NOS, 3-11-06
Dank je, Hendrik Jan.
De kranten vonden het tot op vandaag geen nieuws, de grote internationale conferentie over islamitisch feminisme. Ik zou er graag heen zijn gegaan als ik niet naar Gaza moest.
Maar Famile, Layla en Laila zijn er heen, en ik wacht op hun berichten. En binnenkort komt Asma Barlas naar Nederland, een vooraanstaande moslimfeministe. We zullen er nog over horen.

Door Rop Zoutberg

In Barcelona start vandaag een internationaal congres over islamitisch feminisme. Er worden honderden deelneemsters verwacht, afkomstig uit islamitische landen uit de hele wereld. Het thema is drie dagen lang vrouwenstrijd en discriminatie uit naam van de Koran. Ook ‘lastige’
onderwerpen als polygamie, echtscheiding, abortus, seksuele rechten en leiderschap door vrouwen worden niet geschuwd.

Het is voor de tweede keer dat in Barcelona moslimvrouwen elkaar voor een internationale conferentie over feminisme ontmoeten.

Bij een eerste congres vorig jaar ging het met name over het zoeken van een definitie over vrouwenstrijd in islamitische landen, vertelt Ndeye Andújar, vice-voorzitster van de Islamitische Raad van Catalonië.

“Vrouwen in de westerse wereld vinden dat het een het ander uitsluit. Volgens hen is de islam een patriarchaal geloof. Binnen die religie heeft het feminisme geen plaats. Maar wij zien dat anders: je kunt moslima zijn en je rechten opeisen. Wij voeren dezelfde strijd als feministes elders in de wereld. Denk aan de positie die vrouwen in Zuid-Amerika voor zichzelf opeisen. Ook zij vormen onderdeel van dezelfde roep om erkenning.”

Machismo
Andujár lacht na de opmerking dat het congres verassend is. Misschien vooral omdat het gehouden wordt in Spanje, een land dat nogal eens als machistisch wordt weggezet.

Maar je kunt niet alle mannen van Spanje macho’s noemen omdat een aantal dat zijn. Andujár, een Catalaanse getrouwd met een Senegalees, trekt dezelfde parallellen met opvattingen over haar geloof.

“Je kunt niet stellen dat de islam machistisch is. Machistisch dat zijn de interpretaties die sommige mannen aan mijn religie geven. De tekst van de Koran, die is heilig. Maar de uitleg van het schrift is niet eenduidig, want die wordt door mensen gedaan. Is die lezing machistisch of onrechtvaardig voor vrouwen dan stellen wij dat aan de kaak.”

Het zal onvermijdelijk zijn dat de uitleg van de Koran vaak alleen redeneert vanuit de positie van de man, die de touwtjes in handen heeft. Toen het heilige boek in de zevende eeuw ontstond was de maatschappij patriarchaal georganiseerd. Er wordt in de Koran ook gesproken over slavernij.

Maar geen korantekst dwingt ons vandaag de dag er nog slaven op na te houden, zegt Andujár. “Net zo min is er de verplichting de samenleving rond alleen mannen te organiseren.”

Moslimmeiden
Spreeksters op het driedaagse congres over islamitisch feminisme in Barcelona komen onder meer uit Indonesië, Senegal, Pakistan, Egypte, Sudan, India, Iran en Zuid-Afrika.

Opvallend genoeg zijn ook twee mannen voor de conferentie zijn uitgenodigd. “Het zal mannen niet meevallen zich achter onze strijd te scharen. Toch zal de verandering in de westerse wereld groot zijn. Hier groeien miljoenen jonge moslimmeiden op, die universitair en cultureel zijn geschoold. Zij hebben een heel andere mentaliteit dan hun eigen moeders of oma’s.”

Wat Ndeye Andújar irriteert, is dat de discussie over de positie van moslima’s zich te veel concentreert op hoofddoekjes. Een onderwerp waarover volgens Andújar binnen de islamitische wereld bijna nooit gesproken. Ze noemt een hoofddoekverbod zoals in Frankrijk belachelijk.

“Als gevolg zie je dat vrouwen die nooit zo’n hoofddoekje droegen dat nu uit protest wél doen.” Minstens zo verwerpelijk is de verplichting in Iran of Saudi- Arabië ze te dragen, aldus Andújar.“Moslimas moeten toegang tot onderwijs en werk hebben, economisch onafhankelijk kunnen zijn. Als ze daarbij een hoofddoek willen dragen vind ik het prima.”