(Saskia Noorman-den Uyl)

Twee heren, van andere partijen, hielden in de Eerste Kamer de deur voor me open, doen ze anders ook, beleefde mannen, maar ze gingen er nu ook nog stram bij staan: ‘voor de overwinnaar’. ‘Nou’, zei ik, ‘dat hoeven jullie echt maar een keer te doen, daarna worden we weer gewoon, hoor’.
‘Ja, zei een van de mannen, daar hebben jullie je overwinning ook aan te danken, aan gewoon doen’.
En zo is het maar net.

Voor de SP ploeg was het een leuke dag, want we werden van alle kanten loyaal gefeliciteerd. Dat is de sfeer in de Eerste Kamer, waar we minder dan aan ‘de overkant’ bezig moeten zijn met scoren. En de leden elkaar ondanks partijverschillen meer zien als collega’s. Veel gesprekken natuurlijk, ook met de PvdAers, die moeten verwerken dat ze een stuk kleiner zijn geworden. Hoeveel van de stemmen die de SP heeft gewonnen zijn ‘solide’, op eigen kracht verworven, en hoeveel ervan zijn vluchtstemmen die wij hebben gekregen uit onvrede met andere partijen? We zullen het zien. Ik was vooral getroffen door de loyaliteit van de linkse collega’s, die nu na moeten denken waarom ze hebben verloren (PvdA) dan wel niet zijn gegroeid (GroenLinks) maar wel meer dan ooit richting linkse samenwerking willen. Frans Leijnse, PvdA, eens formateur, zei het al in de Volkskrant (24 november): ‘Een grote SP is geen bedreiging, dat is een zegen. Als we dan toch tien zetels moeten verliezen, dan graag aan de SP. Als SP en PvdA elkaar vasthouden wordt het kabinet meer links dan centrumlinks’. En meer PvdAers biechten op dat ze het helemaal niet zo erg vinden als de winst van de SP hun partij weer eens een eind meeneemt richting links.

We spraken met een man die we op bezoek hadden. Een zogenaamde witte illegaal. Al twintig jaar in Nederland, een originele gastarbeider uit Turkije. Maar nog steeds is het niet gelukt om genaturaliseerd te worden, daarvoor was hij tussentijds te vaak terug naar Turkije, pas nog een paar maanden toen zijn moeder stierf. Hij laat zijn paspoort zien, wel tien keer zit daar een tijdelijk visum in geplakt waarmee hij in Nederland mocht werken, hij is volleerd bouwvakker. Maar toen kreeg hij pech, een ongeluk waarbij hij een paar tenen brak, hij was een tijd uitgeschakeld, werd ontslagen en nu, nu heeft hij niets want omdat hij geen Nederlands paspoort heeft en alleen een tijdelijke verblijfsvergunning krijgt hij geen WW en geen bijstand. Hij laat de grote stapel papieren zien. Altijd belasting betaald, huur betaald, ziekenfonds, electriciteit, water, alles, maar nu heeft hij nergens recht op en weet niet hoe hij zijn huur moet betalen. Jawel er werkt een advocaat voor hem om zijn achterstallige loon nog te krijgen en om hem eindelijk te laten naturaliseren. Wij kunnen geen individuele gevallen helpen, maar zullen bellen met de advocaat, en Jan de Wit vragen wat er voor hem nog gedaan kan worden.

Dan aan het werk. Verdonk komt even langs. De inburgeringswet wordt naar we konden voorspellen aangenomen. GroenLinks en SP tegen, PvdA ondanks veel bezwaren, ook over de slaagplicht in plaats van de prestatieplicht stemde toch voor. En nu kunnen we gaan afwachten hoeveel moeilijkheden er gaan komen als die wet moet worden uitgevoerd. En hopelijk hebben we dan een nieuwe regering die aan het repareren kan slaan.

Ik deed mee aan de behandeling van de Arbowet. Ook daar had de SP veel kritiek, omdat we niet erg geloven dat de richtlijnen die nu moeten worden vastgesteld in overleg tussen werknemers en werkgevers, en vastgelegd in arbeidscatalogi een verbetering zijn voor de arbeidsomstandigheden van de werknemers. En ook niet zullen leiden tot minder regels en bureaucratie. De regelgeving wordt alleen maar verplaatst. SP en GroenLinks tegen, PvdA ondanks kritiek toch voor.

