Inleiding bij het Dossier

(update 15 juli 2008)

Wie zich, zoals ik, intensief bezighoudt met Palestina/Israel, en daar ook over schrijft, mag er op rekenen regelmatig bestookt te worden door de verdedigers van Israel die vinden dat ik ongelijk heb. Wat dan meestal volgt is een verhaal waarin een of meerdere onderdelen van de zionistische canon uit de doeken wordt gedaan. Als ik daar antwoord op geef, schuift de reactie door naar een ander leerstuk. Dat op de meeste van de onderdelen van de zionistische canon allang historisch en feitelijk onderbouwde kritieken zijn geschreven, die laten zien dat de canon voornamelijk op mythen is gebouwd lijkt niet uit te maken. De volgende die reageert begint weer gewoon opnieuw.

Het wordt op den duur nogal vervelend om steeds maar weer dezelfde verhalen te moeten ontzenuwen, te ‘deconstrueren’. Wat ik al een tijdje van plan was, was om die zionistische canon enigszins overzichtelijk weer te geven, met de verwijzingen bij elk onderdeel naar de antwoorden daarop. Een groot deel daarvan is op dit weblog al te vinden, maar door de overvloed aan materiaal weet ik zelf ook niet altijd meer waar het staat. En overzicht maakt het ook beter mogelijk om het materiaal aan te vullen, want er komt dagelijks wat bij. Uiteraard ben ik niet de enige die zich op kritische wijze met Palestina/Israel bezighoudt, ik bevind me in goed gezelschap. Ik verwijs dan ook dankbaar naar de auteurs, wetenschappers, journalisten die een bijdrage leveren aan een werkelijk onderbouwde analyse van wat het Israelisch-Palestijnse conflict heet.

Voor wie dat nog niet gevolgd heeft, de zionistische canon is de onderbouwing van wat ik paradigma 1 noem: de opvatting het rechtmatig was voor de zionisten om een joodse staat, Israel, te stichten in het land dat voorheen Palestina heette. Een toevluchtsoord voor de vervolgde joden en hun nazaten, een klein land dat zich staande moet houden te midden van vijandige Arabische landen. Ikzelf ben inmiddels geëvolueerd, via paradigma 2, kort samengevat als ‘waar er twee vechten hebben er twee schuld’, naar paradigma 3: de staat Israel is gevestigd ten koste van de er wonende Palestijnen, de ’slachtoffers van de slachtoffers’, die werden verdreven en onteigend. Israel is nog steeds bezig met het oorspronkelijke zionistische doel: zoveel mogelijk land te veroveren met zo min mogelijk Arabieren erop. Voor wie er nog niet mee bekend is het advies om dat eerst te lezen. Zie hiervoor ‘de paradigmastrijd’, inclusief mijn persoonlijke verhaal hoe ik van positie ben veranderd. Hier.

Het spreekt vanzelf dat de mensen van paradigma 1, de apologeten van Israel, op bijna alle onderdelen van het historische, politieke en actuele verhaal grondig van mening verschillen met de mensen van paradigma 3.

Nu is het duidelijk dat de geschiedenis, de officiële geschiedenis, er vrijwel altijd een is van de overwinnaars en de veroveraars, en dat de geschiedenis van de verslagenen en onderdrukten altijd met enige moeite onder het stof vandaan gehaald moet worden. Dat heersers en veroveraars er belang bij hebben om hun versie van de werkelijkheid als de enige te presenteren is niet nieuw, en de canon van het zionisme is in die zin niet uniek. Wanneer onze eigen Balkenende verzucht dat hij graag de VOC-mentaliteit in Nederland terug zou zien, dan vergeet hij kennelijk dat de Nederlandse geschiedenis van verovering en kolonialisme niet alleen een heldhaftig verhaal is, en dat diezelfde geschiedenis er vanuit het oogpunt van de onderworpen volken er wel een beetje anders uitziet. Vrijwel alle staten hebben een geschiedenis geschreven waarin ze hun eigen bestaan rechtvaardigen, hun heldendaden vieren, hun misdaden onder het tapijt vegen. Het is niet uniek dat staten gevestigd worden met een groot onrecht aan de inheemse bevolking, zie de Verenigde Staten. Het unieke aan de zionistische canon is dat die niet langzamerhand is gegroeid, maar is ‘geschreven’ toen de staat Israel werd gevestigd, in een tijdperk dat alle Westerse landen zich uit de kolonieën terugtrokken, al of niet na bloedige bevrijdingsstrijd. En juist omdat Israel geen stabiele staat is geworden, maar nog steeds in strijd is met de verdreven inheemse bevolking, de Palestijnen, en met de omringende Arabische landen in een ongemakkelijke verhouding leeft, is de zionistische canon, de rechtvaardiging van de joodse staat Israel, nog actueel.

