tegen de gemeenschappen die er op staan dat ze hun eigen cultuur en religie willen behouden, als waardevol onderdeel van hun identiteit. En bovendien respect vragen voor het feit dat ze in bepaalde opzichte ‘anders’ zijn en dat ook niet willen verbergen.
Dit is de ware toetssteen voor een democratie die uitgaat van pluriformiteit, hoe ‘anders’ mogen burgers zijn om er toch nog bij te horen? En mogen burgers bovendien ook nog ‘anders’ zijn als groep? Deze vraag gaat ver voorbij de vanzelfsprekende aanname dat participatie in deze samenleving makkelijker gaat wanneer mensen de taal spreken, een opleiding hebben gevolgd, zich aan de wet houden. De grens tussen de gewone eisen die aan alle burgers worden gesteld, en racisme, is waar moslims en migranten onder druk worden gezet om hun eigenheid op te geven, en anders worden buitengesloten. Waar ze minder kans hebben op banen ook als ze de taal spreken en een opleiding hebben gevolgd, of weigeren te verbergen dat ze moslim zijn. En waar de daden van enkelen worden gezien als de ‘inherente’ eigenschap van de gehele groep.
Bij alles wat hierboven staat kunnen we inmiddels de voorbeelden uit de praktijk zo invullen. Ik ben het geheel met Modood eens dat het tijd wordt om ons begrippenkader als het gaat om racisme aan te passen aan de huidige tijd.
Deel 2, hier
Tariq Modood spreekt trouwens op 14 oktober in Amsterdam. Ik zet dat morgen in de KORT rubriek.
Zijn boek heet Multicultural Politics. Racism, ethnicity and muslims in Britain.
Ik kan de denkwijze en analyses van Modood goed volgen. Terwijl aan de ene kant wordt gesteld dat het oude racisme aan het vervagen is – wat denk ik waar is en een verheugende ontwikkeling – wordt een nieuwe vorm van uitsluiting benoemd. Ik herken dat goed. Maar waar ik bezwaar tegen heb, is dat die nieuwe vorm van uitsluiting gekoppeld wordt aan de term die we hanteerden voor de oude vorm van uitsluiting: racisme.
Ik heb daar twee bezwaren tegen.
Door het nu cultureel racisme te noemen, blijf je almaar het oude racisme benoemen en dus latent aanwezig houden en ernaar verwijzen. Racisme is iemand uitsluiten op grond van ras of huidskleur. Je zou dan een nieuw woord moeten hanteren voor iemand uitsluiten op grond van cultuur. Een logische naam zou dan zijn: culturisme. Iemand die de denkwijze van het culturisme aanhangt heet dan een culturist. Zoals iemand die het racisme aanhangt een racist is. Dat haakt aan bij de ‘culturisten’ zelf, die mensen die protesteren tegen uitsluiting op basis van cultuur of geloof uitmaken voor ‘cultuurrelativist’ en zelf dus ook het begrip ‘cultuur’ benoemen als het aspect waar het om draait.
Ik keek of het begrip Culturisme al ‘bezet’ is door een andere betekenis en vond tot mijn verrassing in een essay over (toen nog) het Vlaams Blok van assayist/schrijver Manu Claeys het begrip Culturisme precies geduid in de betekenis van cultureel racisme. Het komt uit een essay dat Claeys schreef naar aanleiding van het collectieve ontslag van het Antwerpse schepencollege in het voorjaar van 2003:
Culturisme
Het wegen van de verschillen tussen racistisch geïnspireerde discriminatie en cultureel geïnspireerde discriminatie is uiteindelijk vooral een academische of juridische discussie. In de realiteit van alledag gaat het in beide gevallen om het bewust uitsluiten van een groep op basis van een verhaal waarbij gepolariseerd wordt tussen goeden en slechten, bekwamen en onbekwamen, bonafiden en malafiden, wit en zwart, zonder onderscheid des persoons of aandacht voor het individu. Is het niet langer openlijk beleden racisme zoals Etienne Vermeersch dat definieerde, dan noemen we het maar culturisme.
http://users.skynet.be/manu.claeys/Normvervaging.htm
Mijn tweede bezwaar tegen het handhaven van de term racisme is dat je dan voortdurend blijft hangen in het verweer “dat wij geen racisten zijn” en de oeverloze argumenten om dat te adstrueren. Dat schiet niet op.
