Speech Doekle Terpstra, 10 januari 2009, Utrecht
(Foto’s van de wake in Utrecht, hier)
Ik wil vanochtend stilstaan bij alle burgerslachtoffers van het oorlogsgeweld veroorzaakt door Israel en de Palestijnen. Ik herdenk daarbij de slachtoffers in Israel en Gaza. Ik denk aan alle vaders en moeders die een kind zijn kwijtgeraakt. Ik denk aan alle kinderen die een ouder zijn kwijtgeraakt. Ik denk aan de Palestijnen die honger lijden, die gezondheidszorg ontberen, aan anderhalf miljoen mensen die gevangen zitten in een gebied zo groot als Texel. Ik wil stil staan bij onze collega’s die via hulporganisaties hun werk niet meer kunnen doen door de voortdurende onveiligheid. Ik denk aan collega’s die zijn omgekomen, gewond zijn geraakt en vrienden hebben verloren. Ik denk aan allen die te maken hebben met dat onvoorstelbare leed als gevolg van oorlog en geweld.
Vier maanden geleden bezocht ik Israel en de Palestijnse gebieden. Ik voerde indringende gesprekken met Israeli’s en Palestijnen. Gesprekken over wederzijdse frustatie. De woede dat het maar niet mogelijk is een proces van werkelijke dialoog op gang te krijgen. Frustratie over het gebrek aan politiek leiderschap. Duizenden slachtoffers hebben nog steeds niet de overtuiging en de wijsheid gebracht dat niet via geweld een vredesregeling en een einde aan de bezetting tot stand kan komen, maar alleen via dialoog. En nu, na een paar weken van buitensporig veel geweld lijkt een oplossing nog veel verder weg. Meer dan 800 Palestijnse doden, een tiental aan de andere zijde, duizenden gewonden, eenderde van hen kind. Gruwelijke taferelen van scholen. Wanhopige artsen, die met de moed der wanhoop proberen er het beste van te maken. De VN, die zich terug moet trekken omdat personeel wordt beschoten door Israel. Schokkende taferelen, gruwelijke beelden. En waar is het Westen, waar zijn wij, hoe verschillig zijn wij? Durven wij geen kleur te bekennen? Zijn we bang dat als we een kritische opmerking maken over Israel, we ogenblikkelijk ongenuanceerd zijn en hen tekort doen? Alsof er verraad wordt gepleegd ten opzichte van de een of de ander. Ieder appel op de rede roept heftig verzet op.
Mijn bezoek was confronterend, voor mij persoonlijk emotioneel. Vanuit – misschien zelfs wel juist – vanuit mijn Protestantse identiteit geloof ik in het onvervreemdbare recht van Israel op zijn eigen grondgebied. Maar juist ook vanuit diezelfde identiteit geloof ik in het onvervreemdbare recht van de Palestijnen op hetzelfde, zoals ook door de VN is bepaald. Het kan niet zo zijn dat het recht van de een ten koste gaat van het recht van de ander. Israel heeft, zoals dat voor alle landen geldt, internationale verdragen te respecteren en uit te voeren. Het lijkt er steeds meer op dat het volk van Israel als slachtoffer van de geschiedenis zich in toenemende mate gedraagt als dader. Een volwaardige democratie treedt niet bij voortduring met voeten de regels van de humaniteit en datzelfde geldt voor het internationale recht. Ik was werkelijk geschokt door de complete verwoesting van Gaza. Ik was geschokt door de complete vernietiging achter de toegangspoort naar Gazastad. Een desolaat gebied. Over een breedte van een kilometer geen boom, geen muur, geen huis, geen mens, maar een woestenij, aangericht door bommen van Israelische zijde. 80 % van de mensen die onder de armoedegrens moet leven. Velen die in een complete afhankelijkheid leeft van de internationale gemeenschap op het gebied van voedsel en zorg. Moslim en Christen Palestijnen die als ratten in de val in een ommuurde omgeving en onder een volstrekte controle van Israel geen enkele bewegingsvrijheid hebben. Anderhalf miljoen mensen opeengehoopt. Opeengehoopt in een perspectiefloos klimaat. En natuurlijk, het valt niet te rechtvaardigen dat ook van de zijde van de Palestijnen hardnekkig geschoten blijft worden op doelen in Israel. En natuurlijk het valt niet te ontkennen dat het bestaansrecht van Israel door Hamas niet onomstotelijk beleden wordt. Maar de strijd tussen Goliath en David is gaande en de internationale gemeenschap heeft de verantwoordelijkheid het geweld te stoppen. Uiteindelijk is de vraag die Israel, de internationale gemeenschap en ook wij onszelf moeten stellen niet of de aanval op Gaza te rechtvaardigen is, maar of deze aanval uiteindelijk een duurzame en rechtvaardige vrede zal brengen voor de Palestijnen en de Israeli’s. En het antwoord is nee.
