(Gazanen halen water bij een publieke kraan die het nog doet. Foto Electronic Intifada)

Onderstaand artikel van Harry van Bommel en mij verscheen op 3 juli in de Volkskrant. Het was nogal ingekort. Hierbij een wat uitvoeriger versie.

Het domste wat de internationale gemeenschap nu kan doen, is meehelpen de Palestijnse bevolking in tweeën te splitsen, de ene helft belonen, omdat die terecht zijn gekomen onder het leiderschap van Abbas en Fatah, de andere helft bestraffen omdat ze is achtergebleven onder het leiderschap van Haniye en Hamas. Europa, en Nederland, mogen niet meedoen aan de verdeel-en-heers politiek van Israel en de VS. Nederland moet een eigen koesr kiezen.

We zouden kunnen leren van de fouten die we in het recente verleden hebben gemaakt. Deze fouten:
Europa was een van de partijen die aandrongen op Palestijnse verkiezingen. In januari 2005 werd Mahmoud Abbas democratisch verkozen. Vervolgens hebben we toegezien en niets gedaan toen zijn positie werd verzwakt. Israël maakte geen aanstalten om vooruitgang te boeken in het vredesproces. De economische situatie van de Palestijnen verslechterde verder.

Vervolgens kwam door de onvrede van de bevolking over dit gebrek aan vooruitgang Hamas aan de macht bij de verkiezingen in januari 2006. Hamas had een belangrijke bocht genomen door deelname aan het democratische proces prioriteit te geven boven gewapend verzet, door op te houden met aanslagen op burgers in Israël, en een wapenstilstand af te kondigen die ondanks provocaties redelijk stand hield. Het was Hamas die vanaf het begin samen wilde regeren met Fatah, het was Abbas die weigerde. Wij deden niets om de duiven binnen Hamas te ondersteunen.

De redenen dat Hamas won zijn bekend: de bevolking wilde de corruptie van Fatah bestraffen en had weinig vertrouwen in het vermogen van Abbas om iets bij Israël en de VS voor elkaar te krijgen. Onmiddellijk na de verkiezing begon ook Europa aan een boycot van Hamas, waardoor de economische toestand verder verslechterde. Meer dan de helft van de Gazaanse bevolking kwam onder de armoedegrens terecht. Ministeries en overheidsdiensten konden zonder salarissen niet meer functioneren. De rechteloosheid en de criminaliteit in de Gazastrook, door bendes die het recht in eigen hand namen, namen toe. Ondertussen moest Hamas toezien dat er door de VS wel geld, en wapens, werden geleverd aan de gehate militie’s van Dahlan, die binnen Fatah een eigen positie innam, met een legertje waar alleen hij het gezag over had. En dit werd voor de Palestijnen duidelijk: ook Europa staat alleen achter een democratie als er leiders worden gekozen die het westen bevallen.

Ook toen Hamas en Fatah in het Mekka akkoord een eenheidsregering vormden bleef de EU de boycot handhaven. Noodhulp werd alleen doorgesluisd naar hulporganisaties en Fatah functionarissen. Protestloos keken we toe toen eenderde van de parlementariërs – Hamasleden – werden opgepakt en opgesloten in Israëlische gevangenissen. Europa zette Hamas zelfs verder onder druk, het moest aan drie eisen voldoen: de staat Israël te erkennen, zich aan de verdragen te houden en te stoppen met geweld. Diezelfde eisen werden niet aan Israel gesteld. Israël kon doorgaan met de uitbreiding van de nederzettingen en de muur en met buitenrechtelijke executies waarbij vele burgers omkwamen, en was duidelijk niet van plan om zich in te zetten voor een levensvatbare Palestijnse staat. Ook dit is de Palestijnen, en de Arabische wereld niet ontgaan: de EU stelt eisen aan een volk dat onder bezetting leeft, maar houdt de bezettende macht de hand boven het hoofd.

De gevolgen waren duidelijk: Hamas heeft niet afgewacht tot de milities van Fatah voldoende getraind en bewapend waren door de VS om het leiderschap van Hamas omver te werpen. Abbas vluchtte naar de Westoever. Hamas nam de controle over de Gazastrook over, probeert de orde te herstellen, en laat weten niet op te zullen treden tegen de rank and file van Fatah. De Palestijnse gebieden zullen nog steeds als een eenheid beschouwd worden. Haniye is bereid opnieuw met Fatah te praten, maar de ‘noodregering’ van Abbas, die buiten het Palestijnse parlement om is samengesteld wordt niet erkend. En driekwart van de bevolking wil nieuwe verkiezingen.

Israël en de VS beloven de noodregering van Abbas nu gouden bergen – en Europa gaat daar – zoals gewoonlijk – wederom zonder morren in mee. Hamas wordt opnieuw geboycot, wat reulteert in een nog grotere humanitaire ramp voor de bevolking van Gaza. Zal daarmee eindelijk Hamas op de knieën gedwongen worden? Natuurlijk niet. Israël, en het Westen, moeten leren dat geen militaire overmacht het ooit kan winnen van een in de bevolking gewortelde bevrijdingsbeweging.

Israël dreigt nu, nu het ‘gematigde’ (lees, aan de VS en Israël gehoorzame) bewind van Fatah uit Gaza is verdwenen met hernieuwde militaire aanvallen in Gaza. Daar kan niets goeds van komen, behalve nog meer doden, nog meer chaos en nog meer radicalisering wanneer de bevolking het laatste beetje hoop op rechtvaardige steun verliest.

Onze opvatting is dat er onmiddellijk normale kontakten moeten worden gelegd met de democratisch gekozen leiders van Hamas, naast die met Fatah, dat de hulp aan de Gazastrook moet worden hervat en ter beschikking gesteld moet worden aan de regeringsleiders en de ministeries. En dat we op geen manier mee moeten werken aan de verdeel-en-heers politiek van Israël en de VS. De Palestijnse bevolking moet de kans krijgen op nieuwe verkiezingen, de banden tussen Fatah en Hamas moeten worden hersteld. Hulp aan de Westoever is prima, als we niet de ogen maar niet sluiten voor de schijnmanoeuvres die Israël daar uitvoert: het teruggeven van het belastinggeld dat al van de Palestijnen was is een mooi gebaar, maar is niet meer dan een cosmetische maatregel zolang het niet gepaard gaat met het werkelijk terugdraaien van de bezettingsspiraal. En dat is dus het stoppen van de nederzettingenbouw en de muur op de Westoever. Laat zien dat wij niet met twee maten meten, laat zien dat we ook kritiek kennen hebben op Israel, laat zien dat het ons menens is dat beide zijden zich moeten houden aan mensenrechten en internationale verdragen. Laat de Palestijnse bevolking en hun leiders zien dat democratie en het stoppen met gewapend verzet en geweld loont. Door alleen hulp aan Abbas te geven, en onze ogen te sluiten voor de bezetting zelf, maken we ons opnieuw medeplichtig aan de heilloze kolonisatieoorlog die Israël en de VS voeren tegen de Palestijnen, we maken ons medeplichtig aan grote instabiliteit in het Midden Oosten. We helpen daarmee de Palestijnen niet, maar evenmin, op lange termijn, doen we iets voor de veiligheid van Israël. Dit is het eerste dat moet gebeuren: de bezetting moet weer bovenaan de internationale agenda.

Anja Meulenbelt, Eerste Kamerlid en Harry van Bommel, Tweede Kamerlid voor de SP