Een cultuurrelativist is dus een anti-culturist.
In deze analyse van Modood kan ik mij geheel vinden. Dit type nieuwe racisten figureert nogal eens op het weblog van Jan Marijnissen. (Laatst schreef iemand nog over het mogen doodhongeren van moslims bij de ramadan, want “opgeruimd staat netjes”).
Deze “moslimbashers” willen zichzelf niet als racisten zien, omdat zij zogenaamd alleen de Islam, of soms ook alle religies, bekritiseren, of eigenlijk beter: verdacht maken. Het ontbreekt hun meestal aan enige werkelijke kennis ervan; het gaat om het “principe”. Op deze manier geven zij blijk van gemis aan elk gevoel voor nuance en aan inzicht in de veelgelaagdheid en veelvormigheid van religie en cultuur. Grove generalisaties worden te baat genomen, zodat zij zich zelf verheven kunnen voelen boven andere (ethnische en/of religieuze) groepen.
Wanneer hebben we deze dingen ook al weer eerder meegemaakt? Hebben de mensen daarvan geleerd?
Ik ben het grotendeels met Clara eens, alleen is de islam een religie en geen cultuur. Dit is erg belangrijk omdat er moslims van allerlei nationaliteiten met even diverse culturen bestaan, die toch allemaal doelwit zijn van de huidige islamofobie. Culturisme valt dan af. Islamisme is al bezet dus een alternatief heb ik niet.
Dit is de kern van het probleem; vooralt de laatste twee opties.
http://members.lycos.nl/dt71/images/geloof.jpg
We zijn aan het zoeken naar termen. Ik ben daar ook nog niet uit. Een paar opmerkingen, naar aanleiding van Clara en Amna. ‘Culturisme’ zou een betere term zijn dan racisme. Ik zie twee redenen om het toch het woord racisme te handhaven. In de eerste plaats zegt culturisme de meeste mensen helemaal niks, juist omdat het zo neutraal klinkt. Is het erg dan?
Ik vergelijk dat met de pogingen van een tijd terug om nieuwe termen in te burgeren. Seksisme heeft het gehaald, hoewel er nog steeds veel mensen zijn die denken dat dat met seks te maken heeft en niet met sekse. Een term als klassisme, die ik geprobeerd heb in te voeren, heeft het niet gehaald. Discriminatie en vooroordelen op grond van klasse bestaan, maar blijven vaak onbespreekbaar en haast onzichtbaar omdat we er de termen niet voor hebben.
Ik wil een term die duidelijk maakt dat het werkelijk gaat om vooroordelen en uitsluitingsmechanismen die mensen schade doen. Dat mensen schrikken van de term racisme vind ik niet erg. Ze zouden er van moeten schrikken. Of je daarmee een gesprek torpedeert – misschien. Ook in de vorige golf anti-racisme barsten mensen uit in verklaringen, ik ben geen racist. Kwestie van uitleggen, illustreren, en wie echt niet luisteren wil luistert ook niet naar de term culturalisme. Maar misschien kun je ook zeggen dat het van de omstandigheden afhangt welke termen je gebruikt. In mijn tijd hielp het wel dat ik in mijn lessen over diversiteit er van uit ging dat iedereen in een door blanken gedomineerde samenleving met een stevig koloniaal verleden wel een tik had meegekregen. En dat het een kwestie was om je daar niet voor te schamen – maar er wel wat aan te doen. Dat werkte toen wel, maar ik moet zeggen dat dat hulpverleners waren die om te beginnen al geneigd waren om naar zichzelf te kijken en hun eigen motieven te onderzoeken.
Een tweede reden waarom ik toch aan de term racisme hecht is om de continuiteit te laten zien, van racisme op kleur, naar racisme op cultuur of religie. Voor sommige mensen is het tamelijk willekeurig welke groep ze gebruiken voor hun vijandbeeld. Als projectiescherm voor hun ongenoegen of angsten.
