Dader en slachtoffer (3)

Zoals geheel te voorspellen is, stuit een analyse van wat er aan de hand is met migratie en migranten, waarin we oog hebben voor wat afwijzing met mensen doet, op weerstanden bij dat deel van de bevolking dat op de hand is van ‘de harde aanpak’. Mensen die nog steeds verontwaardigd vinden dat elke poging om te onderkennen dat mensen ziek kunnen worden van achterstelling en uitsluiting gelijk staat aan het ‘pamperen’ van migranten en multikul.

Dan hadden ze maar dit, hadden ze maar niet dat. Ze moeten niet denken dat ze ‘zielig’ zijn. Enzovoorts. Bij die ‘harde aanpak’ hoort ook dat elke poging om te begrijpen waarom iemand tot agressieve daden kan komen gezien wordt als het excuseren van geweld. Ik hoop dat ik helder genoeg heb betoogd dat dat geen tegenstelling hoeft te zijn: je kunt de daden veroordelen en toch willen begrijpen hoe iemand er toe komt – niet alleen om te kijken hoe je een dader nog op het rechte pad krijgt, maar ook om een preventief in plaats van een repressief klimaat te scheppen. Maar eerlijk gezegd weet ik al dat deze gedachtengang, ook al is allang aangetoond dat alleen repressie niet helpt, bij de aanhangers van de ‘harde aanpak’ op dovemansoren zal stuiten. Er zijn te veel mensen die denken er belang bij de hebben om het wij-en-zij denken te versterken. Neem de politici die daar hun electoraat aan te danken hebben.

Hilhorst gaat in zijn column verder. Hij heeft zich verdiept in de gevolgen van gevangenisstraf. In Nederland is ook de houding tegenover criminaliteit drastisch veranderd. In 1970 dacht nog driekwart van de bevolking dat het beter was om misdadigers te veranderen dan ze te bestraffen, in 2006 was dat gedaald dot 37%. Er heeft dus niet alleen een verharding plaats gevonden ten aanzien van migranten en vluchtelingen, moslims en Marokkanen, maar ook ten aanzien van criminelen. Eens een Marokkaan, altijd een Marokkaan, al ben je nog zo geintegreerd, eens een moslim altijd een moslim, die als het er op aankomt hier de macht over zullen nemen en de sharia invoeren, en eens een crimineel altijd een crimineel. Geen medelijden met die jongens. Het enige wat zij begrijpen is ‘de harde aanpak’.

Deze kentering naar meer repressie heeft volgens psychologe Corine de Ruiter die er onlangs op is gepromoveerd al veel gevolgen gehad. Het percentage mensen dat in de gevangenis zit is sinds 1985 verviervoudigd. En dat is niet de enige ontwikkeling. Er wordt met de mensen in de gevangenis steeds minder gedaan. Steeds meer gedetineerden doen niets, schrijft Hilhorst. Ze zitten 23 uur van de 24 in hun cel. Op de reclassering, die steeds meer problemen te behandelen krijgt van ex-gedetineerden, is bezuinigd. ‘Hopeloze gevallen’ worden steeds vaker aan de kant geschoven. Dat betekent ook dat er veel te weinig aandacht is voor verslaving – in plaats van veelplegers van hun verslaving af te helpen worden ze langdurig opgesloten, ook voor kleine vergrijpen.

Het resultaat van de ‘harde aanpak’ valt erg tegen. De helft van de gedetineerden krijgt binnen twee jaar na vrijlating weer met justitie te maken, binnen acht jaar gaat driekwart weer de fout in. Gevangenissen maken van criminelen geen betere mensen. Afschrikking werkt dus niet. Volgens psychologe De Ruiter is dat ook niet verwonderlijk, want de gevangenis zit bomvol mensen met zware psychiatrische problemen. Een op de twintig is psychotisch. Van de kort gestraften heeft een op de drie een psychiatrische aandoening, van de langgestraften twee op de drie.

De ironie is volgens Hilhorst, dat we mensen met een stoornis steeds vaker opsluiten zonder noemenswaardige hulp, terwijl de mogelijkheden om mensen met een psychische stoornis te helpen enorm zijn toegenomen. Psychoses kunnen bijvoorbeeld adequaat met medicijnen en therapie worden bestreden, net als gedragsproblemen en depressies.

En nog iets; van niets doen en niets mogen doen draait iedereen door, crimineel of niet. Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat de recidive lager is onder gedetineerden die een beroepsopleiding volgen. Dus waarom wordt er aan gedetineerden geen goede opleiding gegeven, terwijl ze in de cel zitten, vraagt Hilhorst zich af. Te duur? Criminaliteit, en het steeds weer opnieuw mensen opsluiten die hun leven niet beteren is waarschijnlijk duurder.

