Of ik nog steeds tegen aanslagen ben. Of het wel goed gaat met mijn geweten. Op beide vragen: ja.
Ik hoopte dat het uit zou blijven, maar vreesde van niet. De vrees heeft het gewonnen van de hoop. Grote aanslag in Tel Aviv, minstens negen doden. Voorpagina nieuws. Terecht. Maar de aanslagen door het Israelische leger afgelopen week, resultaat zeventien doden waaronder kinderen, hadden ook voorpagina nieuws moeten zijn. Niet alleen om het feit dat Palestijnse gedode burgers even erg zijn als Israelische gedode burgers, maar ook omdat Israel bezig was om te provoceren, de Hamas regering te ondermijnen door de bevolking uit te hongeren, gek te maken van de permanente bombardementen, bang te maken dat de volgende aanslag hun kind of hun huis zou raken.
De aanslag is gepleegd door de Islamitische Jihad, een kleine groep die zich niet heeft aangesloten bij de wapenstilstand die Hamas had afgekondigd en gehouden. Maar helaas, voor een zelfmoordaanslag heb je aan een paar mensen genoeg om erg veel destructie aan te richten.
Een paar dagen geleden vergaderde de Veiligheidsraad van de VN over een motie waarin het excessieve geweld van Israel tegen de Palestijnen veroordeeld zou worden. De VS hebben hun veto uitgesproken. De aanslagen werden niet veroordeeld. Onze eigen regering heeft er ook geen uitspraak over gedaan. Bot blijft op zijn punt dat er met Hamas niet gesproken mag worden. De salarissen waar 150.000 mensen met smart op zitten te wachten kunnen niet uitbetaald worden.
Charles Shamas, een jurist, heeft eens uitgelegd dat een volk dat nergens zijn recht kan halen, dat door niemand wordt ondersteund, terugvalt op de eigen primitieve methoden om het recht in eigen hand te nemen. de daders zijn voor honderd procent verantwoordelijk voor de dood van onschuldige burgers. Maar de hele beschaafde wereld, inclusief ons eigen land, is medeplichtig aan het feit dat er Palestijnen zijn die niet meer geloven in de rechtvaardigheid van deze wereld. Die geloven dat er voor hen geen toekomst meer is. En die hun eigen leven inzetten als het enige wapen dat ze nog denken te hebben.
Summary: what I´m saying is that as before I´m against attacks on civilians, no matter if the dead are Israeli´s or Palestinians. De men who did this are completely responsible. But so is the world who did not condemn the attacks on Palestinians from last week, and who are doing everything to undermine the new government. Charles Shamas, a lawyer, has said that people who feel that there is no way that they can get their rights will take the right in their own hands with every way they can. Of course the Israeli dead are now front page news in the Dutch papers. The Palestinian dead from last week were only very small articles. And the VS has vetoed the condemnation by the VN Security Council. I hold our ´civilized´ western societies also responsible for what happened.
Ik zit net naar de tweede kamer te kijken en het vragenuur en ik maak me zo ongelooflijk boos. Terecht wordt de aanslag die vreselijk is veroordeeld. Maar ik hoor geen woord, geen woord over de aanslagen op de palestijnen door de israelische regering ,met medeweten van de israelische bevolking gepleegd ten aanzien bvan de Palestijnen. Veroordeling van politieke partijen inclusief de mijne Groen links over de aanslag gedaan door een 19 jarige palestijn. Maar de voortdurende terreur die uitgeoefend wordt op de palestijnen blijft onveroordeeld. Israel blijft buitenschot er wordt eenzijdig druk uitgeoefend op de palestijnen en niet op israel. Ik schaam me een nederlands burger te zijn en ik schaam me een europees burger te zijn. En ik word er moedeloos van. De spiraal van geweld zal weer toenemen en de palestijnen zullen steedsverder in het verdomhoekje komen. Hoe kan het dan de wereld dit niet ziet of niet wil zien.
Vandaag, 18 april, is het 10 jaar geleden dat Qana werd gebombardeerd. Helaas riepen toen niet het westen en de VS in koor dat zij dit ten sterkste veroordeelden, en dat zij de staat Israel hier verantwoordelijk voor hebben gehouden. De 2 maten zijn weer gemeten.
______________________________________________________________
Kunst en verschrikking: Qana en Guernica
Ter herinnering aan het misdadige bombardement van het Israëlische leger op Qana (Zuid-Libanon) op 18 april 1996.
“Gillen van de kinderen, gillen van de vrouwen, gillen van de vogels, gillen van de bloemen, gillen van de bomen en van de stenen, gillen van de dakpannen, van de meubels, van de bedden, van de stoelen, van de gordijnen, van de pannen, van de katten en van het papier, gillen van de geuren, die naar elkaar grijpen, gillen van de rook.”
Woorden uit een gedicht van Picasso, waarin hij uiting geeft aan de onmenselijke misdadigheid van het bombardement op Guernica (Spanje, Baskenland) op 26 april 1937 door een groot eskader vliegmachines van Duitse herkomst. Door Picasso’s vertaling naar het medium van de schilderkunst, middels het wereldberoemde schilderij Guernica, blijft Guernica hangen in het collectieve bewustzijn.
De woorden uit het gedicht van Picasso zijn tevens treffend voor de onmenselijke misdadigheid van het Israëlische bombardement op Qana op 18 april 1996, precies 10 jaar geleden. In een kleine gedenkruimte te Qana hebben onbekende kunstenaars ook de schilderkunst gebruikt om hun lijden weer te geven. Opvallend is een zeer groot schilderij dat ogenblikkelijk de associatie met Guernica van Picasso oproept. In tegenstelling tot Guernica lijkt Qana echter niet te blijven hangen in het collectieve bewustzijn.
En dit is spijtig, niet alleen als het gaat om het historische perspectief, maar ook vanuit een artistieke invalshoek. De onbekende -zeer getalenteerde- kunstenaars van Qana (het grote schilderij zouden wij Qanica willen noemen) verdienen meer aandacht van de wereld. Stuk voor stuk zijn de tentoongestelde schilderijen juwelen van expressie. Deze doeken zouden niet misstaan in het Reina Sofia -, Prado-, Louvre – of een ander beroemd museum.
Waarom zijn er dan geen Westerse staatshoofden die de gedenkruimte in Qana met een bezoek vereren? Indien de 106 slachtoffers van het misdadige geweld een Westerse nationaliteit zouden hebben gehad, zouden er dan ook geen staatsbezoeken zijn afgelegd?
