Even naar Buitenhof gekeken. Agnes Kant over het ’thuiszorgspotje’ Als tegenstander Anouchka van Miltenburg, van de VVD.

Ik zal niet geheel en al objectief zijn geweest maar ik vond van Miltenburg zwak. Natuurlijk zijn niet alle clienten van de thuiszorg ontevreden. Natuurlijk kun je niemand garanderen dat dezelfde persoon altijd weer terugkomt en de enige is. Natuurlijk gaan er ook mensen weg uit de thuiszorg omdat ze wat anders gaan doen of een kind krijgen. Natuurlijk kan geen enkele thuiszorger de gehele eenzaamheid opheffen van bejaarden. Maar het kan wel een heel stuk menselijker en vriendelijker.

Het voorstel van Agnes Kant vind ik prima: laat een team van de thuiszorg zelf bepalen hoe ze hun tijd indelen in de wijk. Ik ken dat van dichtbij van de teams die in Gaza gehandicapten thuis bezoeken, het home care team. Dat team maakt samen, zoveel mogelijk in overleg met client en omgeving een behandelplan, evalueren het regelmatig, stellen het bij. Zo kunnen ze beslissen tijdelijk aan iemand wat meer aandacht te besteden, bijvoorbeeld als iemand emotioneel in de problemen zit – soms is het niet meer dan dat de fysiotherapeut of de verpleegkundige wat meer tijd neemt om te vragen hoe het gaat, of een gesprek voert met moeder of vader of kind. Het gaat niet altijd om hooggeschoolde psychologen of psychiaters die aan moeten rukken. En voor mensen met wie het goed gaat zijn routinebezoekjes vaak genoeg. Eigenlijk heel veel efficienter dan dat verzorgers bij iedereen standaard gebonden zijn aan tien minuten om steunkousen aan te trekken en dan weer rennen moeten naar de volgende, terwijl een beetje meer contact soms wonderen doet en zwaardere hulp kan voorkomen. Agnes had er groot gelijk in dat iemand die voornamelijk huishoudelijke hulp komt bieden toch ook even kan kijken of er geen voedsel beschimmelt in de ijskast, kan vragen of iemand wel goed eet, precies dat soort gewone menselijke zaken die niet in het schema passen.

In Gaza leren wij de teams om een client te zien als een totaal mens, en niet als een been of een depressie. We leren ze dat contact maken, een relatie opbouwen, vertrouwen winnen, de allereerste voorwaarde is om de hulp te laten slagen en er voor te zorgen dat de problemen niet veel groter worden. Bij de evaluatie zeiden de mensen, ook met ’technische’ beroepen als fysiotherapie, hoe de kwaliteit van de zorg er op vooruit was gegaan, en hoeveel gemotiveerder mensen waren om zelf hun oefeningen te doen, sinds ze wat meer tijd besteden aan een relatie opbouwen. Het betaalt zich uiteindelijk zelf terug. Straks kunnen de onze mensen uit Gaza uitnodigen om hier eens les te komen geven.

Ik weet dat de SP niet over een nacht ijs is gegaan met deze actie. De ploeg die zich bezig houdt met de zorg weet waar ze het over hebben, dat ouderen het recht hebben op goede verzorging is en oud thema, dat de marktwerking in de zorg te veel ten koste gaat van de kwaliteit – de menselijkheid dus – is niet nieuw. En er is veel contact met de beroepskrachten die graag hun werk goed zouden willen doen maar niet meer mogen. Te veel goed opgeleide krachten verdwijnen uit het werk omdat ze te duur zouden zijn, of vinden het verschrikkelijk dat hun werk bureaucratisch is opgedeeld in tien minuten om steunkousen aan te trekken en vijf om ze weer uit te doen.

