Ik had gisteren wel op drie plaatsen tegelijk willen zijn, in Bos en Lommer was een discussie over moslims en politieke participatie, in de Melkweg was een discussie over de spotprenten en in Akhnaton was er een programma onder de titel Geef racisme geen stem. Er werd voor mij gekozen, want op de laatste sprak ik zelf, dus daar was ik.

Ik dacht nog dat er niet veel mensen zouden komen, maar het was bomvol. Wat je ook verder kunt zeggen over deze slechte tijden: ze genereren ook heel veel initiatieven, brengen veel in beweging, brengen mensen bij elkaar.

(Mohammed Benzakour)

Mohammed Benzakour deed een column, over de godin Vrijheid.

(Mohamed Rabbae)

Eerste panel: een beproefd stel mensen. Mohammed Rabbae, Ed van Thijn, Miriyam Aouragh en ik. Deze keer hielden we niet onze eigen verhalen, maar werden bevraagd door Hans Krikke, de hele middag de strenge maar rechtvaardige showmaster.

(Hans Krikke)

Rabbae: we hebben het over de emancipatie van de domheid, er is geen hek meer in de beschaving.

Van Thijn, gevraagd of deze tijd met het nieuwe racisme hem doet denken aan de jaren dertig, met het antisemitisme van toen. Ja, zei hij, met een groot verschil: we hebben het nu niet over concentratiekampen. En die komen er ook niet, omdat we nu wel weten wat we toen niet wisten: waar het toe kon leiden. Maar verder: ik zie een verharding van de samenleving en een sluipende opkomst van vreemdelingenhaat – en het lijkt alsof we er blind voor zijn. Maar er is ook goed nieuws: links staat weer op winst. Deze regering gaat het niet houden.

(Ed van Thijn)

Waar het om gaat (Van Thijn) is een toenemende tweedeling in supermensen en ondermensen. En dat verergert, ook doordat de wereld in brand staat. Het blijkt moeilijk om ons niet te laten meeslepen. Ik zie ook een verruwing van het debat. We mogen zeggen wat we denken, maar als je alles zegt wat je denkt ben je aan de lopende band bezig elkaar te beledigen. Beschaving betekent voor mij dat je niet meteen alles zegt wat je denkt, maar even tot tien telt. Hirsi Ali heeft het recht op beledigen geintroduceerd. Maar dat is helemaal geen recht, bevolkingsgroepen beledigen mag nou juist niet.

(Miriyam Aouragh)

Miriyam over de reacties onder de migranten: het is zo moeilijk om onder deze omstandigheden je eigen emancipatiebeweging van onderop op te bouwen. Ik vind het opmerkelijk dat er vanuit de migranten niet heel veel meer protest komt. Rabbae op de vraag waarom er niet meer geprotesteerd wordt: angst bij de moslims, die steeds maar te horen krijgen dat ze gevaarlijk zijn. Je doet het ook nooit goed. Dan gaat het ook nog om mensen die niet met protestbewegingen zijn groot geworden. En ik zie ook dat links het laat afweten. Ik heb Jan Marijnissen nooit op de barricaden zien staan om voor moslims op te komen, ook de andere partijen schieten tekort, de vakbeweging doet niet aan demonstraties mee. Ze laten het terrein over aan rechts. Wie treedt er op bij al die vernederingen? Dat een man op zijn werk de telefoon niet mag op nemen met zijn eigen naam omdat hij Mustafa heet, en een Nederlandse naam aan moet nemen?

Is het waar dat links het af laat weten, vraagt Hans Krikke. Helaas, zeg ik, ik vind dat dat klopt. Er komt verandering in maar het gaat wel erg langzaam. In het panel zit een PvdAer, twee SPer en een van Groen Links. We kunnen niet anders dan toegeven, links doet te weinig.

Ik noem een aantal factoren die daartoe bijdragen: dat de emancipatiebewegingen in Nederland, de arbeiders, de vrouwen, gelijk opgelopen zijn met de secularisering en de ontzuiling, en dat er bij links een behoorlijke mate van koudwatervrees is voor religie. Vanuit de gedachte dat areligieus gelijk staat aan progressief, en religieus gelijk is aan conservatief. En dat blijkt bij het merendeel van de moslims in Nederland niet te kloppen. Het merendeel stemt links. Dat dringt maar langzaam door. Verder: dat socialisten vaak denken dat het socialisme een overkoepelende visie is waar ook de migranten makkelijk onder kunnen. Het sterke punt is de sociaal-economische maatregelen die we voorstaan, werk, opleiding, wonen, ook voor migranten. Maar het zwakke punt is dat we niet voldoende onderkennen dat op dit moment de burgerrechten van migranten zwaar onder vuur staan, en dat we daarvoor op moeten komen. En ja, tijdens de laatste crisis, over de cartoons, heb ik links opnieuw niet adequaat zien reageren. Helaas, ook Femke Halsema niet, die het wel heeft over de vrijheid van meningsuiting, maar niet over wat we in Nederland met die vrijheid willen doen om er voor te zorgen dat we minderheden niet in een hoek drijven.

Van Thijn: wat we zien is hoe de definities sluipend veranderen. Met deze regering is integratie langzamerhand assimilatie geworden, we willen een hele bevolkingsgroep wegmaken, onzichtbaar maken. Als ik links iets kwalijk neem dan is het wel dat ze dat nieuwe begrip assimilatie in plaats van integratie niet hebben ontmaskerd.