Ter herinnering aan het misdadige bombardement van precies 10 jaar geleden zou het niet misstaan als de Nederlandse minister-president een signaal aan de wereld afgeeft, dat hij misdadig geweld, uitgevoerd door welke groepering of natie dan ook, te allen tijde afkeurt door nog dit jaar een staatsbezoek te brengen aan Qana.
Waarom kunnen politieke belangen niet echt eens ondergeschikt gemaakt worden aan onze (humanitaire) normen en waarden?
Ge van der Laan
Leo Hart
Joop van Hillo
Beste Leo,
Heel goed van je. Qana is een nachtmerrie die niet zomaar weg te wissen valt. Dat heb ik persoonlijk weer ondervonden gister en eergister. Ik was in Libanon, heb er o.a. mijn Palestijnse vrienden in Bourj AL Barajne en Shatila ontmoet, vooral zij in dit soort miserabele vluchtelingenkampen zijn geen seconde vergeten wat er preceis 10 jaar geleden is gebeurt [onder Perez NB]. Ik heb de journalise/cameravrouw gesproken die de eerste video beelden heeft gemaakt van deze verschrikkelijke massacre [welke Israel nog dood leuk ontkent]. Zij, Najle Abu Jahjah [ja, familie van] was getuigen van een gebeurtenis welke als het in Israel was gebeurd alle voorpagina’s had gehaald, zelfs 10 jaar na dato. Net zoals nu de voorpagina’s een staaltje neo-koloniale hypocricie laten zien. Nederlandse politici zijn op Amerika na een van de meest trieste meelopers en medeverantwoordelijk: Wie zwijgt stemt toe, maar wie selectief zwijgt (of jankt) is m.i. medeplichtig.
Kameraadschappelijke groeten,
Miriyam
afschuw, boosheid en schaamte en ja …. meer op de ontkennende kant, op de V.S die een veto uitspreken, op de Europese regeringen die weigeren met Hamas te praten, dan op die zelfmoordenaar. Ook hoor, maar meer nog op de uitlokkers van dit alles. Het is al zovaak gezegd…….
Ik kwam even kijken hopend op een positieve insteek op een dag die op alle fronten niet wil, maar nee, vandaag wil echt niets hoop geven.
Ik denk aan die jongen die het gedaan heeft en z’n foto – een jonge jongen net zo oud als m’n dochter.
M’n dochter vroeg zich af naar welke film ze zou gaan met haar vriendinnen. Hij vroeg zich af waar hij zich zou opblazen.Hetzelfde moment.
Zij kiest wat . Hij werd geinstrueerd. Zij studeert , hij moest z’n studie of opleiding afbreken omdat z’n moeder het niet meer kon betalen.
Inderdaad Israel oh Israel.
Zij kijkt optimistisch de toekomst tegemoet, hij werd suicidaal.
Zij zal altijd ondersteunende mensen vinden als het minder goed gaat. Hij vond ondersteunende mensen om er een eind te maken.
Zij kan misschien nog veel meer gaan betekenen, hij betekent niets meer.
Zij ziet er leuk uit zonder franje. Hij ziet er leuk uit met een spreuk om z’n hoofd.
Fien, om moedeloos van te worden. Weer tijd voor een mailtje aan de fracties.
M.Verhagen@tweedekamer.nl; W.Bos@tweedekamer.nl; W.vanBeek@tweedekamer.nl; G.vAs@tweedekamer.nl; Jan@janmarijnissen.nl; F.Halsema@tweedekamer.nl; L.vdLaan@tweedekamer.nl; A.Rouvoet@tweedekamer.nl; C.vdStaaij@tweedekamer.nl; H.Nawijn@tweedekamer.nl; G.Wilders@tweedekamer.nl; A.Lazrak@tweedekamer.nl
L.S.,
Ik vernam met instemming dat tijdens het vragenuur van gisteren de zelfmoordaanslag door een jonge Palestijn is veroordeeld. Ik constateer tegelijkertijd met verbijstering dat er met geen woord is gerept over de Israëlische liquidaties en onnodige aanhoudende (nachtelijke) bombardementen op de Gazastrook, waarbij de afgelopen maand zeker 17 doden vielen, waaronder kinderen. Hamas wordt verantwoordelijk gesteld, terwijl die al ruim een jaar lang geen aanslagen heeft gepleegd. Wanneer wordt Israël nu eens tot de orde geroepen wegens stelselmatige schending van mensenrechten en aan de onderhandelingstafel gedwongen? Kennelijk acht u Israëlische levens meer waard dan Palestijnse. Kennelijk acht u de veiligheid van Israël, een land dat over de modernste wapens beschikt (inclusief kernwapens) belangrijker dan de Palestijnse. Legt u dat eens uit?
Hoogachtend,
H.J. Bakker
Den Haag
Wat heeft Israël gedaan in de 2,5 week sinds de vorige aanslag?
26 Palestijnen gedood, waaronder 5 kinderen.
161 Palestijnen, mannen, vrouwen en kinderen, verwondt.
369 razzia’s uitgevoerd, voornamelijk op de Westelijke Jordaanoever.
Gaza is aanhoudelijk gebombardeerd, en afgesloten zodat er voedselproblemen zijn.
Volgens de VN heft Israël tussen 30 maart en 12 april op Gaza gedumpt:
– 2300 artillerie en tankgranaten
– 34 raketten
Nee, dat lees je niet in de reguliere media. Want stel je voor, dat mensen wel eens de JUISTE vragen zouden kunnen gaan stellen bij de uitspraak over de bomaanslag in Tel Aviv, dat dat “zelfverdediging” was.
Bomaanslagen als zelfverdediging? Komop, Sonja, dat mensen eindelijk eens vragen moeten stellen bij de agressie van Israel, eens, maar je gaat toch geen bomaanslagen verdedigen? Ik in ieder geval niet, hoe erg ik het ook vind wat Israel doet.
Sonja , waar heb je die informatie vandaan heb je de bron erbij. Ik wil graagweten namelijk waar ik dergelijke info kan vinden zodat ik het eventueel kan gebruiken, als ik verdere brieven aande tweede kamerfracties schrijf.
Ik ben het overigens met je eens Anja dat een bom aanslag geen zelfverdediging is, maar tegelijkertijd begrijp ik wel waarom Hamas het zo noemt. Of is dat al te ingewikkeld geredeneerd.
Beste Anja,
Sonja heeft wel een punt, jij als geen ander kent Gaza van binnenuit. Jij weet hoe de boel broeit, wordt bestookt, wordt getreiterd, hoe de zaak in armoede leeft.
