Khadija Arib gistermiddag bij een debat georganiseerd door Argan en Emcemo. Over dubbele nationaliteiten, dubbele loyaliteiten en integratie. Toen ik haar begroette vroeg ik of ze het nog een beetje hield. Het moeten geen leuke tijden voor haar zijn geweest. Ja, ze was wel toe aan een beetje rust, maar dat ze toch haar zondagmiddag weer naar een debat kwam sprak vanzelf. Dit was een gesprek met de Marokkaanse achterban. Voor deze mensen doe ik het, zei ze.
Voor Emcemo (Euromediterraan Centrum voor Migratie en Ontwikkeling) was dit debat niet alleen een kwestie van actualiteit. Ik was al eerder bij een studiedag, waar het vooral ging over de samenwerking van Marokkaanse Nederlanders met het land van herkomst: hoe kunnen we de hulp en de ondersteuning effectiever inzetten, was hun vraag. (Ik kwam er toen door tijdgebrek niet toe om het verhaal erover op mijn weblog te zetten). De discussie rondom de ‘dubbele loyaliteiten’, nu PvdA kamerlid Arib door Wilders van kwade trouw beticht werd, omdat ze deel uitmaakt van de werkgroep Conseil Consultatief des Droits de l’Homme (CCDH), een onafhankelijke adviesraad voor de mensenrechten in Marokko.
Aan de discussie namen ook deel: Paul Scheffer (publicist), Abdou Menehbi (voorzitter Emcemo en net olas Arib lid van de CCDH adviesraad), Mustapha Hilali (Tans, werkt bij defensie, studeert geschiedenis) en Justus Uitermark (onderzoeker Amsterdam School for Social Science Research). En veel bekenden in de zaal.
Khadija Arib, zei dat de discussie over haar persoon nu gelukkig was afgelopen. Maar de werkelijke discussie, over nationaliteit en loyaliteit, die is nog maar pas begonnen, zei ze.
Abdou Menehbi: Voor ons gaat het om transnationaal burgerschap, en niet om de vraag of je meer trots bent op je Nederlandse of op je Marokaanse nationaliteit. Ik ben wel trots op Khadija, die een voorbeeld heeft gegeven: ze komt in Nederland op voor de gelijke rechten van migranten, voor effectief burgerschap, en tegelijk blijft ze solidair met ons volk. Solidariteit, dat kan ook terwijl we onafhankelijk blijven van Marokko. Ik word erg moe van iemand als Bolkestein die wilde dat de koning van Marokko zich zou gaan bemoeien met jongeren hier die zich misdragen. Natuurlijk willen wij niet dat de koning van een ander land zich gaat bemoeien met Nederlandse zaken.
Paul scheffer vond dat er wezenlijke vragen aan de orde kwamen, maar het viel hem op hoe slecht de politiek was voorbereid, hoe weinig parlementariers wisten van staatsrecht, van de geschedenis van de discussie over dubbele nationaliteiten. In de allereerste plaats gaat het er om om twee zaken niet te verwarren: loyaliteit en nationaliteit zijn twee volstrekt verschillende zaken. Loyaliteit: dat is ook kritisch burgerschap. Als ik denk aan Nederland, dan voel ik soms plaatsvervangende trots en soms plaatsvervangende schaamte. Neem Srebrenica. Ook al was het mijn schuld niet, ik maak deel uit van dit land en ik voelde me aangesproken. Ik ben het ook eens met Khadiia die zegt dat ze vooral loyaal is aan haar principes, want het zijn de hogere principes waaraan we een land toetsen. Ik had Wilders wel willen vragen wat hij eigenlijk met loyaliteit bedoelt. Dit is de nieuwe situatie: we hebben een groep die deel uitmaakt van het parlement, die zelf een van de belangrijkste principes van de grondwet, de vrijheid van godsdienst, aan de kant schuift, en tegelijkertijd diezelfde grondwet aan de moslims voorhoud.
Het enige wat ik zwak vond aan Arib’s betoog was dat ze zich liet ontvallen in het geval Wilders aan de macht zou komen ze blij was met haar tweede paspoort. Het is net zo onwaarschijnlijk dat de groep van Wilders ooit een meerderheid krijgt als het is dat de moslimradicalen aan de macht komen, en als Wilders toch aan de macht komt dan gaan we..
– Naar Marokko, zei Arib.
– In het verzet, zei Scheffer.
