(de zoons van Sana’a en Younis)

Zes doden vannacht. En veel gewonden. De neven van Khaled zijn om twee uur ’s nachts vrijgekomen nadat ze een papier hebben ondertekend dat ze de Fatah vlaggen van hun dak zouden halen en thuis zouden blijven tijdens de demonstratie die om 12 uur moet plaatsvinden. Morrend hebben ze hun handtekening gezet. Er zijn veel verhalen. Op de universiteit waar Sana’a les geeft, viel hamas binnen met de eis dat er Hamasvlaggen op het dak geplaatst moesten worden. Wij doen niks, zegt Sana’a, er hing alleen een Palestijnse vlag – ook dat zien ze al als een aanval. Kun je je voorstellen? De Palestijnse vlag, die was van ons allemaal, nu denken ze al dat die van Arafat aanhangers is. Ondanks de doden is de stemming eerder opgewonden dan grimmig. Dit kan niet meer lang meer duren, zegt Khaled, ze verliezen steeds meer steun van het volk.

Niet voor niet dat Abbas nu zo vriendelijk voorstelt om weer verkiezingen te houden, ‘als broeders’, die weet ook dat hij nu weer zou winnen.

We gaan naar Nuseirat kamp. Daar werkt sinds kort het derde team, onder leiding van Radwan Abu Schmeis. Hij zit in een rolstoel. Gewonde van de eerste intifada, twintig jaar geleden. Toen was er nog niets, zegt hij, ik heb mijn hele revalidatie zelf moeten doen. Nu is hij de directeur van het derde team en trots op hun werk. Het is belangrijk dat het gehandicapten zelf zijn die leiding nemen, hij is een voorbeeld voor de jongens die net in een rolstoel zitten en denken dat hun leven nu is afgelopen. Hij geeft om ze, zie ik, als ze de een na de ander binnen komen rijden, een paar jongens, een meisje, een man op krukken, een man die ik herken van een paar jaar terug, schot in zijn hoofd, hersenbeschadiging, hij moest weer leren spreken en lopen.

Het NCCR besteedt veel tijd aan het betrekken van de families en de omgving. Dit is zo’n bijeenkomst voor inspraak. Iedereen mag komen, mag zeggen wat ze vinden van het werk van de teams, mag vragen stellen, voorstellen doen, mag zeggen wat ze vinden dat er in 2008 voor de gehandicapten van de middenkampen moet worden gedaan. Er komen veel vrouwen, die middenin en vooraan gaan zitten. Laat niemand zeggen dat Palestijnse vrouwen gedwee en afhankelijk zijn, dit zijn de matriarchen die met vaste hand hun gezin besturen en opkomen voor hun mannen en hun kroost. De middenkampen, Nuseirat, Bureije, Deir al Balach en al Maghazi, worden bewoond door vluchtelingen, het opleidingsniveau is niet zo hoog als in de stad, ze zijn ook wat traditioneler. En ze hebben niet zoveel ‘awareness‘ over gehandicapten en hun needs, zegt Fatma naast me, ze weten ook nog niet zo goed wat je wel en niet kunt vragen aan een organisatie als het NCCR. De reacties schommelen tussen defaitisme, het is in Gods hand, wat kunnen we doen, en vragen om de hemel. Of het NCCR er voor kan zorgen dat de ministeries er voor zorgen dat ze allemaal een inkomen krijgen. Khaled zit met Radwan en dr. Wa’el, en Jahya en AbdelKarim achter de tafel, en ze luisteren en beantwoorden alle vragen.

Een dikke vrouw bijt de spits af en is meteen niet meer stil te krijgen. Drie gehandicapte zoons heeft ze thuis, en haar man is dood. Ze is blij met de pampers en de rolstoelen van het NCCR, maar ze hebben geen inkomen. Waarom krijgt ze niets meer van de UNRWA? Omdat ze nog een zoon heeft, van 29, die niet gehandicapt is. Die moet kostwinner zijn. Maar hij heeft geen werk! Tja, dat is heel erg, maar dat geldt voor de meerderheid van de mensen. Een andere vrouw heeft een zoon in een rolstoel, die mag nu eindelijk naar school, want ook dat is een gevecht, om alle gehandicapte kinderen naar school te krijgen, maar hij kan er niet heen omdat de straat niet geasfalteerd is en ze kunnen hem niet elke dag gaan dragen. Er wordt een aantekening gemaakt, soms is het mogelijk om de overheid zover te krijgen dat ze ergens gaan asfteren, hoewel, dit zijn slechte tijden. Er zijn ook mensen die wachten op een extra kamer of een aangepaste wc, maar er is geen cement meer.

Veel verhalen over de mensen die naar het buitenland zouden moeten voor een operatie en niet mogen. Een jongen zit met een metalen plaatje in zijn rug, dat had al jaren geleden verwijderd moeten worden. In Gaza kunnen ze dat niet doen. Maar hij krijgt geen vergunning. Een vrouw wil zich aansluiten bij het vrouwenproject, die borduren. Maar wat betaalt dat? Het betaalt pas wanneer er wat verkocht wordt, en dat is duidelijk, er is geen markt voor, er komen geen toeristen meer. En kan mevrouw Anja dan niet zorgen voor ee markt? Khaled legt uit dat wij nu al voor de derde keer een stapel van 800 geborduurde kaarten bij ze hebben besteld. Medicijnen. Joes gaat zich aanstaande donderdag het schompes sjouwen met medicijnen en hoopt maar dat hij die allemaal mee mag nemen. Medicijnen, daar kunnen we voor zorgen.

Ze zijn tevreden over het NCCR, want die doet tenminste wat, en die luistert naar ze. Ze hebben al zoveel organsaties langs gehad, die stellen vragen, schrijven een rapport en dan gebeurt er verder niets. Maar er is nog zoveel nood. Kunnen zij niet bij de ministeries gaan klagen dat die andere organisaties niets doen? Nee, dat kunnen ze niet. Wat ze wel kunnen is een klacht indienen bij het ministerie van Onderwijs, dat de leerkrachten de gehadicapte kinderen serieus moeten nemen. Er zit een joch, hartstikke slimme jongen, neergeschoten, ruggemergbeschadiging, rolstoel, die zijn verhaal vertelt: de leraar vraagt hem nooit wat, die denkt zeker dat hij gek is. Het gebeurt nog vaak. Ook de leerkrachten moeten bijgeschoold worden.

En we horen het verhaal van een vader, zoals we er veel gehoord hebben. Zij dochtertje die door hersenbeschadiging niet kan lopen. Duizenden shekels heeft hij uitgegeven aan de dokters, die beloofden van alles, en uiteindelijk loopt ze nog steeds niet. Hadden ze nu maar meteen gezegd dat ze nooit meer zou kunnen lopen.

Ik denk aan het ‘slecht nieuws gesprek’ waar Joes het met de teams over heeft gehad. Hoe belangrijk het is dat de ouders zo snel mogelijk weten waar ze aan toe zijn, zodat ze in de rouw kunnen, kunnen verwerken hoe erg het is en dan er voor kunnen zorgen dat er adekwate zorg komt. Zodat de ouders hun kind niet van hot naar her slepen en zich er voor in de schulden steken. Maar ze vinden het moeilijk om zomaar recht voor zijn raap de waarheid te zeggen, je mag iemand de hoop niet ontnemen want alleen God weet of een kind nog kan lopen, ze zijn bang voor de reacties, mensen kunnen woedend worden als ze te horen krijgen dat een arts niets meer kan doen behalve goede zorg geven, en ze zijn bang dat de klanten weglopen naar zo’n arts die van alles beloofd.
Er is nog veel te doen.