Het enkel mee-veroordelen van de zelfmoordaanslag in Tel Aviv zet geen zoden aan de dijk. Kamerleden hebben rare vragen gesteld n.a.v. deze aanslag, van het uitzetten van de Palestijnse vertegenwoordiger uit ons land t.m. het terugtrekken van diplomaten uit de “NL voorpost Ramallah”.
Nu weet ik uit eigen straat dat NL voorpost Ramallah bij het eerste klappertje verlaten is dus dat kan hoogstens symbolisch genoemd worden.
Waar ik -net als Sonja- ook mee zit is dat er weinig vragen op de minister afgevuurd worden in casu Israelisch geweld, ongeacht de bekende standpunten van de SP en/of GL.
dat Harry van Bommel niet eens meer wenst te communiceren met (o.a.ondergetekende) over de wijze hoe om te gaan met vragen stellen aan de minister, dan wel het Israelisch geweld aan de kaak stellen roept veel vragen op bij goedwillende mensen die de Palestijnen niet alleen vrede toewensen maar dit ook in een rechtvaardig jasje willen hebben.
In die zin onderschrijf ik Miriyam haar laatste betoog volledig (Nederlandse politici zijn op Amerika na een van de meest trieste meelopers en medeverantwoordelijk: Wie zwijgt stemt toe, maar wie selectief zwijgt (of jankt) is m.i. medeplichtig)
En kunnen wij langzaam de politiek naast ons neer leggen in de strijd voor Palestina, hoe teleurstellend dat ook is.
groet en sterkte in Gaza
Beste Leo, ik veroordeel zelfmoordaanslagen niet omdat dat ‘zoden aan de dijk zou zetten’, maar omdat ik aanslagen op burgers veroordeel. Ook al begrijp ik heel goed hoe mensen er toe kunnen komen.
En als Harry van Bommel niet op je reageert, Leo, misschien ligt dat aan de manier waarop je het doet. Behalve aan het feit dat Harry waanzinnig hard moet werken. Ik heb je al vaker meegemaakt met een stijl van de beste stuurlui staan aan wal. Daar voelen mensen zich niet erg door ondersteund om hun politieke werk beter te doen, is mijn ervaring.
Beste Anja, het kan best zinnig zijn om naar de beste stuurlui die aan de wal staan te luisteren. Immers, deze stuurlui rekenen af met de schipper. En als Harry van Bommel, of wie dan ook, slecht schipperen, hoeven ze van die “beste stuurlui” niet meer te varen.
Het mooie van onze politiek is ook dat we ze middels ons stemrecht diezelfde wal kunnen opsturen (waar jij op insinueert dat ik daar sta)
Als jij denkt dat de manier waarop ik iets doe niet goed is, of anders zou kunnen, laat het mij dan gerust weten.
Mijn eerste “studiereis” begon in 1987, die van Harry van Bommel in 2003, we praten nu, voor mij vele “studiereizen” later, over 2006.
Anja, in mijn 19 jaren studie reizen is het er niets beter op geworden voor een onafhankelijk Palestina. Laat staan voor de Palestijnen.
Maar de politiek, op welke manier dan ook, aansporen om er wel iets van te maken kan schijnbaar ook niet meer. De arrogantie van de politiek druipt er van af, links rechts, het is om het even. Alleen de juiste bakvormen mogen gebruikt worden, maar de politiek zal ons geen format geven om welke bakvormen het gaat.
Want de essentie wordt schijnbaar overgeslagen, de vorm, daar gaat het om quote: “…het licht misschien aan de manier waarop je het doet…” bah Anja!
Anja, wat noem jij “bomaanslagen”? Een zelfmoordterrorist die zichzelf opblaast is volgens jou een bomaanslag en bijvoorbeeld een raket afgevuurd vanaf een Apache met moderne technologie op grote hoogte niet?
Verder verdedig ik bomaanslagen nergens Anja, hoe verzin je het. Ik zal nooit van mijn leven een enkele bomaanslag verdedigen! Waarom denk je dat ik “zelfverdediging” met aanhalingstekens schrijf? Lees jij geen kranten meer?
Een woordvoerder van Hamas liet vandaag weten dat de zelfmoordaanslag een “daad van zelfverdediging” is.
http://www.nrc.nl/buitenland/article285084.ece
Even terugzoeken Fien.
http://www.informationclearinghouse.info/article12774.htm
De schrijfster is van http://www.ifamericansknew.org/
Ik ben allang gestopt een onderscheid te maken tussen terrorisme en militair/staatsgeweld, het verschil is mij te klein. Volgens de AIVD: Terrorisme is het plegen van of dreigen met op mensenlevens gericht geweld, met als doel maatschappelijke veranderingen te bewerkstelligen of politieke besluitvorming te beïnvloeden. Klopt als een bus wat mij betreft.
Het ligt aan je stijl Leo. Altijd maar kankeren op wat andere mensen wel of niet doen, zouden moeten doen, niet hebben gedaan, niet zo hebben gedaan als jij zou willen, zonder duidelijk te maken wat je eigen bijdrage dan is, dat valt niet goed. Dus als je invloed wilt hebben op politici en niet wilt dat ze je commentaren naast zich neerleggen, dan kun je eens overwegen om het anders aan te pakken. Dat is alles. Je kunt best zo doorgaan. Je bereikt er alleen helemaal geen ene moer mee voor de Palestijnen waar je zegt voor op te komen.
En Sonja, ik ben tegen aanslagen op burgers. Die van Israel. Maar ook die van Palestijnen.
Zo Anja, ik hoop dat het je oplucht. Bedankt voor je opbouwende kritieken, en bedankt ook dat je mijn commentaren voor de Palestijnse gemeenschap in juiste proporties ziet.
Ik zat me inderdaad af te vragen hoe het kwam dat het voor Palestina enkel slechter en droeviger is geworden de laatste 60 jaar. Maar dat komt natuurlijk door mijn bijdrage(s) daar aan!
Ga vooral door met het goede werk wat Kifaia voor de Palestijnen in Gaza doet en ik hoop je binnenkort eens persoonlijk te spreken, mischien wil je mij dan echt eens helpen het anders aan te pakken.
Tjongejonge Anja,
Hoe kun je nu publiekelijk iemand op zo’n absurde wijze afvallen (zie punt 15)? Iemand die zo toegewijd is aan het Palestijnse issue en daar ook daadwerkelijk al jaren actief iets aan probeert te doen!!
