Ik kwam te laat aan op Ben Goerion om nog op tijd bij Erez te zijn, want om acht uur is Gaza dicht. Ik bedoel, nog potter dichter dan gewoon dicht, want dan kom ik er met mijn toestemming ook niet meer in. Joes heeft nog gebeld om een beetje te soebatten, belangrijke mevrouw enzo, niet geholpen.

Dus dan maar met de taxi naar Jeruzalem, om daar te overnachten in mijn favoriete hotel, het Jerusalem Hotel, Tiny was daar vorige week nog. Inderdaad, lekkere yalla yalla kip, Tiny. Het is de favoriete hangout voor jonge Palestijnen, kunstenaars, studenten en westerse Palestinagangers. In de plastic tent die in de tuin is opgezet, met van die gasbranders, een soort kippengrill om ons een beetje warm te houden, zijn bijna alle tafeltjes bezet. Ik hoor Engels en Duits, ik zie voor het eerst dat vier, nee vijf jonge Palestijnse vrouwen met de mannen mee shisha roken – dat zie je in Gaza nog nauwelijks. En nog meer nieuws: niet alleen de mannen kussen mannen, en de vrouwen vrouwen, bij het binnenkomen groeten nu ook mannen en vrouwen elkaar met een hartelijke zoen op de wang – en dat in het openbaar. De tijden veranderen, ook hier.

Met jonge Ramadan vanochtend vroeg op weg naar Erez, want om half tien zijn de sollicitatiegesprekjes gepland met de tolken voor de training. Ramadan is een Palestijn die in Israël leeft, hij heeft geen Israëlische nationaliteit, want die bestaat niet, maar wel Israëlisch staatsburgerschap. En mocht dus niet stemmen. Als het aan hem lag zou het Dahlan zijn geworden, van Fatah. Sterke man, zegt hij. Zelf kan hij Gaza alleen eens per jaar binnen tijdens de feestdagen, hoewel zijn familie daar woont. Gezamenlijk hebben ze een taxibedrijf. De ene helft van de familie die in Israël woont brengt mensen naar Erez, want joods Israëlische taxi’s willen daar niet heen, en dan aan de andere kant van de grens neemt de Gazaanse helft van de familie het over.

Ramadan woont in een Arabisch dorp. Aan de andere kant van de weg waar de joodse Israëli’s wonen in hun mooie huizen. Vroeger had hij nog wel Israëlische vrienden. Nu niet meer. Er zijn in het Israëlische apartheidssysteem nog maar weinig plekken waar Arabische en joodse Israëli’s elkaar tegenkomen. Zelfs in de ziekenhuizen worden de bevolkingsgroepen (een op de vijf Israëli’s is Palestijn) uit elkaar gehouden op verschillende zalen. Dat willen ze zelf liever, wordt er gezegd, wat ondertussen ook wel waar kan zijn. Bericht in Ha’aretz. Dat Peretz, van de Arbeidspartij niet meer aanhang krijgt komt omdat hij ‘Marokkaan’ is. Wat mijn idee bevestigt: als je eenmaal begint met burgers in te delen in eersteklas en tweedeklas, blijft het zelden bij een enkele etnische scheidslijn. Asjkenasische joden, die uit Europa, hebben betere posities, en Peretz, jood met Arabisch als oorspronkelijke moedertaal, een ‘Mizrachi’, maakt niet veel kans. Al staat er ‘jood’ in zijn paspoort.

Is het beter als Palestijn in Israël te wonen dan in Gaza, Ramadan? Ach, zegt hij, de ene dag denk ik van wel, de andere dag van niet.

Eergisteren zaten Leo en ik nog te praten met Somaia Barghouti, de nieuwe ambassadeur. Prettig gesprek, alsof we elkaar al lang kenden en aan halve zinnen genoeg hadden om elkaar te begrijpen. Barghouti komt uit een dorp boven Ramallah, waar veel van de Barghouti’s wonen, een grote en beklende familie. Ze zat pas in de Nederlandse trein. Mensen die haar vroegen waar ze vandaan kwam. Raad maar, zei ze. Griekenland, nee? Italië dan? Turkije misschien? De hele Middellandse zee om. Palestijns, zei ze. Neeeeee, nou dat hadden ze niet achter haar gezocht. Beeldvorming. Als ik hier een van de grote demonstraties meemaak, honderden, soms duizenden mensen, en tussen al die mensen loopt er ook een clubje van die jonge mannen mee met zwarte wollen maskers en kalashnikovs in hun handen weet ik precies wat we die avond op CNN te zien zullen krijgen.

