(jongeren tijdens een iftar in de Badr moskee)

Het lijkt wel of Vrij Nederland deze week een speciaal bijscholingsnummer wilde produceren voor eenieder die zich bezighoudt met islam in Nederland.

Als eerste een lange reportage van Margalith Kleywegt over een groep jonge moslims uit Bos en Lommer in Amsterdam. Ik was niet zo verrukt van Kleywegts boek, onder andere omdat ze daarin steeds maar zo verbaasd reageerde als er weer een familie een beleefde smoes verzon om haar niet binnen te laten – alsof autochtone ouders zouden hebben zitten wachten op een verslaggeefster die even kwam bekijken of ze hun kinderen wel goed opvoedden. Maar qua brutaliteit is ze ruimschoots ingehaald door Fleur Jurgens, met haar boek ‘het Marokkanendrama’, die niet een Marokkaanse familie zelf sprak. Jurgens krijgt vier pagina’s om zich tegen de kritiek verdedigen in de HP/de Tijd, lees zelf maar. Ik hou het liever op Marcouch, die absoluut niks goedpraat, maar wel heel erg praktisch is ingesteld en er tenminste wat aan doet. Zijn stuk stond hier. Maar een zin, aan het eind van het door Jurgens zelf geschreven stuk bleef bij me haken:

Een vrije en democratische samenleving eist van ouders dat zij hun kinderen behalve verzorgen, ook beschermen, begeleiden, begrenzen en verantwoordelijkheidsbesef bijbrengen. (..) Een vrije samenleving doet dus impliciet een groter beroep op bourgeoiswaarden dan ooit: discipline, trouw, zelfbeheersing, verantwoordelijkheidsbesef, hard werken, sociaal zijn.
De meeste Nederlanders koesteren zulke waarden onverminderd. Godzijdank, anders zou het snel gedaan zijn met de Nederlandse welvaart. Maar Marokkaanse ouders zien dat niet. Zij zien vooral een losgeslagen, softe en decadente samenleving waaraan zij weinig loyaal hoeven te zijn. Juist zij zouden gebaat zijn bij een beschavingsoffensief.

Wat Jurgens hier dus doet is de problemen, in het boek zelf moest ze toegeven dat de groep werkelijke probleemjongeren in Amsterdam al was gekrompen van 1100 naar 300, over de gehele groep Marokkaanse Nederlanders stulpen, zoals ze dat ook doet in de titel: het Marokkanendrama. Maar ik zie nog een ander er in geslopen oordeel, waarvan ik niet denk dat ze zich er van bewust is. Ze heeft het over Nederlanders die die waarden nog wel hebben (we hebben het maar even niet over de vernielingen die voetbalvandalen net weer hebben aangericht, maar stel dat het Marokkaans-Nederlandse jongeren waren geweest die ruiten hadden ingegooid, het land zou te klein zijn) en over Marokkanen die die niet hebben. In haar brein zijn ‘Nederlanders’ dus autochtonen, en allochtonen, tenminste als ze een Marokkaanse achtergrond hebben, geen Nederlanders. Nog steeds een soort van buitenlanders dus. Het tijdperk Verdonk is voor sommige Nederlanders dus nog niet voorbij.

Maar terug naar Kleywegt en VN. Haar rapportage over de groep jongeren die zich verenigen onder de noemer IslaamAangenaam viel niet tegen. De kerngroep van zes jonge mannen stelt zich ten doel om de islam op een prettige manier aan de man te brengen, ze willen jongeren begeleiden in hun zoektocht naar Allah. Zelf gaan ze er van uit dat de islam jongens op het rechte pad houdt. Ze geven zelf het voorbeeld, bidden vijf keer per dag, drinken en roken niet, geen seks voor het huwelijk, en kijk, alle jonge mannen die nog niet bezig zijn met hun opleiding hebben een goede baan gevonden. (Ik herken een paar van de jonge mannen van de foto’s die ik maakte toen ik aanwezig was bij een iftar in de Badr moskee. Hier)

Niet alleen het geloof bindt de zes vrienden, maar ook hun vastberadenheid om wat van hun toekomst te maken. Ze maakten wel hun school af, kregen ook zonder problemen een stage en ze hebben nu bijna allemaal een baan. Een van hen, Khalil Aitblal is nu ook de woordvoerder van de UMMAO, de Unie van Marokkaanse moskeeen in Amsterdam, waarin hij Ahmed Marcouch opvolgde.

