“Mevrouw Vogelaar moet maar eens met de Dapperbuurters komen praten in plaats van met de corporaties”, zegt Bert van der Heul fel. Buurtbewoner, SPer, in rolstoel maar strijdbaarder dan ooit. Ik was met andere kamerleden op bezoek in de Dapperbuurt in Amsterdam.
Ik ben nogal eens in Rotterdam, en ik ben ook vaak in Bos en Lommer, en Slotermeer, waar de PvdA de scepter zwaait. Het begon zowat op overspel te lijken. Dus werd het hoog tijd om eens met mijn eigen SP op stap te gaan op wijkbezoek, in een buurt in Amsterdam die grenst aan de mijne.
Paulus Jansen, Remi Poppe en Sadet Karabulut van de Tweede Kamer waren op werkbezoek, georganiseerd door de fractie Oost/Watergraafsmeer, Karen Wegner, Bert van der Heul, Tiers Bakker, en natuurlijk was Willem Paquay, sinds kort in het bestuur van de stadsdeelraad er ook. Eerst de buurt rondom de Dappermarkt.
Hartstikke leuke buurt, denk je, wanneer je als bezoeker eerst even over de mooiste markt van Nederland loopt. Helemaal gemengd, stalletjes met Marokkaans brood en olijven naast de Hollandse haringstal, alles door elkaar heen. En ook de straten er omheen zien er prima uit, veel gerenoveerd, ik zie straten met tuintjes voor de deur en waar vind je dat nog, ik zie buurtwinkels, het ziet er fris en vrolijk uit. Maar dat is maar een deel van het verhaal, horen we, nadat we in café De Bongenaar op koffie zijn getracteerd. Met Ritsert Bosch en Dineke Deelman van de bewonerscommissie Comelinstraat gaan we ter plekke kijken. Want inderdaad: er wordt gerenoveerd op grote schaal. Twee grote woningcorporaties zijn er aan het werk, De Key en Ymere. In principe is er inspraak van de bewoners. In werkelijkheid valt dat erg tegen.
Het eerste grote probleem dat ter tafel komt is dat veel van de oudere bewoners, vaak met een kleine beurs, hun huis uitmoeten als er wordt verbouwd. Dan is ze wel beloofd dat ze terug mogen komen, maar ja, dan is de huur wel meer dan verdubbeld en dat kunnen veel mensen niet betalen. Ook niet met de huurtoeslag waar je misschien net nieuwe vloerbedekking van kan kopen. Een groot deel van de oorspronkelijke bewoners is dus al weg, de sociale cohesie brokkelt af, de bewonersorganisaties hebben het steeds moeilijker om de mensen nog bij elkaar te krijgen om zich collectief te weren, want ze geven het op of zijn al vertrokken.
Je wordt wel gehoord, door de woningcorporatie, maar uiteindelijk beslissen zij en heb je weinig meer in te brengen, zeggen ze. Veel afspraken worden niet nagekomen, de controle op wat de aannemers doen schiet tekort, bij klachten krijg je vaak te horen dat je te vroeg bent – het zijn nog maar plannen- of te laat, tja, nu zijn de contracten al gesloten. De bewonersorganisaties worden vooral behandeld als een lastige tegenspelers, inplaats van partners waar je het samen mee moet doen. Dineke is al eens letterlijk slaags geraakt met iemand van de aannemer, die vond dat ze in de weg liep, maar als je niet alles controleert, dan blijkt je parket vernield, of zaken zijn gesloopt die er in hadden moeten blijven. Die tuintjes? Ja, dat hoort bij de succesjes van de bewonersorganisaties, want toen ze het plan voor de straat afkeurden waarin alleen maar gedacht was aan de rijstrook en de parkeerplaatsen – we zien in een andere straat hoe doods dat er uit ziet werd er gezegd: komen jullie dan zelf maar met een plan. Wat gebeurde. Het loont om je te organiseren en voor je belangen op te komen, maar het is ook goed slopend om dat jarenlang vol te houden.
Ja en je kunt naar de stadsdeelraad. Maar die lijken er zo blij mee te zijn dat de wooncorporaties aan het renoveren zijn geslagen dat kritiek of controle er nogal eens bij inschiet. Willem Paquay krijgt nog wat te doen, als nieuwe stadsbestuurder.