Indien je goede tips hebt voor Leo, breng dat dan op z’n minst positief of stuur hem privé je mening. Jullie hebben toch dezelfde doelstelling? Zo’n reactie is killing voor de saamhorigheid van jullie groep. Weliswaar voor de Palestijnse politici kenmerkend, maar ik hoop toch dat jullie wel eensgezind kunnen handelen?
Het zou je sieren om Leo publiekelijk je excuses aan te bieden en hem gewoon eens wat goede tips mee te geven.
Joop van Hillo
Geachte mevrouw Meulenbelt,
als reisgenoot van Leo Hart in Libanon, voel ik me genoodzaakt even te reageren.
ik mijn beleving is het enige doel van de heer Hart, er naar streven, middels zijn beperkte invloed, dat de leefsituatie van de palestijnen verbetert. Ook wil hij graag de toch wel twijffelachtige acties van de Israeli’s aan de kaak stellen.
Hij is niet bij machte de palestijnse kwestie op te lossen.
De heer Van Bommel is dat ook niet en de Nederlandse regering ook niet.
het enige wapen dat hij bezit is zijn woord, hij brengt zijn gedachte over.
U als politica weet dat de lobby een heel sterk wapen is, zoniet het sterkste.
Het zou de Nederlandse politiek sieren, als er eens vaker standpunten werden in genomen, keuzes werden gemaakt!!!
Duidelijkheid werd verschaft.
Wat Leo duidelijk wil maken is dat de politiek zijn stem misschien eens moet verheffen.
het gesprek moet aangaan , het voortouw moet proberen te nemen, stemmen winnen op een europees nivo, en op wereld nivo.
sommige dingen moeten maar eens gezegd worden.
Misschien maar eens op een minder diplomatieke manier naar de Israeli’s. Dat verschaft duidelijkheid, is eerlijk, en dan komen misschien dingen boven die andere eigenlijk ook al dachten.
We zijn toch grote mensen.
en gezien U toch niet zo diplomatieke reactie versus de heer Hart, bent U hier prima toe in staat.
Nog een voetnoot:
De heer Van Bommel kiest voor een klus aan het front en in de palestijnse zaak is het hem toch ondertussen ook wel duidelijk dat je bij de Israeli’s niet echt opschiet met een soft approach.
met vriendelijke groet, ge van der Laan
Ik zal nog even herhalen waar het mij om gaat: dat je met kankeren op wat anderen in jouw ogen niet goed doen niets opschiet. Als je geen enkel vertrouwen hebt in politici, links of rechts, hoef je je er ook niet over te verbazen dat ze zich op een gegeven ogenblik niks meer aantrekken van je berichten. Dus nog eens: denk er beter over na hoe je effectief kunt zijn en hoe je iets wilt bereiken.
Ik wil best geloven dat Leo een groot hart heeft voor Palestijnen, en een prachtige analyse van wat er mis is, maar gelijk hebben is niet hetzelfde als gelijk krijgen. En ik wil nu wel eens horen wat hij zelf denkt te doen. Behalve anderen bekritiseren.
Beste Anja, ik vind opnieuw geen nuance.
1.Mijn vertrouwen in de politiek (rechts EN links) is verdwenen NADAT ik gemerkt had dat men niet op inhoudelijk onderbouwde commentaren (dus geen gekanker) reageert.
2.Ik ken organisaties die zeer effectief en doelmatig werken voor de Palestijnse zaak. Deze organisaties steun ik financieel, moreel, en zoals jij natuurlijk ook weet met jouw contacten zijn het de SIVMO, het HDIP van Barghouti en Kifaia. Maar ook de Palestijnse raad in Utrecht, het NPK en doe ik vrijwilligerswerk voor de MO werkgroep van Groen Links.
3.Wat ik zelf denk te doen is simpel, het vragen aan de politiek iets met de ongeoorloofde situatie te doen. Mijn gelijk halen staat in de schaduw bij het gelijk van de Palestijnen, de politiek zwalkt daar om heen.
Verder zit ik niet zonder zelfkritiek, ik hoop jij ook niet.
Ik wens je het allerbeste, en mocht je me nog persoonlijk willen (toe)spreken; je hebt al mijn gegevens.
Dit was het allerlaatste wat ik op jouw “blog” heb geschreven. Voor jou, en wellicht je partij, een lastpost, of gevaar, minder.
Yalla bye.
Ik ben nogal ongelukkig met de dialoog tussen Leo Hart en Anja hierboven. Beide hebben een sterke staat van dienst als het om het strijden voor rechtvaardigheid voor de Palestijnen gaat. En nou gaan ze elkaar hier staan uitkafferen.
Van Anja vind ik het een een onzinnige reactie om tegen Leo te zeggen dat hij eerst zelf maar eens wat moet doen voordat ze zich iets door hem laat zeggen. Je bent volksvertgenwoordiger, het is je vak om signalen te verzamelen en daar wat mee te doen. Niet om de aanbrengers ervan te kapittelen op hun eventuele verkeerde toon. Of om ze te verwijten dat ze zelf niks doen. Je wordt ervoor betaald, je bent in de positie om politiek werk te maken van de Palestijnen en je hebt de kontakten en de informatie. En je hebt verwachtingen gewekt, waardoor je op die plek kwam.
Wel vind ik dat Leo ten onrechte zegt dat Anja alleen de palestijnse aanslagen veroordeelt en niet de Israelische. Want in haar dagboek doet ze allebei. Helaas schept een veroordeling van beide partijen de illusie dat er iets van gelijkwaardigheid zou zijn. Maar we weten allemaal, dat er enorme ongelijkheid zit in de zwaarte van het geweld, de middelen die beide partijen hebben en in de achterliggende bedoelingen. Daarom moet Israel veel zwaarder worden veroordeeld voor zijn agressieve geweld dan “de” Palestijnen voor hun defensieve.
Israel vindt altijd wel een stok om de hond te slaan. Of het nou de Palestijnse aanslagen zijn, of de corruptie van hun leiders, of een vermeend gebrek aan democratie, of het terroristisch karakter van de regeringspartij: met de Israelische propagandamachine kan alles worden gebruikt als excuus om nog meer land te roven, nog meer Palestijnen te verjagen, en de etnische zuiveringen nog verder op te voeren. Maar de Palestijnen zouden het Israel natuurlijk niet zo makkelijk hoeven maken om die stokken steeds maar weer te vinden.
Onderlinge strijd verzwakt. De Palestijnen doen dat zelf al veel te veel. Laten we hier in Nederland de krachten maar bundelen.
