Het is geen straf om op een zonnige late zomerdag, of is het vroege herfst, met Anneke door Noord Holland naar Enkhuizen te rijden, dat mooie stadje aan het water. Om daar de markt van de hoop te openen. Ik was door Aly Vos gevraagd vanwege het thema: hoop is multicultureel. Ja hoor, dat vind ik ook.

We hebben kwade tijden achter de rug, zei ik in mijn speech. Er is in Nederland een klimaat ontstaan waarin bevolkingsgroepen tegen elkaar zijn opgezet. Van gastarbeiders en migranten werden het opeens allochtonen, en heel wat mensen die dachten dat ze allang Nederlander waren werden opeens weer gezien als een soort buitenlanders. En toen werden het de moslims. Hele bevolkingsgroepen die in de verdediging werden gedouwd, die zich moeten rechtvaardigen dat ze hier zijn.

En dan hoe we omgaan met vluchtelingen. Kinderen die worden opgesloten, gezinnen die uit elkaar worden gehaald, mensen die jarenlang in spanning moeten wachten. Die worden behandeld als criminelen, ook als ze helemaal niets hebben gedaan.

Maar er is een andere kant aan dit verhaal: dat er overal in Nederland burgerinitiatieven zijn ontstaan van mensen die die polarisatie niet willen. Zoals hier in Enkhuizen, gewone mensen die besloten hebben dat hun wereld groter is dan Enkhuizen en zelfs als Nederland, die zich betrokken voelen bij mensen elders in de wereld en daar werk van maken. En die hun buren met een ander geloof of een andere afkomst accepteren als buren. Eerst maar eens kennismaken, eerst maar eens kijken wat je met elkaar gemeenschappelijk hebt. Ruziemaken kun je later nog.

Dat past in onze christelijk-joodse traditie waarin we vinden dat we onze naaste moeten liefhebben die is als wijzelf. Dat we goed moeten zijn voor de vreemdeling en de vluchteling, wij die zelf vluchtelingen zijn geweest in Egypte. En traditie die we bijna vergeten lijken te zijn. En dan is er nog de spreuk die Karel Glastra van Loon ons heeft nagelaten: wie bang is voor wat vreemd is doet zichzelf tekort.

Op de markt veel standjes, de grote organisaties als Greenpeace en Amnesty International, maar ook van de kleine stichtingen van mensen die uit eigen betrokkenheid steun bieden aan kinderen in Oost Java (Stichting Kartini), of mensen in Nepal (Stichting Holland building Nepal), de Gambia (Stichting June), Malawi (Stichting Zikomo). Soms omdat ze er vandaan komen, soms omdat ze er zijn geweest en het ze niet meer los laat. Maar ook zijn er projecten als ‘Allochtone vrouwen actief’, uit Hoorn, Stichting helpende handen, en de vrijwilligerscentrale Westfriesland, en Vogelopvang Bonte Piet, die vogelhuisjes verkoopt voor het goede doel. Er zijn clowns en een verhalenverteller met verhalen die allemaal eindigen met hoop. Er is muziek.

Als ik foto’s wil maken van al die mensen protesteren ze vaak. Moet dat nou? Het gaat toch niet om ons, zeggen ze. Jawel, zeg ik streng. Dat moet. Want ik wil laten zien wat voor gezellige, vriendelijke, gewone, bijzondere Enkhuizenaren het zijn die besluiten om zich in te zetten voor anderen.

Ik praat nog met een man die als kind uit Indonesie kwam. Opgevangen door de broeders. Pijnlijke herinneringen, want toen hij zich niet aan wilde sluiten moest hij maar weg. En van opvang was er toen nog helemaal geen sprake. Dat lag ver achter hem, die tijd na de oorlog, maar ja, nu er zo over allochtonen wordt gesproken komt alles weer terug.

En Anneke en ik praten nog met iemand over het vrijwilligerswerk in Enkhuizen. Niet zo makkelijk om mensen te krijgen, veel van hen zijn al vijftig-plussers. Jonge mensen met werk en gezinnen krijg je niet zo makkelijk meer. Hoe vaak zeggen mensen niet ja erg, met die vluchtelingen, maar wat kunnen wij er aan doen? En dan is het toch ook weer fantastisch om even langs te gaan bij de meiden van Zikomo. Een van hen heeft een half jaar bij de zusters van Onze Lieve Vrouw in Malawi gewerkt, en is, teruggekomen, met de Stichting begonnen die kleinschalige projecten in Malawi ondersteunt. Schoolgeld, zaaigoed, voedsel. Zikomo, in Malawi betekent dat: bedankt.