Ik werd als oude feministe, van de ’tweede golf’ weet u nog wel, gevraagd om een column te schrijven voor de vernieuwde Opzij. Deed ik. Die werd een beetje ingekort, ik was weer te breedsprakig, geplaatst. Hier de oningekorte versie.
Vrouwen aan de top
“Dat ik een kut heb heeft geen reet met mijn werk te maken”, zei kunstenaar Marte Roling eens. Daar moest ik aan denken toen ik een uitnodiging kreeg om met alle andere vrouwelijke politici aan een diner te verschijnen. Wat zou het hogere doel daarvan zijn, vroeg ik. Nou, meer vrouwen in de politiek, en meer vrouwen in topposities, dat was het onderwerp. Of het er nog iets toe deed wat die vrouwen in de politiek dan zouden doen? Nee, dat was het onderwerp niet. Het ging namelijk eigenlijk niet over politiek, het ging er alleen maar over dat er meer vrouwen in moeten.
Ik zei beleefd dat ik helaas andere verplichtingen had, wat waar was, want ik zou die avond een extra zitting hebben van de Eerste Kamer en daar de inburgeringswet moeten bespreken, en daarmee was ik er van af. Maar ik was geïrriteerd en vroeg me af waarom eigenlijk. Omdat het heden ten dage wel lijkt alsof feminisme alleen nog maar gaat over de vraag hoeveel vrouwen er doorstomen naar de top. Het Heleen Mees feminisme, zeg maar. Alle hoopopgeleide vrouwen moeten van haar aan de carrière, en wie kinderen heeft laat die maar over aan de minder fortuinlijke seksegenoten, die met het zorgen voor andersvrouws kinderen hun geld moeten verdienen. Die andere vrouwen, daar gaat haar feminisme kennelijk niet over. Die hadden er maar voor moeten zorgen dat ze beter met hun ellebogen hadden gewerkt.
Ik ben niet tegen vrouwen aan de top. Van mij mag de wereld van presidenten, politici, bankiers en industriëlen best voor de helft uit vrouwen bestaan. Staat in ieder geval fleuriger op de foto’s. Maar hebben wij enige reden om aan te nemen dat we een betere wereld krijgen, menselijker, rechtvaardiger, eerlijker, door de Margaret Thatchers, Hillary Clintons en de Rita’s Verdonk?
Eens, meisjes en jongens, lang geleden, toen oma nog jong was, kwamen er een heleboel vrouwen bij elkaar, en die zeiden, nou gaan wij de wereld leuker maken voor iedereen. Maar toen kwamen we er wel achter dat al die vrouwen wat anders wilden, want er waren vrouwen die zeiden ik blijf liever thuis als er kindertjes zijn, en een ander zei maar ik wil graag leuk werk, en er waren er ook die zeiden en ik wil alletwee, maar dan moeten ze er wel voor zorgen dat ik op tijd thuis ben als de kinderen uit school komen. En ze zeiden weet je wat, we vragen de pappa’s of ze ook meedoen. Dan krijgen die een pappadag en dan kunnen ze spelletjes doen met jullie, en boodschappen.
Eens, dames en heren, ging feminisme over meer dan vrouwen aan de top. Die top is klein. Daar passen niet alleen weinig vrouwen op maar ook weinig mannen. En er zijn vrouwen die behalve op hun eigen kinderen ook op de kinderen van anderen moeten passen om aan hun geld te komen. Er zijn vrouwen die het huis van andere vrouwen schoonmaken, er zijn vrouwen en mannen die rond moeten komen van een uitkering, die ook nog op de tocht staat. Er zijn vrouwen (en mannen) met hun kinderen alleen komen te staan en volgens staatssecretaris Aboutaleb na twee jaar wel weer verplicht kunnen worden om te gaan werken. Hebben die vrouwen veel aan een vrouw als president?
