(Minister Donner in gesprek met Tuur Elzinga)
Tuur had werk gemaakt van zijn verhaal in het debat over een aantal wetten die vooral gingen over arbeidsparticipatie. In plaats van alleen stuk voor stuk de wetten te behandelen, kwam hij met de historische context, met de vraag of verhoogde arbeidsparticipatie wel het hoogste doel moet zijn. Om de vergrijzing te betalen? de SP heeft al uitgerekend dat we dat heel goed kunnen. Of om meer economische groei? Moeten we dat niet in verhouding zien tot de voedselcrisis en recentelijk de financiële crisis? Moet er geen afstand worden genomen van de hebzucht en de graaicultuur?
Ook minister Bos vindt dat we afscheid moeten nemen van de hebzucht, en vindt dat deze vorm van kapitalisme voorbij is, zei hij. Waarvoor moet de arbeidsparticipatie groeien? Behalve voor de economische groei ook voor de publieke voorzieningen die op peil moeten blijven, inactiviteit en uitsluiting moet worden tegen gegaan, en de vergrijzing moet betaald worden. Maar economische groei moet duurzaam zijn, anders leven wij immers op de pof, net als bij de kredietcrisis. De club van Rome waarschuwde ons in de jaren ’70 voor een nieuw type Malthusiaanse catastrofe. De recente voedselcrisis en de komende Oil Peak zijn nieuwe tekenen van dergelijke, nieuwe Malthusiaanse plafonds. We moeten zo beschouwd onze doelstellingen ten aanzien van economische groei opnieuw bezien.
Minister Donner had er ook werk van gemaakt, en dacht in zijn repliek de SP met de Internationale de oren te kunnen wassen.
Het CDA pleit allang voor de prachtige deugden als soberheid, zelfbeheersing en verantwoordelijk gedrag, zei minister Donner. En verheugend dat andere partijen nu ook overtuigd raken van het belang ervan. Maar – en dit werd gezegd richting de socialisten – men geeft er wel een vreemde invulling aan. Het valt op dat degenen die het hardst preken tegen begeerte, ook het hardst spreken over koopkracht en topinkomens. Wie begeerte afzweet behoeft geen koopkrachtverbetering. En wat zullen die topinkomens hem kunnen schelen als hij zelf genoeg heeft? Wie niet door begeerte is aangeraakt denkt: hij liever dan ik. Maar de Internationale zing al: begeerte heeft ons aangeraakt. Zullen de nazaten van de Internationale die dan weten te weerstaan?
De heer Elzinga verwijst naar Keynes en diens uitspraak dat wij met steeds minder werk zouden kunnen volstaan. Dat klopt als een evengroot deel van de bevolking genoegen neemt met een even gering aandeel in de welvaart als ten tijde van Keynes. Maar ik meen dat het politieke streven van de heer Elzinga er nu juist op gericht is, dat aandeel te laten groeien. En terecht, maar daarom moet de arbeidsparticipatie groeien. Ook de heer Elzinga is de oorzaak van de noodzaak van groei van arbeidsparticipatie, want ook hij is door begeerte aangeraakt.
Soberheid, zelfbeheersing en verantwoordelijk gedrag zijn morele deugden, en daarom van waarde. Wie ze door wetgeving wil opleggen en afdwingen, verandert datgene wat adelt als het uit overtuiging geschiedt, tot gemene plicht en gehoorzaamheid omdat het op de wet berust.
De heer Elzinga heeft getuigd van historische kennis, maar hij is vergeten dat het gisteren precies twintig jaar geleden was dat de Brandenburger Tor openging, waarmee een einde kwam aan een bestel dat beginselen die leken op christelijke naastenliefde tot communistische overheidsdwang wilde omvormen, een bestel dat dacht groei te kunnen beheersen en te sturen in een gewenste richting, maar daardoor maatschappelijke stilstand en achteruitgang schiep, waaraan het ten onder ging.
