(with a summary)

Spreuk op de deur van het Junushof: het geheim van kunst is niet zoeken maar vinden. Zou me op het lijf geschreven kunnen zijn. U bent echt een zoeker, zei iemand een keer tegen me tijdens een interview. Helemaal niet, zei ik. Over alles wat echt belangrijk is in mijn leven ben ik gestruikeld, het lag voor me klaar om gevonden te worden.

Op deze zondag werd in het Junushof in Wageningen het project Ons Pardon gepresenteerd aan burgers en belangstellenden. Ik zit in het comite van aanbeveling, maar ik ging niet uit plicht. Ik vind het een inspirerend voorbeeld van wezenlijke solidariteit, van een burgerinitiatief, en ik wilde er graag bij zijn.

Ons Pardon verzet zich tegen een asielbeleid dat strijdig is met de mensenrechten en de principes van behoorlijk bestuur, zegt de groep. Het gaat om die ‘oude wetters’ die al jaren wachten op een definitieve beslissing of ze blijven kunnen of uitgezet worden. Het is heel goed mogelijk dat er in 2007, met de nieuwe verkiezingen, een generaal pardon gaat komen voor diegenen van de 9000 overgebleven mensen die dan nog niet zijn uitgeprocedeerd. We kunnen dat gezien de huidige politieke verhoudingen en een toezegging vand e grootste partij, de PvdA redelijkerwijs verwachten. Maar daar gaat Ons Pardon niet op wachten. De mensen waar het om gaat, in Wageningen en omstreken zijn dat 213 mensen, waaronder 65 kinderen, gaan nu al fatsoenlijk opgevangen worden. Ze krijgen, vooruitlopend op de beslissing, een woning, leefgeld van ongeveer 400 eurpo per persoon per maand, en begeleiding. Een voorschot op rechtvaardigheid.

In Wageningen zullen tussen de 150 en 200 mensen aan het project deelnemen. Daarvan zitten nu nog een deel in de eerste procedure, een deel precedeert opnieuw. Er is hard gewerkt. De gemeente heeft een startsubsidie gegeven, er is geld opgehaald, bij burgers en kerken, en er is bijna genoeg bij elkaar om de sprong te wagen. Wat die garantie moet er zijn dat niet halverwege het geld op is en de mensen toch weer op straat staan. Ook zijn de eerste woningen gevonden. Er zijn al 23 vijfkamerflats beschikbaar. Er zijn twee vaste beroepskrachten aangesteld, verder is er al een ploeg vrijwilligers. De stad Wageningen heeft prachtig meegewerkt, overal hingen de affiches, achter ramen en winkelruiten. Notarissen, drukkerij, de verhuurder van de zaal waar we nu bij elkaar komen werkten kostenloos mee. De kerken collecteerden. De gemeenteraad gaat (op een paar mensen na) meehelpen affiches plakken. Het is een prachtig voorbeeld van een bevolking die het niet pikt dat er zo met ‘hun’ vluchtelingen wordt omgesprongen.

Ondanks de eerste mooie zondagmiddag na een verregende week zijn er veel mensen gekomen, om kennis te maken, om vragen te stellen, om te bedenken wat ze doen kunnen om het project te ondersteunen. Een belangrijke vraag: geven we die mensen geen valse hoop? Op alle vragen wordt antwoord gegeven, door mevrouw Merkelijn, de heer Roseboom, Peter Abspoel die ik al eerder had ontmoet.

Nee, zegt het bestuur beslist. We beloven niemand dat het zeker is dat iedereen kan blijven. Maar als het zover zou komen laten we niemand vallen. Maar in de eerste plaats is het politiek gezien waarschijnlijk dat dat pardon er komt. In de tweede plaats is ook nu al duidelijk dat een groot deel van de mensen ook onder het beleid van Verdonk niet uitgezet gaat worden. Kijk naar de cijfers, van de huidige ‘afgehandelde’ zaken mocht 45% alsnog blijven. 35% is onvindbaar, waarschijnlijk in de illegaliteit verdwenen. 15% is vrijwillig terug gegaan. Uiteindelijk werd maar 5% gedwongen uitgezet. Daar is al die trammelant voor geweest, en daarvoor hebben duizenden mensen jarenlang gewacht, in de spanning, machteloos en gedwongen passief. Dat gaan ze in Wageningen de overgebleven ‘oude wetters’ niet langer aandoen. Die gaan goed behandeld worden. Ze krijgen begeleiding. Dat kan per persoon verschillen. Er zijn zwaar getraumatiseerde mensen bij, die professionele hulp nodig hebben. Maar voor anderen is het een kwestie van weer normaal terug kunnen komen in de maatschappij, mee kunnen doen. Wie jarenlang gedwongen niets heeft mogen doen, niet werken, geen opleiding volgen, geen taallessen volgen, soms zonder daar inspraak in te hebben van het ene centrum naar het andere overgeplaatst, die heeft daar meestal wel een tik van te pakken. Die weten de weg niet meer, die zijn niet meer gewend om hun leven in eigen handen te nemen. Daar gaan de burgers van Wageningen bij helpen.

De motieven zijn simpel. Zo ga je niet met mensen om. Ze hebben een moreel recht op beter. Al was het maar om de mensenrechten en speciaal de rechten van het kind. Wij zouden het van geen enkele rechtbank accepteren dat je vijf jaar of meer op een beslissing moet wachten. Dat de mensen zo lang hebben moeten wachten is het gevolg van falend overheidsbeleid. Dat is niet hun schuld. En hoe langer iemand hier is, hoe meer ze geintegreerd zijn geraakt, zeker de kinderen die een groter deel van hun leven hier waren dan in het land van herkomst, of hier geboren zijn. Voor de meesten van hen is terugkeer onmogelijk, of ongewenst. En dan zijn er nog de uitspraken van de Raad van Europa. Kortom: Nederland heeft het fout gedaan, daar hoeven zij niet de dupe van te worden.

Manon Uphoff, schrijfster en ook lid van het comite en ik doen ook elk een woordje. Ik feliciteer Wageningen, dat ze het voortouw hebben genomen, en ik hoop dat andere gemeentes zullen volgen. Ik vind het prachtig dat ze gewoon zijn begonnen, zorgvuldig, goed nagedacht, maar zonder zichzelf tegen te laten houden door alle mogelijke beren op de weg die ze nog tegen zouden kunnen komen.

Dan het woord aan de mensen die zijn gekomen, een mooi divers gezelschap. Wat ze zouden kunnen doen. Iemand biedt tangolessen aan, een ander wil wel met de jongeren gaan basketballen. Een man stelt voor om om elke asielverzoeker een elftal mensen te formeren, die garant staan voor het maandelijkse leefgeld. Zoals er nu al mensen zijn met een eigen netwerkje. De gemeenteraadsleden beloven dat ze zullen gaan plakken. Want het is nodig het maatshappelijk breedvlak te verbreden. En mevrouw uit Enschede vertelt dat zij het ook daar gaan proberen. Het loopt nog niet zo gemakkelijk. Het helpt in Wageningen ook dat de gemeente meewerkt. Zo spreek ik nog met de beleidsmedewerker voor minderheden, Ad Simons, die de burgemeester excuseert die niet kon komen. En dat de meeste politieke partijen meewerken. Ik zie met plezier ook onze SP man uit Wageningen met een tomaatje op zijn revers. Ook Groen Links is actief.

Ik ging een stuk vrolijker naar huis dan ik was gekomen. Niks zo aanstekelijk en goed voor het humeur als een groep mensen die heel praktisch de handen uit de mouwen steken en gewoon doen wat er gedaan moet worden.

Voor meer informatie ga naar de website: www.onspardon.nl

Summary: Holland has become one of the strictest countries to let in refugees and give them asylum and citizenship. Thousands of people are waiting for more than five years for a decision. Some have waited for ten years. While they are waiting they are not allowed to work, or to follow professional training or study. Often they are locked up in prisonlike centers, with nothing to do. Some of them have been traumatized and don’t recieve the right treatment or support. Many of them have children in the years that they are waiting. Their children sometimes are born here, or they have lived here for five, six or more years. They are more Dutch than foreign. The waiting is terrible, because they fear they will be sent back to a country like Irak or one of the African countries, where they will be politically persecuted, or live in poverty, some people have no family anymore to go back to. Many people don’t wait for the decision but decide to hide and become ‘illegal’. It means they have no rights at all, and depend on people giving them work or a place to stay. Sometimes families are split up. For instance a father is allowed to stay here, because it is dangerous for him to return to Iran or Irak. But his wife and his daughters are not allowed to stay. So what shall they do? Stay here and become illegal? Go back and be in danger? Or divorce?
There are nine thousand people like that in Holland. We hope for a new government in 2007, who will give them all citizenship, because it is not their fault they have been let waiting for so many years. This story is about the city of Wageningen, who has bravely decided that the 200 refugees in their city will be treated as normal citizens, they will get a home, some money, and people to help them to get used to a normal life. The initiative is supported by the churches, most of the political parties and lots of people who collect the money and take care of the refugees. I support them, and I’m on their advisory board. Like other people I’m ashamed that our government treats refugees like that, who have done nothing wrong, and usually have very good reasons why they left their country. I hope other cities will follow their example.