Een verhaal van Salima. Ik vroeg haar een keer of ze een verhaal over haar moeder wilde schrijven. Hier is het. Ik vind het prachtig. Anja

De bergen van Chaouan

Mijn zoete jeugd herinneringen bestaan vooral uit sprookjes. Ik kon er niet genoeg van krijgen. Vaak vertelde onze moeder ons sprookjes, vlak voor het slapen gaan. Daar zaten we dan, wij gedrieën, ik en mijn twee jongere broertjes ademloos te luisteren in onze bed, naar het sprookje dat onze moeder ons die dag zou vertellen. Van grappige tot zeer droevige sprookjes, van Aicha Rmida (assepoester) tot de verhaaltjes van de wijze egel. Ik weet eigenlijk niet waar mijn moeder deze sprookjes precies vandaan haalde. Dat doet er ook niet toe denk ik, maar deze sprookjessessies met onze moeder waren zeker een van de hoogtepunten van mijn jonge jaren. Het vertellen van verhalen heeft mijn moeder altijd wel gedaan. Verhalen over haar jeugd in Chaouan en Tetouan, verhalen over mijn overgrootopa, verhalen over mijn mythische voorouders, ga zo maar door. Zoals veel Marokkaanse kinderen hadden wij toen weinig speelgoed, we waren dus vaak aan het tekenen. Mijn moeder maakte dan zo’n poppetje voor ons, het enige dat ze goed kon tekenen. Mijn beide ouders zijn vroeg uit school gegaan, dus hun tekeningen zijn zo naïef als een kind van negen. Het is eigenlijk best grappig. Mijn vaders tekeningen lijken veel weg te hebben van die oergrottekeningen van twintigduizend jaar geleden!

Van de natuur in Nederland herinner ik me niet zo veel. Maar van mijn vakanties naar Marokko is me alles bijgebleven. We reisden naar een afgelegen bergdorp, zonder water en zonder elektriciteit, voor mij was dat het paradijs op aarde. Ik voelde me daar werkelijk, het landschap leek te leven. Olijfbomen, bergen, watervallen, windhonden, bijna wilde katten, granaatappelbomen, vijgenbomen, de geur van brandend hout, ezels, paarden, koeien, ik was er in mijn element. Het meest grote spektakel begon als de zon onder ging, vanuit het niets verschenen de miljarden sterren, ik herinner me dat ik als kind van zeven naar de sterren keek, ik voelde me ontzettend nietig, en ontroerd. Ik kan me nu moeilijk voorstellen dat een kind ontroerd kan raken door de sterrenhemel…………………………

Later heb ik deze schoonheid in de kunst kunnen vinden. Vooral het werk van Vincent van Gogh raakt mij, misschien omdat die ontroering van het platteland en van het eenvoudige leven erin terugkomt. Ik kan me nog herinneren dat ik bijna tranen in mijn ogen kreeg, toen ik het van Gogh museum betrad. Ik had het gevoel alsof ik heilige grond betrad. Bij elk schilderij kreeg ik kippenvel en een diepe ontroering.

Mijn moeder heeft ooit voor een oude vrouw gewerkt, in de huishouding. Deze vrouw leefde als kluizenaar in haar huis, had twee katten, rookte, was jarenlang ziek, en bijna al haar verzorgsters snauwde ze af. Ze had ontzettend veel meegemaakt, een zware jeugd, oorlog, onmogelijke liefdes en ga zo maar door. Haar grote passies waren klassieke muziek en schilderen. Mijn moeder praatte met haar hierover, ook Vincent passeerde de revue, die voor mijn moeder geen onbekende was. Toen, moest weer iemand anders naar haar gaan, mijn moeder moest weer bij iemand anders gaan werken. Later, toen sprak mijn moeder met een meisje die over haar klaagde. Mijn moeder bood aan om met haar te ruilen. Elke keer kwam mijn moeder met nieuwe verhalen; over het leven van deze bijzondere vrouw, over Rusland, klassieke muziek, hoe zwaar haar leven was als kleine meisje, hoe ze heeft geworsteld tegen alle verwachtingen in om violiste te worden. Ze begonnen na een tijdje een innige band te onderhouden. Er was een moment dat ze mijn moeder vertelde hoezeer ze van pannenkoeken hield. Voor mijn moeder was dit een aanleiding om pannenkoeken voor haar te bakken. Ze haalde thuis het meel en ging tijdens werktijd pannenkoeken voor haar bakken. Het lieve vrouwtje was o zo gelukkig met deze pannenkoeken. Het zijn altijd van die kleine dingen waar een mens gelukkig van kan worden. Een tijdje later had mijn moeder een droom, ze vertelde deze aan mij en mijn moeder had sterk het gevoel dat haar oude vriendin was gestorven. Ze belde wat rond, en het bleek waar te zijn, ze was gestorven. Mijn moeder is bij haar begrafenis gekomen, zoals ze had gedroomd. Vooral het kaartje dat wij kregen voor haar begrafenis, was zo typisch, het was haar laatste schilderij, een Russisch landschap, een groot meer dat helemaal glinstert in de gloed van de op of neergaande zon. Het was haar laatste verhaaltje…………….

Misschien ben ik te ver afgeweken van mijn verhaal, dat over mijn moeder moest gaan. Het is altijd alleen maar mijn moeder die mij verhalen verteld, van mijn vader heb ik nooit wat gehoord. Zelfs de verhalen van zijn leven heb ik altijd van mijn moeder gehoord. Maar als ik mijn moeder vraag over haar leven, dan is het altijd zo dat ze in Chaouan het gelukkigst was. Chaouan is berbers voor ‘horens’, waarschijnlijk een benaming voor de bergen van het landschap. Uit haar verhalen was Chaouan een paradijs op aarde. Er was altijd wel een kersenboom waaruit gesnoept kon worden. Er woonde een Spaanse weduwe in de buurt, die bij de buren langs ging voor voedsel voor haar kinderen. Haar kinderen waren altijd zwart-wit gekleed, en netjes verzorgd. Haar oudste zoon was kostwinner en verdiende een beetje in het asfalteren van wegen. De dood van haar man was haar zwaar gevallen. Later, toen ze de achterstallige weduwe-uitkering ontving is ze gek geworden. Het was zo ontzettend veel, ze kon het niet verwerken. Ze is vertrokken naar een inrichting in Spanje en haar kinderen vertrokken ook naar een weeshuis in Spanje.

Ik zou graag dit verhaaltje willen eindigen met een oud gedichtje van mijn moeder over Chaouan;

Chaouan ya el meshoura
B’el ckartjel wa ‘l nahoura
Chaouan lalet lemdoen
Koela soacki koela layoune
Tscki delya woezaitoen
Ya zainat elboeldaan

Oh beroemde Chaouan
met de kam en het spinnewiel
Chaouan dame der steden
met al haar beekjes en al haar bronnen
die de druivenstokken en de olijfbomen lessen
oh, schoonheid der streken