Hirsi Ali, na de orkaan

‘Hoe komt het dat iemand eerst de boel op stelten zet en daarna niet wordt gemist’, vraagt Jos de Beus, hoogleraar politieke theorie zich af in de Volkskrant van dit weekeinde. De Beus vond een jaar geleden, bij de opening van het Academisch jaar waarvoor Ayaan Hirsi Ali werd uitgenodigd (zie hier) nog dat ze belangrijke zaken aan de orde had gesteld. Voor het antwoord waarom ze niet wordt gemist moet je niet bij De Beus zijn. Die komt weer met de mythe aanzetten dat ‘de’ vrouwenbeweging voor Hirsi Ali ‘door het beslagen plafond brak’ de barbaarse en achterlijke behandeling van vrouwen en meisjes in gemeenschappen van immigranten gedoogde. Niet in ‘mijn’ vrouwenbeweging, en ook niet in de vrouwenbeweging van migrantenvrouwen zelf, die voor de komst van Hirsi Ali al aardig op weg was.

Interessanter is het stuk van Nikita Shabazi, Halleh Ghorashi en Kaoutah Dharmoni, onder de kop Ayaan is niet die grote islamkenner, in dezelfde Volkskrant. Daar wordt nog eens op een rijtje gezet wat met name migrantenvrouwen en islamitische vrouwen tegen het optreden van Hirsi Ali hadden.
Kort samengevat:
– Haar ideeen over de islam berusten voornamelijk op haar persoonlijke ervaring. Op grond daarvan werd ze in Nederland gezien als de enige echte islamdeskundige. Ze ontkende dat er vele verschillende stromingen zijn onder moslims en gooide ze allemaal op een hoop.
– Haar opvatting dat ‘de islam’ op gespannen voet staat met de democratie houdt geen steek. Zie de WRR en andere rapporten.
– Haar opvattingen over vrouwenrechten binnen de islam mist de nuance. Ze trekt een directe lijn tussen vrouwonvriendelijke uitspraken in de koran (en niet de passages die gelijkheid voorstaan) naar (het gebrek aan) vrouwenemancipatie van moslima’s. Ze maakt geen vergelijkingen met niet-moslimlanden. Ze deed niets met het gegeven dat driekwart van de Nederlandse moslima’s vinden dat ze in de koran inspiratie kunnen vinden voor hun emancipatie.
– Ze wijt achterstelling en misstanden aan het geloof, en negeert cultuur.
Kortom: met Naima Azough zijn de schrijfsters van mening dat Hirsi Ali met haar polariserende houding het tegendeel heeft bereikt van wat ze wilde. En in tegenstelling met wat Cisca Dresselhuys denkt, hebben de islamitische minderheden iemand als Hirsi Ali niet nodig gehad voor hun emancipatie. Ook niet met de film Submission, die door vele moslimvrouwen werd ervaren als een klap in hun gezicht.

Ayaan heeft dankzij de inhoud van haar boodschap bepaalde maatschappelijke problemen op de agenda gezet. Maar de manier waarop zij het aangepakt heeft en hoe ze in haar standpunten door diverse gevestigde opinieleiders en de media ondersteund en bijgestaan is, is verre van perfect. De maatschappij is door eenzijdige dominantie van haar ideeen in rep en roer gebracht waardoor de wij-zij kloof alleen maar dieper is geworden. Hopelijk hebben wij in de toekomst met Orkanen te maken die voor binding en saamhorigheid zorgen in plaats van groepen tegen elkaar op te hitsen.

Morgen is er een discussie in De Rode Hoed, georganiseerd door de Volkskrant, naar aanleiding van het boek van Sara Berkejon en Hans Wansink, De orkaan Ayaan. De discussianten zijn de usual suspects die ook in het boek voorkomen, Naima Azough, Fatima Elatik, Jos de Beus, Afshin Ellian, en Nahed Selim. Misschien ga ik er naar toe, hoewel met enige frisse tegenzin: ik kan me nauwelijks voorstellen dat ik nog iets nieuws zal horen. En debatten tussen zulke duidelijke voor- en tegenstanders, waarvan we de meningen ondertussen wel kennen, leveren zelden meer op dan meer van hetzelfde.