Amna, we weten dat er niet zoiets is als een islamitische cultuur. Maar racisme gaat ook niet over de werkelijkheid, maar over projecties. “Ras” zoals racisten dat gebruiken bestaat ook niet – er zijn geen biologische eigenschappen die horen bij een specifieke huidskleur. Het is echt nooit aangetoond dat negers beter kunnen dansen en luier zijn dan blanken, en dat witten intelligenter zijn. In het ‘culturele racisme’ lopen projecties over cultuur en religie door elkaar heen. Een van de meest gehoorde uitspraken is dat er nu eenmaal tussen westerlingen en moslims onoverbrugbare culturele verschillen zijn. Daarbij worden culturen dus als onveranderbaar gezien, en tegenover elkaar gezet, in plaats van de continuiteit te zien. En de veranderingen die er binnen culturen plaats vinden. Daar kom ik nog op.
Een oplossing is om het specifiek te hebben over anti-islamisme, zoals ook anti-semitisme een specifieke historische vorm van racisme is, die niets met “ras” te maken heeft, maar wel degelijk leidde tot uitsluiting en erger.
Meneer DT71 verwijst naar een onderzoek waaruit blijkt dat Marokkanen en Turken hechten aan hun religie, en het erg vinden als ze daarin worden gekwetst. Is dat het probleem? Waarom zou je er op uit zijn om mensen in hun geloof te kwetsen, als dat is wat ze belangrijk vinden als een onlosmakelijk deel van hun identiteit? Ik dacht dat godsdienstvrijheid een belangrijk onderdeel was van onze verlichte beschaving, en ook de gedachte dat verschillen tussen mensen mogen bestaan. Dat zie ik tenminste als een belangrijke westerse waarde, waar ik op mijn beurt erg aan hecht. En het is die belangrijke westerse waarde die op dit moment het meest onder druk staat. Dat de dominante meerderheid denkt zijn cultuur/religieopvatting op te kunnen leggen aan een minderheid, ook dat vind ik een vorm van racisme, met oude koloniale trekken. (En ik bedoel hiermee niet dat minderheden zich niet als iedereen aan de wet zouden hoeven houden, dat staat buiten kijf). Een teken van beschaving, en van democratie, is hoe een samenleving omgaat met minderheden. Dat doen we op dit moment van de geschiedenis in Nederland niet geweldig.
Racisme is niet best. Iedereen die het niet met je eens is het etiket racist opplakken is ook niet best. Godsdienstwaanzin is niet het prerogatief van de Moslims.
Anja, jij schrijft (helaas) sneller dan je denkt.
Waar heb je het over Ortholine. Ik plak niet iedereen die het niet met me eens is het etiket racist op. Ik heb het over hele specifieke, negatieve en wat mij betreft aantoonbaar onterechte opvattingen over moslims. Daar kun je het uiteraard met me over oneens over zijn. Je kunt me moeilijk het recht ontnemen om dat te vinden, en al helemaal niet omdat ik de moeite neem me te documenteren en niet zomaar wat roep.
Waar die godsdienstwaanzin vandaan komt snap ik niet.
En waar ik last van heb is dat ik sneller denk dan ik kan schrijven.
Het hoort geheel bij het syndroom – meteen beginnen met afweer en ontkenning – en te proberen de brenger van de boodschap in diskrediet te brengen in plaats van op de inhoud in te gaan.
Ik kan me ook goed vinden in de analyse boven.
Het gaat wel degelijk om racisme. Ik weet dat als men de term strikt definieert als discriminatie op basis van ras, het misschien niet helemaal opgaat. Maar zoals Anja terecht op wijst is de hele “rassentheorie” heel erg dubieus.
Op die basis zou je zou ook kunnen stellen dat anti-semitisme ook geen racisme is. Maar bijna iedereen vindt dat het wel een vorm van racisme is.
