(Alex van Ligten)

Weet iemand nog waar het ‘afgehandelde en mishandelde’ woord respect vandaan komt? En ‘de mantel der liefde’?

Wanneer ik intensief weggeweest ben is mijn kerk weer extra thuis. Waar we brood en wijn delen, met de bede: moge het delen van dit brood en deze beker ons sterken in de hoop dat er een nieuwe wereld komen zal, waar brood en recht en veiligheid en liefde is, genoeg voor allen.

Waarin Huub Oosterhuis voorbidt: voor Uw joodse mensen die U belijden, voor Uw moslimmensen die U aanbidden, Barmhartige, voor Uw christenmensen die U herkennen in Jezus van Nazareth.

Deze zondag de zondvloed. Lang en bekend verhaal, dat voorgelezen wordt door Geeske en een van de Alexen. Piano van Henri tussendoor, omdat het anders wel erg lang luisteren is. Andere Alex, die van Ligten, doet de tekstuitleg. Altijd een beetje feest, want hij doet dat altijd helder, lichtvoetig, geeft altijd weer iets van een frisse kijk, ook op zo’n tekst waarvan je denkt, die zondvloed, het nieuwe begin, God die zo teleurgesteld is in de mensen dat hij ze op een paar na maar laat verzuipen en dan toch nog belooft: zal ik nooit meer doen, dat kennen we wel. Er komt een raar fragment achteraan, dat in veel kerken en huiskamers maar een beetje wordt overgeslagen. Dat van Noach die te veel drinkt en zich uitkleedt en dan in zijn naaktheid wordt gezien door zijn ene zoon Cham. En dan maakt de zoon zijn vader belachelijk. Hij buit het zwakke moment van zijn oude vader uit, en wordt vervloekt. En dan komen de andere twee zoons, die hun vader een mantel komen brengen, ze lopen achterwaarts, zodat ze hem niet naakt zullen zien.
Er staan soms rare dingen in de bijbel. Wat moet je met dat verhaal, van een aartsvader die te veel drinkt van zijn zelfgemaakte wijn en een zoon die zijn vader in zijn blootje ziet en hem dan uitlacht, zo’n familietafereeltje na dat monumentale verhaal van de zondvloed? Dit is wat Alex van Ligten er van maakt:

Sem en Japhet laten zien hoe het ook kan. Ze gaan achterwaarts met afgewend gelaat naar hun vader en bedekken hem met hun mantel. In die handeling tonen ze respect, en dat afgehandelde en mishandelde woordje betekent letterlijk: terug-zien, om-zien, omzichtig behandelen. Ze drijven de spot niet met hun vader, ze laten hem niet aan zijn lot over, ze dekken hem toe, ze dragen zorg voor hem. Ze behandelen hem letterlijk met omzichtigheid. De vader in al zijn zwakheid en naakte hulpeloosheid wordt hier met de mantel der liefde bedekt. Let wel, een zwak mens wordt hier met die mantel bedekt, je kunt zo’n jas niet gebruiken voor het wegmoffelen van zaken die het daglicht niet kunnen velen.
Twee broeders: eerder en verderop in Genesis zijn ze een bron van veel ellende (Kain en Abel, Jacob en Ezau) Maar hier zijn ze letterlijk eendrachtig. Samen dragen ze de mantel, achterwaarts lopend – dan moet je goed op elkaar zijn afgestemd anders lukt het niet.
Zo kan het, zegt Genesis, zo zal het zijn, dit roept Gods hand op als het goed is: respect en eendracht, dat zijn de krachten waardoor mensen in hun zwakheden met de mantel der liefde kunnen worden toegedekt.
Zo moge het zijn.