Er is nog een ander boek verschenen, van Yolanda van Tilborgh, die onderzoek heeft gedaan naar de meningen van Nederlandse moslima’s over Hirsi Ali. Wij zijn Nederland, Moslima’s over Ayaan Hirsi Ali. Waarin ik voornamelijk de bevestiging vind van wat iedereen die voldoende kontakt had met moslimvrouwen al kon weten: ze hebben Hirsi Ali niet als ondersteuning in hun emancipatieproces ervaren. Ik ben het aan het lezen.

De inleiding is van Bram de Swaan, met wie ik het zeker niet op alle punten eens ben, onder andere niet dat haar vertrek een verlies is voor het politieke debat, en ook niet dat Hirsi Ali, ‘ze verkondigt, predikt, zaniks en grieft’ niemand zou hebben bedreigt. Nee, niet persoonlijk. Maar ze heeft in mijn ogen wel degelijk bijgedragen aan een migranten bedreigende anti-islam sfeer in Nederland. Maar de Swaan ziet wel haar tekortkomingen scherp:

Eerst haar misvatting: zoals alle gelovigen en afvalligen denkt ze dat er een boek is waar alles staat. Eerst stond alles er goed en nu staat alles er fout. Dat boek is voor haar nog steeds de Koran. Zij denkt dat moslimmannen hun vrouwen slaan omdat het geschreven staat. (..) De gelovige mannen slaan hun vrouwen niet omdat de Koran dat voorschrijft, maar omdat zij afkomstig zijn uit stamverbanden in een agrarische pre-industriele samenleving waarin de machtsverhoudingen tussen mannen en vrouwen hoogst ongelijk zijn. In China en Latijns-Amerika, in Afrika en in India worden vrouwen vaak net zo gekleineerd, achtergesteld en geschoffeerd. Daar hebben de mannen Allah en Zijn Profeet helemaal niet voor nodig.

Ten tweede is het optreden van Ayaan paradoxaal en komen jaar medestanders in een dubbele klem terecht. Het verwijt aan moslims dat ze vrouwen achterstellen en mishandelen is zonder twijfel in heel veel, veel te veel, gevallen terecht. Maar het werkt in deze tamelijk xenofobe, mild racistische samenleving ook als een stok om de hond te slaan: niet dat men iets tegen moslims heeft, welnee, maar ze mishandelen hun vrouwen… Dat is in postmodern, postfeministisch Nederland de beste manier om een morele superieure positie in te nemen en de anderen – schijnbaar in alle onschuld – tot moreel minderen te maken. Zo werkt de dubbele klem: wie die misstanden verzwijgt neemt de moslims in kleinerende bescherming en wie ze aankaart kleineert ze ook.

Het is daarom niet zo verbazend dat veruit de meeste moslimvrouwen in Nederland niets van Hirsi Ali moeten hebben. Niet dat zij de discriminatie en de onderdrukking van vrouwen in het islamitische milieu negeren of voor lief nemen, integendeel. Maar ze proeven in de openbare kritiek ook maar al te scherp een afwijzing en kleinering van moslims in het algemeen, hun eigen vaders, broeders en geliefden inbegrepen. Het is met andere woorden in Nederland (en elders) niet gelukt om voor mensen uit islamitische milieus een openbare ruimte te creeren waarin ze kritiek kunnen uiten op de eigen kring onder dat ze zich medeplichtig hoeven te voelen aan de algemene kleinering en afwijzing van moslims.

Is er openbare kritiek mogelijk op de gedragspatronen en opvattingen van moslims, zonder hen te kleineren of te vervreemden? Zulke kritiek is zeker mogelijk, op twee voorwaarden: beleefdheid en gevoel voor betrekkelijkheid. Wie iemand op zijn dwalingen wil wijzen moet het zo doen dat die ander geen gezichtsverlies lijdt en het gevoel behoudt dat hij voor vol wordt aangezien. Die beleefdheid heet tegenwoordig ‘respect’. Ten tweede, wie een ander op zijn feilen wil wijzen moet bereid zijn de eigen tekorten te erkennen. Het kan best zijn dat het gezinsleven van Marokkanen en Turken en andere inburgerende Nederlanders te wensen overlaat, maar is het onder de inlandse Nederlanders echt zoveel beter? Kijk naar jezelf.

Op dit weblog heb ik het al vaker kritisch gehad over Hirsi Ali. Voor wie dat nog terug wil lezen, kijk hier en hier en hier en hier en hier. Ik maak er nog wel een beter overzicht over.