Er blijven vragen over, zei hij. Waarom de Marokkanen hier niet meer in het verzet komen tegen de macht in hun eigen land van herkomst. hoe ga je om met dubbele nationaliteiten, zijn er gevallen waarin die reeel de vrijheid beperken, en moeten we niet beter kijken hoe daar in andere landen mee omgegaan wordt? Maar dit is duidelijk: Wilders zorgt voor een gevaarlijke kortsluiting, hij stelt de vrije samenleving ter discussie, en dat is een giftig mengsel.
Mustafa Hilali: ik heb de meeste moeite met Wilders, gewoon omdat het beledigend is. Je zou fout zijn alleen maar omdat je twee papsoorten hebt. Ik studeer geschiedenis en moest denken aan de Dreyfuss affaire in Frankrijk, een eeuw geleden. Toen hij werd aangeklaagd wegens landverraad was het belangrijkste verwijt dat hij er als jood een dubbele loyaliteit op na hield, en dat was de belangrijkste factor in zijn veroordeling. Mensen denken dat zoiets hier niet kan gebeuren, maar dat dachten mensen toen ook.
Justus Uitermark: ziet het positiever. Wilders voert een achterhoedegevecht. Er zitten al zolang mensen in de kamer met een dubbele nationaliteit, waar niemand zich druk over maakte. Er wordt goed gereageerd op zijn enorme wantrouwen tegen moslims. Er komt ook een tegenbeweging op gang. Er is al heel lang een discussie gaande over buiotenlandse inmenging. Ik zie dat de Turkse gemeenschap hier zich weert tegen het Turkse nationalisme dat hier voet aan de grond wil krijgen. Ik zie vooral dat de Marokaanse moskeeen geen financiele inmenging wensen, dat ze onafhankelijk willen blijven. Op een opmerking van Scheffer, waarom dat niet openlijker gebeurt: ik vind niet dat migrantenorganisaties zich de hele tijd moeten verklaren. Maar ik weet dat ook Turkse arbeidersorganisaties zich verzetten tegen de invloed van de Grijze Wolven.
Khadija Arib: ik ben blij dat ik twee paspoorten heb. Dat ik als het moet weer weg kan. Dat is me kwalijk genomen, maar ik weet dat er erg veel mensen zijn die zo denken. Ik zie dat steeds meer hoogopgeleide mensen zich nu orienteren op een ander land, omdat ze zich in Nederland niet meer welkom voelen, ze overwegen om naar de VS te gaan, of terug naar Marokko. En natuurlijk zijn dat de mensen die hoog opgeleid zijn, die meer mogelijkheden hebben om Nederland weer te verlaten. De discussie over de dubbele lnationaliteit en loyaliteit heeft enorme frustraties gekweekt. Dit is de boodschap, hoe goed je ook geintegreerd bent wat je ook doet, je hoort er toch niet bij.
Scheffer: Het was ook goed dat Femke Halsema zo weerbaar was. CDA en SP hielden zich afzijdig. Balkenende had meteen heel sterk op moeten treden. Bos had veel helderder en principieler moeten reageren, toen Aboutaleb en Albayrak werden aangevallen, en toen weer, met Khadija. Nee, ik geloof niet dat Bos dit doet vanwege een mogelijk electoraal gewin, ik denk juist at hij verliest omdat hij niet helder is opgetreden. En ook de SP had zich ge-engageerder op kunnen stellen. We zijn toch voor democratisering? Nou, dit zijn de mensen die het vooruit helpen, zij zij het belangrijkste tegenwicht tegen de opkomst van het islamisme. Ik kwam pas een rapport tegen, zegt Scheffer, over Duitse migranten uit de zeventiende eeuw. Er kwamen klachten over, als ze terigkeerden naar Duitsland dan luisterden ze niet meer naar de Duitse autoriteiten, zo waren ze aangestoken door het liberale virus. Zo zie ik ook dat Marokkaanse Nederlanders een rol kunnen hebben in Marokko. Daar moeten we blij mee zijn.
En het gesprek gaat over de rol die Marokkaanse Nederlanders kunnen spelen in het land van herkomst. Abdou zegt: wij willen geen imams uit Marokko. Maar we willen dat Marokko zich ontwikkelt. We willen de democratie bevorderen, de mensenrechten. Arib: we blijven te maken hebben met Marokko. Kijk naar de achtergebleven vrouwen. We hebben een belangrijke rol. Ik ben blij met de mensen van de tweede en derde generatie die iets willen doen, aan de armoedebestrijding in Marokko bijvoorbeeld. Dat is ook tegen de dreigende opkomst van de islamistische beweging. Die moet je betrijden met het propageren van een open instelling, met onze ervaringen met democratie biedt je een alternatief aan. Op de Marokaanse Nederlanders die zich daar voor inzetten moeten we trots zijn in plaats van ze aan te vallen. Uitermark voegt toe: en die activiteiten in het land van herkomst geven migranten ook een gevoel van eigenwaarde die in Nederland moeilijk te krijgen is.
Scheffer brengt nog een punt in. Dat eerste en tweede generatie migranten nog een band hebben met het land van herkomst en prijs stellen op een dubbele nationaliteit, dat begrijpt hij. Maar hoeveel generaties moet dat duren? Moet iemand van de derde generatie nog automatisch Marokaan blijven? Zelf heb ik grootouders uit Duitsland en uit Nederlands Indie, zegt hij. Ik moet er niet aan denken dat Duitsland nog steeds zou vinden dat ik hun onderdaan ben, ik zou zeggen, donder op, waar bemoei je je mee.
Hilali: eigenlijk doen die paspoorten er niets toe. Ook zonder tweede paspoort zou ik Marokkan blijven, zou ik mijn kinderen Marokkaans opvoeden, zou Wilders mij blijven zien als een Marokkaan.
Er volgt een gesprek over ‘wat te doen met Wilders’. Terugvechten, of juist niet. Als je zijn methoden gaat gebruiken voer je een spiegelgevecht, dat moet je juist niet doen, zegt Scheffer. Maar dat er meer weerbaarheid nodig is, daar is iedereen het over eens. Naar de rechter stappen, zegt Hilali. Laten we uitzoeken of Wilders niet strafbaar is. Laten we alle middelen gebruiken die een democratie ons biedt. Laten we demosntreren, maak die man gek. Laten we niet als makke schapen wachten tot de volgende ramp. Maar pas op dat hij niet de kans krijgt zich te afficheren als slachtoffer, zegt Scheffer. Uitermark wijst er op dat er veel is wat we kunnen doen. Neem de debatten over integratie in Rotterdam. Die waren te kwader trouw opgezet. Maar de debatten zijn uiteindelijk gewonnen door het islamitisch middenveld die het er niet bij liet zitten en massaal op kwam draven. Die hebben het debat gewoon overgenomen.
Scheffer is voor bondgenootschap. Niet terug naar Marokko maar in verzet als het moet. Meer weerbaarheid. Ik sta voor jouw vrijheid van godsdienst, zegt Scheffer, als jij staat voor mijn recht om kritische vragen te stellen. Kritische vragen over hoe de islam hier wordt beoefend, en dat is niet hetzelfde als de islam verketteren. De islam heeft hier een plaats.
Het was een leuke ervaring om het nu eens met Paul Scheffer eens te zijn.
Ik las in Opinio de Brief aan Wilders van Sivain Ephimenco:
“Ik ben al een tijdje van mening dat u, in uw eentje, het hele debat rond de islam en de weerslag van deze religie op de samenleving om zeep heeft geholpen. Door op woorden en gedachten van anderen te parasiteren en daar karikaturen van te maken, door met uw klaroenstoten andermans trommelvliezen te bewerken, door grove provocaties met zinnige argumenten te verwarren, heeft u de discussie in gijzeling genomen en het debat vervuild. U eist nu alle ruimte voor u alleen op, en u overschreeuwt anderen. Het zal dan ook niemand verbazen dat intellectuelen en publicisten die zich tot voor kort in die discussie mengden, de door u in beslag genomen ruimte aan het verlaten zijn – waarschijnlijk uit vrees om met u te worden geassocieerd.”
Zoiets noem je geloof ik een geluk bij een ongeluk.
Heel hard gelachen om je papsoorten, Anja. Niet verbeteren, laten staan! Valt er tenminste nog iets te lachen bij dit dieptreurige onderwerp.
“Mustafa Hilali: ik heb de meeste moeite met Wilders, gewoon omdat het beledigend is. Je zou fout zijn alleen maar omdat je twee papsoorten hebt.“
Hoi Anja,
Wat een leuke foto’s en goed verslag. Ben blij dat je er was. Had je graag willen aanspreken, maar je was druk bezig met foto’s maken en praten met andere mensen.