En er zijn nog massa’s vrouwen, en mannen, die als migrantenkinderen nog een ander emancipatieproces doormaken – die het in de tijd van generatie al heel veel verder schoppen dan hun moeders. Er was een tijd dat we beseften dat vrouwen van elkaar verschillen, en dat er vele wegen naar Rome leiden – of naar Mekka. Er was een tijd dat feminisme meer was dan hoe kom ik zo snel mogelijk omhoog, maar dat we ook naar elkaar omkeken. Dat noemden we toen solidariteit.
Dat woord wil ik wel weer terug als we het over feminisme hebben.
Nou, zo breedsprakig vind ik dit artikel niet. Ik had meer het gevoel dat je lekker op dreef was, en er noodgewongen een eind aan moest knopen, omdat het anders ’te lang’ zou worden.
Laat onverlet dat je er toch in bent geslaagd de kern te raken van dit betoog(je)
Leve de solidariteit!
Ik hou niet van Engels, als ’t ook in ’t Nederlands kan.
Maar voor een keertje, vooruit: YES!!
Verleden week kocht ik de vernieuwde “OPZIJ”. De teleurstelling was groot na het blad uitvoerig bekeken en gelezen te hebben. Tot ik jouw artikel las. Het is me uit het hart gegrepen, maar dat komt misschien omdat ik ook van de tweede feministische golf ben!
De spijker keihard op de kop geslagen Anja. Alleen ook voor dit geldt: Het is 5 over 12.
Weet iemand nog dat een minister zei:Elke meid is op haar toekomst voorbereid.
Toen zei ik tegen mijn vrouw. Nu is het nog vrijwillig, maar straks wordt het “verplicht”. En het is uitgekomen. Er is nu een categorie vrouwen die het maar niks vindt dat een moeder voor haar kinderen wil zorgen. En dat willen ze ook nog aan anderen opleggen. Onder een andere naam gaat men een systeem dat enige jaren geleden terziele is gegaan weer nieuw leven inblazen. Is dat vrijheid????
Op zaterdag 10 januari kwamen vele first ladies van landen in het Midden-Oosten in Istanboel bijeen op initiatief van Emine Erdogan, de vrouw van premier Erdogan van Turkije, om hun stem te laten horen tegen het Israelisch geweld en de blokkade, en om de internationale gemeenschap op te roepen zich in te zetten voor de vrouwen en kinderen in Gaza.
Onder andere:
Koningin Rania van Jordanie, Asma Assad van Syrie, de vrouwelijke sheik (sheika) Mozah Bint Nasser al-Missned van Qatar en Wafaa Suleiman uit Libie. Aisha, de dochter van Muammar Gadaffi en Fauzia Gilani, de vrouw van de Pakistaanse premier.
Verschillende vrouwelijke ministers en parlementariers uit Azarbeidjan, Syrie, Pakistan, Jordanie en Turkije en functionarissen van verschillende hulporganisaties uit Turkije, Qatar, Jordanie en de Verenigde Naties.
Saime Toptan, vrouw van de Turkse parlementarier Köksal Toptan; Minister van Staat Nimet Çubukçu; Zeynep Babacan, vrouw van de Turkise Minister van Buitenlandse Zaken Ali Babacan; Beyhan Bağış, vrouw van Turkije’s Chief EU Negotiator Egemen Bağış; Esra Albayrak en Sümeyye Erdoğan, dochters van de Turkse premier Recep Tayyip Erdoğan; plus vele prominente vrouwen uit de politiek, het zakenleven en de kunst.
Buitenlandse beroemdheden als Raghda, Julia Boutros, Elias Bou Saab, Sami Yusuf, Abbas Al Loury, Waga Mouselly, Suzan Nejmaddin en Samer Basri gaven ook acte de presence.
Schriftelijke steunbetuigingen van:
Carla Bruni, vrouw van president Sarkozy; Sonsoles Espinosa, vrouw van de Spaanse premier Jose Luis Zapatero; Liri Berisha, vrouw van de Albanese premier Sali Berisha; Cherie Blair, vrouw van voormalig premier Tony Blair.
Geen idee hoeveel van die vrouwen zich feministe zouden noemen, maar daar was aan solidariteit geen gebrek!
Heb het 5 keer overgelezen, maar geen Nederlandse naam kunnen ontdekken.