Wat ik daar vooral interessant aan vind is dat het lukt om jongens die stuurloos dreigen te worden houvast te bieden in een levenswijze die niet alleen streng in de leer is, maar ook richting geeft aan hoe ze hun leven vorm geven. Ik weet uit ervaring dat veel jongeren van Marokkaanse ouders niet altijd weten wat nu islam is en wat traditionele gewoontes die hun ouders hebben meegenomen. Veel van die ouders kennen de koran alleen uit de recitaties, ze hebben er niet op gestudeerd. En Nederland mist nog een brede ‘elite’ die aan dat proces richting kan geven, al zijn er wel aanzetten, zoals de Dar-al-Ilm (Huis der Kennis) van cursusleider Khadje. Zonder die leiding wordt het risico groter dat jongens in hun speurtocht naar hun geloof en hun identiteit in de radicale hoek terecht komen.

Zo zijn de jonge mannen van IslaamAangenaam ook aan het studeren op de relatie tussen geloof en deomcratie. De meesten van hen vinden dat de democratische staatsvorm juist goed met hun geloof te verenigen is, en gingen stemmen. ‘Dit is het land waar waarin wij leven, we moeten er wel wat van vinden’, zei Farid. Een van hen had bijna op de VVD gestemd. Hij vindt dat mensen niet moeten leunen op de staat. Maar dan had hij ook gestemd op de afschaffing van islamitische scholen, dus zag hij daar vanaf. Dus stemden de jonge mannen van IslamAngenaam progressief, op die ene na die thuisbleef.

Dit vind ik belangrijk aan het stuk: dat het ons laat zien dat ‘orthodox’ niet hetzelfde is als ‘radicaal’ – in tegendeel, en dat ‘orthodox’, politiek gezien, ook niet per definitie staat voor ‘conservatief’. En dat er verschillende mogelijkheden zijn om jongeren binding, houvast, richtlijnen om verder te komen en op het recht pad te blijven te bieden, met een identiteit waar ze een gevoel van eigenwaarde aan kunnen ontlenen en dat hen weerbaarder maakt tegen de vijandigheid van een deel van de autochtone buitenwereld. Dit zijn niet de ‘gematigde’ moslims waar autochtoon Nederland het nog wel eens over heeft, dat deel van de autochtonen die niet alle moslims over een kant wil scheren, en onderscheid wil maken. Het laat zien dat de term ‘gematigd’ niet erg van toepassing is op deze groep, die democratisch is, links stemt, zich vergaand integreert, en tegelijk een strenge vorm van de islam aanhangt. Zo kan het dus ook.

Dat heeft PvdAer Eddy Terstall, die pagina’s lang tekeer gaat tegen de ‘neplinksers’ van de partij nog niet door. Voor hem staat orthodox vanzelfprekend gelijk aan ultrarechts die de ‘emancipatie van de eigen kudde’ tegen wil houden.
Alsof de PvdA nog niet genoeg problemen heeft hebben ze nu ook Eddy, die voor zijn uitval beloond wordt met een portret op het omslag. En om dat weer goed te maken is er ook nog het interview met Asef Bayat, van ISIM, die, alsof hij het stuk van Terstall al heeft gelezen zegt: ‘het debat over de islam in Nederland is weinig gezond’.

(wordt vervolgd)

Voor de website van IslaamAngenaam: hier.