Een ander groot probleem is ontstaan voor de bedrijfjes. Mark van der Linden van de ondernemersvereniging van de Dapperbuurt neemt ons mee. In de Dapperbuurt heb je nog veel kleine buurtzaken, een tabakswinkel, een fietsenreparatiewerkplaats met een echte fietspomp voor de deur, textiel, kledingreparatie, meubelstoffering, tweedehands boeken, zaakjes met een kleine winstmarge maar belangrijk voor de leefbaarheid van de buurt. Ook hun winkels worden gerenoveerd en voor hun is het verhaal hetzelfde: je had een huur van 500 euro, dat wordt omstreeks de 1500. Krijg je wel in de eerste vijf jaar korting, maar het is al duidelijk, met de winstmarge die ze hebben is dat niet op te brengen. We praten met een man die een stoffeerdersbedrijfje heeft, overgenomen van zijn vader. Hij is nu vanwege de renovering al vijf keer verplaatst en deze keer voor het laatst. Komt de huurverhoging erdoor dan weet hij al dat hij het niet meer gaat redden, en dan wordt het naar het loket voor een uitkering, want dan geeft hij het op.
En we gaan naar een prachtig stoffenbedrijfje waar twee vrouwen net een glinsterende stof kopen voor een feestjurk. Winkel loopt prima, want zulke stoffen krijg je nergens. Nu moet die man er ook uit. Tijdelijk heet het, maar dat wordt minstens voor een jaar. Kan hij in een container gaan zitten, maar ja, dat geeft een flinke inkomstenderving, want nu lokt hij de klanten naar binnen met de stalletjes voor zijn deur aan de markt. Of hij mag ergens in een kelder gaan zitten helemaal uit te loop. Dat heet ‘bedrijfsrisico’. Als hij terugkomt krijgt ook hij een fikse huurverhoging. Voor de inboedel staat een vast bedrag van 5000 euro. Veel te weinig om je weer goed in te richten. Maar de vitrines zijn al een paar jaar oud, en dus ‘afgeschreven’. Dat je daar niets aan hebt als je weer opnieuw moet beginnen, daar gaat de corporatie niet over. Of hij het gaat redden? Misschien.
Wat er terugkomt in de dure bedijfsruimte die er straks is: tja. McDonalds is er al, dus dat wordt Blokker of Kentucky Fried Chicken, de grote ketens die zich de huur kunnen veroorloven. De plaatselijke loodgieter is al weg, de autochtone bakker en slager zijn al weg, die kunnen niet meer op tegen de supermarkt, wat er nog wel is is een islamitische slager en een Turkse bakker – zolang die nog producten hebben die in de supermarkten niet te krijgen zijn. Het wordt dus verschraling in de Dapperbuurt.
De wooncorporaties willen de buurt ‘mengen’, meer duurdere koopwoningen naast sociale woningbouw, meer mensen met hogere inkomens. Klinkt mooi, ‘mengen’, waren we van de SP toch ook voor of niet? Maar de werkelijkheid is niet zo gezellig. Remi Poppe is weer de oude activist als hij dat bevlogen op een rijtje zet: de mensen met de lage inkomens worden de buurt uitgewerkt. Zachtjes uitgerookt. Wat je er voor terugkrijgt zijn tweeverdieners met twee auto’s voor de deur die zich helemaal niet mengen in de buurt, en die de buurtwinkeltjes links laten liggen. De buurt verrijkt en verarmt tegelijkertijd. Krijg je daarna weer nieuwe spanningen, een tweedeling binnen de buurt zelf, En wat moeten die goosertjes straks, hij wijst naar een stel jongens die achter een kraampje op de markt staat, die in een buurt wonen waarvan ze denken waarom die mensen wel twee auto’s voor de deur en wij niet?
Weet je wat het is, zegt Poppe: die corporaties doen het bedrijfseconomisch echt prima. Ze doen het allemaal kostendekkend, ze verdienen met die nieuwe hoge huren en de verkoop van gesplitste woningen aardig terug, ze hebben een mooie reserve op de bank. Alleen sociaal gezien zijn het eikels, en daarvoor waren ze wel ingehuurd. Dus moet er steviger actie worden gevoerd, de buurtbewoners die er nog zijn bij elkaar, er zijn genoeg voorbeelden dat actie helpt. En denk er om, zegt hij. Mensen vertrekken, maar die buurt blijft. Straks zijn er nieuwe problemen. Wees ze voor, organiseer je.
Die avond is er een vergadering in het buurthuis, en er gaat nog een grotere bijeenkomst georganiseerd worden. Eerst broodjes in het café, kopje koffie, en dan gaan we door naar een jongerencentrum en dan naar de Oosterparkbuurt.