Was de leus ook niet altijd “Take the toys away from the boys”? Het lijkt erop dat al dat gevaarlijke speelgoed ook in vrouwenhanden niet per definitie veilig hoeft te zijn.
En dan is de naam van Condoleezza (“Condy”) Rice hier nog niet eens gevallen. En die is – wellicht tot overmaat van ramp – nog zwart ook! Als we nu tòch zo aan de gang gaan, moet dàt taboe eindelijk ook maar eens geslecht. Of niet soms?
@ Engelbert Tja..
Had niks over deze bijeenkomst gelezen. Interessante informatie, meen ik echt.
Maar naar mijn mening is het onderwerp niet: “feminisme”, nee, het onderwerp is vooral: “de vrouw van”.
Jij stelt: “aan solidariteit geen gebrek”.
Ik wil heel graag niet cynisch zijn, maar het lukt me maar niet. Mijn vraag is nl.: “En wat leveren al die (schriftelijke) steunbetuigingen op wat betreft het regeringsbeleid van de landen waar de dames vandaan komen?”.
Het herinnert me aan het werk van Danielle Mitterand. M.b.t mensenrechten kwam ze oprecht en hardwerkend over. Maar er was, als het erop aan kwam, niks van terug te vinden in het beleid van Meneer de President.
Nog een raar zinnetje, ik weet niet of het in het oorspronkelijke bericht staat, “om zich in te zetten voor vrouwen en kinderen in Gaza”. Niet voor mannen en jongens?
Misschien “helpt het” enigszins, omdat er in de betreffende landen aan gerefereerd kan worden.
Ik ben het WEL met je eens dat het Palestina-solidariteits-werk in Nederland gesteund zou worden als bekende musici en bands benefiet-optredens zouden geven voor Kifaia. Gepresenteerd door een aantal zakenvrouwen/mannen van het jaar. Tja.
Ik vind het vooral heel erg slim in de zin dat de hogere sociale klassen erin geslaagd zijn vrouwen volledig onderdeel te maken van het heersende kapitalistisch systeem.
Terwijl het vroeger vrouwen waren die het fundament vormde in soms vrij radicale sociale bewegingen.
En dan beperk ik me niet specifiek tot Nederland.
Want hier zie je nog altijd wel dat vrouwen in meerderheid aan de progressieve zijde te vinden zijn.
Ook in het vrijwilligerswerk bijvoorbeeld.
Die achtergestelde positie en uitsluiting had ook een positieve kant , in dat vrouwen zich eerder andere vormen konden voorstellen.
@Fennie,
Mijn verwijzing naar feminisme was uiteraard met een knipoog naar het stukje van Anja. In deze actie ging het daar niet over. De nadruk lag op het feit moeders zich uitspraken over het geweld, vandaar de “vrouwen en kinderen”. Dit is een van de kanten van het conflict, maar wat is daar mis mee? Anderen doen de mannen, de politiek, de wapens etc. Ik kan me een dergelijke actie van mannelijke prominenten nauwelijks voorstellen.
Wat ik er belangrijk aan vond was dat het aangeeft dat dit niet een conflict tussen militanten is, maar iets wat iedereen raakt.
Dat is wat Israel probeert weg te drukken door alles te polariseren. Zonder hulp van de publieke opinie is Israel nergens dus hoe meer aandacht we geven aan het menselijke aspect hoe meer druk er op de bezetter komt. Daarin kunnen deze vrouwen volgens mij toch een belangrijke rol spelen. Niet alles van waarde is tastbaar, als ik Lucebert mag parafraseren.
PS Ik zou er graag nog de volgende wijze woorden aan willen toevoegen:
“When we feel that our actions will have no effect we must remember that we never know what little act will tip the scales one way or another.”
Rabbi Arik W. Ascherman (van Rabbis for Human Rights)
http://rhr.israel.net/rabbis-for-human-rights-and-the-current-violence-we-never-know-what-little-act-will-tip-the-scales
Engelbert, was het niet logischer geweest als de vrouwelijke ministers, parlementariërs en andere topmeisjes hun partner naar de first-ladies-bijeenkomst hadden gestuurd?
