Kees Kok, de voorganger gisteren in de Studentenekklesia begon de Pinksterdienst met enige uitleg over die heilige geest, ‘de derde persoon in de Drie-eenheid’. Geestdrift. God-in-mensen. Stem van ons geweten. Mensenfluisteraar. Oproerkraaier. Proteststem. Stem-wekker van hartstocht voor gerechtigheid. Maar ook de zangstem van de psalmen.

Pinksteren. Eerlijk gezegd wist ik vroeger nauwelijks waar dat over ging. Iets met de heilige geest, waar ik me weinig bij voorstelde, en iets met vurige tongen. Net als veel Nederlanders zonder religieuze achtergrond wist ik nog net het verschil tussen Kerst en Pasen, in de ene werd hij geboren, in de andere ging hij dood. Maar wat je daar verder bij moest denken wist ik ook niet zo erg.

Geeske Hovingh las voor uit Handelingen 2. Over dat moment dat ze aan tafel waren, de apostelen, de moeder van Jezus, en toen het geraas van een geweldige windvlaag, en voor hun ogen verschenen vurige tongen. En de menigte die kwam toegesneld, die bleken elkaar opeens te verstaan, terwijl ze verschillende geboortetalen hadden, in die multiculturele samenleving avant la lettre, Parthen en Meden en Elamieten, mensen uit Mesopotamie, Judea, Kapadocie, Pontus en Asia, Frygie, Pamfylie, Egypte en de gebieden van Lybie bij Cyrene. Romeinen. Judeeers en ook proselieten, Kretenzers en Arabieren, allemaal hoorden zij het woord spreken in hun eigen tongval over de grote dingen van onze God. Ze raakten buiten zichzelf en begrepen het niet, maar sommigen bleven cynisch en zeiden smalend: ‘Die daar? Die zijn vol jonge, zoete wijn’.

Alex van Ligten deed de tekstuitleg, de preek die geen preek meer mag heten hoewel ik eigenlijk niet weet waarom niet. Pinksteren is een ‘uitleggerig gebeuren’, zegt hij. Bij Pasen en Kerstmis kun je je nog iets concreets voorstellen. Pasen: het feest van de bevrijding uit de slavernij, leven-door-de-dood- heen. Maar Pinksteren? Dat huis vol vuur en rook en dan de stem die spreekt over grote dingen? Welke grote dingen?

Het zoontje van Van Ligten, toen vijf jaar, wist het wel. Die zong ‘Geest van hierboven’ met zijn eigen tekst: ‘Wij mogen zingen van grote dingen, hijskranen en trekkers en hele grote vrachtwagens’ . Van Ligten blij dat hij tenminste een gemeentelid had die zich bij die ‘grote dingen’ iets concreets kon voorstellen.

Dit zijn de grote daden van God: de schepping van de wereld, de bevrijding van het volk uit de slavernij, en toen de openbaring bij de Sinai. De eigenlijke inhoud van het Pinksterfeest, dat zeven keer zeven dagen na Pasen God zijn woord heeft gegeven, geboden, richtlijnen, wegwijzers naar het beloofde land, de toekomst. Door de Geest van de Heer zijn de leerlingen van Jezus op de anderen gericht, ze doen datgene waar God ooit mee begonnen is: naar buiten treden, omzien naar anderen, iedereen willen laten delen in het goeds dat je zelf ondervonden hebt.

Eerlijk, zegt Van Ligten. We merken niet zoveel van de grote daden Gods. ‘Voor veel mensen is God dood, en voor veel anderen is geloven iets wat ze ernstig in verlegenheid brengt; je weet niet zo goed wat je daar nou precies mee aan moet, wat je je er bij voor moet stellen. En van de mensen die het wel precies weten, word je al helemaal niet vrolijk. Geestdrijvers die van zekerheden aan elkaar hangen’.

We zouden nu in schrille kleuren kunnen beschrijven wat er in de wereld allemaal niet deugt, en dus op gespannen voet staat met dat idee van God-met-ons. Maar dat weten we allemaal al. Dat we in een land leven dat de mensenrechten schendt en in een wereld waar mensen bij duizendtallen sterven en niet gelukkig zijn.

Met Kerst wordt het heil verkondigd: Immanuel, God is met ons.
Met Pasen klinkt de boodschap: God heeft ons bevrijd uit de slavernij en door de dood heen.
Aan die boodschap, God komt tot ons, en God heeft ons bevrijd, zit ook een belofte voor de toekomst. Want, zeggen we, ook als je er niets van merkt dat Hij gekomen is: Hij zal wederkomen. En ook als je niets merkt van heil en bevrijding: Hij zal je bevrijden. Dus Kerstmis en Pasen wijzen naar de toekomst, ze zijn vooruitblik op wat komen gaat.
Maar Pinksteren zegt ons: de oogst is binnen, onze wens om in leven te blijven, toekomst te hebben, is vervuld. De geboden zijn gegeven. Wat er van Godswege gedaan kon worden, is gedaan. De Geest is nedergedaald. En waar het om gaat is dat we nu zelf aan de gang moeten. Wij blikken niet meer vooruit op wat God nu nog eens zal presteren, maar nu wordt er naar ons gekeken: wat gaan wij doen? Wat gaan wij er van maken?

De dankbaarheid voor deze dag, de eerste dag van de rest van je leven. Je verlangen naar gekend, geweten en begrepen zijn krijgt een plaats in wat we op deze dag zingen: ‘Ontwapen mij, ontsta in mij, ga met mij waar niemand met mij gaat’. Daarmee gaan we de wereld in. Met een krachtige en hopelijk anastekelijke vrolijkheid. Op anderen gericht in plaats van op onszelf. En waar dat gebeurt, daar geschiedt een wonder: ieder zal je in zijn eigen taal van de grote daden Gods horen spreken.
Zo moge het zijn.

Deemoed geduld ontferming vonken geest –
waar mensen afgekeerd zijn van geweld,
niet zwichten voor de oude dode wereld
van geld is god of welk bewind dan ook
waar wij elkaar behoeden en doen leven
waar laatsten eersten zijn daar woont hij in.

Weest daarom een van harte en van hoop,
de geest bestiere uw intiemst verlangen:
een nieuwe aarde in gerechtigheid
waar brood en liefde is genoeg voor allen.
Geliefden, nooit heeft iemand God gezien.
Wie naar de liefde leeft, zal in hem wonen.