Zo. Dat hebben we weer gehad. De troonrede was dit jaar aangenaam kort. Met veel mooi nieuws hoe goed het nu in Nederland gaat. En een prachtige begroting. Feest. Maar natuurlijk valt er nog wel het een en ander op af te dingen. Bijvoorbeeld dat het toch niet echt alleen maar aan de regering te danken is dat de economie weer aantrekt. Zoals de haan ’s ochtends kraait en denkt dat hij de zon op laat gaan, zei Jan.

En dat de compensatie die mensen wordt beloofd bepaald nog niet alle schade dekt die een deel van de burgers in de afgelopen jaren is opgelopen. De reeele armoede is wel degelijk gestegen, en de mensen onderaan de ladder krijgen wel een paar cadeautjes, maar van structurele armoedebestrijding is nog geen sprake, daar zullen we toch echt een andere regering voor moeten kiezen.

Neem zo’n zin als er in de troonrede stond. Het aantal mensen dat recht heeft op een uitkering is afgenomen. Maar wat er niet bijgezegd wordt is waar al die mensen zijn gebleven. Hebben ze allemaal werk, en is dat de reden waarom ze geen uitkering meer nodig hebben? Niet bepaald. Het is goed dat er mensen aan werk geholpen zijn, want dat werk beter is dan een uitkering, daar zijn we het over eens. Maar hoeveel mensen zijn er tussen het wal en het schip terecht gekomen? Geen uitkering meer, (of een lagere uitkering) maar ook geen werk? Daar krijgen we nog geen cijfers over.

Die middag kon ik aan de troontelefoon van de SP een aantal mensen horen om wie het ging. Het was minder druk dan vorig jaar, toen veel mensen ontzettend bezorgd waren over de nieuwe zorgverzekering. Maar ook nu konden we nog genoeg te horen krijgen van mensen die flink achteruit zijn gegaan. Zoals Jan Marijnissen dat ook aan de orde stelde in Nova: met de nieuwe verscherpte WAO keuringen zijn mensen uit de uitkering gezet – die geacht werden nu zelf weer aan het werk te gaan. Maar was er werk voor ze? Voor veel mensen niet.

Een vrouw belde om te vertellen dat ze kwaad was. Haar man die in de WAO zat was opnieuw gekeurd, en er was besloten dat hij wel weer aan het werk kon. Maar hoe hij ook solliciteerde, hij kreeg geen baan. Hij werd er neerslachtig en ziek van, en voelde zich waardeloos. Maar hij was al vijf en veertig, en dat vinden de meeste werkgevers te oud, en bovendien was het feit dat hij een paar jaar in de WAO had gezeten geen aanbeveling. Nu heeft hij werk, op een contract voor een jaar. Ze denken er liever nog maar niet aan wat er moet gebeuren als dat jaar om is. Ondertussen leefden ze van het salaris van de vrouw. Ze gingen er dus behoorlijk op achteruit. Toen die vrouw zelf ziek werd was ze bang. Wat moet er gebeuren wanneer ik ook nog uitval, zei ze. Het is een angstig bestaan geworden. En ze kent er meer zo, in haar omgeving. Vooral ouderen die geen kans meer maken op de arbedismarkt. En wat doet de regering voor die mensen? Ja, een sollicitatiecursus kun je volgen. Maar wat heb je daaraan wanneer er geen enkele druk op de werkgevers wordt gezet om voormalig WAOers aan te nemen? En dan de zorgverzekering. Die kostte ondertussen wel twee keer zoveel als voorheen.

Een man die me belde was nog kwaaier. Na twaalf jaar WAO was hij weer goedgekeurd. Geen sprake van werkelijke begeleiding om werk te krijgen. En ook nog negenenveertig. Te oud. Tot dan toe hadden ze de hypotheek van hun huis kunnen betalen van het salaris van zijn vrouw en zijn WAO. Dat kon dus niet meer. Het werd gedwongen verkoop van hun huis. Op huursubsidie hebben ze geen recht, want zijn vrouw verdient. Op bijstand dus ook niet. Nu hebben ze fikse schulden, en kunnen het schoolgeld van de kinderen niet meer betalen. En hebben een huurachterstand. Wat moet je dan doen, vraagt de man. Worden we straks ook nog op straat gezet? Waarom wordt er niets gedaan aan de werkgevers? Waarom worden mensen uit hun uitkering gezet voordat er werkelijk is geprobeerd ze aan het werk te krijgen? Kijk, zegt de man, en dan gaan ze wel buitenlanders aannemen, die jonger zijn. En wij hebben het toekijken. Kun je je dan voorstellen dat er mensen zijn die racistisch worden – waarom krijgen zij wel werk en wij niet? Hebben we iets verkeerd gedaan dan? Zijn wij niks waard?

In Nova stelde Jan Marijnissen dit soort zaken aan de orde. Ik zal niet geheel onpartijdig zijn geweest, maar ik vond het ruimschoots een-nul voor Marijnissen, Verhagen zat maar te stotteren wanneer hij werkelijk antwoord moest geven. Komt er honderd procent compensatie? Wat gebeurt er met mensen die uit de WAO zijn gezet, en die geen werk krijgen? Geen antwoord. Ja, er zijn mensen, met werk, met voldoende inkomen, die nu opgelucht ademhalen, het ergste hebben we gehad. Ik had nog een man aan de lijn die het nodig vond even te bellen met de mededeling, wat zeuren jullie toch bij de SP, de regering heeft het toch prima gedaan, het is nu toch allemaal in orde? Maar er zijn er ook die nauwelijks kunnen profiteren van het aantrekken van de economie. En daar is geen antwoord op te verwachten van deze regering, die het zo makkelijk had over ‘eigen verantwoordelijkheid’. Het gaat nog een interessante verkiezingscampagne worden.

En verder was het nog best gezellig. Veel senatoren nemen familie mee om eens een kijkje te nemen. Er waren taartjes. Hoeden kijken. Familie die in de wandelgangen zaten te wachten op de gouden koets en wat voor jurk de koningin aan zou hebben, en Maxima natuurlijk. Krista met haar jaarlijkse themahoed, fijn voor de fotografen. Blauwe veertjes en vlieguigjes, vanwege de regering die ze ziet vliegen. Kleppen met iedereen. Verloofdes en mannen die worden voorgesteld. Tineke had behalve een hoed en een dochter nog een overdosis broer meegenomen. Wel vier. Leuke. Voor een keer per jaar is er best doorheen te komen. Al voelde ik me weer veel meer op mijn plek daarna, aan de troontelefoon. Niet vergeten waar het ook weer over ging.

En daarna, met kind, aan een verjaardagsetentje aan het IJ. Hij had een cadeautje voor me meegenomen, omdat hij jarig was. Een CD. Wende.