Er is door ons kabinet de afgelopen week begrip getoond voor Israel. Ik vraag mij af, wat heeft onze regering in de afgelopen maanden gedaan om partijen onder druk te zetten om via onderhandelingen tot resultaat te komen? Waarom heeft de Nederlandse regering er niet nog nadrukkelijker op aangedrongen dat de Palestijnen zouden stoppen met raketaanvallen? Waarom heeft de Nederlandse regering geen druk uitgeoefend op Israel om voedsel, medicijnen en andere levensbehoeften structureel toe te laten tot Gaza? Waarom zijn geen echte daden gesteld? Waarom geen bijdrage geleverd aan de opheffing van het volstrekt waanzinnige isolement van Gaza? Het Nederlandse begrip is niet te rijmen met de gevolgen van het oorlogsgeweld. De heilloze spiraal moet doorbroken worden. Een ook van onze regering mag gevraagd worden een stevig appel te doen om het militaire geweld van partijen te stoppen. En aan ons burgers mag gevraagd worden de lafheid voorbij te komen en onze stem te verheffen tegen deze zinloze oorlog. Het is dringend geboden dat wij meer druk op Israel gaan uitoefenen om de heilloze geweldspiraal te doorbreken. Er is niemand anders dan wijzelf die veranderingen tot stand kunnen brengen. Daarom is het goed dat wij vandaag via deze wake stil staan bij de slachtoffers.
De tragedie in Gaza raakt me en laat een gevoel van machteloosheid achter. Het is om die reden dat we vandaag niet alleen gedenken en stil staan bij dat onnoemelijke leed, maar het is ook een protest. Een protest tegen het aanhoudend geweld. Wij roepen onze regering op zich helder uit te spreken dat er sprake is van buitenproportioneel geweld.
Het is allang niet meer van belang wie er in dit conflict gelijk heeft en wie er begon. Het enige wat telt is de toekomst van de Palestijnse en Israelische burgers.
Vandaag gedenken wij, omdat het onze plicht is de stilte voorbij te komen.
800 doden,wie telt hij niet mee dan?
Ina, zijn speech was op 10 januari. Toen waren er ‘nog maar’ 800.
Dank , heb ik domweg niet op gelet,excuus. Ik was het overigens met zijn slotopmerking niet eens. “Het is allang niet meer van belang wie er in dit conflict gelijk heeft en wie er begon. “Ik denk dat het wel degelijk van belang is.
En daar ben ik het dan weer helemaal met jou eens, Ina. Ik ben er in de loop van de tijd steeds meer achter gekomen dat je ver terug moet om te begrijpen wat er zo verschrikkelijk mis is gegaan, dus al met het ontstaan van het zionisme, voor 1948. En wel omdat het nog steeds de ideologie van toen is die in het heden voor zo ontzettend veel rotzooi zorgt. Zolang de Israeli’s de gedachte niet op kunnen geven dat ze alleen veilig zijn in een joodse staat, in plaats van in een gewone democratie met gelijke rechten voor alle burgers, blijft het rotzooi. Alle ellende is daarop terug te voeren, en ook niet op te lossen zonder dat onder ogen te zien. Maar dat is voor veel mensen, ook die nu verontwaardigd zijn over Gaza, nog enige bruggen te ver, en iemand als Doekle Terpstra, die rekening wil houden met zijn achterban, weet dat wat hij zegt voor veel mensen al te radicaal is.
Ik vind zijn speech vooral zo belangrijk omdat hij weer mensen bereikt die naar jou en mij niet zouden willen luisteren. En ik vind het ook vreselijk belangrijk dat de gewetensvolle achterban in het CDA, de partij van minister Verhagen, van zich laat horen en het niet meer neemt wat er in hun christelijke naam aan misdaden worden goedgepraat.