Natuurlijk was ik benieuwd wat Barghouti te zeggen had over ‘de toestand’. Of zij er anders tegen aan zou kijken dan de inschatting die ik op dit weblog maakte (Winst voor Hamas 2) Maar ook zij gaat er van uit dat de winst van Hamas erg weinig te maken heeft met een groeiend fundamentalisme, dan wel een draai naar terrorisme. Het zijn voor een groot gedeelte proteststemmen tegen het slechte functioneren van Fatah en het feit dat er vrijwel niets bereikt is in wat zo onterecht ‘het vredesproces’ heet. En ondertussen is duidelijk dat een overgrote meerderheid van de Palestijnen (driekwart bleek uit het laatste onderzoek) geen aanslagen meer willen. Hamas moet nu laten zien dat ze het beter kunnen. En dat kunnen ze alleen, zei Barghouti, als ze er rekening mee houden dat we een pluriforme samenleving zijn, met moslims en christenen, gelovige en ongelovige mensen. Als ze dat niet doen, als ze hun Islamistische agenda doordrukken, ja, dan krijgt zij het als seculiere vrouw wel benauwd. Maar net als veel anderen zegt ze: geef ze de kans. Ze zijn democratisch verkozen, laten ze nu waarmaken dat ze democraten zijn, en anders zijn er over vier jaar weer verkiezingen.

Ondertussen laat Hamas weten de hudna, de staakt-het-vuren voort te willen zetten, en heeft ook al laten weten bereid te zijn om te praten en de hand te schudden van de Israëli’s. Mij lijkt het dus op dit moment geheel niet aan de orde om spierballentaal uit te gaan slaan dat ze geen geld meer krijgen als ze de staat Israël niet erkennen en het geweld afzweren. Waarom zou je van een volk dat onder bezetting leeft eisen dat ze de bezetter erkennen, zonder minimaal tegelijk te eisen dat die bezetter ophoudt met bezetten? Hoe kun je eisen dat dat bezette volk de wapens inlevert en dus afziet van verzet, als er geen enkele garantie is dat dat er dan ook serieus een rechtvaardige vrede wordt gesloten? Wat je kunt eisen is dat ze zich houden aan de internationale verdragen en geen aanslagen plegen op burgers. Ze hebben al een jaar lang laten zien dat ze hun eigen heethoofden beter in bedwang hebben dan Fatah, en zijn bereid daar mee door te gaan. Ik snap dat de Duitsers het nog moeilijker hebben dan de Nederlanders om voor de verandering eens Israël onder druk te zetten om zich te houden aan internationaal recht en aan de afgesproken routekaart, in plaats van altijd maar weer de Palestijnen, maar gelukkig heeft onze minister Bot tot op heden Merkels voorbeeld niet gevolgd en is niet van plan binnen nu en drie maanden de geldkraan dicht te draaien.

En nog wat. Welke staat Israël moeten de Palestijnen eigenlijk erkennen? Waar liggen de grenzen van dat land? Daar waar de kolonisten ze willen hebben, na de annihilatie van elk stukje Palestijns land? Daar waar Sharon ze wilde hebben, met een paar omsingelde enclaves waar de Palestijnen in opgesloten worden? Jeruzalem dat al praktisch is geannexeerd? Of de grenzen van 1967, de Groene Lijn, die inmiddels door Israël ondanks vele VN resoluties ruimschoots is overschreden? Kan iemand de Palestijnen misschien zeggen welke staat Israël er wordt bedoeld?

Zorgen zijn er wel, zegt ook Barghouti. Zij maakt zich onder andere zorgen over de radicalisering onder de jongeren, zelfs van haar eigen dochter, in de VS gestudeerd, nu student aan Bir Zeit, die weinig vertrouwen meer heeft in alleen maar vruchteloze aanbiedingen om te praten. Ze maakt zich zorgen over wat ze de ‘fabric of our society’ noemt. Jongeren die de zin niet meer zien van studeren, omdat ze geen vertrouwen meer hebben in de toekomst, onderlinge agressie. Precies dat waarvoor we onze training hebben bedoeld.

Neem Kalkilya, eens een typisch Fatah nest, met een burgemeester die ik nog heb gesproken, met een groot vertrouwen in samenwerking en dialoog. Eens was Kalkiliya een bruisend stadje, waar Israëli’s graag kwamen voor de goedkope markt en om er lekker te eten. Burgers van Kalkiliya verdienden hun geld vaak in Israël, ook zakelijk waren er veel banden in gemeenschappelijke bedrijfjes. Allemaal kapot door de omsingeling van de muur. Nu heeft Hamas er gewonnen.