Wordt vervolgd.
Ja, het wegjagen van mensen met de lage inkomens komt in heel het land voor. Even een renovatieprojectje opzetten en voor je het weer zijn er weer zoveel sociale woningen weg. Huidige bewoners krijgen een gewenningsperiode voor de hogere huren, niuwe moeten direct het volle pond betalen. En vertrekt een huurder dan hup, een bordje te koop er op en weer een huurwoning minder.
Remi heeft gelijk, het zijn eikels, maar die zitten niet alleen bij de coperaties.
Pingback: Weblog Paulus Jansen » Buurten in de Dapperbuurt
Als Amsterdammer die niet ver van de Dapperbuurt woont even een nuance bij het verhaal van Poppe: Amsterdam bestaat voor meer dan 60 % uit sociale woningbouw. Daarin wonen mensen van wie slechts 30 % inderdaad een “laag genoeg” inkomen heeft om voor sociale woningbouw in aanmerking te komen. Logisch dus dat duurder wordt gebouwd, bijna iedereen woont scheef. En twee auto’s voor de deur in de Dapperbuurt? Er zijn in de stad maar een paar plekken waar je twee auto’s mag hebben per huishouden, maar zeker niet in de Dapperbuurt. Krijg je geen parkeervergunning voor. En waarom zouden mensen die een woning kopen de buurt (-winkels) links laten liggen? Wie zegt dat, waar wordt dat uit afgeleid? Renovatie brengt ook problemen met zich mee, dat is zeker waar, maar dit lijkt me echt enorm overdreven. Ik ken eigenlijk alleen maar mensen die in z’n algemeenheid zeer positief zijn over de ontwikkelingen de Dapperbuurt.
mooi verslag!! groet tiers
Misschien helpt het niet om ‘niet ver’ van de Dapperbuurt te wonen om te weten wat daar aan de hand is, Sebastiaan, ik woon ook maar een buurt verderop. Toch wist ik er alleen maar ‘in algemeenheid’ wat van, net als jij. Ga eens praten met de mensen van de bewonersverenigingen, de SPfractie daar, de vereniging van de bedrijfjes, dan hoor je de andere kant. Ongetwijfeld zullen er mensen zijn die het allemaal prima vinden, het leek mij ook een erg leuke buurt toen ik er doorheen liep, maar dat zijn natuurlijk niet de mensen die er weg moeten, die de huur niet meer kunnen betalen, of die hun bedrijf op moeten doeken. En dat zijn niet de mensen die ‘scheef’ wonen.
Het is trouwens niet de enige buurt waar de sociale cohesie wordt weggesaneerd wanneer er wordt gerenoveerd, en waarbij de mensen met de laagste inkomens uit de stad verdwijnen.
Sebastiaan, dat zeggen ze in Rotterdam ook. Lees mijn reacties maar bij Leo de Kleijn op zijn weblog. Misschien leer je daar iets van?? Hoewel… Er blijft zegge en schrijve slechts EEN enkele vraag over en die stel ik al vijftien jaar: WAAR MOETEN DE MINIMA – én de tot 1½ x modalers met een kostwinner – NAAR TOE?? De vraag is zeer actueel, omdat nu de meeste sociale woningen gesloopt worden en er al een flinke woningnood heerst onder deze inkomensgroep, maar ook, omdat veel jonge kopers zichzelf tot ver over hun nek in het moeras van veel te hoge hypotheken hebben gestoken en nu lijdzaam toezien dat hun huis geveild wordt en zij moeten terug naar de sociale woningbouw. Die woningen ZIJN er niet meer! Corporaties hebben tientallen miljarden euro’s staan op de rekening van het CFV (Centraal Fonds Volkshuisvesting). Sinds de verzelfstandiging in 1994 zijn de corporaties gestopt met fatsoenlijk onderhoud en vooral met renovaties en nieuwbouw! Ze zijn stinkend rijk geworden! Maar de gemeenten willen liever Jantje Modaal die braaf stemt en zich keurig gedraagt (aldus de stadssocioloog die ik zondagmorgen in ‘De andere wereld’ hoorde, want die veroorzaken geen problemen…. HUH?? Dus minima veroorzaken per definitie problemen? Me dunkt dat hier enige nuance op zijn plek is. Zonder meer gaan zeuren over minima en slechte woningen en dus aso-gedrag is bezopen! Remi weet dit ook en hij vecht er tegen. Al tientallen jaren. Ik vertrouw hem dan ook blindelings in zijn oordeel. Hij heeft het nog nooit mis gehad in deze. Door dat herstructureren wordt met bewoners gesold en er worden aso’s gedumpt in keurige volkswijken. Nu moeten ineens nette mensen (wel minima hoor) om leren gaan met alcoholisten, met dreigementen en intimidaties, met vervuiling en lawaai-overlast en ga zo maar door. DAT wordt aangegrepen om de minima de gemeenten uit te jennen. Blijft over de vraag die ik dus al 15 jaar stel: WAAR MOETEN WE IN HEMELSNAAM NAAR TOE???? Ja, ik ook. Bijstand en onder en naast echte aso’s. Ik wil zo graag weg, maar wordt nog eens tegengewerkt ook. Dank Rtterdamse wethouder Dominique Schrijer en dank Hamid Karakus… NIET!!! 🙁
Even een reactie op Sebastiaan.
Vrijwel iedereen komt in aanmerking voor vrijwel alle sociale woningbouw. Steeds meer worden inkomensvereisten opgeheven. Dat is volgens mij een goede zaak want zo wordt de sociale woningbouw gemengd en echt voor iedereen.
De mythe van het ‘scheefwonen’ is inmiddels helaas bijna gemeengoed geworden. Gelukkig is het bij het onderwijs nog niet zover dat mensen zeggen dat het ‘logisch’ is dat publiek onderwijs wordt afgebroken en gekort terwijl privaat onderwijs wordt gesubsidieerd omdat er immers een hele hoop kinderen zijn met rijke ouders.
Bij het wonen werkt het helaas wel al wel zo: sociale woningen worden niet meer gesubsidieerd, koopwoningen wel (via hypotheekrenteaftrek) en veel mensen vinden dat ‘logisch’ omdat er ten slotte ’teveel’ sociale woningen zijn. Gek genoeg zijn de mensen die dit beweren nooit bereid om rijkere mensen uit sociale woningen te gooien (ik ook niet maar ik wil die sociale woningen dan ook niet verkopen of reserveren voor de armsten).
De kern van het probleem is dat een sociale woning – in vergelijking met onderwijs of gezondheidszorg – relatief vroeg verworden is tot gunst in plaats van recht. Als ik met de metro naar mijn werk ga en uitstap bij station Nieuwmarkt staat daar in het beton geschreven ‘wonen is geen gunst maar een recht’. Momenteel denkt vrijwel niemand er meer zo over.
Wachtlijsten van meer dan acht jaar voor een starter kunnen mensen toch niet van het idee afbrengen dat er ’teveel’ sociale woningen zijn. Het zijn er natuurlijk veel te weinig. Er zijn misschien ook te weinig koopwoningen maar dat lijkt me toch een minder nijpend probleem omdat in principe elke koper ook kan huren en omgekeerd is dat niet zo.
Over de Dapperbuurt: het is een geweldige buurt die al van zichzelf en door zichzelf beter wordt. Het slopen van sociale woningen zorgt ervoor dat die verbetering nu ten goede komt aan mensen die zich dure woningen kunnen veroorloven terwijl de buurt op slot gaat voor mensen met een laag inkomen. Juist dit soort wijken moet je behouden want hier verloopt het samenleven, de emancipatie, etc. redelijk goed.
ha Lydia,
de stadssocioloog, dat was ik. Ik heb beslist niet beweerd dat minima per definitie problemen veroorzaken.
Het vernieuwingsbeleid is een oorzaak van tenminste twee processen:
1. De privatisering van de corporaties. Het klopt dat corporaties veel geld hebben maar ze moeten ook verkopen om financieel gezond te blijven. Dat geldt vooral voor de corporaties in de grote steden die er vaak helemaal niet zo best voorstaan;
2. De problemen bij het besturen van wijken. De traditionele arbeiderswijken met verenigingen en onderlinge solidariteit zijn grotendeels verdwenen. De emancipatoire infrastructuur van opbouwwerk, bewonersondersteuning, etc zou de klappen enigszins hebben kunnen opvangen maar helaas werd ook deze structuur afgebroken en vervangen door een projectencarrousel. Door deze processen hangen achterstandswijken vaak als los zand aan elkaar. Dit is een probleem voor de mensen in die wijken zelf maar ook voor bestuurders. Zij hebben vaak weinig contact met de bewoners in een wijk en kijken vaak ook op die bewoners neer. Ze willen echter wel grip krijgen op de wijk en dat doen ze door er mensen neer te zetten die gemiddeld minder problemen concentreren en meer lijken op bestuurders.
1 en 2 zorgen samen voor een uitverkoopstrategie die samengaat met het vergroten van de aantrekkelijkheid (waarde) van een buurt. Corporaties en bestuurders werken hierbij innig samen. Zij hebben er belang bij dat een buurt rijk en netjes wordt. De bewoners zelf schieten daar ook wel wat mee op maar zij dragen ook de kosten in de vorm van hogere huren, minder sociale woningen en minder sociale voorzieningen. Het zijn niet hun belangen die centraal staan maar die van bezitters (corporaties) en bestuurders (vooral PvdA).
Het zal duidelijk zijn dat ik het niet eens ben met het huidige beleid. Voor zover er problemen zijn in wijken, moeten die opgelost worden met de huidige bewoners. Het is pervers dat bestuurders uit alle macht de middenklasse willen bedienen en daardoor de belangen van traditionele doelgroepen uit het oog verliezen. Het antwoord daarop moet mijns inziens zijn om bewonersorganisatie te bevorderen, zodat buurten beleid kunnen afdwingen dat wel tegemoet komt aan hun belangen.
Voor (nog) meer nuance, zie oa “de verleiding van sociale menging” en “stop de transformatiedrift”. Beide te vinden op mijn website.
Bedankt alvast, Justus!
Morgen over ’t Blijvertje.
reactie op Sebastiaan. Er is een rapport over scheefwonen. Dit rapport is gemaakt door het RIGO en wordt onderschreven door de Vrom raad. Er wonen 720.000 mensen in Nederland goedkoop scheef en 120.000 mensen duur scheef (huur te hoog voor inkomen). Van de 720.000 goedkoop scheefwoners heeft 80% een inkomen tot de zgn. ziekenfondsgrens (30.000 euro p.j.). De volgende 10% verdient tot 1,5 modaal.
Dat verhaal dat 30% van de volkshuisvestingwoningen bewoond worden door mensen die toch wel een hogere huur kunnen betalen, klopt dus niet.
Voor het overige is gebleken dat hogere inkomens met een andere mentaliteit in de buurt staan. Ze hebben minder binding en gaan inderdaad minder naar buurtwinkels.
Als laatste: ik vind het helemaal niet “logisch” dat er duurder wordt gebouwd, zeker niet als het tegen minimum huren van 535 euro per maand wordt verhuurd en de gemiddelde inkomens in de buurt nog geen 20.000 euro per jaar bedragen.
Groeten van Helmich.
Mooi Justus, bedankt! Ik begreep dat stukje kennelijk verkeerd. Of het kwam gewoon verkeerd over… 🙂 Ik gooide ook wel even een knuppel in het hoenderhok…. Maar met een bedoeling en daarin was je niet 100% duidelijk gistermorgen. Nu wel. Dank je wel.
Bovendien telt mee, dat corporaties zich niet een de Wet willen houden bij een aantal zaken. Com.Wonen in Vreewijk gaat ijskoud door, tegen de wetgeving in en regelt ook niet een sloopvergunning of toestemming tot dichtmetselen en doet lekker toch waar ze zin in hebben. Ook de afhandeling van klachten over aso buren is ronduit allerbelabberdst! Ongestoord woongenot is er voor de overlastveroorzaker. Niet voor de klagers. De corporaties zijn stichtingen. ZONDER winstoogmerk en toch hebben ze allerlei constructies waardoor ze wel degelijk winst maken. Nog altijd ontvangen ze het meeste geld via de huurders volgens mij. Alleen tellen die niet meer mee als het over hen gaat…
Com.Wonen is alles behalve arm, Justus. Voor de fusie was De Combinatie niet arm, maar ook zeker niet rijk. Com.Wonen is wel rijk! Ze hebben 36.000 huurwoningen en verkopen daar inderdaad een aantal van. Ik ben het dan ook niet helemaal met je eens dat corporaties wel moeten verkopen om sociale woningen te bouwen. De afgelopen 14 jaar hebben ze ruimschoots tijd gehad om te renoveren en te bouwen en goed onderhoud te plegen. Het tegendeel was waar.
Verder ben ik het roerend eens met je opmerking dat ‘men’ nu pervers bezig is. Strakjes hebben we een giga overschot aan dure woningen en een schrijnend tekort aan betaalbare huurwoningen. Ik zal je website gaan bekijken. 😉
Wij mogen in 2010 ook op zoek naar een andere woning omdat de corporatie in zijn wijsheid heeft besloten tot sloop van deze uit 1980(!) stammende sociale huurwoningen het verhaal wil dat er betonrot aanwezig is in sommige van de woningen en renovatie te duur zou zijn.
In de plaats komen er dan weer veel duurdere woningen waar ook waarschijnlijk veel meer voor betaald zal moeten worden.
Het zijn allerlei excuses waar ze mee komen om meer huur binnen te krijgen.
Gelukkig hebben we nog wel buurtwinkeltjes die het redelijk doen, maar de concurrentie van de supermarkten is moordend.
De mensen denken dat je geld van ze steelt en je zakken vult, en begrijpen niet dat veel van dit soort zaakjes vaak niet eens de artikelen kunnen inkopen voor de prijs waarvoor ze in de supermarkt verkocht worden.
Justus schrijft: “Het vernieuwingsbeleid is een oorzaak van tenminste twee processen.”
Ik deel je analyse en vooral het woord ’tenminste’. Want er zijn natuurlijk meer processen die een rol spelen bij het vernieuwingsbeleid. En sommige daarvan hebben als kenmerk dat ze zich onttrekken aan het beleid en de invloed van de politieke bestuurders. Ik noem de nog steeds groeiende macht van de projectontwikkelaars of de gevolgen van het liberaliseren van de woningmarkt. Mijn indruk (als PvdA-raadslid in een middelgrote Brabantse stad) is dat met name sinds de privatisering van de wooncorporaties het bouwen steeds meer aan de markt wordt overgelaten en je als politiek bestuurder tegen je wil voor een steeds groter deel achter de feiten aanloopt. Een ander gevolg is dat vernieuwingsbeleid steeds meer vooral wordt gezien als economisch beleid en vaak te weinig als sociaal beleid.
De grote steden hebben een zwaar overspannen woningmarkt. Bij ons is gelukkig nog geen sfeer dat wonen een gunst is en wat mij betreft komt die er ook niet. Maar de problemen zijn voor mij herkenbaar. Wij zetten als raadsfractie voortdurend in op versterken van de sociale en culturele weerbaarheid van mensen, verbeteren van hun omstandigheden en mogelijkheden, ondersteunen bij problemen. In combinatie met blijven knokken voor zoveel mogelijk sociale woningbouw. Ik vind het te kort door de bocht en ook minder genuanceerd dan ik van je verwacht had om te stellen dat er in Amsterdam sprake is van een pervers beleid dat alleen de middenklasse bedient. Dat is me te gemakkelijk. Ik had deze opmerking trouwens ook gemaakt als je de PvdA niet had genoemd.
Het tweede punt dat je aanstipt, van de te zwakke ‘civil society’, een te zwakke organisatie- en daardoor participatiekracht van de bewoners zelf vind ik ook een groot en herkenbaar probleem. Je noemt een aantal onderliggende oorzaken die alle op het conto van de overheid kunnen worden geschreven. Niet dat ik je analyse niet deel, maar ook dit is weer niet het hele verhaal. Er zijn ook ontwikkelingen die niet exclusief ‘door de overheid’ worden veroorzaakt en hierin een rol spelen. Ik noem maar wat, toenemend materialisme en hedonisme, afnemend gevoel van sociale binding. Ontwikkelingen die de overheden tot een antwoord en een visie dwingen, maar die zich voor een groot deel aan de invloed van de overheid onttrekken. Wat overheden kunnen doen, is een klimaat scheppen waarin bewoners zich uitgenodigd voelen mee te denken. Zo hebben wij de budgetten voor veiligheid in de wijken voor een deel bij de (georganiseerde) bewoners zelf gelegd en dat werkt. En ondersteunen we bewoners die zich op welke manier ook willen organiseren. Dan blijkt er meer solidariteit en binding te bestaan dan zo op het oog leek. Ook Amsterdam doet dat. En ook in Amsterdam zijn voorbeelden van succesvolle participatie, je noemt er zelf een aantal in je artikelen.
Jij weet er veel meer van dan ik. Wat ik je eigenlijk wil vragen, is niet alleen te signaleren wat er fout gaat, maar ook concrete voorstellen te doen voor de twee problemen die je schetst. En daarbij de rol van de overheid niet groter, maar ook niet kleiner te maken dan hij is. Hoe verleid je woningcorporaties veel meer in te steken op sociaal beleid? En hoe verleid je bewoners beter op te komen voor hun eigen belangen? Hoe zou jij dat aanpakken als je het voor het zeggen had?
Ik erger mij aan de manier waarop de SP na één werkbezoek aan de Dapperbuurt in Amsterdam de problemen binnen de wijk reduceert tot geldgraaiende woningbouwcorporaties. Ik kom daar nog geregeld. Dat de buurt in de laatste 10 jaren enorm is verbeterd (en veiliger is geworden) valt gewoon niet te ontkennen. Maar de SP ziet dwangmatig een donkere wolk bij elk straaltje zon.
De SP zoekt vaak niet naar een oplossing maar co-opt in acties van anderen. Veel meer wil de partij polariseren: de reddende SP tegen de ‘slechterikken’, graaiers, zakkenvullers, etc.
Beste Clara,
Ik had de groeiende invloed van projectontwikkelaars kunnen noemen maar dat is mijns inziens onderdeel van het privatiseren van de corporaties. Uit mijn hoofd realiseren corporaties 80 procent van de nieuwbouw en ook steeds meer winstgevende projecten – corporaties functioneren steeds meer als projectontwikkelaars. Ook het liberaliseren van de woningmarkt is onderdeel van hetzelfde proces. Misschien had ik beter liberaliseren in plaats van privatiseren kunnen zeggen maar het komt op hetzelfde neer: de overheid geeft het heft uit handen en omarmt de markt.
Wat betreft het uiteenvallen van arbeiderswijken: ik merkte op dat de overheid dat proces (Wacquant omschrijft het als decomposition) had kunnen opvangen (niet voorkomen) maar dat in plaats daarvan werd gekozen voor een beleid dat de instabiliteit nog vergrootte. Je hebt gelijk dat de overheid dit proces niet in gang heeft gezet (zo heb ik dat ook niet geformuleerd in reactie 8) en individualisering etc zou je kunnen zien als medeoorzaak van decomposition.
Natuurlijk kan je nog heel veel andere processen onderscheiden maar in het belang van overzichtelijkheid wil ik het wel zoveel mogelijk terugbrengen tot de kern. Dan kom ik toch uit op de twee processen (privatisering of liberalisering en decomposition).
Dan het woonbeleid. Ik heb niet gezegd dat het beleid er is voor de middenklasse. Ik zeg dat het er eerst en vooral is voor corporaties en bestuurders. De middenklassers zijn voor hen een middel om een wijk ‘leefbaar’, ‘vitaal’ en ‘evenwichtig’ te maken. Die mooie begrippen worden gedefinieerd door bestuurders en corporaties, niet of slechts in beperkte mate door bewoners. Dat komt niet doordat die bestuurders zo gemeen zijn maar omdat de bewoners zwak zijn georganiseerd en daarom niet hun definities dominant kunnen maken. Waar bewoners sterk zijn georganiseerd is de situatie net wat beter maar ook daar delven ze vaak het onderspit.
Ik heb niet gezegd dat het beleid alleen de middenklasse ten goede komt (zoals gezegd, corporaties en bestuurders hebben hun eigen belangen die ze relatief goed kunnen verdedigen) maar het is zeker zo dat de middenklasse veel profiteert van het beleid. Kan je uitleggen wat hier ongenuanceerd aan is? Er wordt in Amsterdam, althans door bestuurders en corporaties, helemaal niet geknokt voor zoveel mogelijke sociale woningen. In tegendeel, corporaties en bestuurders knokken tegen bewoners die deze woningen willen behouden.
Ik signaleer niet alleen wat er fout gaat. Ik probeer actief op allerlei manieren de machtsbalans tussen enerzijds bestuurders en corporaties en anderzijds bewoners een beetje recht te trekken. Een van de doelen van ’t Blijvertje is om te laten zien dat het mogelijk en lonend is om het heft in eigen handen te nemen, zelf te werken aan een betere buurt en goed beleid af te dwingen. Dat gaat heel goed. Er zijn ook veel andere voorbeelden van succesvol protest tegen afbraak en succesvolle pogingen tot opbouw. In de Vrolikstraat, direct naast de Derde Oosterparkstraat, hebben bewoners bijvoorbeeld heel succesvol zelf hun omgeving verbeterd nadat er allerlei drama’s hadden plaatsgevonden (met als dieptepunt een junk die een meisje vermoordde).