En inderdaad komt ook niet vaak bij mij voor dat ik het eens ben met Scheffer, maar vond hem dit keer wel sterke punten maken.
Een vredige groet,
Mohamed
De papsoorten zijn al verwijderd, Claar.
Ja, het is opvallend dat de intellectuelen ‘van het laatste avondmaal’ (de rechtse vrienden van Ayaan) zich tegen Wilders keren. Ephimenco is niet de enige. Ik kom er nog op terug.
Zo zegt Wilders zelf niet te zitten wachten op de stemmen van ultra-rechts (in mijn ogen is hij dat zowat zelf, maar het kan zijn dat ik niet voldoende oog heb voor alle nuances aan de rechterzijde – voor mij is alles rechts van de VVD ongeveer hetzelfde) maar maakt hij dus geen vrienden onder de intellectuelen die zich erg boven die ‘proleterige’ parlementarier verheven voelen en daar niet mee geassocieerd willen worden.
Goed verslag! Veel dank daarvoor. Het was toch een geslaagde discussiemiddag. Soms werd afgeweken van het eigenlijke onderwerp van het debat, maar aan de andere kant had alles er weer mee te maken. De discussie bevat ook zoveel lagen: islam,integratie, Marokko, Nederland, paspoorten, generatiekloof, etc.
En zoals Khadija Arib zei; we zijn er nog niet van af!
Goed dat zo’n debat gevoerd wordt. Of “naar de rechter stappen” iets uithaalt betwijfel ik. Ik schat in dat de rechter oordeelt dat wat Wilders roept bij zijn parlementaire vrijheden hoort. Zo’n zaak verliezen draagt alleen maar bij aan het gevoel afgewezen te worden, je ‘recht’ niet te kunnen halen, met als gevolg nog meer afkeer van deze samenleving. Ik zie meer in pogingen om Wilders inhoudelijk onderuit te halen, waarbij niet vergeten moet worden dat hij toch een aantal belangrijke thema’s op de agenda zet, waar een serieus antwoord op gegeven moet worden.
Ja, het moet opvallend zijn te zien dat in het andere kamp, o.a. door de mensen van het laatste avondmaal, kritisch naar Wilders wordt gekeken. Ik herken dat wel: ook ik ben het inhoudelijk regelmatig met Wilders eens, maar vind zijn optreden in de kamer teleurstellend (onvoldoende goede argumentatie, waar die m.i. wel voorradig is, waardoor het debat ook niet op een beter peil gevoerd wordt) en veel te veel op confrontatie gericht.
Grappig (maar eigenlijk niet verassend) om te zien dat Scheffer, die nu een aantal zaken zegt waar velen op dit log het mee eens zijn, wel positief ontvangen wordt. De vraag is op z’n plaats: waarom een intelligent man zijn woorden alleen positief ontvangen, als hij zaken verkondigd waar men het mee eens is? Niet dat Scheffer niet serieus wordt genomen, maar zijn denkbeelden worden met enige regelmaat als verwerpelijk gezien. Hij toont wat mij betreft aan genuanceerd te denken, en het is jammer dat zowel ter rechter – als linkerzijde van het politieke spectrum dit zo zeldzaam is.
Tenslotte nog het koren op de molen van Wilders en aanhang, de opmerking van Hilali: “Ook zonder tweede paspoort zou ik Marokkan blijven, zou ik mijn kinderen Marokkaans opvoeden, zou Wilders mij blijven zien als een Marokkaan”. Tja…….
Oh ja: ik zie Mohammed Rabbae druk gesticuleren, maar zie geen van zijn opmerkingen terug in het verslag. Er moeten altijd keuzes worden gemaakt, maar ik ben toch wel benieuwd wat hij te zeggen had.
Gerhard
Ik mag toch wel zelf bepalen met welke uitingen en opvattingen van Scheffer ik het eens ben en met welke niet? Toen hij begon over het ‘multiculturele drama’ heb ik hem dat zeer kwalijk genomen en ik doe dat nog. Ik vind dat we zeker onze ogen niet moeten sluiten voor de werkelijke problemen maar evenzeer niet voor wat er goed gaat. Door het meteen maar een drama te noemen gaf hij het hele proces meteen zo’n negatieve lading mee dat ik nu nog steeds mensen hoor zeggen: ‘de integratie is míslukt’Daar kun je met alle rapporten wat er allemaal goed gaat al haast niet meer tegenop. En daar heeft ook Scheffer aan bijgedragen.
Vandaar dat het voor mij een leuke verrassing was wat hij nu zei,lang niet zo negatief in ieder geval.
Alles is koren op de molen van Wilders, dus daar hoef je je mond niet voor te houden. Voor verreweg de meeste aanwezigen, en ook voor mij, is er geen tegenspraak in dat je honderd procent Nederlander kunt zijn, en dus een loyale en kritische burger, en niet ontkent dat je ook nog honderd procent Marokkaan bent.
En nee, ik heb niet verbatim overgenomen wat iedereen exact zei, ik schrijf hier geen ‘handelingen’ of notulen, en ik kan wat ik niet heb gemeld nu niet meer reproduceren.
De SP houdt zich inderdaad nogal stil over de kwestie. (of ik moet niet goed hebben opgelet) Anja, kun je vertellen waarom dat is?
De vraag voor parlementariers is of het zin heeft om in de strijd te gaan met Wilders, of hij daar nou juist niet van profiteert. Daar zijn de meningen over verdeeld. Marijnissen heeft zich overigens in Buitenhof luid en duidelijk uitgesproken tegen de politiek van Wilders, zie daarvoor mijn vorige bijdrage.
Ik heb ook geen moment gedacht dat de SP ook maar in de verste verte begrip zou kunnen opbrengen voor Wilders.
’t Is lastig inderdaad. Wanneer speel je hem in de kaart en wanneer moet je keihard tegen hem in.
Gerhard,
Wat is er mis mee om je iets te voelen? En of dat koren op de molen is voor Wilders is niet mijn probleem. Ook ik heb recht op meningsuiting.
Maar los daarvan, naar mijn mening moet je om principiele redenen altijd tegen hem ingaan! Het is toch belachlijk dat we in Nederland dit soort taferelen hebben. Wanneer gaat men eindelijk zeggen, genoeg is genoeg?
Je hebt absoluut recht op je meningsuiting en op je gevoel Mostafa. Maar wat we met Wilders moeten vind ik wel mijn probleem. En hoe je mensen zo ver krijgt dat ze ‘genoeg is genoeg’ zeggen ook. Al die mensen die achter Wilders aanlopen hebben ook een mening en een gevoel. Dus ik ben er wel voor om daarover na te denken.
Mostafa,
er is niets mis mee je iets te voelen, ik geloof ook niet dat ik zeg dat dat wel zo zou zijn. Maar of dat koren op de molen voor Wilders is, is m.i. wel een probleem voor allen die zich onprettig voelen in het huidige klimaat. Het is m.i. een provocerende uitspraak, of kan althans zo uitgelegd worden, en dat lijkt me niet productief. Jouw recht op meningsuiting betwist ik ook niet, net zomin als dat recht Wilders ontzegd kan worden.
Daarnaast lees ik veel over onderbuikgevoelens, irrationaliteit etc., en vaak in relatie tot de meer “rechtse” reacties. Laat ik dit zeggen: als je dingen graag wetenschappelijk of waterdicht aangetoond wilt zien, pas dat dan ook op de eigen opvattingen toe: er wordt Wilders het e.e.a. in de schoenen geschoven of in de mond gelegd, wat hij vooralsnog niet zo gezegd of beweert heeft. Ik kan mij goed verplaatsen in hen die zijn dubbele agenda denken te doorzien, maar enige consequentheid is op z’n plaats, als je dat ook van anderen verwacht of eist. Of men moet er op dit log liever een onderonsje van maken van gelijkgezinden, dan werkelijk de discussie aan te gaan. Nu worden mensen wel erg gauw in een hoek gezet, cq. gestigmatiseerd, en volgens mij is dat nu juist waar tegen gevochten moet worden.