Hieronder doe ik een eerste poging om de belangrijkste onderdelen van de zionistische canon, het verhaal van paradigma 1, op een rijtje te zetten. Waarna ik gaandeweg de weerleggingen van de mythen zal verzamelen en overzichtelijk zal ordenen. Als een dossier waar wie wil gebruik van kan maken – of zich aan kan ergeren.

De zionistische canon

Met enige variatie is dit het vaste repertoire van degenen die door dik en dun Israel willen verdedigen tegen kritiek.

1.De joden zijn enige rechtmatige bewoners van het land Israel. Eens veroverden de Israelieten ‘het beloofde land’ Kanaän, en stichtten daar een Israelitisch koninkrijk. De joden werden tweeduizend jaar geleden verdreven door de Romeinen en leefden sindsdien verspreid, in de diaspora, met het grote verlangen ‘terug te keren’ naar Zion. Wat na de holocaust uiteindelijk lukte.

2.De Arabieren die er woonden hadden geen recht op dat land. Ten onrechte noemden ze zich Palestijnen, velen van hen kwamen recentelijk naar de regio, aangetrokken door de gunstige economische situatie, geschapen door de eerste zionisten. Israel was ‘een land zonder volk, voor een volk zonder land’. De Arabieren die er woonden, primitieve nomaden en boeren, hadden het land verwaarloosd. De zionisten hebben welvaart gebracht en beschaving, waar ook de Arabieren van profiteerden. Zij brachten ‘de woestijn tot bloei’.

4.Het was de jodenhaat van de Arabieren die hen er toe brachten de zionisten die naar Palestina trokken aan te vallen, al voor 1948. Toen de staat Israel werd uitgeroepen waren het de Arabieren die een oorlog begonnen en werden verslagen.

5.Het waren de Palestijnen zelf die tijdens de oorlog vluchtten, daartoe opgeroepen door hun eigen leiders. Het vluchtelingenprobleem is de verantwoordelijkheid van de omringende Arabische staten, die weigerden hen op te nemen en te laten integreren.

6.Het waren de Palestijnen c.q. de Arabieren zelf die het verdelingsplan afwezen, anders hadden ze nu hun eigen staat gehad. Israel accepteerde het verdelingsplan wel.

7. Israel heeft vele malen de Palestijnen vrede aangeboden, die keer op keer door de Palestijnen zelf werd afgewezen. ‘De Palestijnen sloegen geen kans over om een kans over te slaan’. Dat was met het Oslo-akkoord, het ‘genereuze aanbod van Barak’ en alle opvolgende mislukte vredesonderhandelingen. De Palestijnen willen dus geen vrede, en er is aan de andere kant ‘niemand om mee te praten’.

8.Palestijnen indoctrineren hun kinderen om joden te haten.

9.Israel is de enige democratie in het Midden-Oosten.

10.Israel zal nooit aanvallen, maar zich wel altijd verdedigen. Het Israelische leger staat bekend om zijn ‘purity of arms’, ze zullen nooit moedwillig burgers aanvallen. Dit in tegenstelling tot de Palestijnen.

11. De checkpoints, de muren rond Gaza en op de Westbank zijn er vanwege de veiligheid van Israel. Israel moet zich nu eenmaal tegen zijn vijanden beschermen.

12.Een vreedzame oplossing met de Palestijnen is niet mogelijk, omdat zij de joodse staat niet accepteren, omdat zij als Arbieren/ moslims joden haten, omdat zij Israel willen vernietigen en de joden de zee in willen drijven. Zie de zelfmoordaanslagen, zie Hamas.

Deze lijst is nog niet volledig, er zijn vele varianten mogelijk op elk thema, en er komen steeds nieuwe varianten bij, in de trant van ‘nu heeft Israel zich toch teruggetrokken uit Gaza, en wat krijgen we als dank: kassam raketten’.

Waarom zo ver terug?

Is het nodig om ons te verdiepen in de ontstaansgeschiedenis van Israel, in het zionisme? Zou het niet veel beter zijn om het verleden te laten voor wat het is, en ons te concentreren op de situatie nu, op de bezetting, de schendingen van mensenrechten enzovoorts? Zijn er niet vele staten met een minder dan brandschoon verleden, en moeten we het weer hebben over het onrecht van 1948?