13 gedachten over “Hirsi Ali, na de orkaan

  1. dag Anja,

    ik dacht dat we met Hirs Ali al lang klaar waren? Waarom nog zoveel woorden aan deze mevrouw gewijd?

  2. Op 5 december jl. schreef Hans Wansink in de Volkskrant
    “Het knappe van de studie van Van Tilburg ligt in haar originele interpretatie van de wisselwerking tussen het optreden van de publieke persoonlijkheid Hirsi Ali in de media en de strategieën van moslima’s om aan hun eigen machteloosheid te ontkomen.
    Hun afwijzing van Ayaan vormt namelijk een dekmantel, maar ook een stimulans om hun lot in eigen handen te nemen.
    Zo houden moslima’s hun geloof zuiver en kunnen zij toch misstanden in eigen kring aan de kaak stellen.”

    Ik heb het boek van Van Tilburg (nog)niet gelezen, de vraag is of ik dan überhaubt iets moet vinden van het stuk van Hans Wansink. Maar er zijn zoveel lezers van de Volkskrant die het boek van Van Tilburg niet zullen lezen. Het gaat om het beeld wat door de heer Wansink neergezet wordt. De heer Wansink diskwalificeerd met zijn slotalinea’s alle moslima’s waar Van Tilburg mee gesproken heeft. Én dat doet hij héél slim….
    Eerst zet hij een beeld neer dat er twee Ayaan’s zijn, je hebt Ayaan zoals ze in de media geschets wordt en je hebt de ware Ayaan. Daarmee morrelt hij aan de legitimiteit van de bestaande boosheid bij de geïnterviewde moslima’s. Deze is dan niet terecht, want zie de oorsprong van die boosheid is niet de echte Ayaan. Neen, het betreft een virtuele Ayaan! Stomme stomme moslima’s, je kunt toch niet echt boos zijn op Ayaan dat is bijna het zelfde alsof je boos wordt op een tekenfilmfiguur!
    Al heb ik in de afgelopen jaren Ayaan vaak vergeleken met een domme gans, haar impact op de samenleving heb ik als een zéér reëele bedreiging ervaren.
    Vervolgens schroomt de heer Wansink niet om Hirsi Ali nog meer krediet toe te kennen dan haar eigenlijk toekomt. Ayaan als dekmantel en stimulans om het eigen lot in eigen handen te nemen! Zielige moslim vrouwen waar zouden ze zijn zonder Ayaan!
    Ik denk dat de ongelijke positie tussen moslim vrouwen en mannen al stimulans genoeg is voor veel vrouwen om het eigen lot in handen te nemen; Ayaan kunnen ze missen als kiespijn!
    Ik erger me al veel langer aan personen als de heer Wansink, reageren heeft geen zin, vaak worden stukken toch niet geplaats, denk ik dan. Ik ben vandaag per toeval op deze weblog gestuit, ik weet niet wat vandaag nu zo anders maakt…misschien ga ik morgen zelfs wel naar de Rode Hoed, al is het maar alleen om uiting te kunnen geven aan mijn eigen boosheid en teleurstelling.
    Voor alle duidelijkheid ik schaar mezelf niet onder de groep moslima’s.(denk dat ik óók voor christelijke begrippen alles heb gedaan wat God verboden heeft).. Maar ik schaar wel mijn zus, mijn moeder, mijn vader, mijn broer, mijn familie en vele vrienden onder de moslimgemeenschap!

  3. Omdat er, Sybrand, zoals je hierboven kunt lezen, net twee boeken zijn verschenen, morgen een discussie plaats vindt, en er dus ook stukken in de krant stonden. Dit gaat dus om het terugkijken, een evaluatie achteraf. Ik vind het de moeite daar nog een keer aandacht aan te besteden. Je hoeft het niet te lezen.

  4. Dag Anja,

    Bezie maar of je het kunt plaatsen ergens op je weblog.

    Jezus was ook een vluchtelingen kind.

