Door met het congres.
De verkiezingslijst. Hans van Heijningen, de partijsecretaris, vindt dat we het op een punt goed hebben gedaan: er is hard gewerkt aan het scouten en opleiden van jongeren. ROOD doet het goed. We kunnen de groei van de partij makkelijk opvangen met de jonge kandidaten: 11 van de 24 zijn dertigers. Met Renske Leijten pas 27. Maar er zijn nog te weinig vrouwen en te weinig allochtonen op de lijst. Dat gaan we afspreken, zegt Hans, we gaan er actief voor zorgen dat de lijst er volgende keer kleurrijker uitziet.

Als de sprekers uit de afdelingen aan het woord komen zegt de jonge voorzitter van Zwolle, die hun tegenkandidaat Duzgun Yildirim aan komt bevelen, dat de lijst nog teveel bestaat uit witte mannen uit het westen.

Het nieuwe verkiezingslied. Bob Fosko uiteraard. “Met Jan en alleman, en de hele achterban, zijn wij er meer dan zeker van, dat het wel socialer kan!”

Na de speech van Huub Oosterhuis (tekst hieronder) die een staande ovatie kreeg, namen we een motie aan: geen kinderen meer opgesloten. Het asielbeleid moet humaner.

Dan gaat het over het verkiezingsprogramma. Vele afdelingen hebben amentementen ingediend. In twee ronden heeft de programmacommissie er al de amendementen uitgehaald ndie ze over willen nemen. Er liggen nog 427 wijzingingsvoorstellen. Dat is veel. Harry van Bommel laat nog eens weten dat we niet alles in het verkiezingsprogramma op kunnen nemen. Het programma moet een richting aangeven, het is een kompas, geen telefoonboek, en veel van de voorstellen zijn te gedetailleerd. Ook zijn er voorstellen bij die te veel van wensdenken uitgaan, ja, dat zouden we wel willen maar kan het ook? De criteria van de commissie waren: het moet haalbaar en betaalbaar zijn. Gratis openbaar vervoer voor iedereen? Niet haalbaar en niet betaalbaar. Wel gratis vervoer voor kinderen en ouderen. Maar waarom dan wel voor een rijke oudere en niet voor een arme bijstandsmoeder? Omdat we niet alles kunnen. En omdat het bij ouderen ook gaat om het voorkomen van isolement. En we kunnen nu eenmaal niet verwachten dat ouderen met hun belastingaangifte de tram in stappen om die door de conducteur te laten controleren. Dus: is het haalbaar, betaalbaar in de komende vier jaar, is het geloofwaardig en is er een breed draagvlak voor? Geen sinterklazerij, zegt Harry. En geen brede stellingnames die we al in het beginselprogramma hebben zitten. En verkiezingsprogramma is per definitie niet volledig.

De speech van Jan Marijnissen. Veel camera’s aanwezig. Saat op de SP website. Ik vond vooral zijn uitleg waarom we tegen het neoliberalisme zijn verhelderend. Vijf redenen:
1. Omdat de rijken er rijker door worden en de armoede groeit. Op dit moment hebben we in Nederland 400.000 kinderen die in armoede opgroeien, het gaat om 1 op de 10 gezinnen.
2. Om de afbraak van wat we hadden opgebouwd. Onze welvaart wordt steeds minder geinvesteerd in het onderwijs. In de zorg voor ouderen. Alleen al daarom hebben we de plicht het neoliberalisme aan te pakken.
3. Om de afbouw van de sociale zekerheid, een kwestie van blaming the victim. ‘Dan hadden ze maar beter op moeten passen”. De hele reeks aan sociale zekerheidswetten, van WAO tot bijstand, is er slechter op geworden. De huursubsidie is verlaagd. Er is in die waardevolle verworvenheid gehakt en gesloopt.
4. De marktwerking. Zij die van daaruit opereren hebben geen toekomstvisie, het gaat om de winst op korte termijn. Voor die toekomstvisie hebben we een regering nodig, die uitgaat van rechtvaardigheid en moraliteit, en denkt aan onze gemeenschappelijke toekomst. Een regering die zegt: blijf met je neoliberale poten af van zorg, onderwijs en vervoer.
5. En dan de bijbehorende mentaliteit van ikke ikke en de rest kan stikken. De publieke zaak is verweesd geraakt. In deze samenleving keren de mensen zich af van elkaar, het is ieder voor zich. En dat zal niet weinig bijdragen aan criminaliteit en hufterigheid. Het gebrek aan inlevingsvermogen is een van de grootste virussen van het moment.
Dit wordt de grootste krachtmeting voor de komende tijd: wordt dit land rechtser en liberaler, of menselijker en socialer.
En nog eens: wie op Bos stemt kijgt Balkenende er bij. Maar wie op Marijnissen stemt krijgt Bos gratis mee, en wat Jan betreft mag hij dan premier worden. (Zie voor het gehele verhaal de SP website)

Ook voor Jan Marijnissen een staande ovatie.