Het zou zeker helpen wanneer we duidelijk stelling zouden nemen tegen de daden van het huidige Israel, de bezetting en blokkade van de Westoever en de Gazastrook, de schendingen van mensenrechten en het Internationaal Recht zoals de Conventies van Geneve. Minister Bot zei in de Eeerste Kamer dat hij pas met de Palestijnen wilde gaan praten wanneer zij voldeden aan drie eisen: het staken van geweld, het zich houden aan gesloten overeenkomsten, en de erkenning van de staat Israel. Ik vroeg of hij ook bereid was om diezelfde drie eisen aan Israel te stellen, immers: Israel gaat door met het liquideren zonder proces van Palestijnse leiders, het verwoesten van huizen, het bombarderen in Palestijnse woonwijken waarbij ook burgers omkomen, en is dat dan geen geweld? Israel is ook na het Olso accoord geen moment opgehouden met het uitbreiden van de nederzettingen, hoewel dat een voorwaarde is voor elk vredesproces. Houdt Israel zich dan wel aan de overeenkomsten? En is Israel bereid om een Palestijnse staat te erkennen? Bot had daar geen antwoord op.

De conclusie is dat ook de Nederlandse regering met twee maten meet, en dat het al heel veel zou helpen wanneer dat duidelijk werd. Ook nu Bot is vervangen door minister Verhagen is het belangrijk om op de mensenrechten te blijven wijzen, en om de regering onder druk te zetten om stelling te nemen tegen de door Israel ontketende ramp in Gaza en de Westoever.

Maar met het opheffen van de bezetting – want daar zou het op neer moeten komen wanneer Israel zich aan de verdragen en mensenrechten zou houden – zijn nog lang niet alle problemen opgelost.
Bijvoorbeeld: de Palestijnse vluchtelingen die historisch gezien nog steeds het recht hebben op terugkeer hebben dan nog geen oplossing. En de derderangs status van Palestijnen in Israel zelf. Hun positie hangt nauw samen met het feit dat Israel een joodse staat wil blijven, en dat sluit haast per definitie uit dat de Palestijnen in Israel gelijke burgerrechten kunnen krijgen, en het sluit ook uit dat de Palestijnse vluchtelingen hun rechten krijgen.

Veel mensen die inmiddels kritischer staan tegenover de bezettingspolitiek van Israel, ook sommige Israeli’s van het vredeskamp, denken niet verder terug dan 1967, toen de Westoever en de Gazastrook werden veroverd en de bezetting begon. Voor hen was alles daarvoor in orde, was het zionisme een legitieme bevrijdingsbeweging voor de joden, is er niets aan de hand met de vestiging van de staat, in ieder geval niet meer mis dan met vele andere staten. Maar een centrale stelling in paradigma drie, en in dit dossier, is dat we verder terug moeten denken. Het zionisme zelf, de gedachte dat Israel niet een staat moet zijn voor joden, maar een joodse staat, blokkeert een werkelijke oplossing. We kunnen er dus niet omheen om het zionisme zelf kritisch te bekijken.

Het centrale doel van het zionisme: een joodse staat in het gehele mandaatgebied Palestina, en dus: het veroveren van zoveel mogelijk land met zo min mogelijk Arabieren er op, is als project en als proces, is geen verleden maar is nog steeds gaande. Alleen door dat onder ogen te zien begrijpen we waarom Israel nog steeds de eigen grenzen niet heeft vastgelegd, geen grondwet heeft en maar een gedeeltelijke democratie is, zo bang is voor een mogelijke Arabische meerderheid in de regio dat er wetten moeten worden aangenomen die we in het Westen racistisch zouden noemen, en nog een hele reeks onacceptabele zaken.

Dat het zionisme geen geschiedenis is, maar een actualiteit, maakt ook dat er nog geen enkele poging wordt ondernomen om met het verleden in het reine te komen. Integendeel: het meest centrale probleem van het zionisme, dat de staat Israel is gesticht ten koste van de Palestijnse bevolking moet nog steeds met hand en tand ontkend worden, tegen alle historische feiten in. Paradigma een kenmerkt zich vooral door ontkenning van de meest centrale feiten, zoals de etniosche zuivering die in 1948 heeft plaatsgevonden, en een arsenaal aan hierboven al genoemde mythologie, die tot op de dag van vandaag een werkelijke vrede in de weg staat. En daarmee niet alleen een ongelooflijke schade aanricht voor de Palestijnen, de gehele Arabische wereld plus de verhouding met het Westen vergaand negatief beinvloedt, maar ook Israel zelf vergaand beschadigd.

Deze stelling, deze stellingname, zal onderwerp voor onderwerp in dit dossier verder uitgewerkt worden en van feitenmateriaal en bronnen worden voorzien.

Dit dossier is dus voorlopig ‘werk in uitvoering’. Gaandeweg zullen de thema’s verder ingevuld, aangevuld en uitgewerkt worden.

Bij de behandeling van de verschillende thema’s zal ik zoveel mogelijk betrouwbare bronnen en commentaren inventariseren, en met links verwijzen naar de stukken die op dit weblog al verschenen zijn.

Zie, als inleiding op de ‘Israelische mythen’ een fragment uit de documentaire Occupation 101, hier.

En ga terug naar de inhoudsopgave, die doorlinkt naar de verschillende hoofdstukken, hier.