Het kerstreces is weer voorbij, en behalve een eindeloze reeks uitnodigingen voor nieuwjaarsrecepties waar ik bijna nooit naar toe ga – je kunt je halve leven wel doorbrengen staande met een glas in de rechtervoorpoot – is het nu elke avond kiezen of ik ergens heen wil.

Zo was ik bij de eindmanifestatie van de reeks discussieavonden van de Religieus Seculiere Kring in Slotervaart. Zie hier, over de vorige bijeenkomst waar ik bij was. Een hele grote zaal vol mensen, en echt, dit was nu eens werkelijk gemengd. Buurtbewoners van beide kunnen en meerdere denominaties en alle leeftijden, plus notabelen en belangstellenden van buiten de wijk. Job Cohen deed het woord, Ahmed Marcouch uiteraard, een aantal mensen die al eens waren geweest kwamen nog eens spreken, Paul Scheffer, Mohammed Cheppih, Nahed Selim was ook uitgenodigd, en helaas, Tariq Ramadan die verwacht werd zat vast op Londen Heathrow vanwege een ongeluk.

Ik moet bij Cohen en Marcouch vaak denken aan wat Huub Oosterhuis eens zei: ik zeg al dertig jaar hetzelfde. De boodschap kan op de nagel van je duim. Toch blijft het inspirerend om naar hem te luisteren. Zelfde voor Cohen en Marcouch. Inspirerende samenvatting ook van de voorzitter.

Marcouch benadrukte weer dat de vrijheid van iemand die homo is en daar voor uit wil komen dezelfde vrijheid is als die van iemand die een boerka wil dragen. Je kunt niet vrijheid voor jezelf op eisen en tegelijk die van een ander willen beperken. Om te illustreren dat het hem menens is zat hij later op de avond op het podium in gesprek met een man, sympathiserend met moslims – en homo.

Cohen zei, op de vraag hoe hij vond dat een liberale islam er in Amsterdam uit zou moeten zien, ‘wat ik daarover te zeggen heb is niet zo interessant. Wat interessant is is wat we zien gebeuren. Het is onvermijdelijk dat de islam hier in het westen betrokken raakt en een deel wordt van de samenleving. Het is met de joden ook gebeurd. In het katholicisme hebben ze een paus, die precies voorschrijft wat iedereen moet vinden. Maar we moeten constateren dat het zo niet werkt. Gelovige burgers maken uiteindelijk zelf uit wat ze vinden, ook katholieken, en dat geldt voor moslims, die geen paus hebben, niet minder. Ook onder de islamitische burgers hoor ik verhalen die zijn redelijk liberaal, en ik hoor andere verhalen dat ik denk, nou, dat gaat niet makkelijk op in wat we in het westen vinden. En dat geldt voor alle groeperingen. Wij zeggen als joden onder elkaar vaak: zet vijf joden bij elkaar dan heb je zes meningen’.

‘Ik vergeet niet dat mijn moeder pas in 1957 handelingsbekwaam werd, toen pas zelfstandig beslissingen mocht nemen. Ik was toen negen. Ik had geen idee wat homo’s waren. Vijf jaar geleden vond ik homo’s ook eng. Zulke veranderingen hebben tijd nodig, maar gaan in feite behoorlijk snel. Amsterdammers zijn net mensen. Als ze iets met elkaar gemeenschappelijk is, ondanks het feit dat het een komen en gaan is, dan is het een grote bek. Amsterdam heeft altijd al bestaan uit immigranten. En die worden Amsterdammer. Als er een stel Marokaanse Amsterdammers naar Marokko gaan dan merken ze hoe ze worden aangekeken: als typische Amsterdammers met een grote bek’.

‘Anders dan hier gezegd werd vind ik de toon van het debat wél belangrijk. Discussies mogen op het scherpst van de snede worden gevoerd, vrijheid van meningsuiting staat bovenaan, maar het blijft ongelooflijk belangrijk dat we die niet gebruiken om mensen tegen elkaar op te zetten’. Applaus.

Over Paul Scheffer zal ik het nog een andere keer hebben, en over Nahed Selim kan ik nog vertellen dat ze met een theorie kwam dat je moslima’s kon opdelen in orthodox – die met een hoofddoek – en liberaal – die zonder. Er werd in de zaal waar veel van de vrouwen zaten die ze even overzichtelijk had ingedeeld ongelovig gelachen. Wat zou het helpen als ze ging kennismaken met de mensen waar ze het over heeft.

Marcouch kondigde aan dat dit niet het eind was van de discussies in Slotervaart.
Heel goed.