Karel van Broekhoven
Ik geloof niet dat je pakt wat ik zeg, Karel. Uiteraard hoor ik als volksvertegenwoordiger signalen op te vangen, maar ik doe niet anders. Dat wil nog niet zeggen dat ik het met alle signalen eens hoef te zijn en al helemaal niet hoe die signalen worden afgegeven. Ik neem waar dat veel activisten zich nog weinig bezig houden met de vraag hoe je effectief kunt zijn, hoe je invloed uit kunt oefenen, ook op de (linkse) politiek. Politici, ook linkse, zijn geen brievenbussen waar je je opdracht in kunt schuiven, en je je kwaad kunt maken als er niet op wordt gereageerd zoals jij dat wilt.
Ik neem ook waar dat veel activisten denken dat het een kwestie is van ‘onderbouwde argumenten’ aandragen. Dit kan ik zeggen: we komen om in de onderbouwde argumenten. Dat is absoluut niet waar de meeste linkse politici op zitten te wachten – als het gaat om Palestina dan hebben we die wel. Veel moeilijker is het hoe je als oppositiepartij met die onderbouwde argumenten ook wat bereiken kunt – wetende dat je (nu nog) in de minderheid bent. Het helpt dus echt zelden om lappen tekst op te sturen en daar reacties op te verwachten. Het zou wel helpen wanneer activisten zich wat meer zouden verdiepen in hoe je de politici van je keuze zou kunnen ondersteunen, of hoe er een combinatie gemaakt kan worden, waar we in de SP en Groen Links een voorstander van zijn, van actie, beinvloeding van publieke opinie, mobilisering, en de werking in het parlement zelf.
Leo zelf is het opgevallen dat zijn pogingen om de politiek te beinvloeden weinig zoden aan de dijk hebben gezet. Dan kun je zeggen: dat ligt aan de politiek en nu zeg ik mijn vertrouwen op. Dat is het makkelijkste. Je kunt er ook over nadenken of je dat effectief doet, en dat is wat ik probeerde Leo te zeggen, maar wat bij hem kennelijk niet aankomt. Dat vind ik eerlijk gezegd nogal inconsequent. Als je het zo vanzelfprekend vindt om forse kritiek te spuien naar anderen hoef je niet zo op je tenen getrapt te zijn als je ook eens kritiek terugkrijgt.
Ik vind dat activisten zich veel meer bezig zouden moeten houden, niet alleen met de vraag of je gelijk hebt, makkelijk, maar hoe je dat gelijk ook krijgt, wat een stuk moeilijker is. En dan moet je het wel degelijk hebben over wat werkt en wat niet, over toon, hoe je mensen overtuigt en overhaalt, hoe je er voor kunt zorgen dat politici waar je je in principe mee verwant voelt je als bondgenoot zien, waar je wat aan hebt.
De slogan we moeten krachten bundelen is me daarbij een beetje te simpel, Karel.
En jammer, Leo, dat je niet pakt wat ik je te zeggen heb. Ik zie je niet als lastpost, en al helemaal niet als gevaar. Ik zie wel dat jouw manier van politici benaderen weinig werkt, irritatie oproept, ook bij mij. Dat zou je inmiddels zelf ook hebben kunnen constateren. Je zou je werking dus heel erg kunnen vergroten als je daar over zou willen nadenken, in plaats van beledigd weg te lopen.
Over de inhoud gaat het hier volgens mij nauwelijks, Karel. We zijn het in grote lijnen met elkaar eens.
Je zegt allemaal heel ware dingen, Anja.
Inderdaad is er geen behoefte aan nog meer argumenten, want die zijn er al zat. En inderdaad hebben politici geen behoefte aan opdrachten vanuit het activistenveld. Dat zal Leo ook begrijpen.
Over toon: Ook jouw toon was zo, dat hij irritatie opriep. Wel mag ik van jou als professional verwachten dat je door een toon heenkijkt en niet terugmept maar op een effectieve manier de boodschap overbrengt dat je een ander soort input zou willen.
Zeker heb je gelijk als je zegt dat de activisten erop uit moeten zijn om hun eigen rol te spelen, waardoor die van de politici versterkt wordt en vice versa. Beinvloeding van de publieke opinie is zo’n rol voor de activisten. Jullie kunnen ons daarbij weer helpen door op strategische momenten aanwezig te zijn en de parlementaire en publicitaire kanalen te gebruiken op momenten dat het onze acties versterkt. Kamervragen hebben soms goed gewerkt op die manier.
Er zijn in het verleden mooie voorbeelden van geweest. Hopelijk vinden we daar nog weer een vorm voor. Zou er bij jullie interesse zijn voor een structureel overleg tussen het actieveld en SP/GL parlementariers? Ik heb de indruk dat zoiets ontbreekt.
Groet, Karel van Broekhoven
Het kan zijn dat ook mijn toon irritatie opriep, Karel. Het was ook niet de eerste keer dat ik of een van mijn collega’s zo’n missive ontvingen en ik was even geheel door mijn geduld heen. Als daardoor uiteindelijk wel duidelijk wordt hoe we de samenwerking tussen politici en activisten kunnen verbeteren (voor zover dat niet dezelfde mensen zijn, want ik heb een poot in beide terreinen) dan kunnen we over de irritaties heen stappen en kijken hoe we effectiever verder kunnen gaan.
Ik ben het eens met jou omschrijving hoe dat ongeveer zou kunnen, hoe politiek en activisme elkaar kunnen versterken om het uiteindelijk doel dichterbij te krijgen.
We hebben eens, toen was ik nog niet in de Eerste Kamer, een werkgroep Midden Oosten gehad. Die funktioneerde door de onderlinge verschillen niet geweldig, en bleek meer een groep die ons nogal wat tijd koste in de begeleiding dan dat het ondersteuning gaf voor het beleid. Nu doen we het met ad hoc contacten, en dat gaat goed. Begin juni bespreken we in het partijbestuur een nieuwe nota Palestina/Israel, die vervolgens waarschijnlijk weer in de partijraad besproken gaat worden. Dan is er weer een stuk dat leidraad kan zijn voor ons beleid, ook in de afdelingen, en dan is er ook weer aanleiding voor discussie, anders dan alleen ad hoc achter de actuele ontwikkelingen aan te hollen in vragenuurtjes en door kamervragen, al moet dat zeker ook. Ook zal ik de zaak weer meenemen in het debat over Ontwikkelingssamenwerking in de Eerste Kamer. Ik wil ook graag dat de afdelingen zich er meer mee bezig houden, we hebben tenslotte een hele grote achterban die meer bij de zaak betrokken kan worden. De afdeling Rotterdam heeft ook al een aardig initiatief genomen.