Aangekomen in Gaza vanochtend. Zag bij Erez dat er weer arbeiders toegelaten werden naar Israël. Verder was het er erg rustig. De journalisten zijn weer elders, in Egypte waar Abbas op bezoek is, in Hebron waar nu de grootste moeilijkheden met de kolonisten zijn. Met een Amerikaan over de grens gelopen. Komt hier al lang. Zit in de vluchtelingenhulp. Zelfde visie. Ergernis over de mensen, zijn landsgenoten zijn daar ook goed in, die geen idee hebben wat hier echt aan de hand is en alleen maar denken dat de terroristen nu hebben gewonnen.

Op het kantoor van het NCCR alles als vanouds. Met Khaled gepraat die opvallend opgewekt is, hoewel hij als oude Fatah man de nederlaag toch moet voelen. Hij vindt het helemaal niet erg dat Fatah die ook tegen zijn adviezen in toch weer al die oude machthebbers op de lijst had gezet daar nu voor bestraft wordt, zegt hij. En nu Hamas gaat besturen kunnen ze het zich niet meer veroorloven om tegen de wil van de meerderheid van het volk nog aanslagen te plegen, ook dat is winst. Hij vindt het wel erg dat geen van de partijen gehandicapten op de lijst hebben gezet, zoals ze wel hadden beloofd. Dat worden weer veel acties en demonstraties in de toekomst. Ik zat even bij de maandelijkse bijeenkomst van de voltallige staf van het NCCR. De dove vrouwen voorop, waar Mona met gebarentaal voor tolkte, achterin de vrouwen in hun rolstoelen van de werkplaats. (Ik heb ze nog bedankt voor de mooie kaarten die ze hadden geborduurd voor onze donateurs) Een verhaal waar ik alleen maar Fatah, Hamas, Abbas in verstond. Er waren mensen bang dat er nu moeilijkheden zouden komen met Fatah – Khaled stelde ze gerust. Het NCCR is politiek altijd neutraal gebleven, blijft dat ook nu, en welke partij ook aan de macht komt, zij blijven opkomen voor de rechten van mensen met een handicap. Of hij niet bang was dat het westen nu de geldkraan dicht zou draaien, vroeg ik. Zo stom zijn ze niet, zei hij.

Fatma, wat later, was minder vrolijk. Heel erg blij met de verkiezingen zelf, het eerste Arabische land dat vlekkeloos en zonder onderlinge gevechten democratische verkiezingen had gehouden, ze is er trots op. Maar ze had wel even een traan gelaten toen Hamas won. Eerst een slechte Fatah regering, en nu misschien een slechte Hamas regering, zij had veel liever een coalitie van alle partijen gezien. Maar allemaal zijn ze het er over eens, als ze het niet goed doen zijn er over vier jaar weer verkiezingen, en tot die tijd heeft Fatah gelegenheid om zijn leven te beteren en Hamas om te laten zien dat ze echte democraten kunnen zijn.

Vier kleine sollicitatiegesprekjes gevoerd met de kandidaten voor de positie van tolk voor de komende training. De eerste was meteen raak. Fatma had hem aanbevolen, Yassir is net als zij bedoeïen. Khaled was het er helemaal mee eens, en zei nog eerlijk dat hij niet had gedacht dat een bedoeïen zo goed engels kon spreken, en lachte om zijn eigen vooroordeel. Niks menselijks is Palestijnen vreemd. Soms hebben ze zelfs wel eens een vooroordeeltje.

Lieverds, Helma en Joes nog hartstikke bedankt voor al dat gebel, wat prettig om zo’n achtervang te hebben, Leo, nog hartstikke bedankt dat je nog uren hebt geprutst om dat dingie van de KPN aan de praat te krijgen op mijn laptop, en wat jammer dat ze me dus een verkeerde SIM kaart verkocht hebben. Alexandra, stuur me even de naam van die kerk, ben ik vergeten, dan neem ik wat voor ze mee. Gaby, wachtend op het vliegtuig heb ik de nieuwste Patricia Cornwell gelezen, die neem ik mee terug voor je. Moet er nog iemand appeltjestabak voor de shisha thuis, Eelco? Ruud? De jongens hebben gebeld dat ze aangekomen zijn in Tel Aviv met maar een klein beetje vertraging en op weg zijn naar Jeruzalem en morgen hier zijn. Ik hoop dat ze sokken en truien mee hebben want het is berekoud, en sinds het lawaaibombardement ligt het raam van de badkamer er nog uit. Dat wordt gezellig met douchen. Groetjes en tot morgen.