Tenslotte: zo men mij al rechts zou noemen, of toch op een aantal punten, dan denk ik dat men in linkse hoek de hand in eigen boezem moet steken: vele jaren is elke kritiek op vreemdelingenbeleid, multiculturele samenleving, integratie etc. eigenlijk niet mogelijk geweest, zonder dat je in de hoek van fascisme, racisme etc. werd gezet. Vaak met verwijzing naar de tweede WO. Dit vooral (of eigenlijk exclusief) door mensen met linkse signatuur. Dit terwijl er wel degelijk kritiek mogelijk is en was. Had er toen de bereidheid geweest om wat bij te sturen, en om wezenlijk discussie te voeren, hadden een hoop van de huidige problemen minder of opgelost geweest. De houding van links heeft m.i. juist voor de uiteindelijke escalatie gezorgd, wat cynisch mag heten daar de idealen die er achter zitten en zaten bewonderenswaardig zijn. Enige zelfreflectie lijkt op z’n plaats, dat maakt de kritiek op hoe het nu gaat veel geloofwaardiger en zal zorgen voor een vruchtbaardere bodem bij diegenen die nu wat teveel naar rechts leunen, misschien ook wel bij mijzelf. Neig naar elkaar, en de ruimte in het midden zal weer wat worden opgevuld: dat heeft meer toekomst dan het huidige verschansen in de eigen stelling door beide kampen.
Gerhard
Wilders hoef je echt niets in de schoenen te schuiven. Zijn uitspraken over moslims zijn luid en duidelijk. Je hoeft hem helemaal niet te demoniseren, of te stigmatiseren of in een hoek te schuiven, dat kan hij allemaal helemaal en zonder hulp zelf.
En het is niet waar dat er in links geen discussie zou zijn geweest over vreemdelingenbeleid, integratie enz. De conclusie is alleen heel duidelijk anders. Je uitnodiging om meer naar het midden, cq naar rechts op te schuiven leg ik graag naast me neer. Met dat verschansen in de eigen stelling valt het wel mee. De SP heeft er niet voor niets zoveel mensen bij. En ik hoef echt nooit opgeroepen te worden om aan zelfreflectie te doen, Gerhard. Dat is toch nooit wat anders dan de suggestie dat ik hetzelfde zou vinden als jij wanneer ik maar na zou denken. Maar dat vind ik van jou natuurlijk net zo goed.
Anja,
het stelt mij teleur, dat je blijkbaar zo bevooroordeeld bent, dat je wat ik schrijf puur ziet als een oproep om hetzelfde te gaan geloven als ik doe, door er maar eens op een andere manier naar te kijken, of er dieper over na te denken. Dat is een interpretatie, wederom niet op feiten maar op aannames gebaseerd. Foute aannames, in dit geval.
Wanneer je kritisch leest wat ik schrijf, dan zou je zien dat ik wel degelijk de optie open houdt dat mijn mening wellicht wat bijgesteld zou kunnen worden, cq. moet worden. Ik twijfel over mijn standpunten, niet in de zin dat ik e.e.a. helemaal fout zou zien (wat overigens sowieso een hellend vlak is: pas veel verder in de toekomst zullen we weten welke kant het dichtste bij de realiteit stond), maar wel in de zin dat hij wat verder doorslaat dan rationeel te verdedigen is. Ik probeer bij mezelf en anderen wat meer de nuance te zoeken. Mijn overtuiging is, dat dat veel constructiever is, daar de “tegenpartij” dan ook eerder geneigd zal zijn zich wat opener op te stellen.
Tenslotte: ik zie niet in waarom de nieuwe aanwas bij de SP voort zou komen uit het zich niet verschansen in eigen stellingen. De kiezer is wispelturig, kort van geheugen en vaak niet of nauwelijks politiek onderlegd. En bijna per definitie ontevreden. Dus dat er zovelen op de SP hebben gestemd heeft m.i. niets te maken met het feit dat de SP zich niet in eigen stelling terugtrekt, maar veel meer met de waan van de dag, de uitstraling van Jan Marijnissen, en het feit dat veel mensen een sociaal gezicht in de SP herkennen (terecht), iets waar groeiende behoefte aan is in de maatschappij. Daarnaast hielp het dat de SP geen regeringsverantwoordelijkheid had, en dus zijn handen niet heeft hoeven vuil maken aan minder populaire zaken. Daarnaast zou ik met evenveel recht de blijkbaar door jou gehanteerde visie kunnen omdraaien waar het de PVDA en GL betreft: ook geen regeringsverantwoordelijkheid, ook links, toch verloren. maar wellicht meer zichzelf ingravend, is dat de oorzaak volgens jou?
Gerhard
Je schijnt erg goed te weten waarom mensen op de SP hebben gestemd, Gerhard. Hartelijk dank voor je uiteenzetting.
Het onderwerp was trouwens een bijeenkomst van Marokkaanse Nederlanders het het verzet tegen Wilders.
er moet toch een manier zijn om die man de mond te snoeren zonder de democratie geweld aan te doen. Ook als politicus kun je niet doen en laten wat je wilt