De straten.
Ik denk even dat het vrijdag is, maar het is zaterdag en alle winkels zouden open moeten zijn. Maar de meeste zijn gesloten.
Ik zie veel mannen op straat zitten. Geen werk.
Ik zie dat de meesten, tegen de gewoontes in, niet roken. Geen geld.
Ik zie nog steeds overal vlaggen. De groene, van Hamas. Maar evenveel gele, van Fatah. Niet alleen oude, gerafelde, verwaaide, maar nieuwe.
Ik zie een ploeg mannen met petjes op en T-shirts met de Canadese vlag straten vegen en boompjes planten in de berm. Een income-generating program, geef ze liever werk dan liefdadigheid, ook al doen nu tien mannen het werk dat ook wel door drie gedaan kan worden.

We zijn onderweg naar Beit Lahiya, een stadje in het Noorden. Het zou een mooi stadje kunnen zijn, midden in de vruchtbaarste streek van de Gazastrook, met al die Hibiscus en andere rood en paars vlammende bloemenstruiken, en al het groen, als het niet de armoede was, de verwoeste huizen, uitgebrand, puin. Op huisbezoek. Ze hebben een lijst van zeven klanten die bezocht moeten worden met het team dat bestaat uit fysiotherapeut, verpleegkundige en psycholoog. Lopende klanten, die een behandelplan hebben, de arts hoeft deze keer niet mee.

De eerste. Een jonge man met een been geamputeerd, en de andere kapot, met een metalen staketsel om de kapotte botten weer aan te laten groeien. Ik hoef niet te vragen hoe dat is gebeurd, want ik weet het al. Een been er af en een been kapot, die zijn bij de acties van Hamas door de knieen geschoten, en ze zijn dus van Fatah. Wat ik ook niet hoef te vragen, want al buiten zag ik een verschoten portret van Marwan Barghouti op de muur. De Fatah leider die nog steeds gevangen zit. Het gaat goed met de jonge man. Zo goed als het kan gaan als je nog maar een been hebt en weer moet leren lopen. De routine: eerst Jahiya, de fysiotherapeut die de oefeningen doorneemt, naar de stomp kijkt, of die al genoeg genezen is voor een prothese, dan de verpleegkundige, die de wond om het staketsel bekijkt en verzorgt, en dan praat Mona, de nieuwe psycholoog, met hem en met zijn moeder.

Er zijn veel jonge mannen in het huis. Er komt een vrouw binnen met een klein meisje met behuilde ogen. Dat is haar vader, wijst de jonge man op een grote poster die aan de muur hangt. Dat was haar vader. Er naast hangt haar oom. Ook dood. De jonge man neemt me mee naar zijn computer en laat me de foto’s zien. De oom, de belangrijkste Fatah man van het Noorden, nooit tegen Hamas gevochten, op de eerste dag van de gevechten doodgeschoten. Hier, zijn hoofd, liggend in het bloed. Meer bloedige foto’s. Ze hebben de hele dode familie bewaard. Ze komen nauwelijks meer buiten. Bang dat er Hamas mensen op hen zullen schieten. Eigenlijk hebben ze huisarrest.

De volgende klant ook. Zelfde recept, een been er af, een been kapot. We kennen hem al, een van de twee broers die we in augustus al bezochten. Het gaat beter met hem, de wonden zijn dicht, hij lacht zelfs weer een beetje. Hij ligt op een matrasje in de donkere onderste verdieping. In de hoek ene grote stapel matrassen. Hoeveel mensen slapen hier? Vijf en twintig. De hele familie. De bovenste verdiepingen zijn uitgebrand. Hij doet vandaag met een looprekje zijn eerste stappen op dat ene been, zijn gezicht vertrokken van de pijn, maar hij doet ze.

Derde klant. Een vrolijke man. Twee benen er af. Zijn unit van Fatah werd omsingeld, de helft van de mannen dood, hij kwam er van af met zestig kogels in zijn benen en nu dus geen benen meer. Behendig wipt hij met zijn sterke armen van zijn bed in zijn rolstoel. Zijn problemen: dat hij niet naar buiten kan. Het is al twee keer voorgekomen dat Hamas mensen hem uit zijn rolstoel smijten, zijn rolstoel meenemen, en dan moet hij zien dat hij zonder benen weer thuis komt. Ze schelden hem uit, voor zwijn. Ander probleem: hij zou graag protheses willen, om met krukken te kunnen lopen, maar moet daarvoor naar het buitenland en krijgt geen toestemming van Israel. Donderdag trouwt zijn neef. Dat wordt een grote Fatah bruiloft. Zijn ogen glinsteren. Dat wordt feest, als Hamas gaat proberen die te verstoren. Mona zegt dat hij geen psychologische problemen heeft.

De vierde klant kennen we ook al. Die vrolijke man die hartstikke dood had moeten zijn, kogel in zijn hoofd, in zijn arm, in zijn buik, in zijn been. Hij laat zien hoe hij vooruit is gegaan, hij kan zich met een touw dat aan het raam is bevestigd optrekken, hij kan al een beetje lopen met zijn krukken. Maar het grootste feest: twee weken geleden is zijn zoontje geboren. Nieuw leven. Een nieuw Palestijntje om de doden te vervangen. Hij lacht met zijn scheve kop en zijn ene blinde oog.

(wordt vervolgd)