En dus, zei de minister, gaat het om groei, en dus om verhoogde arbeidsparticipatie.
Het was niet de eerste keer dat de christendemocraten de SP in de hoek van het communisme weg willen zetten, en ons het verwijt maken dat wij degenen zijn die door hebzucht gedreven steeds meer koopkracht willen, maar er niet méér voor willen werken. Dat konden we natuurlijk niet op ons laten zitten. Tuur en Tiny staken even de koppen bij elkaar, tenslotte weten wij toch echt beter wat er in de Internationale staat en wat daar mee bedoeld wordt dan minister Donner, ondanks zijn eruditie.
Dus zei Tuur in de tweede termijn:
Dat we erg blij zijn om mee te maken dat de minister voordraagt uit de Internationale, hoewel het nog mooier was geweest als hij het had gezongen. Dit lied, dat voor het eerst gezongen werd op de bijeenkomst van krantenverkopers in Rijssel (Lille) wijst er op dat de socialisten daarin erkennen door begeerte te zijn aangeraakt. En daarmee, zo oordeelt althans de minister, zijn socialisten adepten van de groei. Want zonder groei geen vooruitgang, geen toekomst en dus geen bevrediging van de begeerte.
En fraaie duiding van een christendemocraat van het socialistisch erfgoed. Want inderdaad: als we het over die begeerte hebben hebben we het ook over internationale koopkracht en de topinkomens. We zingen immers uit volle borst, in verzet, dat de arme tot het merg wordt uitgezogen en de rijkaard zelfzuchtig voortleeft.
Maar voor het overige, meneer de minister, duidt begeerte op iets heel anders, niet zozeer naar meer materiele welvaart =- wel betere verdeling ervan – maar vooral naar emancipatie, niet langer slaafgeboren te zijn, maar mee willen doen in het redelijk willen dat over de aarde stroomt. Precies daarom kunnen echte christendemocraten het best goed vinden met echte socialisten. Alleen de christendemocraten die begeerte verwarren met hebzucht en graaien, daar botst het mee. Mocht u zaterdag de krant hebben gelezen dat de SP wel iets met het CDA wil (dat zei Jan Marijnissen), dan hebben we het dus wel over die christendemocraten – die van “niet bij brood alleen”, u bent natuurlijk vrij uw plek te kiezen.
Zo, de heren keken elkaar tevreden aan, want zoals ik dat nog tegen minister Donner zei toen ik hem een hand kwam geven, dat was nog eens subliem cabaret, dat krijg je niet altijd in de Eerste Kamer. Hij waardeerde het.
Dat Tuur het meent is volgens buiten alle twijfels, maar Donner…?? Hmmm 😉
Nou, hij zei, vertaald, dat socialisten zo achter materiële doelen aanlopen, en dat ze daarmee eigenlijk meedoen aan de graaicultuur, ik denk dat hij dat van harte meende, eerlijk gezegd. En het was erg dat hij dat hardop zei, zodat wij de gelegenheid hadden om daar onze eigen versie tegenover te stellen: het gaat niet om meer te willen hebben (wat wij met onze zeer bekritiseerde afdrachtsregeling serieus demonstreren) maar om een eerlijker verdeling.
Marijnissens avances naar het CDA vind ik bedenkelijk. Het CDA als geheel wordt niet beheerst door “echte” christen-democraten(die, naar ik begrijp, per definitie wel met socialisten zouden willen samenwerken), maar door de aanhangers bij uitstek van de pro-kapitalistische, pro-Amerikaanse en anti-sociale politiek. In dit opzicht is het CDA zowat Roomser dan de paus!
Niet verbazingwekkend, want het aanhangen van een bepaalde religie zegt immers niets over de politieke gezindheid.
Wat op lokaal niveau kan -coalities waaraan zowel de SP als het CDA deelnemen, eventueel zonder de PvdA- zou ook op landelijk niveau moeten kunnen, is de redenering.