Na een rare aanval van Agnes Wolbert van de PvdA, zie hier, komt er ook bijval – eveneens van de PvdA. “Er is geen woord gelogen in het thuiszorgspotje” schrijft Peter Bakens, verpleegkundige en lid van de PvdA, in de Volkskrant van 8 februari. In het Parool van 9 februari bedankt Anja Laeven, directeur Clientenbelang Utrecht en ook lid van de PvdA Agnes Kant: “bedankt voor dat schokkende filmpje. Het maakt in een paar minuten duidelijk waar het in de thuiszorg om zou moeten gaan: de mens en diens zorgvraag”. Het NRC van 10 februari besteedt twee pagina’s aan een reportage. De werkelijkheid. Een mevrouw van 93. Dagelijks komt er een stoet hulpverleners langs die allemaal een andere deelhandeling doen (en ik kan me nog steeds niet voorstellen dat het efficient is als je bedenkt hoeveel tijd al die mensen onderweg zijn) Er komt iemand om de steunkousen aan te trekken, twee keer per dag komt er iemand anders om haar ogen te druppelen, drie keer per week komt er iemand om haar te douchen en twee keer per week een huishoudelijke hulp. Een maand geleden werd borstkanker bij haar geconstateerd. Niemand had bij het wassen de knobbels opgemerkt, maar dat komt ook omdat het steeds weer andere mensen zijn die haar komen wassen.

Dat mensen die toch thuis zitten wel mogen wachten is ook heel normaal. Zo’n mededeling: we komen elke dag tussen 8.30 en 16.00 langs. Dan kun je dus vanwege een prikje de hele dag de deur net uit. Een meneer vindt dat hij niet mag klagen, tenslotte krijgt hij toch maar die hulp. Maar ja, als je op zaterdg pas om half drie wordt gewassen en dan pas uit je pijama komt, dat vindt hij ook niet prettig.

Een thuiszorgster vertelt dat ze ’s ochtends zeven klanten heeft, wassen, medicijnen geven, en ’s middags nog eens acht. Een half uur per persoon, en daar gaat de reistijd dus af. Dat betekent in- en uitrennen. Ze is al een tijd overspannen geweest. Het is niet ongewoon dat een klant vijftien wisselende gezichten ziet in de week, nu alles is opgesplitst: iemand voor schoonmaken, iemand voor de steunkousen, iemand voor de medicijnen. Een verzorgende mag wel een infuus inlopen, maar er moet weer een verpleegster komen om een infuus af te koppelen. En die mag weer niet een paar steunkousen aantrekken want dat moet gedaan worden door een goedkopere hulp.

Een teamleider zorg vertelt wat al deze regels betekenen: drie van de zeven verpleegkundigen zijn uit het team vertrokken, ze vinden dat hun vak is uitgehold. De vacatures zijn nog niet opgevuld. Door de concurrentie wordt de spoeling dunner. In haar wijk concurreren twintig thuiszorgaanbieders met elkaar. De mensen die ze nog in huis heeft moeten dus vaak overwerken. Of er worden uitzendkrachten ingehuurd. Weer een paar andere gezichten.

Kan dat niet anders?
Ja dat kan anders.

Zie voor discussie de reacties bij de vorige posting. Mensen uit het veld. Hier.

(This is not so easy to explain to people from Gaza. This is about homecare for old people. First of all: we don’t have big families like you, where generations live together. Most older people live alone, not with their children. When they can’t take care of themselves anymore, they go to a nursinghome. But most old people would like to stay in their own homes as long as possible. So there is homecare. The problem in Holland is, that the organisations who offer care are in competition with each other, so everything has to be as cheap as possible. This means that a trained nurse is not allowed to help someone to take a shower, because she earns more than a less trained person, who comes to give someone their medicine, or help them dress. So it happens some old people see fifteen different people in a week. Homecare people often have only half an hour for each client, including the time they spend going from one house to another. They are allowed to spend ten minutes to put on supportstockings and five minutes to take them off. So the workers are complaining they can’t do their work in a human, friendly way, never do they have the time to have little talk with a client, and many of them are lonely. And the older people are complaining, they see different people every day. So my party, the Socialist Party made a small film for tv. We see a very old lady taking all her clothes off in front of the camera, saying: listen: if I have to undress every day for a new person I might as well undress in front of all of Holland. It caused a little scandal, because we are used to seeing naked women all the time, but not a naked lady of over eighty. So now there is a lot of discussion going on, and we hope it will improve the standard of homecare.
In my article I tell a little about homecare of the NCCR, how we learned together how important it is to make a relationship with the client, and take time to talk – in the end it means there will be less problems. So I suggest the homecareteam from Gaza come to Holland to teach us how to take care of old people and how to do homecare!)