Er wordt in de praktijk ook niet op basis van geloof gediscrimineerd maar op basis van afkomst en uiterlijk (en bij solicitatiebrieven zelfs op basis van naam). Je kunt immers niet zien of iemand moslim is of niet (tenminste niet in de religieuze zin).
Het is ook een illusie om te denken dat de huidige xenofobe climaat in Nederland alleen maar “moslims” betreft. Vrienden van Surinaamse, Indonesische en Braziliaanse komaf, voelen zich ook gediscrimineerd en bedreigd.
Om George Galloway aan te halen, die in zijn debat met Christopher Hitchens zei: “If it looks like a duck, walks like a duck and quacks like a duck, well then it’s probably a duck”, als het op racisme lijkt dan is het waarschijnlijk racisme.
En Clara, racisten zullen altijd ontkennen dat ze racistisch zijn. Het klinkt absurd, maar de blanke nationlisten hebben onder de apartheid beweerden ook altijd dat ze helemaal geen racisten waren. (Ze zeiden dat ze de zwarten alle rechten gunden, maar alleen in hun “eigen” Bantustans.)
Fantastisch boek! Itt bijv GB en de VS is er in Nederland sprake van een grote contradictie tussen theorie en praktijk. Dit land is hevig op zoek naar manieren om de realiteit onder ogen te zien en haar vervolgens te benoemen, maar is door specifieke redenen nog niet in staat de daarbij behorende discours te hanteren. Dit merk ik ook nu weer met het UVA Protest! debat. Dit heeft alles te maken met de Fortuynistisch erfenis waarbij wat in de beurt komt van ‘politiek correctheid’ een taboe en teken van ‘slachtoffer’ gedrag is. Ook hier klinkt dit weer door in sommige bijdrages. De moord op Van Gogh door een moslim was natuurlijk de doorslag om dit te legitimeren. De erkenning van de strijd tegen racisme begint bij het erkennen van de realiteit die de slachtoffers ondergaan en daarbij dus ook de terminologie die onderdrukten en betrokkenen hanteren. Veel te vaak wordt discriminatie ontkent, zo onlangs in A’dam met het weigerbeleid bij discotheken af te doen door allochtonen een gedragscursus aan te bieden zodat ze vriendelijker[autochtoner] over komen. Als vrouwen strijden tegen seksisme, joden tegen antisemitisme en allochtonen tegen racisme dan is het behoorlijk abstract om vanaf de zijlijn kritiek op hun taalgebruik te geven. Na 2 november 2004 is Stop de Hetze opgestaan om o.a. dit gevecht aan te gaan, niet voor niets zeiden we dat we moeten beginnen met het beestje bij de naam te noemen. Vooral omdat er tegelijkertijd scholen en moskeeen in de fik gestoken werden. Dit is niet alleen een kwestie van vorm. Alle associaties en rechtelijke gevolgen bij de term Racisme zijn van belang waar het islamofobie betreft. Een brand in een moskee mag bijv. niet minder woede opwekken dan een brand in een synagoge. En stel je voor dat een rechter een zaak afwijst omdat er biologisch gezien maar 1 ras bestaat en uitsluiting obv ras dus theoretisch niet kan! Daarom heel goed dat ook het debat in Nederland meer vorm begint te krijgen, we moeten ons niet te veel laten afleiden door de anti-politiek correcten of steeds terugkerende bijdrages van mensen die toch al niet principieel tegen islamofobie zijn en meer durfen obv onze eigen agenda’s te werken. Maar zoals alle emancipatiestrijd begint het bij de mensen zelf. Of het Zuid Afrikanen, feministen, Molukkers, Joden, Turken en Marokkanen, Palestijnen, of nu om Moslims hier gaat, nooit is hun strijd om gelijkwaardige posities en representaties op een zilveren dienblad aangeboden maar is [wordt] er voor gestreden. De succesvolste strijd is die waar de solidariteit ervoor het grootst was -want eenheid is kracht, een belangrijke gegeven daarbij is absolute voorwaarden te stellen, laat staan wat we zelf liever prettiger vinden klinken. Vooral niet als het zo helder als het nieuwe racisme in de vorm van het verrotte Islamofobie in NL is.