We doen ook regelmatig pogingen om ons standpunt in de media te krijgen. Dat lukt zoals bekend niet altijd. Dit was het opiniestuk dat Harry van Bommel en ik hadden geschreven voor de Volkskrant, maar dat niet werd geplaatst.
Ingezonden stuk Bot
In Gaza wachten 150.000 artsen, onderwijzers, politieagenten en ambtenaren op hun salaris dat uitbetaald moet worden door de overheid. Van die salarissen is een groot deel van de bevolking afhankelijk. Nu al leeft het merendeel onder de armoedegrens van twee dollar per dag. In de winkels is nog melk en fruit te koop, maar veel mensen hebben er geen geld voor. Er gaan nog geen mensen dood van de honger, wel is er sprake van sluipende ondervoeding. Wanneer deze mensen niet spoedig hun salaris ontvangen dreigt niet alleen een humanitaire ramp, ook dreigt verdere ontwrichting van de nu al precaire pogingen van de nieuwe regering om stabiliteit te brengen in een gebied dat lijdt onder de voortdurende bezetting, inclusief dagelijkse bombardementen.
Minister Bot van Buitenlandse Zaken heeft aangekondigd geen geld te willen sturen naar de nieuwe, democratisch gekozen Palestijnse regering, tot Hamas bereid is het geweld af te zweren, Israel te erkennen, en zich te houden aan voorafgaande verdragen zoals de Road Map. Feitelijk heeft Hamas al laten zien zich te houden aan een wapenstilstand. En bereid te zijn om te praten. Het is Israel dat niet stopt met geweld. Sinds vrijdag zijn zeventien Palestijnen door het Israelische leger bij bombardementen gedood, waaronder twee kinderen. Israel heeft nog steeds niet besloten om een Palestijnse staat, met terugtrekking tot de grenzen van 1967 te erkennen, evenmin is het er toe over gegaan om de democratisch gekozen regering als gesprekspartner te aanvaarden. En op geen enkel moment heeft Israel zich gehouden aan de Road Map, die vroeg om het stopzetten van de uitbreiding van de nederzettingen. We hebben nog niet vernomen dat minister Bot aan Israel dezelfde eisen voorlegt als aan de Palestijnen. Daarmee laadt hij de verdenking op zich met twee maten te meten.
Jan Schoonenboom, van het WRR rapport dat op 12 april verscheen, pleit er voor om islamitisch activisme niet meteen af te wijzen. Ook daar zijn er wel degelijk stromingen die streven naar democratische hervormingen. Hamas heeft feitelijk al bewezen van een terreurorganisatie over te willen stappen naar een democratisch systeem en naar politieke oplossingen, zoals voorheen ook de PLO die bocht heeft genomen. Die ontwikkeling zou ook door Nederland ondersteund moeten worden, in plaats van afgewezen, en Schoonenboom pleit er in onze ogen terecht voor om wel met de Hamas-regering in gesprek te gaan.
Niet alleen de humanitaire situatie in de Palestijnse gebieden, en de mogelijkheid van stabiliteit staat op het spel. Ook de geloofwaardigheid van Europa die democratie predikt, maar met twee maten meet, en een democratisch gekozen regering, de eerste in de Arabische landen! afwijst als gesprekspartner staat op het spel. Vrede sluit je met je vijanden, niet met je vrienden. Bot moet laten zien dat het hem daarbij ernst is.
Harry van Bommel, Tweede Kamer SP
Anja Meulenbelt, Eerste Kamer SP
Ik las de discussie hierboven echt met belangstelling. Ik vind ‘m heel intrigerend. Omdat ik zelf geen belanghebbende ben en dus geen enkele last heb van gevoeligheden lees ik misschien anders. In elk geval bleef het bij mij hangen, het bleef me puzzelen.
Er zitten verschillende lagen in de discussie, je ziet die ook in de reacties. Ze worden een voor een afgepeld. Gaat het om een verschillende kijk op de ‘Palestijnse kwestie’? Nee, volgens mij zijn jullie het daarover hartstikke eens. Gaat het over de mate van inzet voor de zaak – ik werk er veel harder voor dan jij lekker puh en vice versa? Nee, dat ook niet, volgens mij. Anja probeert duidelijk te maken dat het mogelijk aan Leo’s toon ligt. Er komt ook het verschil in rol aan de orde: de een als politicus, de andere als betrokken burger (denk ik, dat weet ik niet, ben jij ook politicus Leo?). Leo vindt dat de politiek niet luistert. Anja zegt dat het een kwestie is van c’est le ton qui fait en dat ze daardoor afhaakt. En ze laat met het niet-geplaatste opiniestuk zien dat politici op hun beurt ook niet gehoord worden en ze dus in wezen hetzelfde probleem heeft.
Maar volgens mij is dat niet het hele verhaal.
Dat van die toon, welke toon is effectief, is een belangrijk ding. En een algemeen ding. Zeker op internet, waar het stikgemakkelijk is onmiddellijk te reageren, schiet nadenken over effectiviteit (of effect) er vaak bij in. Zo doe ik altijd angstaanjagend braaf mijn best, eerst na te denken of ik wel wat toe te voegen heb. Maar ik twijfel er niet aan dat er mensen zijn die als ze mijn naam onder een bijdrage zien staan, denken: o god nee he, daar heb je dat mens weer.
Het effect van een toon heb je gewoon niet altijd zelf in de hand. Zo ben ik bijvoorbeeld Sonja gaan ervaren als iemand die de dingen met zo’n stelligheid beweert dat mijn eerste impuls is, wat ze zegt te willen relativeren of te vragen om een uitleg of bewijs. Maar dat ligt mogelijk meer aan mijn allergie voor tamelijk harde stellige uitspraken en kiest Sonja dat bewust als strategie om discussie te ontlokken. Maar dat zulke zaken op internet gevoelig liggen, lijkt me een feit.
Wat mij nou intrigeert zijn twee dingen, of eigenlijk twee vragen.
Leo, jij schrijft: Anja, in mijn 19 jaren studie reizen is het er niets beter op geworden voor een onafhankelijk Palestina. Laat staan voor de Palestijnen. En uit de rest van jouw bijdrage maak ik op dat je teleurstelling hierover zich vooral richt tegen de politiek hier, waarvan Anja deel uitmaakt. Of omdat Anja er deel van uitmaakt. Maar het maakt allemaal toch niet uit, proef ik uit jouw bijdrage. Het wordt voor de Palestijnen toch niet beter, wat je ook zegt en op welke toon je het zegt. Zit daar de oorzaak van het werkelijke meningsverschil met Anja? Dat zij zegt: je hebt wel gelijk, maar ik ga gewoon door en dat jij zegt: ik ook, maar het helpt allemaal toch niet?