De eerste ronde met stemverklaringen. Iedere afgevaardigde krijgt exact twee minuten, en Bob Ruers is streng. Er liggen een paar echte principiele punten: dat de SP af wil stappen van de traditionele stellingname dat we tegen de monarchie zijn. En dat we niet meer zeggen dat de NAVO moet worden opgeheven. En niet, dat legt Harry nog eens uit, omdat we het eens zijn met wat de NAVO nu doet. Dat is duidelijk, de SP handhaaft haar standpunten over vredesmissies en interventies in andere landen, zoals we tegen de missies in Irak en Afghanistan waren en blijven. We zijn niet tegen de NAVO, we zijn tegen bijna alles wat de NAVO nu doet. Maar we willen ons daar mee bemoeien, we willen de dwarsligger worden in de NAVO, we willen onszelf niet op een zijspoor zetten als het debat over de toekomst van de NAVO wordt gevoerd.

We hebben hemelbestormers in de SP, principiele mensen die tegen alles zijn wat met oorlog te maken heeft. We zijn geen parcifistische partij, zegt Harry. En er zijn andere voorstellen die de commissie niet realistisch vindt. Ja, gratis inburgering voor oudkomers die willen. Maar niet voor iedereen. Wel betaalbaar. Nee, zegt Krista, dierenrechten kunnen niet in de grondwet, want dieren kunnen niet naar de rechter. Maar wat we wel kunnen formuleren is een zorgrecht voor dieren, waar mensen zich aan moeten houden. De monarchie opheffen. Daar zitten mensen niet op te wachten, en dat is dus niet haalbaar. Maar je kunt het wel hebben over de politieke functie van de koningin.
Nee, de vreemdelingenbewaring kan niet geheel worden afgeschaft. Als de procedure zorgvuldig is geweest, en er moeten mensen uitgezet worden, dan kan het nodig zijn om mensen in bewaring te zetten, maar dan wel kort en humaan, en geen kinderen. Of er niet meer in moet over Palestina. En de maatregelen tegen Israel. We gaan van alle partijen al het verst, zegt Harry. En zo gaat de discussie door.

Een kort intermezzo. Als onze Karel Glastra van Loon nog had geleefd had hij nu de gouden tomaat gekregen. Maar hij leeft niet meer. En daarom hebben Jan en Tiny hem op zijn laatste verjaardag de gouden tomaat op zijn petje gespeld. Hij was er verguld mee, zei Tiny, al vond hij het uiteraard zwaar overdreven en nergens goed voor. En daarvoor hebben Tiny en Jan de partijregels maar even overtreden en zonder overleg Karel zijn speldje gegeven. Dit is de derde keer dat iedereen gaat staan en applaudiseert. Sommige mensen die Karel goed hebben gekend hebben tranen in hun ogen.

Dan een ander intermezzo. De ‘meiden van Halal’, het tvprogramma interviewen alle lijsttrekkers, en zijn er nu voor Jan. Ze hebben hun eigen punten opgesteld, en leggen nu alle partijen langs hun eigen halal meetlat. Zo vindt een van hen dat ze te veel belasting moet betalen van haar met hard werken verdiende geld, en dus voelt ze wel wat voor de VVD. Wat, roept Jan ontzet uit, spreek ik hier met drie VVDers? Het is een levendig gesprek. Jan laat zich niet door de meiden op zijn kop zitten, maar de meiden laten zich ook niet kisten. Waarom is nde lijst zo wit, waarom staat er niet een Marokkaan op? Waar waren jullie, toen we de lijst gingen samenstellen. Wij willen jullie er wel op hebben, maar jullie komen niet. Wacht effe, zeggen de meiden, maar daar moet je natuurlijk wel wat voor doen. Leg jij maar uit waarom we bij de SP moeten zijn. Jan stelt een compromis voor: het moet van beide kanten komen, en hij beloofd nog een keer een gesprek met ze te hebben, over de vraag hoe we er voor kunnen zorgen dat er de volgende keer wel Marokkanen op de lijst staan. En hij geef een van de meiden galant een handkus. Aaaaargh! Dat doe je niet met moslima’s. Maar ze lachen. Ook als Jan zegt: ga nog even wat drinken. Ramadan, Jan, het is ramadan. Maar dat gesprek, dat gaat er komen. (En de uitzending is waarschijnlijk op 12 november)

Tweede ronde met sprekers over het programma. Het aantal amendementen is al geslonken tot 300. Anderen zijn al overgenomen, of ingetrokken. De uitslag van de verkiezing voor de kandidatenlijst. Van de twee tegenkandidaten krijgt Duzgun er flink wat, maar niet genoeg. Er blijken meer leden te zijn die vinden dat de lijst te wit is. Ik zit naast de kandidaat die Duzgun het op moest nemen, Ron Abel, directeur van een school met 38 nationaliteiten. Zo is het kiessysteem in de SP. Het wordt de een of de ander. Daar is al bezwaar tegen gemaakt vanuit een paar afdelingen. En ik vind het ook te cru, nu ik zie hoe het werkt. Het wordt te veel persoonlijke concurrentie tussen twee mensen, die alletwee goed kunnen zijn – om andere redenen. Yildirim is bekend in de partij, Abel nog niet. Abel is gevraagd. Beiden hebben ze hun ervaring en hun mogelijke inzet. Het wordt een agendapunt voor de komende partijraad.

De stemmingen. Dat gaat aan de lopende band, want er zijn 300 amendementen over. De stemmachientjes blijken niet te werken, dat wordt weer klassiek met de hand met de stemkaart omhoog. We werken ons er doorheen. Een aantal wordt overgenomen, de meeste niet, maar er zijn ook al drie rondes geweest warin veel van wat de achterban vindt is opgenomen. De monarchie wordt niet afgeschaft. En de SP mag in de NAVO dwarsligger blijven.

De SP zou de SP niet zijn als er niet ook leden waren die vinden dat er niet genoeg is gedaan, of vinden dat hun amendementen overgenomen had moeten worden. Toch nog te weinig voor asielzoekers, hoor ik. Toch de weinig van de vrouwenpunten, al zijn er wel een stel overgenomen. Iemand uit Amsterdam vindt het echt erg dat de echte partijpunten als de monarchie en de NAVO zijn veranderd – als we zo door gaan schuiven zijn we straks geen SP meer. Iemand roept boos dat hij nu maar eens een nieuwe partij gaat oprichten. Zelfs het amendement om het Suikerfeest tot een nationale feestdag te maken heeft het niet gehaald. Er zit te weinig voor allochtonen in het programma, vindt iemand anders. Hoewel ze wel moet toegeven: er staat voor het eerst iets over racisme en discriminatie in het programma. Jawel, we gaan wel vooruit, maar het gaat haar te langzaam. En ik spreek ook iemand die het echt te ver vindt gaan, dat met die Oosterhuis. Dat er christenen op ons stemmen, dat is prima. Maar ze moeten straks niet denken dat we een christelijke partij worden, zegt ze. Christenen kunnen wel socialisten zijn, maar socialisten zijn toch geen christenen? Kijk naar mij, zeg ik. Hahaha.

Toch is het vooral feest. De klus is geklaard. De afdelingen die het hele jaar door ploeteren en werken en folderen en gemeenteraadsstukken lezen en oplossingen bedenken zijn weer eens bij elkaar geweest, en ook al is dit maar een klein deel van het ledenbestand (gegroeid naar 46.000!) toch is het ook dit gevoel van wat zijn we met velen, dat de mens weer moed geeft. De kandidaten voor de Tweede Kamer staan met bloemen op het podium, De mens is meer! wordt ingezet, (tekst van Karel Glastra van Loon). Wie bang is voor wat vreemd is doet vooral zichzelf tekort! Jan checkt met de microfoon of alle nieuwe kandidaten de tekst wel een beetje mee kunnen zingen, want dit is wel ongeveer ons wilhelmus. Remi Poppe, onze oudste, van 68, als we de lijstduwer Huub Oosterhuis niet meerekenen, wordt op de schouders gehesen. Hij staat nummer 19. Overmoedig wordt er geroepen: Remi in de Tweede Kamer! Of dat er van komt? Nee hoor, zegt mijn buurman. Dat halen we niet. Maar de stemming om de schouders onder de verkiezingscampagne te zetten zit er goed in. Er is nog een nakwaak met bitterballen en glaasjes, en dan gaan de afdelingen weer naar huis.

En zo ziet dat er uit als uw verslaggeefster nog tijdens een congres probeert om de foto’s al op het internet te krijgen: