Mij valt het op dat er steeds vaker kritische berichten over Israel in de Nederlandse kranten verschijnen. Een paar jaar geleden zou je die alleen nog bij de opiniepagina’s aantreffen. Nu horen ze bij de gewone nieuwsberichten. Dat wil zeggen: Israel wordt steeds meer als een land gezien waar je ook kritiek op mag hebben, en steeds minder als een uitzondering waar we voortdurend ‘verzachtende omstandigheden’ voor moeten aanvoeren.

Zo stond er zowel in Trouw als in de Volkskrant vanochtend een klein bericht over martelingen in Israel. Israelische mensenrechtenorganisaties als B’Tselem en Hamoked zeggen dat al vele jaren, maar nu krijgt een nieuw rapport aandacht in het nieuws. Hier. In 2000, toen ik Het Beroofde Land schreef, heb ik daar al aandacht aan geschonken – toen ik het manuscript bijna af had kwam net de mededeling door dat martelen in Israel werd verboden – een interessante mededeling, nadat jarenlang was volgehouden dat Israel dat niet deed. Martelen gebeurde, nadat er te veel mensen per ongeluk dood waren gemarteld, onder medisch toezicht. Het mocht als het ging om ‘een tikkende bom’, dat wil zeggen, wanneer iemand de informatie zou hebben over een aanstaande aanval. Maar uiteraard werd daar de hand mee gelicht, en het personeel van de geheime dienst die verhoren als beroep hadden klaagden, dat je niet veel uit een man kreeg als die van te voren wist dat je hem maar zoveel minuten door elkaar mocht schudden. Dat door elkaar schudden, waarvoor ze speciale sterke jasjes aankregen, kon een whiplash tot gevolg hebben, sommige mensen werden er blind van, anderen kregen onverdraaglijke hoofdpijn of raakten in de war – maar allemaal symptomen die je later niet meer fysiek kon herleiden tot de martelingen, anders dan bij de methoden die zichtbare littekens achterlieten. Israel was een tijd lang het enige land waarin marteling was gelegaliseerd.

Ondanks het verbod zijn de martelingen nooit opgehouden. En nu is dat nieuws. Zie B’Tselem.

Vanavond in Netwerk het verhaal van de Darfur vluchtelingen die tevergeefs probeerden Israel binnen te komen. Als ze dat al lukt eindigen ze in de gevangenis. Want in Israel zijn alleen joodse vluchtelingen welkom. Ook dat is voor de ingevoerde beschouwers geen nieuws. Israel heeft er in het verleden alles aan gedaan om joden uit alle windstreken naar Israel te krijgen, dit in verband met de angst voor het verlies van een joodse meerderheid. Aangezien er meer Israeli’s vertrekken dan er bij komen, en ondanks allerlei programma’s als gratis reisjes voor jongeren weinig joden uit de Westerse landen erg gemotiveerd zijn alsnog naar Israel te emigreren, moesten ze uit Rusland en Ethiopie worden gehaald, waar de economische situatie zo slecht was dat die mensen wel wilden. Waarbij met name de donkere Ethiopiers in Israel aangekomen moesten ontdekken dat ze door veel Israeli’s niet als joden werden geaccepteerd.

In de Volkskrant bijlage een interview met voormalig Midden Oosten correspondent van de NOS Eddo Rosenthal. Hij was jarenlang niet mijn favoriete verslaggever omdat het zo duidelijk was, expliciet en impliciet, dat hij zich vooral met Israel identificeerde, en niet of nauwelijks met de Palestijnen. Hij was er met een Israelische vrouw getrouwd, heeft er kinderen en kleinkinderen en leerde Hebreeuws. Alhoewel hij zijn Nederlandse paspoort heeft gehouden. Zou er nou niet eens een Israelische Wilders opstaan die zegt dat het niet loyaal is als mensen die in Israel wonen hun tweede nationaliteit niet opgeven? Waarschijnlijk niet, want dan wordt de uittocht nog groter. Een van de grootste ironische gebeurtenissen in de geschiedenis is dat veel Israeli’s alsnog een Duits paspoort hebben aangevraagd, om weg te kunnen als het nodig is.

Maar het interessante van het interview met Rosenthal is dat hij nu veel openlijker dan ervoor uitkomt voor zijn kritiek op Israel, en juist van iemand die zich daar zo mee verbonden heeft komt die kritiek als zeer waarachtig over. Het begon met een somber artikel in Trouw.

Veel Israëliers zijn overlevenden, of nakomelingen van overlevenden van de holocaust. De holocaust is de geslaagde poging tot de uitroeiing van het grootste deel van het Europese Jodendom. Israël heeft zich tot de tanden bewapend, opdat het niet opnieuw zal gebeuren. Het landje slaat wild om zich heen, schendt dagelijks de mensenrechten in de Palestijnse gebieden, en bombardeert al wekenlang de hoofdstad van buurland Libanon. Het zijn tekenen van onderdrukte radeloosheid, en de stille angst dat de Joodse staat het onderspit zal delven als de fundamentalistisch-islamitische tsunami aan blijft zwellen.

Ik wou dat ik met overtuiging kon zeggen: zover komt het niet. Maar de vooruitzichten zijn somber. De laatste weken bezorgt mijn Jeruzalemse correspondentschap me dan ook slapeloze nachten.

(Trouw. Hier.)

De oorlogsslachtoffers worden in Israel nog steeds slecht behandeld, zegt Rosenthal nu in de Volkskrant. Een kwart van de Holocaustoverlevenden leeft onder de armoedegrens. (Ook dat stond als nieuws kortgeleden in de Nederlandse kranten) Maar er is meer.

‘En nu zal ik iets vertellen waarover ik jarenlang niet heb kunnen praten zonder in huilen uit te barsten. Nadat Israel in oktober 1982 Libanon was binnengevallen, kon je daar als journalist onder leiding van het leger een kijkje nemen. We werden naar Sidon gebracht, naar het Israelische hoodkwartier. Daar stond een rij Palestijnen die langs een tafeltje moesten lopen. Van de Israeli’s kregen ze allemaal een stempel op hun onderarm.’ Hij herhaalt het, en nu met tranen in zijn ogen.”Een stempel op hun arm…begrijp je? Wat dat betreft hebben ze in Israel gewoon een bord voor hun kop. Ik was er drie dagen kapot van, heb er gewoon niet over kunnen berichten.’

‘Ik denk dat Israel naar de knoppen gaat. Niet alleen door de dreiging van buitenaf. In Israel wonen ruim een miljoen Arabieren. Zij worden al bijna zestig jaar door de overheid gediscrimineerd. Als dat niet verandert, betekent dat het einde van het land. Want die mensen zullen in opstand komen. En terecht. In Nederland heeft iedere Nederlander in principe dezelfde rechten. Veel israelische politici zeggen: Israel is een land voor Joodse staatsburgers. Die gaan dus voor. Dat is een rampzalige gedachte. Israel dreigt aan zichzelf ten gronde te gaan’.

O en kijk vanavond naar Tegenlicht, het sluitstuk van een interessante serie over “Plaats des Oordeels: het Midden Oosten”. 20.55, Nederland 2.
Ook had het NIO gisteren een mooi interview met Ilan Pappe, over wie ik het op dit weblog al vaak heb gehad. Zaterdag wordt het herhaald, het is ook te zien op de NIO website.