Gisteren op de publieke tribune, bij het drie uur durende Algemeen Overleg tussen de commissie buitenland van de Tweede Kamer, en minister voor Buitenlandse Zaken, Verhagen.

Harry van Bommel mocht voor de SP de aftrap doen, in een betoog van maximaal zes minuten. Zijn tekst hieronder.

Veel verrassingen kwamen er uiteraard niet uit het overleg, alle woordvoerders deden namens hun partij hun zegje, stelden vragen aan elkaar, en de minister had uiteindelijk nog een uur voor de repliek. Ook daarbij geen grote verrassingen. Het links-rechtsschema is als het gaat om Israel/Palestina nog vrijwel ongehavend. Ook al zou je langzamerhand kunnen vinden dat het nakomen van mensenrechtenverdragen en het internationale recht niet een zaak van links maar van iedereen zou moeten zijn, het is de rechterzijde die vindt dat daar wel mee gesjoemeld mag worden, en links vindt van niet. Geen wonder, want de issue waar het om gaat is nu juist dat Israel, die zich graag presenteert als ‘de enige democratie in het Midden Oosten’ die mensenrechtenverdragen, en het internationale recht stelselmatig aan zijn laars lapt, en dat rechts alle moeite doet om dat goed te praten dan wel te negeren.

Zo kon Wilders in zijn termijn de vorige spreker afdoen als ‘politiek correct gebrabbel, ver van de realiteit’, en vinden dat je geen vrede kunt sluiten met terroristen. Die raketten afschieten. Dat Israel daartegen keihard optreedt, wat hem betreft kon het niet hard genoeg zijn. En hij had nog een suggestie voor de minister (die binnenkort met een groep jongeren een bezoek gaat brengen aan de regio), om eens bij de Israeli’s af te kijken hoe die omgaan met ‘administratieve detentie’ want wat hem betreft is dat een goed voorbeeld hoe we dat hier ook moeten doen. En de ‘veiligheidsmuur’, die mocht twee keer zo lang en zo hoog, ‘want Israel heeft het recht zich te verdedigen tegen terroristen’.

Voor de verduidelijking: ‘administratieve detentie’ komt neer op mensen arresteren en zonder vorm van proces opsluiten. Wat ook betekent dat ze niet weten waar ze van beschuldigd zouden worden, zich daar niet tegen kunnen verdedigen en ook niet weten wanneer ze vrij komen. Het betekent ook dat niemand van buitenaf kan controleren of er niet naar willekeur mensen worden opgesloten. Om het maar even op zijn Nederlands te zeggen: Wilders heeft geen boodschap aan mensenrechten noch aan onze Nederlandse Grondwet. Tenminste niet als het om zijn vriendjes gaat. Van Baalen van de VVD komt dicht in die buurt, al zegt hij het enigszins verhulder. Het conflict bestaat uit ‘het onvermogen om voldongen feiten te accepteren’, en we kunnen dan raden wie hij er voor aanziet dat niet te kunnen, en wat die voldongen feiten zijn. Twee staten, daar is hij wel voor, van terugkeer van vluchtelingen kan geen sprake zijn, die hadden door de Arabische landen ‘geintegreerd’ moeten worden. De VVD negeert hiermee dus de VN resoluties. En ook hij vindt dat de Palestijnse regering, met name Hamas, eerst aan de drie eisen moet voldoen (geweld afzweren, zich houden aan de verdragen, Israel erkennen) voordat er met hen gepraat mag worden. Voordewind, van de Christen Unie weet het conflict te reduceren tot de religie, en komt nog even met de ‘geindoctrineerde kinderen op school’ op de proppen.

Ook dat punt hoort bij het vaste repertoire van de vrienden van Israel. Dat de Palestijnen in verzet zijn tegen Israel, dat ligt niet aan de bezetting, dat ligt aan de ‘indoctrinatie van kinderen’. Nu heb ik dat al eerder betoogd: mocht de Palestijnse overheid behoefte hebben aan ‘geindoctrineerde kindertjes’ dan hoeven ze geen moeite te doen daar schoolboeken voor te maken (60% van de kinderen krijgen trouwens les op VN scholen, en na onderzoek van die schoolboeken blijkt het reuze mee te vallen met die indoctrinatie) want daar zorgt Israel zelf al voor. Met luchtaanvallen, tanks, en een flink aantal burgerdoden onder de Palestijnse bevolking. Vrijwel geen kind in Gaza heeft geen omgekomen familieleden, elk kind is geconfronteerd met Israelisch geweld. De vraag hoe Israelische kindertjes worden geindoctrineerd wordt door rechts uiteraard nooit gesteld.

