(Tekst van Harry van Bommel tijdens het AO (Algemeen Overleg) over het Midden Oosten, op 6 juni 2007. Hierboven, van Bommel luistert naar de woordvoerder van 40 jaar bezetting, tussen Van Ormel en Van Baalen.)

Wij houden deze commissievergadering tegen de trieste achtergrond van 40 jaar bezetting van Palestijnse gebieden. Een bezetting die volgde op een oorlog maar die daarna nog talloze mensenlevens heeft gekost. Het is van het grootste belang de geschiedenis van dit drama onder ogen te zien en te concluderen dat het zo niet langer kan. De brieven van de regering geven de indruk dat u dat inziet maar tegelijkertijd is het de grootste politieke fout van de Nederlandse regering dat u ondanks dat alles de Israelische normen en uitgangspunten in deze strijd volledig volgt. Daarmee raken we verder dan ooit verwijderd van een oplossing in dit conflict.

In de twee belangrijkste brieven die op de agenda staan is goed te zien hoe het optimisme van enkele maanden geleden na de vorming van een Palestijnse eenheidsregering is weggeëbd. Op12 april sprak de regering hoopvol over die regering als basis voor verdere vreedzame, diplomatieke en economische ontwikkelingen. In de brief van vorige week wordt een grimmig maar ook realistisch beeld geschetst.

Het meest in het oog springend in de verslechtering van de politieke situatie is de onderlinge Palestijnse strijd in de Gazastrook. Minstens zo dramatisch zijn de executies van Palestijnse kaderleden van Hamas door Israelische helikopterbeschietingen of met doodseskaders zoals 29 mei jl in Ramallah, en de arrestatiegolf onder Palestijnse burgemeesters en andere bestuursleden van Hamas. Wat is het oordeel van de regering van die arrestaties? Zijn die gerechtvaardigd?

Op 31 mei schrijft de minister dat de ontsporende situatie in de Gazastrook vergaande gevolgen kan hebben voor de situatie in het Midden-Oosten. Dat oordeel deelt de SP. De vraag is daarmee aan de orde of de politiek van boycot, isolatie en verelendung wel voortgezet kan worden. Waar moet die politiek toe leiden? Het risico bestaat dat voortgaan op deze weg leidt tot het ontploffen van het conflict in de Gazastrook tot een helse oorlog van allen tegen allen in Israel en de Palestijnse gebieden. Dat kan en mag niet de bedoeling zijn.

In dit verband wil ik graag het oordeel van de regering over de uitspraak van John Dugard, onderzoeker van de VN Mensenrechtenraad, die erkenning van Hamas een onmisbare voorwaarde noemde voor vrede. Beide partijen in het conflict, de Palestijnen en Israël, moeten gelijkwaardig worden behandeld, zei hij. Dugard heeft gelijk, maar de Nederlandse regering steunt de wurggreep door Israel.

Is de minister bereid in de gesprekken die hij volgende week met Abbas en vooral met Olmert gaat voeren om in het kader van de terecht gewenste dialoog een oproep aan Israel te doen, het geweld te beëindigen. Die eis stellen we aan de Palestijen, maar moeten we ook hardop aan Israël stellen. De minister is voor het aanvaarden van vertrouwenwekkende maatregelen tegen de achtergrond van het initiatief van de Arabische Liga. Hoe levensvatbaar acht de regering dat initiatief nog?

Met walging heb ik kennisgenomen van pogingen om Israëlisch geweld ook als vermaak te verkopen. Wat is de opvatting van de regering over de de politieke survival tour die door het Israeli Law Centre wordt aangeboden onder de titel `Inside tour of the IAF unit who carries out targeted killings`. Van 11 tot 18 juni kan `the ulitimate mission to Israel´ worden uitgevoerd met dit centrum. Men kan tijdens een dynamische en intensieve acht daagse verkenning ruiken aan Israel´s overlevingsstrijd en veiligheid in het Midden-Oosten van vandaag. Bent u bereid daarover uw afkeuring uit te spreken? Indien neen, waarom niet?

Verder is er in de afgelopen periode een stroom aan rapporten geweest over mensenrechtenschendingen. Hebt u kennis genomen van het rapport `Ticking bombs` getuigenissen van slachtoffers van marteling in Israel van het in Jeruzalem gevestigde Comité tegen marteling in Israel. Een overzicht van keiharde ondervragingen door Israelische geheime diensten van Palestijnse arrestanten. Het comité komt tot de conclusie dat niet langer van uitzonderingen kan worden gesproken. Deelt u onze conclusie dat dit onaanvaardbaar is? Bent u bereid die conclusie over te brengen aan de Israelische regering?

Hebt u kennis genomen van het rapport `Israel´s Human rights behaviour / Towards Greater Accountability van het Euro-Medittarean Human Rights Network (maart 2007). Ook deze organisatie komt o.a. tot de conclusie dat de Israelische mensenrechtenschendingen zeer ernstig zijn en er geen effectieve internationale interventie in reactie op deze schendingen is? Deelt u die opvatting?

Hebt u kennis genomen van het rapport van Amnesty International ‘Road to Nowhere’ dat meldt hoe ellendig de mensenrechtensituatie en de sociaal–economische situatie in de Bezette Gebieden is? Deelt u de opvatting van Amnesty International dat er een effectief internationale mensenrechten toezichtmechanisme nodig is, waarbij beide partijen worden gecontroleerd, om zich aan de uitvoering van het internationaal recht te houden?

De Gazastrook is de de grootste openlucht gevangenis ter wereld waar de gevangenen elkaar beginnen te bevechten tijdens een opstand tegen de gevangenisdirectie. En die directie blijft gewoon raketten afschieten op de gevangenen. Ondertussen zegt de internationale gemeenschap dat de gevangenen niet met elkaar mogen vechten. De internationale gemeenschap laat nu precies 40 jaar toe dat Israel talloze VN-resoluties schendt, de veroordeling door het Internationale Gerechtshof wegens de bouw van de Muur aan Israels laars lapt, correct verlopen parlementsverkiezingen niet erkent omdat de uitslag haar niet bevalt en daarom een boycot tegen de hele bevolking afgekondigd.

Wat is uw oordeel over het recente rapport van de Wereldbank dat stelt dat Israel tien kantons heeft gemaakt op de westelijke Jordaanoever, die de bevolking m.n. boeren verhindert om 50% van haar land te bereiken én te bewerken. Deelt de minister mijn conclusie dat dit neerkomt op een verwerpelijk Apartheidssysteem, omdat de grond toegekomen is aan illegaal op de Westelijke Jordaanoever verblijvende Israelische kolonisten? Indien u die conclusie niet deelt, hoe legt u dit beleid dan uit?

Hoe lang wilt u verder gaan met het Temporary International Mechanism (TIM) dat het Palestijnse leed een beetje verzacht, maar aan de onrechtvaardige grondslag van dat leed niets verandert? Wat zijn de plannen met dit TIM? Wordt dit een quasi oneindig instrument ondanks het voornemen dat het in bereik en duur beperkt zou zijn? Deelt u de mening van de SP fractie dat dit heilloze lapmiddelen zijn, die de ellende laten voortduren en niet kunnen voorkomen dat ellende groter wordt net zo als de woede en de uitzichtloosheid?

Wat is uw oordeel over de Israëlische houding om belasting- en douaneinkomsten die de Palestijnen toekomen te confisqueren? Bent u bereid dat Palestijnse minister van Financien te steunen deze werkzaamheden technisch te kunnen uitvoeren? Wilt er bij de regering van de VS op aandringen dat de sancties op overboekingen op rekeningen van de Palestijnse autoriteit worden opgeheven? Indien nee, waarom niet?

Tenslotte Libanon. De oorzaak en de gevolgen van de oorlog hebben nog steeds hun uitwerking. Om te beginnen wil ik benadrukken dat het van groot belang is dat er een teken van leven komt van de twee gekidnapte Israëlische militairen. Dat zou de druk enorm verlichten. De regering moet daar in contacten op aandringen, de Kamer kan dat bij het werkbezoek in juli ook doen.

Dan over de donorconferentie om in Libanon aangebracht schade te herstellen. Hoe staat het daarmee? Is de minister bereid ook Israel, dat voor die schade in belangrijke mate verantwoordelijk is aansprakelijk te stellen?

De VN heeft tot woede van Hezbollah besloten het Hariri tribunaal in eigen beheer te gaan opzetten. De SP-fractie deelt de analyse van de regering over de risico´s hiervan. Hiermee komt de politieke crisis in Libanon in een nieuwe fase. Of de stabiliteit er mee wint is nog maar afwachten, gezien de relatieve macht van het pro-Syrie.