Ik kocht Opzij ook. Hier mijn bevindingen.
Interessant commentaar van jou op Opzij, Clara. Ik werd ook niet meteen razend enthousiast, alhoewel ik denk, geef ze nog even de tijd om een eigen vorm te vinden. En hier was ik in ieder geval meteen enthousiast over, dat die malle stelling van Cisca Dresselhuys, dat vrouwen met hoofddoek per definitie niet geëmancipeerd kunnen zijn meteen over was. Ook vond ik het wel aardig dat ik was uitgenodigd om voor het eerste nieuwe nummer een column te schrijven, niet zozeer omdat ik het ben – ik sta mijn vroegere plaatsje in de voorhoede met veel plezier af aan jongere vrouwen want die moeten het nu gaan doen – maar omdat er nog de behoefte is om een band te houden met de voorafgaande vrouwenbeweging, nog iets van een traditie zichtbaar te houden.
Maar al die opgefliepte dames op de uitgebreide cover spraken een andere taal. Ik moest er ook wel om lachen, want ik was duidelijk niet gevraagd. Ik denk dat ik nog teveel met het cliché van het ’tuinbroekenfeminisme’ wordt geassocieerd, hoewel ik van zijn leven geen tuinbroek aangehad heb. De subtekst van die cover is: kijk, wij zijn niet van die slonzige types in zelfgebreide roze truien, je kunt best glamourous zijn en feministisch tegelijkertijd. Het punt is natuurlijk dat dat meteen net zo’n cliché wordt als die tuinbroeken. En zogauw je nieuwe cliché’s maakt kun je de werkelijke vernieuwing wel vergeten.
Ik zie het er dus nog niet aan af, het nieuwe. Dit is geloof ik de vijfde of zesde keer dan de ‘derde golf’ wordt aangekondigd. Ik zie nog geen derde golf. Of het moest inderdaad het erg interessante emancipatieproces van migrantenvrouwen zijn – met al hun onderlinge verschillen.
Of ik het de nieuwe redactie van Opzij kwalijk moet nemen weet ik niet. Er is maatschappelijk gezien nauwelijks sprake van vernieuwing op het emancipatiefront. Dan kun je dat met een blad ook niet verzinnen.
Ik kijk het dus nog maar een tijdje aan.
Hendrik (8) , jij schijnt nog steeds te denken dat vrouwen hersenloze wezens zijn die door ‘het kapitalistisch systeem’ zomaar ingepakt kunnen worden. Zou het een idee zijn als je vrouwen gewoon ziet als mensen, die dus net als andere mensen hun eigen keuzes maken, en waarvan sommigen het dus interessanter vinden om ‘hogerop’ te komen, geld te verdienen, macht te hebben, en zich in een glamourjurk te hijsen, dan om een beetje voor de SP te gaan werken en naar Gaza te gaan om daar de ellende weer eens te zien om maar wat te nioemen? Zou het, met andere woorden, niet meer te maken kunnen hebben met politieke keuzes dan met sekse?
@Clara
In een betere wereld was dat ook wel gebeurd, maar in zo’n wereld hadden we deze ellende waarschijnlijk helemaal niet gehad.
We weten maar al te goed wat er gebeurt als de leiders zelf bij elkaar komen, bij de VN, de Veiligheidsraad, de EU, de World Economic Forum in Davos (Erdogan was daar de opmerkelijke uitzondering, ik wil graag geloven dat dat kwam omdat hij van Emine op z’n flikker had gehad). En ik denk dat Carla ook wel een potje kan breken bij Zarko. Een teveel aan testosteron heeft ook zo zijn nadelen!
Zelfs Livni heeft zich herhaaldelijk moeten verdedigen in de media: “Ik ben er niet om koffie te zetten, ik neem beslissingen”.
Groepen die zich ergens voor inzetten zonder overduidelijk eigenbelang hebben mijn sympathie en dat leek mij bij deze groep het geval. Welk effect het heeft weet niemand, maar zij die het zouden moeten doen laten het glorieus afweten.