Het tweede wat ik wil vragen heeft te maken met het feit dat ik geen SP’er ben. Ik lees hier op dit weblog heel vaak dingen, waardoor ik denk: er is een groep SP’ers die hun partij eerst en vooral wil blijven zien als actiepartij. En er is een groep SP’ers die aan het ombuigen is en ziet dat je er met autonome actie alleen niet komt. Dat de partij daarvoor te veel aanhang heeft gekregen en dus serieus moet gaan nadenken over meeregeren. Wat een andere instelling vraagt, ook als oppositie. Of, zoals Anja schrijft: Ik ben het eens met jou omschrijving hoe dat ongeveer zou kunnen, hoe politiek en activisme elkaar kunnen versterken om het uiteindelijk doel dichterbij te krijgen.
Is dit een algemeen discussiepunt binnen de SP? En in relatie tot de discussie tussen Anja en Leo: (hoe) speelt dat hier mee?
Ik wil je vragen graag beantwoorden met een omtrekkende beweging, en om te beginnen iets vertellen over het politieke bedrijf van binnenuit. En ik bedoel daarmee het kamerwerk. Er zijn nogal wat mensen die zoveel wantrouwen hebben tegen ‘de politiek’, dat er nauwelijks meer onderscheid wordt gemaakt wie ze bedoelen, de regenten of het politieke voetvolk, de coalitie of de oppositie, in de ogen van sommigen is dat allemaal een pot nat, de zakkenvullers uit Den Haag. Zo moet ik in de enquete van Maurice de Hond altijd invullen hoe het staat met mijn vertrouwen in ‘de politiek’, en weet nooit wat ik zeggen moet, welke politiek, die van mijzelf? Die van minister Bot? Dat is een.
De SP is een actiepartij, ‘geen fractie zonder actie’, en hecht er aan dicht bij de bevolking te staan, en de actieve leden daaruit te recruteren. De afdelingen zijn daarom ook heel erg belangrijk, en het is ook met hun inbreng dat op de partijcongressen het partijprogramma wordt vastgesteld. Als het in een afdeling niet goed genoeg gaat is het motto ook: de wijken in. Niet afwachten tot de burgers naar je toe komen. Ook kamerleden worden geacht een flink deel van hun tijd de hort op te zijn, afdelingen bezoeken, spreekbeurten houden, werkbezoeken afleggen, contacten met organisaties en actiegroepen, zelf meedoen aan acties. Dus spreken Harry en ik regelmatig op demonstraties, nemen deel aan debatten. Ik zelf heb me de laatste jaren toegelegd op contacten met migranten en moslimorganisaties, niet in de eerste plaats omdat de partij dat wil maar omdat me dat zelf erg interesseert en heb dus inmiddels een heel netwerk opgebouwd van mensen die er voor zorgen dat ik weet wat er leeft en bij wie ik moet zijn voor informatie en advies, en dat zij weten op wie ze een beroep kunnen doen. Als partij hebben we ons ook verbonden aan een aantal actiegroepen en solidariteitscommitees, zoals Keer het Tij, Samen Tegen Racisme, het Nederlands Sociaal Forum, en als voorbeeld zijn we al een hele tijd nauw verbonden met het Asbestcomitee.
Voor Tweede Kamerleden is dat een fiks pakket. Ik heb het met mijn partime funktie in de Eerste Kamer nog relatief gemakkelijk, onder andere omdat de media zich nauwelijks interesseren voor wat we doen, en we niet direct gekozen worden en dus ook niet hoeven te scoren. Maar een Tweede Kamerlid moet ook nog bereid zijn om stante pede naar Hilversum af te reizen voor Nova op de enige vrije avond die hij met zijn gezin door dacht te brengen. Ik zie een paar kamerleden regelmatig in Den Haag overnachten omdat ze tot twaalf uur doorgewerkt hebben aan de inbreng voor de volgende dag en het niet meer de moeite waard is om nog thuis te gaan slapen. En dan heb ik het nog niet over de ploeg aan voor buitenstaanders onzichtbare medewerkers die zich ook uit de naad werken. De Tweede Kamer is hectisch, overal een mening over moeten hebben en wel vandaag, vragenuren, spoeddebatten. En daarbij voortdurend op je huid te worden gezeten door kritische beschouwers die er op zitten te wachten of je een keer een fout maakt.
Die kritische beschouwers zijn een groot goed, maar soms niet. In principe hebben burgers inbreng in de SP door lid te worden en mee te beslissen. Maar daarnaast hechten we er aan om ook direct contact te houden, en benaderbaar te blijven. In de praktijk valt dat niet altijd mee. Kamerleden van de SP beantwoorden in principe zelf hun post. En ook nog snel. Dat kan oplopen tot honderd mailtjes op een dag. Daar zit van alles tussen. Aandacht voor kwesties die we nog niet hadden opgenomen. Klachten van burgers die we serieus moeten nemen. Soms wordt daar een meldpunt voor ingericht, zoals rondom de klachten over de zorg, zodat ze gebundeld kunnen worden, en sommige mensen doorverwezen kunnen worden voor hulp of advies. Maar er zitten uiteraard ook notoire zeurders tussen die maar niet op kunnen houden om aandacht te vragen, en ook onversneden gekken. Ik zie hoe Harry soms zuchtend zijn mail ophaalt, omdat ze sneller aangroeien dan hij ze kan verwerken. Dan is het dus een kwestie van snel het kaf van het koren scheiden. En dat betekent ook dat niet iedereen kan rekenen op een uitgebreid epistel, en soms het gevoel heeft afgescheept te worden met een kort standaard antwoord.
Om het vol te houden en effectief te blijven is het dus een kwestie van streng prioriteiten stellen en een tamelijk groot incasseringsvermogen hebben, want er zijn mensen bij die heel snel boos worden als ze niet behandeld worden op de wijze waar ze recht op denken te hebben. Is het kamerlid geen volksvertegenwoordiging? Dan hoort hij dus klaar te staan, en wel nu.
Ik kan wel zeggen dat ik Tweede Kamerleden niet benijd en dat ik niet solliciteer voor die funktie.