Ten eerste is het al moeilijk genoeg met de PvdA, GroenLinks en eventueel de ChristenUnie een “linkse coalitie” te vormen. (Dat is natuurlijk de eerst aangewezen weg).
Ten tweede is de politiek op landelijk niveau natuurlijk geheel onvergelijkbaar met die op lokaal niveau. Het gaat immers om totaal andere onderwerpen met een totaal andere reikwijdte. Bovendien is de SP nog niet eens op pronvinciaal niveau in coalities vertegenwoordigd.
En hoe zit het met belangrijke kwesties als bv. het Europees Verdrag, de huidige NAVO en het Irak-onderzoek? Behoren die ook tot de “concessies”, die Jan Marijnissen al namens de SP heeft aangekondigd? Zo “pluchegeil” is de top van de SP toch niet, mag ik hopen?
Als de SP op deze weg verder gaat, zal ze een belangrijk deel van haar leden en aanhang verliezen. Voor dit vooruitzicht hoef ik geen Cassandra te zijn.
Zolang sommige leden van de SP het willen dragen van regeringsverantwoordelijkheid en het zoeken naar openingen voor coalitievorming van hun partijtop op voorhand al wantrouwig en zuur afdoen als pluchegeil zal de SP vrees ik van de eigen leden nooit regeringsverantwoordelijkheid mogen dragen. Ik wil wel even kwijt dat ik dat als PvdA’er een tot niets leidende slappe houding vind. Uit ervaring weet ik dat je er als leden altijd zelf bij bent en gewoon je mond open kunt (en moet) doen over ontwikkelingen die je niet wenst. Want net als bij de PvdA is bij de SP het congres het orgaan waar de werkelijke besluiten worden genomen. Als de meerderheid van de leden iets niet wil, gebeurt het niet.
Net andere woorden, Olav: het is gemakkelijk veilig in de oppositie te blijven zitten en je daar te blijven wentelen in je eigen eeuwige SP-gelijk. Maar het wordt tijd dat de leden van de SP hun bestuurders de ruimte durven te geven regeringsdeelname op z’n minst te verkennen. Geen enkele partij is hetzelfde als de SP, je zult dus altijd moeten onderhandelen, geven en nemen, water bij wijn enzovoorts. Dat vraagt ook lef van de leden, ja. Want ik weet uit eigen ervaring dat dat kan betekenen dat de meerderheid van je partij een andere koers wenst te varen dan jij. Dan heb je daaruit de consequenties te trekken. Dat geldt voor mij ook, zo werkt het.
Het is maar dat je het weet, Clara. Juist de SPers die in de kamers werken, en een massa mensen die al in gemeenteraden zitten, of wethouders zijn, of in de EU, en dat zijn er bij elkaar nu honderden, bereiden zich al heel lang voor op regeringsverantwoordelijkheid. Wat ook betekent dat je moet oefenen in je staande houden in de spanning tussen je eigen idealen en het compromis. Ik zit nu vijf jaar in de Eerste Kamer, en het is volstrekt duidelijk dat je daar alleen mooie verhalen voor de kat z’n viool zit te houden, wanneer je niet minstens probeert voor je voorstellen en moties een meerderheid te krijgen, en dus, uit te zoeken wat je wel en wat niet gemeenschappelijk hebt. Ja, inderdaad, ook met het CDA. Pas hoorde ik een collega van de Christen Unie publiekelijk zeggen dat het met dat gegraai en die idiote hoge lonen nu maar eens afgelopen moest zijn. Kijk, dacht ik, daar raken het echte christelijke denken en het socialisme elkaar.
Kijk naar het onderzoek naar Irak. Dat had de PvdA niet alleen gekund, dat hadden de SP en Groen Links niet alleen gekund, en samen kunnen ze dat alleen als de VVD meedoet.