Mariko Peters, van GroenLinks, die er samen met Femke Halsema kortgeleden was, houdt een geemotioneerd betoog. Ze heeft het over de schendingen van mensenrechten door Israel, het niet nakomen van de verdragen, de gevolgen ervan voor de bevolking. Over de kinderen die worden opgesloten. Over de bezetting van Oost Jeruzalem. En over de dubbele standaard die wordt gehanteerd. En een van de simpelste dingen die we zouden kunnen doen, en zouden moeten doen: het opschorten van het Associatieverdrag met Israel, waarin Israel handelsvoordelen krijgt, op voorwaarde dat ze de mensenrechten niet schenden. Wat ze dus wel doen.

Van Baalen reageert nog even. Israel probeert proportioneel te reageren, en als dat een keer niet lukt is dat geen reden om ze een dolksteek in de rug te geven. Ook heeft hij alle begrip voor de ‘buitengerechterlijke executies’ waar Van Bommel het over had, ook tegen het internationale recht: als Israel besluit te vergelden, dan heb ik daar begrip voor, zegt hij.

Interessanter wordt het al als Karin van Gennip, CDA, spreekt. Haar partij is voor een levensvatbare Palestijnse staat naast Israel, met een gedeeld Jeruzalem, en de terugkeer van een beperkt aantal vluchtelingen. En inderdaad, de Palestijnen moeten aan de drie eisen voldoen, maar aan Israel mag ook wat gevraagd worden: dat ze de bouw van de nederzettingen stopzetten, de revenuen overdragen (Israel houdt miljoenen aan belastingeld vast wat juridisch al van de Palestijen is), het accoord over de bewegingsvrijheid van de Palestijnen nakomen, en dus de grenzen niet gesloten houden voor mensen en handelsverkeer, en moet ook de bouw van de muur stopzetten.
De Palestijnen mogen bovendien de veiligheid van Israel niet in het geding brengen. En er moet aandacht komen voor de gevangen soldaten en de journalist.

Ze krijgt vragen over de terugkeer van vluchtelingen, wat een interessant punt is, want Israel is faliekant tegen de terugkeer van maar een Palestijn. Van Gennip wil dat beperken tot de ‘oorspronkelijke vluchtelingen’, de eerste generatie, en daar komt ze al in de knoei met haar antwoorden, want ze heeft er niet over nagedacht hoe absurd dat zou zijn. Je zegt dus tegen bejaarde opa’s en oma’s, want ze zijn minstens over de zestig, dat zij wel terug mogen, maar dan wel zonder hun kinderen. Ja maar er zijn toch ook ouderen zonder kinderen, zei ze. Ze kent dus de Palestijnen niet. Er zijn geen Palestijnen zonder familie.

Ook bij de buitengerechtelijke execusties, wat in het Israelische jargon targetted killings heet komt ze in de knoei. Van Bommel vraagt haar of ze het er dan mee eens is dat het IDF het huis van een Hamasleider bombardeert, waarbij, onlangs gebeurd, wel zijn familie omkwam maar de gezochte man niet.

Als het gaat om een Hamasleider is dat zelfverdediging, maar willekeurig schieten mag niet, zegt ze. Maar daar gaat het nu niet over want van Bommel had het over het beschieten van huizen. Wat ze kennelijk nog niet door had is dat dat nou juist een van de manieren is waarop Israel de executies uitvoert. Je bombardeert gewoon een heel huis plat, of je schiet een raket af op een auto, in de hoop dat je daarmee degene raakt die je wilt doden.

Verder gevraagd over de stellingname van het CDA dat Israel wel de gebieden terug zou moeten geven tot aan de grens van 1967, met enige mogelijke grenscorrectie zegt Van Gennip, is het ook duidelijk dat ze zich niet heeft verdiept in de realiteit van de nederzettingenbouw, en de vrijwel algehele omsingeling van Jeruzalem. Wil je een ‘gedeeld Jeruzalem’, dan zul je ook een visie moeten hebben op wat er moet gebeuren met de nieuwe steden zoals Ma’ale Adumim, in feite nederzettingen, die om Jeruzalem gebouwd zijn. Waar het op neer komt: het CDA is niet vreselijk goed op de hoogte van de feiten.

Dan Van Dam, van de PvdA, ook interessant, omdat het PvdA nu een regeringspartij is. Van Dam gaat een stuk verder dan het CDA. De brief van de minister is niet ambitieus genoeg, zegt hij, we kunnen er niet omheen om ook Israel aan te spreken op de mensenrechten, op de sloop van huizen, op de kolonisatie van de gebieden, op het wegennet voor kolonisten, op de arrestatie en detentie van parlemantariers – waaronder nu de burgemeester van Kalkiliya. De veroordeling van Palestijns geweld is niet geloofwaardig wanneer we de Israelische aanslagen op onschuldige burgers niet evengoed veroordelen. Het heeft geen zin om eenzijdig, en alleen van de Palestijnen te eisen dat ze ophouden met geweld. We moeten vanuit de EU kijken hoe we de grenzen open kunnen houden. We moeten de Palestijnse regering, inclusief Hamas, net zo serieus nemen als de Israelische. Hamas is aan het veranderen, zegt hij, ze zijn bereid tot een jarenlange hudna (wapenstilstand) ze zijn bereid te praten wat neerkomt op een impliciete erkenning van Israel. Hamas is niet alleen een deel van het probleem maar ook van de oplossing. Gaan we door met de boycot, dan stimuleren we de radicalisering juist. En vrede, dat sluit je met je vijanden. Een vrede zonder Hamas is ondenkbaar. Hoe kun je ooit vrede krijgen als je niet bereid bent met de vijand te spreken? Dus: we mogen niet alleen eenzijdig eisen stellen aan de Palestijnen.

Verhagen krijgt een uur de tijd om op alles te antwoorden. Hij probeert het aardig te laten klinken, en soms moet je wel even doen aan ‘close listening’ om te horen wat hij nu eigenlijk echt zegt. Hij geeft breed op over de mensenrechten, die hij belangrijk vindt, maar heeft het geen moment over de evidente en concrete schendingen van mensenrechten door Israel. Terwijl hij nog steeds wel vindt dat het vooral de Palestijnen, met name Hamas is die aan de eisen moet voldoen, heeft hij het als het gaat om Israel alleen over ‘vertrouwenwekkende maatregelen’ die ze zouden kunnen nemen. De Palestijnen moeten de soldaat Shalit teruggeven of op zijn minst een teken van leven laten weten, de raketaanvallen moeten stoppen.

En Israel? Tja. Israel heeft een historische reden waarom de veiligheid voor hen heel belangrijk is, zegt Verhagen. Kennelijk zit de behoefte aan veiligheid aan de Palestijnse kant niet zo diep, want die hebben geen historische ervaring als de holocaust. Het IDF mag wel aangesproken worden op disproportionele acties, en moet rekening houden met de bevolkingsdichtheid. Maar eisen stellen, nee dat niet. Hoogstens een paar vriendelijke suggesties: Israel zou het belastinggeld over kunnen dragen, het zou de parlementariers vrij kunnen laten, het zou de Palestijnen meer bewegingsvrijheid kunnen geven. Dat zou Abbas kunnen versterken en de Palestijnen het idee kunnen geven dat gematigdheid meer loont dan terrorisme.

En nee, praten met Hamas is niet aan de orde. Gezien wat het joodse volk is aangedaan, de zwartste bladzijden van de geschiedenis, zal de Nederlandse regering zeker geen zaken doen met een partij die uit is op de vernietiging van de joodse staat.

Kortom: van Verhagen hoeven we niet te verwachten dat hij ophoudt om met twee maten te meten. Interessant kan het nog worden of het tot een discussie komt in de regering, want de PvdA heeft duidelijk een ander standpunt.