Wat ik bedoelde is dat sommige first ladies tegenwoordig mannen zijn, maar die kwam ik in het rijtje niet tegen.
Verder een prima initiatief, die bijeenkomst.
Solidariteit…wat een heerlijk woord. Wat een heerlijk gevoel, als je dat met elkaar kunt delen. Ik mis het heel erg in de Nederlandse samenleving, waar het lijkt alsof iedereen elkaar beconcureert.
Inderdaad Anja, het emancipatieproces onder migrantenvrouwen is erg levendig en interessant, ik weet er alles van. Maar helaas vinden bladen als Opzij dat niet, en wordt er over ons gepraat i.p.v. met ons. Er wordt ons verteld wie we zijn en wat we zouden moeten denken. Treurig gewoon. Na 18 jaar wonen en werken in NL lijkt het mij alsof alles alleen maar erger is geworden. Omdat het zo structureel is en geinstitutionaliseerd. De niet aflatende zurigheid vanuit de media zuigt veel energie weg uit goede mensen en maakt ze soms moedeloos. Daarom hoop ik dat Omroep Zenit voet aan de grond krijgt in medialand. Het zal vallen en opstaan zijn, in het begin, maar ik geloof dat het een mooie omroep kan worden.
Groeten van Usha Marhe, http://www.ushamarhe.nl
Hallo allemaal,
Weet iemand misschien hoe ik contact kan maken met Anja Meulenbelt? Mailadres?
Gr
metin
Aan ‘allemaal’ heb je niks, Metin, maar je zit hier op mijn weblog en je hebt dus contact met me. Als je me iets zeggen of vragen wilt kan dat hier, en dan plaats ik het niet.
Hoi Anja,
Dank voor je reactie. Er is aanstaande dinsdag, 3 maart, in Utrecht een talkshow over vrouwenemancipatie in Nederland, thema onderdrukkende vrouw (zie http://www.svbosporus.nl voor info en flyer). Ik heb je naam uit de mond van Famile Arslan (die ook in het panel zit) gehoord toen we over het feminisme hadden. Op de talkshow willen we een voordracht houden over het feminisme/vrouwenrechten, hoe belangrijk die zijn. Ik zag je column (hierboven), dat leek mij een goed stuk voor een voordracht. Ik wil graag jouw stuk (of een andere die je hebt die goed aansluit) gebruiken op de talkshow, hiervoor wil ik eerst jouw toestemming vragen. Vandaar mijn vraag op dit weblog hoe ik contact met jou kon maken.
Ik zie dat je ook aan soortgelijke bijeenkomsten/evenementen deelneemt in het publiek en er een verslag van maakt. Wellicht vind je het leuk om ook hier aanwezig te zijn.
Ik hoor het van je!
Groet,
Metin
Ik heb je reactie wel geplaatst. omdat het meteen voor de lezer(essen) hier een uitnodiging is.
Dinsdag zit ik altijd in de Eerste Kamer, Metin, dus ik zal er niet bij zijn op 3 maart. Maar julie mogen zeker mijn column gebruiken.
Maak er een mooie avond van!
Dank voor de toezegging!
Het is of ik mezelf hardop hoor praten! Heb je de discussie gezien op LinkedIn over de Joke Smit-prijs? Dat sluit aan bij jouw betoog: http://www.linkedin.com/groupAnswers?viewQuestionAndAnswers=&gid=39633&discussionID=1886281&split_page=1&goback=.anh_39633.
werd die affiche niet in de jaren ’50 gebruikt voor IDF propoganda? ik heb het namelijk vaak zien hangen buiten israelische winkels in jaffa. misschien hebben ze geen toestemming gevraagd en het illegaal geproduceerd, zoals het gebruikelijk is in israel… van het beroven van het land tot het identificeren van falafel als israelisch.
Geen idee waar ie oorspronkelijk vandaan komt, Nihal. Ik heb hem al voor vele doelen gebruikt zien worden en ook ik heb m zomaar van het web afgeplukt.