Ik ken geen ‘pluchegeile’ SPer, de enige pluchegeile SPer zit nu als ex-SPer op het pluche. Het is een beledigende en nogal domme opmerking aan het adres van de mensen die voor een vrijwillig gekozen bescheiden salaris zich uit de naad werken om echt wat voor elkaar te krijgen.
Ook ik moet toegeven dat er wel iets kriebelt bij het idee van Marijnissen om met het CDA te gaan praten, maar ik weet uit ervaring dat er zat CDA-ers rondlopen (bv die armoedegroep binnen het CDA – dat zijn kanjers!) die toch heel anders denken dan hun afgevaardigden in ‘Den Haag’…
Over geen idee hebben gesproken: vanmorgen, in de tros Nieuwsshow op de radio een meneer die informeerde over de ‘werkende armen’. De beide presentatoren waren verbijsterd. Snapten er echt helemaal niets van. Nu is het allang bekend dat ze allebei een behoorlijk rechtse signatuur hebben, en soms ronduit beledigend zijn richting uitkeringsgerechtigden, maar nu hoorden ze over mensen die werken en netto minder dan bijstand overhouden. Op de een of andere manier beklijft het niet bij zulke mensen dat het leven onder 3x modaal gewoon ronduit lastig tot super moeilijk is. 😉
“Het is maar dat je het weet, Clara.”
Ja, ik weet dat al. Nou Olav nog.
Ondanks dat Gaza nu veel belangrijker is, toch hierbij nu een reactie.
@ Clara (3):
Weer lees jij bar slecht. Ik zeg niet dat de SP geen coalities zou moeten proberen te sluiten. Ik ben geen tegenstander van gemeentelijke coalities waarin de SP al zit. Op landelijk niveau zeg ik dat een linkse coalitie eerder voor de hand ligt. Dus?
Over “pluchegeil” heb ik het uitsluitend vragenderwijs, als de SP zo ver zou gaan dat belangrijke kwesties als bv. het Europees Verdrag, de huidige NAVO en het Irak-onderzoek tot de aangekondigde “concessies” zouden behoren.
En natuurlijk beslist het Congres van de SP. Beweer ik iets anders?
Jij leest dingen die er gewoon niet staan.
En je weet natuurlijk ook dat het CDA bij de laatste coalitievorming per se niet met de SP wilde regeren, en alleen met de PvdA, en wel omdat het daartoe gedwongen was op basis van de verkiezingsuitslag. (De keer daarvoor hoefde het CDA niet met de PvdA te regeren, en dat gebeurde dus ook niet). De “natuurlijke” partner van het CDA is de VVD, zo heeft de geschiedenis wel aangetoond.
Ik sluit niet per definitie coalities uit, maar wil geen concessies die in strijd zijn met alles waarvoor de SP ooit gestaan heeft. Daarover ben ik inderdaad bezorgd. Als het toch zo ver zou komen, zal ik uiteraard mijn conclusies trekken.
Dus: wat weet jij al dat ik niet zou weten? (nr. 7)?
@ Anja (5):
Natuurlijk weet ik dat SP-vertegenwoordigers en -bestuurders in het algemene hard werken. Hen heb ik absoluut niet “pluchegeil” genoemd, wat jij nu wel suggereert.
Ik schreef immers: “En hoe zit het met belangrijke kwesties als bv. het Europees Verdrag, de huidige NAVO en het Irak-onderzoek? Behoren die ook tot de “concessies”, die Jan Marijnissen al namens de SP heeft aangekondigd? Zo “pluchegeil” is de top van de SP toch niet, mag ik hopen?”
Dus ik gebruik die term alleen vragenderwijs voor het geval, dat de genoemde belangrijke kwesties onverhoopt tot de concessies zouden gaan behoren. Dat is nu nog niet het geval, naar ik aanneem.
Olav, ik heb je helemaal verkeerd begrepen, begrijp ik. Je bedoelde iets heel anders dan wat je schreef, ik bedoel, dan wat ik las. Sorry.
@ Clara (9):
Om met Anja te spreken: “er staat wat er staat”.