Miriyam
Anja, dus ik ben een racist in jouw ogen omdat ik godsdienstwaanzin afkeur?
Ik heb geen idee wat je bent, Ortholine. Ik snapte niet waar jij opeens de godsdienstwaanzin vandaan tovert en wat je daarmee wilde zeggen. Snap ik nog niet. Of ik tegen godsdienstwaanzin ben? Ja hoor, maar waar heb je het over?
In het door Clara (onder nr. 1) aangehaalde citaat van Claeys meen ik ook juist te lezen, dat het onderscheid tussen racistisch dan wel cultureel geïnspireerde discriminatie nogal academisch of juridisch is, en het in beide gevallen om het bewust uitsluiten van een groep gaat. Dan zie ik geen bezwaar tegen de term (nieuw) “racisme” in dit geval, omdat juist de nadruk op de term “cultuur” door de “moslismbashers” in feite een eufemisme is, een verhulling. Want zoals Charles terecht opmerkt (nr. 8): het gaat in feite wel degelijk om afkomst, uiterlijk en zelfs de naam.
Sorry: in de een-na-laatste regel moet staan: nr. 8.
Anja, Je kunt er nu wel omheen draaien maar ik blijf heel boos als je dit niet terug neemt. Omdat je kamerlid bent mag je niet iedereen die het niet met je eens is als racist bestempelen en zo tot potentieel slachtoffer van godsdienstwaanzinnigen maken.
Doe niet zo maf, Ortholine. Op welk moment heb ik jou als racist bestempeld?
Anja, Je schrijft aan mij
“Het hoort geheel bij het syndroom – meteen beginnen met afweer en ontkenning – en te proberen de brenger van de boodschap in diskrediet te brengen in plaats van op de inhoud in te gaan.”
Als je met het syndroom niet racisme bedoelt, want daar gaat de discussie over, zou je dan zo vriendelijk willen zijn uit te leggen wat je wel bedoelt. En voortaan wel een beetje op je woorden letten hoor. Niet iedereen heeft mijn olifantenhuid!
Tja, ik zal het wel weer compleet mis hebben, maar volgens mij was Marx ook niet zo van religie gecharmeerd. En net alsdat een oprecht gelovige niet anders kan dan evangeliseren, kan een atheist niet anders dan kritiek uiten op religie. Een atheist tolereert immers geen god, omdat er voor de atheist geen god bestaat.
En waarom mag een ideologie als nationalisme wel beschimpt worden, maar een ideologie als Islam niet? Omdat het waardensysteem van de Islam van hogerhand komt? Maar dan weer, wat moet dan de atheist voor wie de hogere hand niet bestaat?
Onlangs ben ik weer begonnen om mijn eigen bijbeltje; ‘also sprach Zarathustra’ van Nietzsche te herlezen. En na het lezen van de artikelen hier, huil ik hard met de oud Perzische profeet mee. Ik behoor tot het kamp van zij die god vermoorden, maar waar zal ik nog veilig zijn? Waar kan ik in de toekomst nog vrij zijn, nu het tweekoppig beest van religie en staat het op mijn opvattingen voorzien heeft? Hoe ontsnap ik de dictatuur die hier gepredikt wordt?
Daar hebben we Erwin weer.
Ja, je kunt het compleet mis hebben.
Marx was tegen de functie die de kerk had in zijn tijd, tegenover de arbeiders. Daar zou ik destijds geheel achter hebben gestaan. Dat heeft weinig uitstaande met de manier waarop geloof nu kan worden ervaren, losgemaakt van de kerk als repressief insittuut.
Dat een atheist per definitie zo intolerant is dat hij zijn eigen (on)geloof aan anderen op zou moeten dringen is voor mij nieuw.
Islam is geen ideologie, maar een religie met vele verschillende stromingen en uitwerkingen in verschillende landen. Wanneer je dat op een hoop veegt, een negatief oordeel meegeeft, en dus ook aan een grote bevolkingsgroep val je ruimschoots binnen de definitie van racisme die ik nu ondertussen wel al heel vaak heb uitgelegd.