Er is een volgend panel. Deskundigen, over de vraag waarom er meer allochtone jongeren in de gevangenis zitten dan autochtone, waarom ze vaker werkeloos zijn, eerder van school gaan. Sorry, als verslaggever schiet ik deze keer tekort. Er waren zoveel gesprekken naar aanleiding van het eerste panel dat ik niet heb kunnen luisteren. Een gesprek onder andere waarom ik uitgerekend Femke Halsema aanviel. Dat viel natuurlijk bij de mensen van Groen Links niet goed. Heeft Groen Links nou juist niet veel meer aan de migranten gedaan dan de SP bijvoorbeeld? Dat is waar. Daarom valt het me ook zo tegen. En nee, ik ben niet bezig met het verkiezingsspelletje scoren ten koste van een andere partij, daar doe ik nooit aan mee. Ik ben blij met de onderlinge samenwerking, we hebben meer met elkaar gemeenschappelijk dan dat we van elkaar verschillen, en ja, we moeten veel meer samen optreden als het gaat om de positie van migranten en het nieuwe racisme. Maar laat dat dan ook meer gebeuren. Mijn kritiek strekt zich uit over heel links. Dus ook over mijn eigen SP. Mijn vraag aan Groen Links is of met het aangehangen liberalisme, met de nadruk op grote individuele vrijheid geen gaten vallen, als socialisten stellen we ons ook de vraag wat je met de vrijheid die je al hebt doet, zien we nog een verschil tussen censuur en zelfcensuur en gewoon rekening houden met bevolkingsgroepen die ergens anders over denken? Zit dat nog in een verdoorgevoerd liberalisme? En als ik Femke Halsema verkeerd heb begrepen dat voor haar de vrijheid van meningsuiting geen enkele grens meer heeft, wil ze dat dan alsjeblieft nog eens toelichten?

Laatste panel. De vertegenwoordigers van de verschillende Amsterdamse partijen. Amsterdam Anders-de Groene, PvdA, VVD, SP, D66, Groen Links, CDA. Sorry, ik was nog te opgewonden, ik heb niet alle namen genoteerd. Hans Krikke had zich inmiddels in het zweet gewerkt om de opgewonden dierentuin nog enigszins in het gareel te houden. De partijen kregen geen kans om hun verkiezingsverhalen af te draaien, dat doen ze op dit moment al dagelijks. Ze kregen een stelling voorgeschoteld waar ze elk in twee minuten op mochten reageren. Erg grote tegenstellingen kwamen daar niet uit. Ook het CDA vindt dat de positie van allochtonen verslechtert, en dat er meer banen moeten komen. En ziet het probleem van autochtonen die de islam eng vinden, zeker als ze ook nog ´zo´n jurk´ aanhebben. We willen een emancipatiebeleid, en kerk zowel als moskee een plaats geven.

(Remine Alberts)

(Marijke Vos)

(D66)

(CDA)

De PvdA is niet ontevreden over hoe we in Amsterdam de boel bij elkaar houden. Tachtig procent van de bevolking is het daar mee eens. Maar er mag wel actiever gewerkt worden aan een spreidingsbeleid. Niet gedwongen maar vrijwillig, maar dan moeten er wel voldoende betaalbare woningen zijn.

Marijke Vos van Groen Links, die misschien van de Tweede Kamer overgaat naar Amsterdam vindt dat je criminaliteit wel moet bestrijden, maar daarmee niet de hele groep jongeren in een hoek drijven door ze collectief als criminelen te bestempelen. We hebben het over kinderen uit kansarme gezinnen, je moet iets doen aan schooluitval, aan stages, en niet accepteren dat de scholen tegen de leerlingen zeggen dat het vinden van een stage hun eigen verantwoordelijkheid is.

Ook de VVD kijkt naar de sociale factoren. We moeten niet vergeten dat de Surinamers inmiddels in een betere positie zitten, en dat achterstanden door emancipatie kunnen worden ingehaald.

Remine Alberts, SP, er moet gezorgd worden voor meer werk, meer betaalbare woningen, meer stages. Maar ook als dat allemaal in orde zou zijn kan er toch sprake zijn van overlast. Daar moet wat aan worden gedaan, maar alleen maar dreigen met strafrecht helpt niet. En nee, het instellen van een avondklok lijkt haar geen goed idee.

Discussie uit de zaal. Er worden te veel mensen van de maatschappelijke ladder afgeknikkerd, door het stoppen van uitkeringen, het slechte woningbeleid. Mensen worden daardoor niet uitgenodigd om aan de maatschappij mee te doen.

Het stadsbestuur? Niet slecht als het gaat om het bij elkaar houden van de boel. Een klimaat dat erg veel prettiger is dan in Rotterdam. Hoewel het er naar uit ziet dat ook daar links weer in de lift zit. Maar het kan ook in Amsterdam nog veel beter, zeker als het gaat om werkelijke sociaal-economische maatregelen.

Het was nog een hele tijd druk, gesprekken met deze en gene. Veel over de vraag wat links beter kan doen. En hoeveel kritiek we van elkaar verdragen. Er was drank, hapjes, muziek en veel te veel interessante mensen. Dus vergeef me dat niet iedereen op de foto staat, het licht was ook erg slecht, ik niet alle namen heb genoemd en veel ongetwijfeld belangrijke dingen niet heb gehoord. Ik kan ook maar vijf dingen tegelijk.