    Zondag 3 december, de eerste zondag van de advent’ waren we met ongeveer 70 mensen bij ‘Kamp Zeist’ waar 10 vluchtelingen kinderen gevangen zitten. Ook leden van de Gideonsbende waren vertegenwoordigd. Via de mail hadden we elkaar opgroepen om naar de protestwake te gaan. We hadden lampen en kaarsen bij ons want het werd snel donker.
    Het is verbazingwekkend dat ondanks het gure weer van alle kanten mensen kwamen om te protesteren. Bij de poorten van het kamp, onder toeziend oog van de kampbewakers zongen we:
    Als alles duister is ontsteek dan een lichtend vuur
    dat nooit meer dooft, een vuur dat nooit meer dooft.
    Iemand vertelde wat het met kinderen doet als ze onschuldig gevangen worden gezet Ze zei: als de bel gaat duiken ze weg, ze zijn bang als ze mensen in uniform zien, ze hebben moeite om vrienden te maken want ze hebben ervaren dat ze zomaar op transport kunnen worden gezet. Ze voelen zich nergens meer thuis, ze zijn bang, ze zijn ontheemd…
    In de stilte van de vallende duisternis toen we langs het prikkeldraad naar de cellen liepen dacht ik: Hoeveel hulpverlening zullen ze in de toekomst nodig hebben om deze verschrikkelijke ervaringen te verwerken.
    Iemand zei: ‘de kamer heeft zich uitgesproken voor een generaal pardon’. Een ander zei: ‘de regering legt het naast zich neer omdat het in demissionaire staat geen ingrijpende besluiten kan nemen.’ Weer een ander zei: ‘ze hebben een paar maand geleden wel in demissionaire staat gekozen voor het miljarden project van de Joint Strightfighter’. ‘Het is ongelooflijk’ zei iemand ‘hoe politici net zo lang keren en draaien tot ze doen waar ze zelf zin in hebben’.
    Al pratend kwamen we bij het cellencomplex waar ouders en kinderen gevangen zitten. We waren er om 5 uur, het moment dat deuren achter hen een lange nacht op slot gaan.
    Massaal zongen we: ‘We shall overcome!’ en hieven onze fakkels en lampen hoog
    in de lucht.
    Achter de ramen van de cellen verschenen gezichten en zwaaiende armen. We konden elkaar niet verstaan maar we voelden dat solidariteit dwars door muren en ramen heen gaat. Iemand die achter me stond zei in zich zelf: ‘kinderen, onschuldig gevangen, het zal je maar overkomen, vreselijk.’
    Op de weg naar huis dacht ik: Jezus was ook een vluchtelingenkind, een kind van vluchtende ouders. Gelukkig vonden ze gastvrijheid in Egypte tot de tijd daar was…
    Ik schaamde me voor mijn land.

    Hans Boerkamp
    Lid van de Gideonsbende
    Wilt u meer weten van de Gideonsbende
    mail naar Gideonsbende@planet.nl

  5. Twee dingen Anja: 1. – H.I. zit ons behoorlijk hoog, omdat discussie met haar een onmogelijkheid is.
    2. – H.I. is een aandachttrekster, en zegt wat velen zo graag willen horen, – om vooral maar te kunnen zeggen “zie je nou wel!”.
    Daarom, – elke aandacht die we haar geven, is te veel, omdat deze haar negativiteit verstekt.
    Groet in vrede,
    Amita

  6. Weet je wat ik grappig vind aan Ayaan?
    Dat ze zo gehaat wordt door mensen die niks van haar weten, niks van haar gelezen hebben en bovendien geen benul hebben van wat ‘discussie’ inhoudt.
    Eigenlijk net als bij de door miljoenen analfabeten gehate schrijver Salmon Rushdie. Ook Mohammed Rabbae (Groen Links) wou zijn boek ‘De Duivelsverzen’ verbieden, hoewel hij het niet gelezen had.

    Ook hierboven staat weer geen enkel inhoudelijk argument;
    – Welke bewering van Ayaan is niet waar, en waarom niet?
    – Welke bewering van Ayaan is wel waar, maar had geheim moeten blijven, en waarom?
    – Welke opmerking van Ayaan is polariserend, en waarom? En waarom zou polariseren eigenlijk niet meer mogen, na 100 jaar polarisering tussen kerk en staat, links en rechts, milieu en industrie, etc?
    – Is Ayaan echt getraumatiseerd (zoals veel nitwits beweren) en zo ja, doet dat inhoudelijk ter zake?
    – Zouden alle woorden van Ayaan, Rushdie, Wilders en vele anderen echt meer polariseren dan criminaliteit en extremisme, het voetballen met kransen en een rituele slacht op een columnist?