We weten dus hoe het beter zou kunnen. We vinden, met elkaar, dat criminaliteit een groot maatschappelijk probleem is. We zouden kunnen weten dat de ‘harde aanpak’ slecht werkt, toch is vooral de roep om meer repressie luid. Dat is, zegt Hilhorst, omdat niet de pragmatische aanpak domineert, maar het ideologische verhaal.

Het lijkt alsof het stillen van de wraakgevoelens van de rest van de samenleving belangrijker is dan het terugdringen van de cirminaliteit. Terwijl de enige relevante vraag is hoe we kunnen voorkomen dat een twaalfjarige die een ander met een schroevendraaier toetakelt een man wordt die agenten neersteekt. Wie dan bij voorbaat kiest voor de stok en de wortel, en het medicijn ongebruikt laat, is niet daadkrachtig, maar kortzichtig.

Meer over Corine de Ruiter: hier. En hier. En hier.
En een interessante reactie: hier.

11 gedachten over “Dader en slachtoffer (3)

  1. Goed zo Hilhorst. Tel bij de genoemde cijfers op dat een meerderheid van de bevolking inmiddels achter camerabewaking op allerlei openbare plaatsen en legitimatieplicht staat en het wordt duidelijk dat we ons gewillig in het big brotherscenario laten masseren. We maken ons druk over de vrijheid van meningsuiting, maar geven onze vrijheid van beweging ongemerkt prijs.

  2. Elk mens verdient door ons als mens behandeld te worden ook een gevangene. Of je nu door ziekte of eigen fout in die situatie terecht bent gekomen doet er niet toe. Dat je tijdelijk uit de samenleving bent weggenomen om deze tegen jouw gedrag te beschermen is waarschijnlijk een noodzakelijk kwaad. Maar de mens die in deze situatie zit zal met respect dienen te worden tegemoet getreden. Het zijn allemaal kinderen van liefhebbende ouders, en het zijn allemaal medezoekers naar wat de wereld en het leven voor hen in petto heeft. Het zal je kind maar wezen. We zijn het als mens verplicht al het nodige in het werk te stellen iemand weer te leren om te gaan met zijn straks nieuw verworven vrijheid.
    Volgens mij is het zelfs niet eens alleen een morele plicht, maar meer nog noodzakelijk uit eigenbelang.

  3. Vreemd genoeg is er haast geen politicus die serieus kijkit naar de effectiviteit van straffen. Ze verzinnen dat hardere straffen effectiever is, zonder naar de feiten te kijken. Dat is volksverlakkerij, en dat mag ook gezegd worden in het debat! Ik hoop dat jij en je collega’s dit tij kunnen keren, Anja!

  4. “Elk mens verdient door ons als mens behandeld te worden ook een gevangene. Of je nu door ziekte of eigen fout in die situatie terecht bent gekomen doet er niet toe. Dat je tijdelijk uit de samenleving bent weggenomen om deze tegen jouw gedrag te beschermen is waarschijnlijk een noodzakelijk kwaad.”

    Waarschijnlijk?

    Het idee dat er echt slechte mensen bestaan, zoals er ook chronisch ongeneeslijk zieken bestaan, wil er maar niet in. Een chronisch zieke, en zijn-haar omgeving, moet hier mee leren leven. Mogelijk een verder leven aan bed gekluisterd zijn. Sandalensokken ontkennen slechte mensen en vinden die zielig, komt vast door de maatschappij, of mama knuffelde niet vaak genoeg. Snel resocialiseren en behandelen, tot in lengte van dagen desnoods, en keer op keer terug de maatschappij in. Dat is heel vaak de praktijk van geitenwollen rechters en TBS behandelaars. Die zijn helaas nooit zelf het slachtoffer van een recidiverende crimineel. Het is goed theoretiseren over de in de rug gestoken slachtoffers.

    Opsluiten was ooit primair om de samenleving tegen schurken te beschermen. Dat zou het ook weer moeten worden. Als de crimineel kan-wil verbeteren, al dan niet met hulp, is dat meegenomen, maar niet het primaire doel.

  5. Je opmerkingen zijn volstrekt misplaatst, Iskander. Als je goed leest wat er wordt gezegd, dan weet je dat het geen kwestie is van behandelen in plaats van oplsuiten, maar in de meeste gevallen een combinatie van beide. En het wil kennelijk niet tot je doordringen waar het om gaat: alleen maar opsluiten beschermt ons niet tegen criminaliteit, integendeel.
    Dat zijn gewoon de feiten, met wat voor sokken ik of Hilhorst dragen heeft dat niets te maken.