Dit is de achtergrond van de discussie hierboven. Ik hoop dat het daarbij duidelijk is dat ik dit niet schrijf om onszelf op de borst te kloppen of te klagen hoe zwaar we het hebben. Iedereen die in de politiek zit doet dat vrijwillig en uit overtuiging en naar ik mag hopen meestal met plezier. Ik zou de discussie graag van Leo af willen tillen, het gaat meer om het voorbeeld. Iemand die wil dat een kamerlid luistert naar zijn specifieke mening, en zijn ideeen over hoe een kamerlid daar mee om moet gaan, bijvoorbeeld hoe hij de minister zou moeten benaderen, mag zich wel even af vragen, a. of die mening, die analyse niet al bekend is. Als het gaat om Palestina Israel kan ik rustig stellen dat we goed op de hoogte zijn, onder andere door de directe contacten die we hebben, waaronder de mijne. En b. of dat kamerlid wel zit te springen om aanwijzingen hoe hij de minister moet benaderen. Misschien weet een kamerlid soms beter wat de mogelijkheden en onmogelijkheden zijn dat een activist die zich daarin nog nauwelijks heeft verdiept. Soms helpt confrontatie, soms niet. Veel van de reacties tegen ministers in vragenuren en debatten zijn eerlijk gezegd meer voor het publiek, om te laten zien waar we staan, om later te kunnen zeggen dat we tenminste hebben geprotesteerd, dan dat ze veel effect opleveren. Het gaat in het democratische proces uiteindelijk altijd om het behalen van een meerderheid. Krijg je die niet, dan kun je hoog of laag springen. Wat soms helpt is de minister betrappen op fouten. Maar zelfs dan, zoals we met Verdonk hebben kunnen zien, heb je voor een motie van wantrouwen nog niet automatisch een meerderheid.
De frontale confrontatie helpt soms wel en soms niet. Een voorbeeld. In de Eerste Kamer heb ik tijdens het debat met minister van Ardenne over de ontwikkelingssamenwerking een motie in willen dienen om de noodhulp aan de UNRWA in Gaza te hervatten. Ik kreeg daarvoor geen meerderheid, en het was duidelijk dat de minister steeds meer met de hakken in het zand ging toen ik haar confronteerde met haar gebrekkige dossierkennis, terwijl ik nog zo vriendelijk was geweest om de gegevens over reguliere hulp en noodhulp naar haar op te sturen. Die motie haalde het dus niet, en ik heb hem ingetrokken. Wat het wel haalde, is lobbyen, en via PvdA en CDA is het gelukt de minister er toe te bewegen toch drie miljoen naar Gaza te sturen. Daar kan ik nu niet mee pronken, en de SP ook niet. Maar wij vinden het belangrijker dat het gebeurt dan dat wij weer een wapenfeit kunnen tonen. Met andere woorden: soms moet confrontatie, en soms werkt het tegen. Dat leer je, al doende.
Wie vanuit het activisme wil samenwerken is in principe erg welkom bij de SP, maar mag wel bedenken hoe je dat effectief kunt doen. Een kamerlid benaderen vanuit wantrouwen is niet erg productief. Eisen dat een kamerlid het exact zo doet als jij wilt, en tijd maakt om daar eindeloos over door te debatteren ook niet. Ik denk dat er activisten zijn die zo vast zitten in maar een stijl, eisen, confronteren, kwaad worden als ze hun zin niet krijgen, geen onderscheid maken tussen een minister en een kamerlid, dat ze niet door hebben dat die stijl in samenwerking met iemand die in principe je bondgenoot zou moeten zijn gewoon niet helpt. En uiteraard is er ook de mogelijkheid dat je het gewoon niet eens wordt. Uiteindelijk moet een kamerlid zelf beslissen wat hij of zij in het kader van het partijprogramma aan wil kaarten en hoe. De verantwoording wordt afgelegd aan de partij, en niet per definitie aan elke burger afzonderlijk. Die burger is weer aan het woord bij de verkiezingen, als er afgerekend wordt. Dan wordt duidelijk welke partij genoeg voeling heeft gehouden met het deel van de bevolking dat ze willen vertegenwoordigen. Als activist kun je proberen invloed uit te oefenen op je politicus naar keuze, en als dat niet lukt, en de meningen blijven uiteen lopen, dan kun je je afvragen of je niet tegen de verkeerde boom staat te blaffen en je het niet bij een andere partij moet zoeken. Of je gaat zelf in de politiek.
Zo ongeveer, zie ik de achtergrond bij deze discussie.
Er is nog meer te zeggen over de verhouding tussen activisme en politiek. Wij zouden in de politiek meer voor elkaar krijgen wanneer we wisten dat er een grote achterban is die te mobiliseren is. Het frustrerende voor iedereen die voor de Palestijnse zaak opkomt, is dat we niet kunnen rekenen op een massa mensen die op de Dam gaan staan, zoals het de anti apartheidsbeweging eens wel is gelukt. Daar zijn redenen voor te bedenken, het feit dat mensen het nog steeds heel moeilijk vinden om Israel te bekritiseren, het feit dat het de Palestijnen niet helpt dat ze steeds maar opgeteld worden bij het islamitische terrorisme elders. Ook is het een vraag voor het activisme hoe we mensen kunnen bereiken om langzamerhand eens van mening te veranderen. Ook daarbij geldt dat directe confrontatie met de juiste mening niet veel uithaalt bij de mensen die je niet al binnen hebt. Het is dus veel en taai geduldswerk. Artikelen schrijven die dan vaak niet worden gepubliceerd, spreekbeurten in kerkjes, een weblog als het mijne om mensen mee te laten leven met de gewone Palestijnen, laten zien dat het gewoon mensen zijn en geen geboren terroristen. Dat geduld is moeilijk op te brengen, als je tegelijkertijd heel goed weet hoe urgent de situatie is. Ik denk dat dat ook meespeelt bij de irritatie van activisten over politici en vice versa. Die irritatie mag er dus wel weer van af. En dan gaan we gewoon weer door met ons werk, en blijven ondertussen nadenken over hoe we effectiever kunnen zijn, vanuit het activisme, vanuit de politiek en in de samenwerking.
Daarmee heb ik je vraag naar de overgang van actie naar mogelijk meeregeren nog niet beantwoord, Claar. Daar zit een spanning tussen, maar geen onoverkomelijke. Het betekent wel dat er naast confrontatie en oppositie meer gezocht moet worden naar samenwerking en krachten bundelen, en soms de bereidheid om compromissen te sluiten. Dat is weer een heel ander verhaal.