Toen een feestelijke wet, die door Saskia Noorman-den Uyl was ingediend, die met haar medewerkers op de plaats van de ministers kwam zitten. De bedoeling van de wet is om alleenopvoedende ouders die parttime werk hebben waarmee ze niet voldoende verdienen toch uit de bijstand te houden, met een nieuwe toeslag, waardoor ze boven de minimumgrens uit kunnen komen. Zie mijn tekst. In de Tweede Kamer was die op het nippertje aangenomen omdat ook de splintertjes meededen, ondanks de coalitiepartijen die tegenstemden. Maar in de Eerste Kamer hebben CDA en VVD net de meerderheid, nog wel. Zoals wel vaker was het CDA, en met name Hanny van Leeuwen dus in de positie om de doorslag te geven. Het was duidelijk, tegen de zin van staatssecretaris Van Hooff in had ze wel sympathie voor de wet. Alleen nog wel een aantal bezwaren. We zagen voor het eerst werkelijke onenigheid tussen CDA en de VVD, die absoluut tegen bleef. De wet werd aangehouden, er wordt nog geprobeerd om een aantal verbeteringen aan te brengen en dan zou het kunnen zijn dat de wet in januari toch wordt aangenomen. Saskia Noorman was er gelukkig mee. Het is een wet waar ze al jaren aan heeft gewerkt. En misschien maken we nu mee dat het CDA wat losser komt te staan van de demissionaire regering, en hun meer sociale kant naar voren gaan schuiven. Het was in ieder geval spannend. De coalitiepartijen vormden nu eens niet een blok beton waar niet tegenop te werken was, en dat is voor de verandering een prettige ervaring.

Afscheid van Ronald met een speech en een borrel, hij had bloemen meegenomen voor de dames van de koffie die ons in de EK zo vertroetelen. Jan de Wit en Ineke Palm van het Wetenschappelijk Bureau van de SP kwamen ook. Ik vergat bijna dat ik de kamer weer in moest om de Arbo wet af te handelen in de tweede termijn, maar werd discreet aan mijn mouw meegenomen door de bode.

Vele gesprekken ondertussen, ook met de griffieren. Bijna niemand beseft dat ook de Eerste Kamer een bedrijf is waar veel mensen werken die zelden voor het voetlicht komen. Als er al aandacht is van de media, dan is het altijd voor de kamerleden.

In de vergaderzaal gaat het er altijd formeel aan toe, maar in de salon, waar we vrijuit spreken en de afspraak hebben dat we elkaar nooit zullen citeren is het altijd heel gezellig.

Tussendoor keken we verbijsterd naar de kamikazepoging van Verdonk op de tv. Ook de VVD leden schudden hun hoofd. Hoeveel voorkeursstemmen ze ook mag hebben, niemand waardeert hoe ze de partij behandeld alsof het personeel is die naar haar pijpen moet dansen. Of ze uiteindelijk haar zin door zal kunnen drijven en voorzitter zal worden of niet, de schade voor de partij is in beide gevallen gigantisch. Want als er een ding is dat ze uitbundig heeft gedemonstreerd, dan is dat ze in haar doorgeslagen machtswellust volstrekt incapabel is om een partij te leiden, en zelfs de leden die het inhoudelijk met haar eens zijn zullen haar inmiddels naar mijn inschatting van harte haten. Dit komt niet meer goed. Inbinden zal ze niet, en ze zal binnen de VVD een onberekenbare splijtzwam blijven. Als ze afsplitst neemt ze tien zetels mee. De VVD heeft een groot dilemma.

De nakwaak met een borreltje, na een fikse werkdag. Voorzitter Yvonne kan nu even breeduit zeggen wat ze vindt, wat ze in de kamer niet kan. We hebben het natuurlijk vooral over de formatie. Zou het lukken, met de SP aan de ene en het CDA aan de andere kant? Als het aan de mensen aan de borreltafel lag kwamen we een heel eind, want we vinden elkaar op hele concrete zaken: meer opkomen voor ouderen, voor de zorg, voor de jeugd, voor de mensen aan de onderkant van de maatschappij. Maar of dat opweegt tegen de hindernissen?

Met Saskia mee naar Amsterdam gereden. Laat in mijn bed.