  6. -“Dat zijn gewoon de feiten”-

    Iets is, of wordt, geen ‘feit’ omdat mevrouw Meulenbelt dat zegt. Ik lees hier dat er zwaarder wordt gestraft, ook voor lichte vegrijpen. Elders lees je keer op keer van debiel korte straffen, de Zembla uitzending over de vloed aan taakstraffen, ook soms voor zware vergrijpen. Dat staat in schril contrast met de hier gedeponeerde ‘feiten’. Dat geeft op zijn zachtst te denken. Er lijkt dan sprake van willekeur en zeer divers beleid die per (penitaire)instelling of rechtbank verschilt.

    En dan de psychologen, psychiaters. De hersens zijn nog niet volledig doorgrond, de behandelmethoden van geestesziekten en stoornissen, zelfs de diagnosestelling, zijn geenzins exacte wetenschap, zeer divers en vaak half experimenteel. Resultaten zijn wisselend en worden te vaak niet getoetst. Ook dat kwam voort uit onderzoek (Zembla over TBS klinieken).

    Ik schreef ook niet dat een boef geen tweede kans mag krijgen, of dat behandelingen en begeleiding afgeschaft moeten worden, maar dat bescherming van de burger door opsluiting van schurken, primair moet staan. Als de schurken er niet beter van worden, jammer, maar helaas.

  7. Zo is dat, Iskander, iets wordt geen feit omdat mevrouw Meulenbelt dat zegt, maar iets wordt wel een feit wanneer dat is onderzocht. Als jij dergelijke onderzoeken niet serieus wilt nemen, waarom zou ik dat wel doen met jouw meningen? Je wilt gewoon niet weten dat opsluiten alleen de bescherming van de burger dient zolang iemand is opgesloten, en dat het tamelijk achterlijk is om het feit dat mensen van gevangenis alleen niet beter worden af te doen met jammer maar helaas. Als je beter kunt weten. Jouw mening draagt dus helemaal niets bij aan de bescherming van burgers. Integendeel.

  8. Een lange tijd geleden ,strandde een VOC zeilschip op de kust van Australië.
    Een gedeelte van de bemanning muitte ,en vermoorde aardig wat mede opvarenden ,waaronder vrouwen ,in een ,op geloof gebaseerde waanzin.
    Duidelijk waren de daders ziek.
    De VOC bracht de daders voor de rechter ,en ter lering en vermaek werden de volgende straffen uitgesproken ,en uitgevoerd:
    Eerst pijniging op de pijnbank,vervolgens werden de handen afgehakt ,en daarna werden de nog levende vodden opgehangen aan de hoogste ra.
    De VOC had weinig problemen met handhaving van recht en orde aan boord van d,r schepen, daarvoor, en nadien.
    En de maatschappij werd,en is nog steeds [Balkende]een voorbeeld
    van ,hoe het moet.
    Als dit soort straffen weer ingesteld zouden worden ,zouden wij ,normale burgers ,de voordeur ,auto deur ,of alle weer deuren open kunnen laten.
    En zou een patiënt ,ziek als hij is ,het uit z,n hoofd laten om mijn auto in brand te steken.
    Wetende dat hij,vervolgens ook op een vuurtje gaat .
    Achterlijkheid, of achterlijk gedrag is geen ziekte ,meer een gevolg van inteelt.
    Dat is nog altijd geen vrijbrief tot a sociaal gedrag.

    Bas

  9. Nou, Bas, interessant om mee te maken dat er werkelijk mensen in Nederland zijn die de tijd weer enige eeuwen terug willen draaien naar de barbarij. Terwijl ik nou juist dacht dat rechts altijd prat ging op de Verlichting. Zullen we dan maar met jou beginnen? Hoe had je het willen hebben, zullen we je kielhalen of hakken we meteen je kop eraf?

  10. Wel Anja,ik stond ooit voor een rechter ,die veroordeelde mij om de volgende redenen.
    Dat ik op de leeftijd van 13 jaar was gaan werkende op een vissers schip ,dat was dus dag en nacht werken geweest.
    De legale leeftijd was toen 14 jaar.
    Ik heb mijn tiener jaren versleten op zee ,en toen, als toetje ,
    mocht ik in dienst ,voor koningin en vaderland.
    Als ik nu de prietpraat hoort over rechtspraak ,in welk land ben ik dan eigenlijk opgegroeid ?

    Bas

  11. Dat je redenen hebt om kwaad te zijn betekent niet dat je niet meer na hoeft te denken, Bas. Jij bent je nu, al is het gelukkig maar fantasie, aan het uitleven op anderen. Je kunt beter nadenken wat er mis is aan een systeem en je inzetten om dat te veranderen. Je hoeft de ene prietpraat niet in te ruilen voor de andere prietpraat.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *