Samenvatting van de lezing van Khaled Hroub, in Vlaardingen, 28 oktober 2007.

De Palestijnse diapora is op zoek naar haar eigen stem. We willen gehoord worden. We willen meebeslissen over wat er gebeurt. Vooral moeten we terug naar de basics, naar waar het werkelijk om gaat.

Dit mogen we geen moment vergeten: de structuur van de bezetting is nog steeds geheel intact. Onze voornaamste strijd is nog steeds met Israel, tegen de koloniale bezetting. Wat er nu gebeurt, is dat er gezegd wordt: de Palestijnen falen, ze zijn incompetent, ze bestrijden elkaar. Dat werkt vooral om de Palestijnse agenda te ondermijnen. Daarom is het zo belangrijk dat we niet uit ogen verliezen waar het werkelijk om gaat. De steeds sterkere onderdrukking van de bevolking van Gaza, de ont-arabisering van Jeruzalem, de muur: niets is wezenlijk veranderd. De situatie is alleen maar verlsechterd: de dagelijkse onderdrukking bij de checkpoints, de situatie in de vluchtelingenkampen.

De strijd tussen Fatah en Hamas is de natuurlijke uitkomst van een onnatuurlijke situatie. Ik zeg niet dat de gehele verantwoordelijkheid daarvoor bij Israel ligt, maar wel is het duidelijk dat wanneer je mensen landurig opsluit in een kleine ruimte, zelfs al zouden ze nog zo van elkaar houden, ze vroeger of later gaan vechten.

Wat heeft het erger gemaakt: we hadden verkiezingen. Niemand heeft ontkend dat die geheel democratisch zijn verlopen. Maar niemand binnen Israel en in het Westen erkende de resultaten. In plaats daarvan werd de regering geboycot en de hulp verminderd. Wie we dus werden bestraft was de bevolking, die afgestraft werden voor hun democratie. Dat heeft Hamas de kast opgejaagd, en de onderlinge tegenstellingen verscherpt. Je moet je voorstellen dat dit in een ander land kan gebeuren, dat het Westen de diplimatieke betrekkingen opschorten en de hulp verminderen, omdat de leiders die zijn gekozen ze niet bevallen!

Wat er vervolgens is gebeurd is dat de ene partij, die feitelijk bij de verkiezingen verloren had, werd uitverkoren om nog hulp te ontvangen en om wel betrekkingen mee te onderhouden, terwijl de andere partij werd geboycot. Wanneer je dat doet met twee broers, de ene voortrekken en de andere buitensluiten, dan gaan ze elkaar haten. Hamas heeft nu het gezag over Gaza veroverd. En dat is precies wat Israel wil, het verzwakt de Palestijnen, en maakt werkelijke onderhandelingen onmogelijk. Dus moeten we ook niet deelnemen aan de conferentie die de Amerikanen willen beleggen in Annapolis.

We hebben te maken met een aantal mythen, die steeds maar weer worden verbreid. De eerste is die van de individuele veiligheid van de Israelische burgers, waar al het andere voor moet wijken. Ook van Europa wordt verwacht dat ze dat belangrijker vinden dan al het andere, de bezetting, de rechten van Palestijnen. Maar wat zijn de feiten? In het afgelopen jaar zijn er zegge en schrijve 5 Israeli’s door Palestijnen gedood. Ondanks al die afgevuurde raketten. In diezelfde periode hebben de Israeli’s 350 Palestijnen gedood. Toch komt het Westen niet op het idee dat het voor de verandering ook eens om de veiligheid van de Palestijnse burgers zou kunnen gaan.

Het tweede punt, ook een mythe, is dat het gaat om de coollectieve veiligheid van Israel. Israel word existentieel bedreigd, is het verhaal, niet alleen door Hamas, maar ook door Hezbollah, door Libanon, door Iran. Israel wordt van de aardbodem geveegd wanneer we ons niet verdedigen, is de slogan. Maar noch Libanon noch Iran hebben er in de verste verte zin in om een oorlog tegen Israel te beginnen. Wie door de Iraanse retoriek heenkijkt, hoort wat de werkelijkheid is: Iran zal niet aanvallen, dat hebben ze ook nooit gedaan, Iran zal zich alleen verdedigen. Het is Israel dat een gevaar vormt voor de omringende landen, hun wapens zijn zo geavanceerd dat ze elk punt in een van die landen kunnen bereiken. Dat is omgekeerd helemaal niet het geval. Het gebral van Ahmadinejad dient vooral om zijn eigen populariteit te versterken, met de Palestijnen heeft dat niets te maken en we hebben er ook niks aan.

De derde mythe is dat er aan de Palestijnse kant niemand is om mee te onderhandelen. Want de Palestijnen zijn zwak, incompetent, en dat werd achetreenvolgens over alle gekozen Palestijns eleiders gezegd: Arafat, Abu Mazen (Abbas) , Haniya, en toen weer Abu Mazen. Terwijl ze in Abbas werkelijk de meest gematigde, tot vergaande compromissen en samenwerking bereid zijnde partner hebben die ze zich maar kunnen wensen. Als ook die niet voldoet, dan is de conclusie dat Israel alleen tevreden is als Netanyahoe president van de Palestijnen wordt, zodat ze met hem kunnen praten.

Wat er gebeurt is dat Israel steeds opnieuw voorwaarden stelt waaraan zou moeten worden voldoen voordat er een gesprek plaats kan vinden. Het maakt niet uit wat die voorwaarden zijn: dat Israel erkend moet worden, dat alle militie’s moeten worden ontwapend, dat er geen enkele vorm van geweld, verzet dus, mag worden gepleegd, terwijl de Israeli’s gewoon doorgaan met hun agressieve en provocerende acties. Dat gaat eindeloos door, en daarmee wordt er voor gezorgd dat er nooit een moment komt waarop Israel zou zeggen, okee, nu zijn we bereid om met de Palestijnen te gaan praten. De Palestijnen worden behandeld als het stoute jongetje in de klas dat voortdurend in de hoek moet staan en strafwerk moet maken.

Daarbij zouden we bijna vergeten dat we rechten hebben, onafhankelijk van hoe we ons gedragen. Al zouden we allemaal idioten zijn, dan nog zijn die rechten vastgelegd.

Mijn laatste punt gaat over de idee van een twee-staats oplossing. Ik ga er van uit dat daar geen mogelijkheden meer voor zijn, van die omsingelde enclaves is geen staat te maken, al zou je nog een poging doen om die met bruggen en tunnels met elkaar te verbinden. We hebben te maken met een vergaande en georganiseerde segregatie, die lijkt op de Zuid Afrikaanse apartheid. Om het kort samen te vatten: onder de huidige omstandigheden is een Palestijnse staat naast een Israelische onmogelijk geworden.

Misschien is één staat nog een optie. We moeten erkennen: het is utopisch om te verwachten dat de joden die in Israel leven ooit nog teruggaan naar waar ze vandaan kwamen. We moeten de realiteit accepteren, en die is dat ze blijven. Een ander deel van de realiteit is dat er veel Palestijnen zijn die al buiten het gebied leven, en daar zijn geboren.

Zelfs als we de joden zouden kunnen verslaan, wat we niet kunnen, dan moeten we bedenken wat we echt willen. Onderdukten zouden moeten vermijden om zelf onderdrukkers te worden. Frans Fanon heeft daarvoor gewaarschuwd. Dat is wat de Israeli’s wel hebben gedaan, en dat moeten we niet imiteren. Het enige doel dat ik nog voor me kan zien is een staat waar burgers met elkaar kunnen samenleven, ongeacht hun huidskleur, etniciteit of religie.

Ik weet wat er wordt gezegd: als we één staats zouden hebben waarin joden en Palestijnen samenleven, wordt dat een racistische staat. Er zou veel moeten veranderen. Wat er zou moeten veranderen is dat mijn joodse buurman in Cambridge vanzelfprekend het recht hebben om staatsburger te worden van Israel, terwijl de Palestijnen worden behandeld als vreemdelingen die er niet horen.

Wat we moeten bedenken: welke oplossing past bij onze waarden, tegelijk moeten we pragmatisch en realistisch zijn. Hoe kunnen we vechten voor onze rechten en tegelijk onze waarden behouden.

Mijn laatste punt: Edward Said heeft gezegd: er bestaat geen solidariteit zonder kritiek. We zouden minder geobsedeerd moeten zijn met onze Palestijnsheid, en meer met rechtvaardigheid. We hoeven de Palestijnen niet op te hemelen, we zijn geen engelen. Maar ook geen duivels. We zijn gewone mensen die recht en gerechtigheid willen.

Bij de vragen uit de zaal: waar is links gebleven?
The left has left, zegt Hroub. Of liever gezegd, die zie je vooral bij de massa aan NGO’s – ze doen fantastisch werk, maar vanwege hun werk bemoeien ze zich nauwelijks met de politiek, en dat betekent dat er te weinig mensen zijn die op kunnen staan om een derde weg te creeren, en daarme wordt de politieke arena beheersd door Fatah en Hamas. Ik neem het die beide partijen even kwalijk. Ik zie de arrogantie van Hamas die dachten dat ze het wel alleen konden, en ik zie het opportunisme van Fatah. Zelfs toen er eenm poging is gedaan om een gezamenlijke regering te vormen hebben ze het niet goed gedaan. Beide partijen wilden hun machtsposities niet delen. Fatah kon niet accepteren dat Hamas ze bekeek alsof ze een deel van het meubilair waren, maar Fatah was niet eerlijk in de onderhandelingen met Hamas.

Hoe het verder liep met de discussie, zie hierboven.