Keti koti, ik laat me vertellen dat het gebroken ketenen betekent. Elk jaar wordt de afschaffing van de slavernij herdacht en gevierd, nu 144 jaar geleden. Ik ga in Rotterdam mee met Harry van Bommel en Ineke Palm. Feest. Lekker eten, veel muziek en iedereen de mooiste kleren aan: het lijkt even Paramaribo aan de Rotte. Zoveel te zien, zoveel mooie mensen, mijn camera maakt overuren.
Harry zal een speech houden. Het duurt even tot de mensen die meer voor de muziek en het feest komen dan voor witmannen die politieke praatjes komen houden door hebben wat Harry zegt. Dan wordt het opeens stil. En dan wordt er gejuicht, vuisten in de lucht, een paar mensen komen foto’s maken van deze politicus die de slavernij, al is die twee, drie generaties geleden afgelopen, serieus neemt. Als we weg gaan wordt hij gezoend en omarmd.
Dit is wat Harry zegt: dat hij zijn excuses aanbiedt voor de slavernij, maar dat het nog veel belangrijker is dat de regering dat doet, want nog nooit heeft er een Nederlandse regering erkend welke verantwoordelijkheid voor de slavernij wij hadden en daar officieel aan de Nederlandse nazaten van die geschiedenis hun excuses aangeboden. En er moet meer onderzoek komen, en de resultaten daarvan horen ook in de geschiedenisboekjes. En er moet compensatie komen.
Ik ben het met hem eens. Om de letterlijk zwarte bladzijden van onze geschiedenis achter ons te laten moeten we die eerst ten volle erkennen. Zonder dat blijven er altijd sporen van onopgeloste schuld en wrok.
Maar het blijft vooral feest en na Harry z’n speech gaan we roti eten.
Als keerpunt in de geschiedenis moeten wij het einde van slavernij herdenken.
Deze herdenking moet ons niet afleiden van nog bestaande knechting van kinderen en volwassenen in deze tijd. Weg met de kinderarbeid in de derde wereld en de slavernij in China.
Heel goed van Harry. Schuld bekennen, excuses aanbieden, zwarte bladzijden in geschiedenisboekjes opnemen (het hele VOC- en WIC-beleid mag van mij nog wel eens kritisch worden bekeken). Maar compensatie, nu nog? Hoe zou dat praktisch moeten?
Nou, ik dacht niet dat de herdenking van de slavernij onder andere mensen dan Surinamers zelf erg populair of bekend is, Evert, met al mijn multiculturele solidariteit wist ik er ook niet veel van, dus de kans dat een dag per jaar feest ‘ons’ af zou leiden van nog bestaande knechting van kinderen en volwassenen lijkt mij miniem. De belangstelling onder blank Nederland voor slavernij vroeger en nu is nauwelijks aanwezig.
Ik zal Harry vragen wat hij bedoelt met compensatie, Hendrik Jan.
Het is voor nakomelingen van slavenhandelaren en slavenhouders moeilijk om schuld en aansprakelijkheid te erkennen in het dossier slavernij. Het gaat niet om een persoonlijke schuld en aansprakelijkheid. Het gaat om het besef van nu dat slavernij een schending van mensenrechten is geweest. Een schending die nooit is gecompenseerd.
De duitsers hebben de Wiedergutmachung ( Wiederjudmachung zei een joodse vriend )voor oorlogsslachtoffers aangeboden. Een genereus aanbod zou verlichting kunnen geven aan nazaten van slaven. Verlichting van de last en vernedering door de geschiedenis van de slavernij.
@ evert
wie zijn de nazaten van slaven? Zonder slaven geen slavenhouders en andersom, waardoor ontzettend veel menging is ontstaan. Ik sluit niet uit dat ik ook slaven als voorouders heb, maar dat weet ik niet zeker. Hoe wil je beoordelen wie nou precies als nazaten van slaven voor een eventuele compensatie in aanmerking komen?
Lijkt me simpel, Koen. De Surinaamse gemeenschappen. Ik dacht niet dat jij, mocht je eventueel nog wat slavenbloed in de aderen hebben in de rij hoeft te gaan staan, want in jouw bewustzijn is dan het in ieder geval niet doorgedrongen.
Slavernij is vreselijk. Ook voor de Nederlandse slaven destijds in Noord-Afrika. Maar dat ontslaat ons niet van de verplichting ons eigen verleden te erkennen en af te keuren. Er is niets mis met excuses aanbieden. Dat maakt je juist sterker. Maar voor veel mensen is het kennelijk wel heel moeilijk. Dus lieve mensen: ik bied bij deze mijn excuses aan voor wat mijn voorouders misdaan hebben hiermee. Al ben ik persoonlijk gelukkig niet schuldig hieraan, ik heb het altijd al raar gevonden dat je mensen zou kunnen kopen en verkopen en slecht behandelen. Elk mens in onvervreemdbaar eigendom van zichzelf. Hopenlijk zal slavernij ooit echt verdwijnen van de aardbol, maar in Arabische landen en Afrika, en ook in Azië komt het gewoon nog veel voor. Zelfs HIER, in ons eigen land komt het voor. Mensenhandel ontaard nog verder in ordinaire slavernij. Walgelijk.
Ik denk dat we kunnen beginnen oude Suri’s Aow toe te kennen. Zij zijn door de onafhankelijkheid van Suriname op dat punt rechteloos. Het grootste deel van hun leven hebben zij onder Nederlandse vlag geleefd. Recht op medische hulp kan mede hun ouderdom draaglijk maken.
Nederland is een rijk land binnen een grote europese unie. Rijkdom in een overwegend arme wereld verplicht tot delen van overvloed.
Ik keek of Harry op zijn weblog hier iets over schreef, om hem zelf de vraag naar compensatie te stellen. Helaas is dat niet het geval. Je kunt moeilijk na zo lang nog alle nazaten geld gaan geven, wordt een heel gedoe om van iedereen na te gaan of die inderdaad van een slaaf afstamt, zowel Nederlanders uit Suriname als Surinamers die daar gebleven zijn. Ik kan mij wel een fonds voorstellen ter bestrijding van moderne slavernij en kinderarbeid, bijvoorbeeld in de Afrikaanse cacaoplantages. Daar kunnen de grote chocoladeproducenten dan meteen ook een flink bedrag in storten.
Evert,
de wiedergutmachung van de Duitsers werd uitgekeerd aan de directe slachtoffers zelf, en wellicht aan nu nog levende familie/gezinsleden. Dat is wel een groot verschil met het onderhavige geval.
Gerhard
@ Evert (4 en 8):
Zo is het, Evert. Om dezelfde reden is de vroegere bondskanselier Willy Brandt in Warschau op zijn knieën gegaan als indrukwekkend gebaar van vergiffenis vragen (voor het uitroeien van de bewoners en het bloedig neerslaan van de opstand van het Joodse getto in 1943), terwijl hij zélf N.B. in het verzet had gezeten. Het gaat niet om een “erfzonde” of persoonlijke schuld, maar om een morele plicht tot erkenning van de vroegere grootscheepse schending van mensenrechten door Nederlandse voorouders, en om dat concreet vorm te geven. Het is inderdaad niet doenlijk om “compensatie” aan individuele afstammelingen vam slaven te geven (zoals ook Hendrik Jan in nr. 9 zegt); het zou eerder iets moeten zijn voor het gehele Surinaamse volk.
En dat is ook belangrijk voor het besef van de actualiteit van slavernij (zoals Lydial zegt (nr. 7)).
Ik zou werkelijk niet weten waarom 140 jaar na de officiele afschaffing nog compensatie zou moeten worden gegeven… Zo kan de halve wereld wel in aanmerking komen voor smak geld, aangezien de slavenhandel zeer grensoverschrijdend is geweest.
De mensen op de foto zien er overigens niet uit alsof ze aan materiele middelen nog iets te kort komen. Ik stel nog een monument voor. Het gaat immers om eerherstel niet om hebzucht, toch?
En wie gaat het allemaal betalen zo’n compensatie? Juist. De Nederlandse belastingbetaler. Het is kiezen of delen: Onafhankelijkheid betekent een schone lei of het is een schijnvertoning. Er gaan naar mijn weten al jaarlijks vele tonnen aan subsidies en ondersteuning richting Suriname. Hoe lang is men nog van plan de afhankelijke rol te spelen? “Wat een slavenmentaliteit!” (Vrij naar goed surinaams gebruik om bepaalde onwaardige gedragingen aan de kaak te stellen)
De halve wereld komt ook in aanmerking voor een smak geld, Alex. Het verschil in rijkdom tussen de voormalig koloniale mogenheden en de landen die waren gekoloniseerd is stuitend, en staat garant voor veel ellende waar we sowieso de prijs voor betalen. Denk alleen maar aan de mensen die de armoede proberen te ontvluchten, en die we zo geringschattend ‘gelukszoekers’ noemen. Je kunt je niet verschansen in het rijke Westen, de muren optrekken, de ogen sluiten en je niks aantrekken van wat daarbuiten gebeurt. Je kunt niet vergeten dat een groot deel van onze huidige rijkdom afkomstig is van de exploitatie van andere landen, waar wij eens zo goed in waren.
Even aangenomen dat het Westen inderdaad de morele plicht heeft de voormalige kolonies financieel te ondersteunen om het collectieve geweten te sussen, dan is de vraag hoe om te gaan met landen, waar Nederland geen geschiedenis van uitbuiting mee heeft. Hoe kun je het verantwoorden, dat je 2 landen in een zelfde situatie op verschillende wijze te hulp schiet enkel en alleen omdat de geschiedenis anders is? Stel er gaat een paar miljoen aan schadevergoeding naar Suriname, hoe leg je uit aan een ander land, dat het geld even goed kan gebruiken, waarom zij het niet mag ontvangen?
En dan nog belangrijker. Waar ligt de grens? Als Nederland inderdaad besluit genoegdoening in geld uit te keren, is Nederland dan verlost van haar schuld? Als we op een gegeven moment de balans recht hebben getrokken, dan verdwijnt ook de verplichting om nog langer financiele ondersteuning te geven aan Suriname. Ik vraag me af of het voor de voorstanders van dit voorstel sowieso een realistische mogelijkheid is, dat we geen plicht meer hebben Suriname geld toe te schuiven en ze werkelijk onafhankelijk te laten zijn.
We kunnen onze ogen niet sluiten, maar het is wel belangrijk niet te overdrijven. Of we helpen een ieder land dat hulp nodig heeft, of alleen degenen aan wie we het door het verleden verschuldigd zijn. Alle arme landen ontwikkelingshulp toezenden en dan nog als bonus een paar miljoenen extra voor de “selected few” strookt een beetje tegen mijn rechtvaardigheidsgevoel in. Zo kun je wel aan de gang blijven!
Volgens deze redenering zou Nederland bijvoorbeeld een schadeclaim kunnen eisen van alle landen, wier inwoners de Nederlandse samenleving hebben toegebracht. Wellicht kunnen we de statistieken erop naslaan en natellen welke immigranten zonder Nederlands paspoort de Nederlandse samenleving schade hebben toegedaan. Het lijkt mij immers, dat morele verplichtingen niet afhankelijk zijn van het wel of niet aanwezig van officiele goedkeuringen van de regering van het vaderland. Anders gezegd: Hoe verschilt een criminele immigrant van een slavendrijvende kolonist? Onrecht is onrecht, met of zonder regeringsbeleid.
Compensatie is een ingewikkelde kwestie en komt nu 143 jaar te laat. Slavernij is niet de enige zwarte bladzij in de Nederlandse geschiedenis: de uitbuiting van arbeiders en kinderen in de negentiende eeuw, vervolging van homoseksuelen, de Nederlandse bijdrage aan de jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog, de slachtoffers aan de (de)kolonisatieoorlogen in Indonesie enzovoorts. Niemand heeft het over compensatie aan de afstammelingen/familie van de slactoffers.
Wel heeft Nederland na de onafhankelijkheid van Indonesie en Suriname vele miljoenen (miljarden?) guldens steun gegeven. In het geval van Suriname had de Nederlandse overheid zelf niet veel slaven, want die waren meestal van prive-eigenaren. In plaats van verdere symbolische compensatie lijkt dus het beste lijkt te streven naar verzoening te streven (Keti-koti een nationale feestdag?) en de bestrijding van de huidige slavernij in Nederland (prostituees) en de rest van de wereld.
Zie boek P.C. Emmer: De Nederlandse slavenhandel 1500-1850
De Nederlanders praten niet over hun slavenhandel verleden.
Net zo min ze praten over hoeveel ontwikkelingshulp ze geven.
Er is geen Nederlander die slavenhandel goedkeurt of er trots op is.Zwarte bladzijden van onze geschiedenis noemen we dat. Maar we leven nu en kunnen de huidige generaties niet op blijven zadelen met het verleden van onze voorouders. De slachtingen die het Stalinisme, Maoisme, Communisme, de Wereldoorlogen hebben aangericht zijn van veel recentere datum. Een betere wereld begint niet met het herdenken van onze misdaden maar heeft meer baat bij het oplossen van de huidige ellende, oorlogen en hongersnoden. Onze aandacht en gedrag moet gaan om nu een betere wereld te scheppen. En als het ons nu niet lukt om de wereld rechtvaardiger en beter te maken waarom zullen we dan onze voorouders veroordelen? Zij luisteren niet meer naar ons en wij moeten niet veroordeeld worden wat onze voorouders gedaan hebben maar wat wij mischien nalaten NU zelf te doen.
Groeten van D.R.Dooren.
P.S. Exuses aanbieden veranderd niets aan het verleden en veranderd zeer weinig aan het heden.Ik probeer als mens goed te doen en voel me niet schuldig om ons verleden. Of moet ik me eerst schuldig gaan voelen om excuses aan te kunnen bieden?
Verantwoordelijkheid dragen voor je verleden, en het oplossen van huidige ellende sluiten elkaar niet uit, integendeel.
Er zijn hele goede voorbeelden van hoe belangrijk het is om schoon schip te maken met het verleden en te erkennen wat mensen is aangedaan. Zie Duitsland. Willy Brandt, zelf op geen enkele manier verantwoordelijk voor de jodenvervolging, heeft namens zijn land vergiffenis gevraagd aan Israel. Dat heeft indruk gemaakt. De relatie tussen Israel en Duitsland is hersteld.
En je ziet ook, zie de Balkan, wat er gebeurt wanneer het onverwerkte verleden door blijft woekeren in het heden.
Je standpunt is er typisch een van een blanke Nederlander die zich niet wenst in te leven in wat de Nederlandse daden in het verleden betekenen voor de bevolking van Suriname. Lusiter eens naar hen, voor de verandering.
En nee, het gaat niet om ‘je schuldig voelen’, jouw ‘gevoel’ interesseert echt verder niemand, het gaat gewoon om erkennen van historische verantwoordelijkheid.