Het is waar dat de overheid veel beleid heeft om bewoners weerbaarder te maken. Daar ben ik ook voor en ik twijfel niet aan de goede intenties. Dat is ook de reden dat ik allerlei suggesties doe om beleid zo vorm te geven dat bewoners beter voor zichzelf op kunnen komen (zie het artikel ‘stop de transformatiedrift met bewonersparticipatie’). Tegelijkertijd zie ik dat bewoners die het ene moment worden aangesproken als actieve burgers het volgende moment worden beschouwd als obstakels. Zeker als de vernieuwing voor de deur staat, wegen andere belangen vaak zwaarder (zeker als het verschil tussen de huidige en mogelijke huuropbrengst heel groot is, zoals in het geval van de Oosterparkbuurt, waar de strijd om de ruimte relatief hard is). Ik wil dus niet alleen denken over goed beleid maar ook me actief met bewoners inzetten om te laten zien wat er mis gaat en hoe het beter kan. Een van mijn problemen met andere wetenschappers is dat ze voortdurend meedenken met beleid en heel zelden met bewoners. Ik probeer de balans een beetje recht te trekken (met wisselend succes).
oud-amsterdammer: ik kan niet voor de SP spreken maar ik vind inderdaad dat het heel goed gaat in de Dapperbuurt en trouwens ook in de Oosterparkbuurt. Dat wil ik graag zo houden en ik wil dat de bevolking die er zit er ook maximaal profiteert. Het is mijns inziens onwenselijk dat de lage inkomens worden verdrukt uit de buurten waar het goed gaat en waar ze naar eigen zeggen heel prettig wonen. Het beleid van corporaties is er echter wel op gericht om het aandeel lage inkomens te verminderen, dus dan is het niet raar dat je daartegen in verzet komt. Daarvoor hoef je geen SP-aanhanger te zijn of een zeur. Het is een hele normale reactie om je stem te laten horen als je gedwongen moet verhuizen of als betaalbare woningen worden vervangen door luxeappartementen.
Oud Amsterdammer, ik ben al sinds 1984 bezig met ‘huurzaken’. Als ik Justus op bepaalde punten gelijk kan geven, is dat ook, omdat ik me dagelijks met deze materie bezig houd. De SP heeft heel veel kennis in huis. En Remi is een man die, zolang ik hem ken (halverwege de jaren 70) heel erg veel verstand van zaken heeft. Dus als Remi Poppe op de trom slaat dat er dingen fout gaan, geloof hem dan maar. Dan gaan ze ook fout.
Justus mag dan geen SP-er zijn, Ouwe Amsterdammer, maar hij zei het prima. Ik mag er dan voor het eerst op0 werkbezoek zijn geweest, de SP zit er natuurlijk heel veel langer en weet van wanten. En ook lees je niet wat ik zei: hartstikke leuke buurt. Alleen is het de bedoeling dat het een hartstikke leuke buurt blijft ook voor de oude bewoners die er het liefst zouden willen blijven maar dan wel een betaalbare huur moeten hebben.
Ik zie absoluut niet wat er polariserend aan zou zijn in wat we doen met de buurtbewoners en de mensen van de bedrijfjes samen. Natuurlijk komen we als SP op voor de mensen met de kleinste inkomens,en willen we niet dat die weg moeten, en natuurlijk willen we ook dat er kleine bedrijfjes kunnen blijven. En natuurlijk vinden we dat wooncorporaties moeten luisteren naar de bewoners waar ze het voor zeggen te doen.
Dus wat jij aan kwaadaardigs in mijn stukje leest, ik weet niet hoe je er op komt.
Pingback: Komt ‘t bekend voor?! « BewonerBlog
Ruim anderhalf jaar later is er nog weinig veranderd, helaas.
Bij ons wil de corporatie de kleine huisjes samenvoegen en in de vrije sector voor 1000 euro verhuren. Wij mogen terugkomen in een half huisje (24 a 28m2) voor een dubbele huur.
Het argument is dat we prehistorische huur betalen (tussen de 180-250 euro afhankelijk van woonduur), maar daarvoor wonen we dus wel heel klein en in een vochtige woning waaraan de afgelopen 25 jaar zo goed als niets gedaan is. We begrijpen dat we meer moeten betalen als het verbeterd wordt, maar meteen (meer dan) het dubbele?!
Bovendien mogen we niet werkelijk participeren. Wat we zeggen veegt men van tafel of ‘hoort men niet’.
Momenteel spelen ze het alles-of-niets-spel: ofwel die hoogwaardige renovatie of alleen wat pleistertjes plakken.
Ik herkende enorm veel in de verhalen hier. Dat was wel weer een hart onder de riem, want de corporatie doet soms of we gewoon vervelende zeuren zijn.