En wat jouw gehuil dat je nergens veilig bent, je kunt het gebalk wel staken. Je leeft in een rechtsstaat die je de vrijheid van godsdienst en dus ook de vrijheid om niet te geloven garandeert. Een beetje gaan zitten janken vanwege de dictatuur die hier gepredikt zou worden lijkt mij vergaand infantiel. Mij interesseert het als gelovige in ieder geval geen bal of jij wel of niet gelooft. Het interesseert mij wel als je de zogenaamde islamkritiek gebruikt als stok om een collectieve hond mee te slaan. Dus doe dat maar niet meer op mijn weblog.
Pingback: » C L O S E R - Racist! C L O S E R: Anthropology of Muslims in the Netherlands (a modest attempt by Martijn)
” Dit culturele racisme is met name vooral agressief tegen de gemeenschappen die er op staan dat ze hun eigen cultuur en religie willen behouden, als waardevol onderdeel van hun identiteit. En bovendien respect vragen voor het feit dat ze in bepaalde opzichte ‘anders’ zijn en dat ook niet willen verbergen.”
Je bedoelt zoals sommige autochtone Nederlanders? (Ik denk aan de identitiet van een bouwvakker, de ideniteit van kunst in een gemeente huis, de identiteit van een jong meisje dat voor hoer uitgemaakt wordt). Juist dit soort verbale polarisatie, het wegzetten van kritiek als racisme of wat voor isme dan ook, belemmert elke inhoudelijke discussie. Discriminatie zal zich altijd proberen te vermommen als kritiek, maar dat betekent niet dat alle kritiek vermomde discriminatie is. Het vormen van categorieen om maar duidelijk zicht te houden op wie de “goede” zijn en wie de “kwade” zijn verhinderd in de basis elke dialoog of kweken van wederzijds begrip.
Ben ik het niet mee eens, Iris. Je hebt woorden nodig om een verschijnsel mee te benoemen, anders kun je daar niet eens over discussieren. We hadden termen nodig als antisemitisme om het te kunnen bestrijden, we hadden termen als racisme tegen mensen met een andere huidskleur nodig om er wat aan te doen, en we hebben termen nodig om mee te beschrijven als er hele bevolkingsgroepen op grond van hun cultuur, etniciteit of religie worden weggezet. Zoals ik nog heb meegemaakt hoe mensen zich verzetten tegen termen als seksisme en homofobie.
En ik zie in het geheel niet hoe dat de ‘inhoudelijke discussie’ zou belemmeren, want die hebben we dus. Nu.
En natuurlijk is het ook niet toevallig dat het verzet tegen de term racisme vooral komt van die autochtonen die wel graag de vrijheid willen hebben om een andere groep te bekritiseren, met name moslims uiteraard, maar gebeten reageren als het een keer over henzelf gaat. Aslof autochtonen boven elke kritiek verheven zouden zijn. Voor dialoog heb je ook wel een beetje zelfkritisch vermogen nodig, Iris. En ook de vrijheid om te mogen zeggen wat oprecht je mening is, ook al wil die ander dat niet altijd horen.
En nee, niet elke kritiek is discriminatie of racisme, maar dat beweert ook niemand.
Zie ook het artikel van Anne-Ruth Wertheim, ‘het ene racisme is het andere niet’, hier.
Ja, ik vraag me af of dat zo is: dat je een woord nodig hebt om iets te kunnen bestrijden. Ik kan me goed voorstelle dat woorden juist ook belemmerend kunnen vormen. Het woord “allochtoon” bijvoorbeeld, werkt mijns inziens het idee dat er “anderen” zijn in de hand, en is misschien (deels) oorzaak van het wegzetten van bevolkingsgroepen? Denken beinvloedt taal, maar zeker ook andersom (zo niet meer).
De link die je in je reactie hebt gezet werkt niet, kun je het stuk toesturen? (ik reageer laat omdat ik geen bericht had gekregen dat er iemand gereageerd had, en pas bij toeval dit weer tegen kwam)