    Zomaar wat vraagjes waar bijna geen moslim of dhimmie mee om kan gaan, de weinige moslim(a’)s die daar wel mee om kunnen gaan (Selim, Tahir etc) worden gelijk in het verdachtenhoekje geplaatst (‘geen echte moslim, eng-rechts etc’).

  7. Je maakt het je wel simpel, Arend. Je noemt gewoon alles waar je het niet mee eens bent ‘zonder inhoud’. En zoals wel meer lui bij blank rechts die zo vreselijk nodig Hirsi Ali willen verdedigen luister je dus niet naar wat moslimvrouwen daar zelf over te zeggen hebben. En vervolgens ga jij ons huiswerk opgeven waar wij op zouden moeten antwoorden. Gaat niet door, Arend.

  8. Ik vind iedere aandacht die nog aan Hirsi Ali besteed wordt, verspilde tijd.

    Alles wat ik allang over haar dacht, is in de afgelopen periode bevestigd.

    Ze was gewoon een slim rijkeluiskindje dat wist waar haar voordeel lag en feilloos op de heersende politieke en maatschappelijke stemming heeft ingespeeld.

    En nu is ze klaar met NL. Waarom is NL dan nog niet klaar met haar?

  9. Wat mij betreft, al was het maar om de vraag waarom een persoon zo’n invloed gehad kan hebben in de media. Waarom zoveel mensen dachten dat ze wat belangrijks te vertellen had. Die vraag gaat eigenlijk niet over Hirsi Ali, maar over ons land. En dat vind ik veel interessanter dan de persoon zelf. Ik snap wel wat je zegt, Rabiah. Ik heb ook wel gedacht, gewoon negeren. Maar dan stap je over het feit heen dat ze erg veel (negatieve) invloed gehad heeft op het denken hier. En ik vind dat we dat niet kunnen negeren. Over haar persoon gaat dat allang niet meer, zij zit nu fijn bij een van de meest rechtse denktanks in de VS.

  10. Klassenbewustzijn, daarmee heeft het te maken. Hirsi Ali komt uit een hoogopgeleid, elitair gezin en dat kunnen wij Nederlanders niet hebben. Wij pikken het niet als iemand zegt dat hij uit de hogere sociale klasse komt want verdorie: iedereen is gelijk!

    Maar nee, niet iedereen is gelijk. De ene mens is simpelweg beter dan de ander.

  11. Arend en anderen –

    Mijn Jihad

    Nou ik ben een moslim die wel Hirsi Ali’s boeken heeft gelezen en ook wat artikels. Na lezing blijf ik het echter volstrekt oneens met haar. Doch…

    Het meest essentiele dat ik oppik uit haar boek is dat zij iemand is die erge pijn te verduren heeft gehad in het leven. Omdat Islam en moslims een rol speelden in die pijnlijke ervaringen is de Islam helaas een blijvende wond voor haar geworden.

    Islam leert om van allen te houden. Vijanden tot vrienden te maken en vrede te sluiten met tegenstanders. Dat waren de deugden die de Profeet voorstond en het voorbeeld dat hij ook gaf.

    Ik ben niet boos noch voel ik haat jegens Mw. Hirsi Ali. Dat voelen zou juist een bevestiging zijn van wat zij denkt dat Islam is. Islam inspireert mij tot liefde.

    Liefde jegens hen die jouw ook liefhebben is makkelijk, houden van hen die jouw haten is moeilijk. Dat is mijn Jihad van de liefde.

    Spread love,
    Aleem Ahmed

    AleemAhmedAbdul@yahoo.com
    Join the Spread love movement

  12. Beste mensen,

    Ik mis Hirsi Ali vreselijk veel, niet alleen m.b.t. vrouwenemancipatie maar voornamelijk voor de vrijheid van de meningsuiting die niet past binnen de nederlandse mentaliteit: geen conflict veroorzaken, altijd compromie sluiten e.d., hetgeen leidt tot de handhaving wat men bereikt heeft. Met andere worden geslotenheid en conformisme, die op zijn beurt leidt tot onderwerpen. Geen verandering dus.

    Jammer dat zij weg is.
    Overigens is mevrouw Hirsi Ali is een mens. Vergeet niet dat zij evenals jij als mens beperkingen heeft, dus geen tovenaar. Wat wij met z’n alleen al jaren niet kunnen bereiken, kan zij ook niet binnen paar jaar bereiken.

    Geen dubbele maatstaven meten dus.

    Met vriendelijke groeten,

    Birten

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *