(Shervin Nekuee)

Boekpresentatie in De Balie. De Perzische paradox, van Shervin Nekuee. Met een klein en mooi programma in de salon – over die paradoxen van Iran. En tegelijk was het een vrolijke reunie van veel Iraanse vluchtelingen in de diaspora.

Farah Karimi van Groen Links. Halleh Ghorashi, hoogleraar. Behnam Taebi, SP Delft. (Zie zijn stuk, trouwens) Peyman Jafari, IS. Farhad Golyardi, De Balie en redacteur van Eutopia. (Moeten we het trouwens ook eens over hebben. Warm aanbevolen). Shervin kende ik van naam. En van gezicht. Maar ik wist nog niet dat dat gezicht bij die naam hoorde. Veel jonge mensen die ik nog niet kende. Een vrouw die met me kwam praten omdat ze van Halleh had gehoord dat ik een oude feministe was. In Iran had ze boeken gelezen, Simone de Beauvour, het feminisme gevonden op het internet. Ze vertelde hoe opgewonden ze was over die ontdekking. Toen Shervin Nekuee, die de eerste exemplaren overhandigde aan Maurits Berger en Farhad Golyardi.

(Sjoerd de Jong)

Shervin vertelde waarom hij dit boek had geschreven. Iran past precies in het cliché van het islamitische gevaar van na 11/9. Ik was dat cliché zat, zei hij. Iran is een land van paradoxen, agressief en zijdezacht, verwarrend. Ook het land van de Perzische poezie, het land ook van emancipatie. (In zijn boek schrijft hij dat zijn moeder een feministe was) Shervin was een van de mensen die Iran ontvluchtte. Maar drie jaar geleden ging hij voor het eerst weer terug. Ik wilde niet blijven hangen in mijn vluchtverhaal, zei hij. En moest ook zijn eigen cliché’s bijstellen. De paradoxen. In zijn boek beschrijft hij ze zo:

Iran is een land van tegenstrijdige beelden. De ene dag schokt een krantenfoto van een openbare terechtstelling van homoseksuele tieners; de andere dag verhaalt de krant over de Iraanse soepelheid en de praktische houding ten opzichte van transseksuelen. Berichten over vrouwen die gestenigd dreigen te worden bereiken ons tegelijkertijd met rapportages over meiden die zich massaal met de politiek bemoeien en ijverig meedingen op de arbeidsmarkt. Volgens oorlogsanalisten is de Islamitische Republiek bezig met het ontwikkelen en produceren van een atoombom om zich te versterken ten opzichte van het Westen. Tegelijkertijd menen de politieke analisten dat Iran in het Midden Oosten het land is dat de meeste kans maakt op spoedige democratisering.

(Farah Karimi)

(Maurits Berger)

(Behnam Taebi)

Bevestiging ook van Farah Karimi, die werd geinterviewd door Sjoerd de Jong van het NRC. Iran is een land met een regime dat ongelooflijk repressief is. Tegelijk zijn er nergens in de regio zoveel hoogopgeleide mensen, en er is een bloeiende jongerencultuur, en een scala aan bewegingen. De bevolking is gemiddeld gewoon gelovig, met tamelijk conservatieve opvattingen. Maar juist in de tijd dat vrouwen verplicht gesluierd waren vonden vaders het veilig genoeg om hun dochters naar school te sturen.

Farhad: en ook Ahmadinejjad heeft er iets bijgeleerd: te zeggen wat hij denkt.

( Peyman Jafari)

(Halleh Ghorashi)

(Farhad Golyardi)

Sjoerd de Jong met een wat merkwaardige vraag aan Halleh Ghorashi; hoe zij de fascinatie verklaart in het Westen voor die gesluierde vrouwen die tegelijk aan een milkshake lopen te zuigen (foto op het omslag van het boek). Die vraag had hij natuurlijk beter zelf kunnen beantwoorden, alsof moslimvrouwen verantwoordelijk zijn voor de westerse broeierige gedachten over wat die exotische vrouwen nou toch allemaal uitspoken onder die chador. Edward Said had wel een antwoord op die beelden, die noemde dat orientalisme. Maar Halleh bleef beleefder dan ik zou zijn geweest. Ook zij had het over de paradoxen, over de vrouwen die ondanks of dankzij hun chador actiever zijn dan ooit tevoren. Een enorme empowerment. En vaak verbaasd over de ophef uit het buitenland. Een jonge vrouw, geboren na de Islamitische revolutie: zo is mijn leven nu eenmaal. Een ook de Iraanse diaspora is een toonbeeld van paradoxen, zegt ze. Neem de uitersten: Afshin Ellian en Shervin Nekuee.

Een gedicht, dat voorgelezen wordt in het Farzi. Wij krijgen de vertaling. O, wijnschenker! Schenk mijn beker vol met wijn zodat de passie voor de goede naam en de angst voor schande uit mijn ziel wegstromen. Auteur: ayatollah Khomeini. Hoe dat kan? Er is een eeuwenoude en onverwoestbare band tussen Iraniers en poezie, tussen dichterschap en leiderschap. En de islam in het oude Perzie was er ook een van mystiek. Dus werd dit gedicht voorzien van voetnoten om uit te leggen dat met die wijn geen ordinaire alcohol werd bedoeld die tenslotte verboden is, maar een symbool voor wat anders.

En werd er ook tijdens deze levendige bijeenkomst zowel cola als wijn geschonken. Nekuee zat tevreden zijn boek te signeren. Ik ben nog maar op pagina 30. Ik vind het fascinerend en mooi geschreven, persoonlijk en indringend. Voor wie wil proberen Iran te begrijpen, het echte, levende, tegenstrijdige Iran: lezen.