Kijk goed: wat is er bijzonder aan deze foto?

De Palestijnse vlag kennen we, net als de Israëlische. Maar waar zagen we die Palestijnse vlag in Nederland? Tijdens demonstraties, en soms tot consternatie van velen en volgens de overburen ‘aanstootgevend’, over een balkon. En nu wapperde die, naast de Israëlische, met de Nederlandse vlag er tussen, bij de herdenkingsplechtigheid in Vlaardingen. Er werden kransen gelegd bij het Geuzenmonument op de Markt, bij de Grote Kerk waar de Geuzenpenningen uitgereikt zouden worden aan de vertegenwoordigers van twee mensenrechtenorganisaties, het Palestijnse Al Haq en het Israelische B’Tselem. Naast mij stond een Palestijns Nederlandse vrouw met tranen in haar ogen en ook ik had een dikke brok in mijn keel, helemaal toen ik Jessica Montell en Wesam Ahmad een krans zag leggen. Na al het verschrikkelijke nieuws van de afgelopen tijd was dit weer een klein lichtpunt. Ik heb mijn Palestijnse vrienden al in een tijd niet meer zo vrolijk gezien.

Ik had niet verwacht dat het allemaal zo plechtig zou zijn, en er zo’n massa mensen bij aanwezig zou zijn. Met de foto’s ging het niet geweldig, voor de kranslegging moest ik op een hek klimmen, en ik was, samen met alle Palestijnse Vlaardingers en andere gevaarlijke lieden geplaatst in een vak achter het spreekgestoelte, zodat we prijsuitreiking zelf alleen via het scherm konden volgen. Het hinderde niet, deze gebeurtenis kon niet meer stuk. Zeker niet toen datzelfde scherm het gezicht liet zien van Jabarin, die er op die manier ook in Vlaardingen een beetje bij was.

Burgemeester van Vlaardingen Tjerk Bruinsma, die een warm hart heeft voor ‘zijn’ Vlaardingse Palestijnen was er ook, met zijn ambtsketting om. (Zie over de Vlaardingse Palestijnen meer hier) Het Fanfarekorps van de Koninklijke Landmacht, het Vlaardings mannenkoor, de leerlingen van het Vos College, psalmen, een gedicht voorgedragen door Noeni van der Linden, de “Achttien Doden” van Jan Campert, en, voor de gelegenheid, ook nog de mij zo vertrouwde muziek van Palestijnse groep Hanien, en ook nog klezmer van de Shtetl Band. En uiteindelijk, het Wilhelmus. (Een Palestijnse naast me, die voor de gelegenheid het Wilhelmus meezong: waarom zingen wij eigenlijk ‘ik ben van Duitsen bloed’?)

De laureaten kwamen door een erehaag van zeecadetten binnen, Jessica die ik al meerdere keren ben tegengekomen en vooral ken als mensenrechtenactiviste met weinig directeurs-allures, zal ook niet geweten hebben wat haar overkwam, toen de hele kerk voor het “cortège” opstond. En ook Wesam Ahmad glimlachte breed. Maak je als Palestijn niet vaak mee, dat een hele kerk vol mensen voor je opstaat en applaudisseert, toch?

Jozias van Aartsen, burgemeester van Den Haag maakte er natuurlijk een “tweetje” van, in zijn speech voordat hij de laureaten de penning aan een oranje lint omdeed. Tragisch, die twee volken, alletwee met zo’n last van extremisten aan beide zijden, en dan de buitenwereld die zich er steeds maar mee bemoeide. (Voor wie niet weet wat ik met een “tweetje” bedoel, ga even kijken bij de paradigmastrijd, hier). Nou ja, het was natuurlijk al bijzonder dat hij er was, ook al kwam de term ‘bezetting’ niet over zijn lippen.

Dat maakten zowel Ahmad als Montell weer goed in hun dankwoord. Niet alleen de Palestijn, ook de Israelische hadden het over de bezetting – beide vinden dat je de mensenrechten daar niet los van kunt zien. Waarmee ze tegelijk lieten zien dat de scheidslijnen niet liggen tussen Israeli’s en Palestijnen, maar tussen hen die de bezetting veroordelen en hen die liever de oogkleppen ophouden.

Wesam Ahmad (een fragment uit zijn dankwoord):

Bij al onze werkzaamheden streeft Al-Haq ernaar de theoretische uitgangspunten van internationaal recht om te zetten in praktische toepassingen. Tegenwoordig is dit omzetten van de theorie naar de praktijk een nog grotere uitdaging, vooral na de stilte die volgde op de recente aanvallen op de Gazastrook. Zoals de geschiedenis ons heeft geleerd, is er geen vruchtbaarder bodem voor het cultiveren van onderdrukking dan zwijgen.

En hoewel Al-Haq erin is geslaagd de Palestijnse samenleving meer bewust te maken van haar rechten, worden er niettemin moeilijke vragen gesteld door bezorgde individuen en activisten. De leek is sceptisch over de haalbaarheid van de naleving van de mensenrechtenprincipes in de Palestijnse zaak. De ongelukkige realiteit tot nu toe is dat de Palestijnse bevolking als geheel te maken heeft met voortdurende, wijdverbreide en systematische onderdrukking, die zich uit in inbreuk op alle gebieden van het burgerlijk leven door de Israëlische bezettende macht. De passiviteit van de internationale gemeenschap tegenover de harde aanval op Gaza betekent voor velen dat internationaal recht een verzameling holle frasen is, vastgelegd op papier, waarvan zij wel horen, maar nooit iets zien.

Boven op de problemen die de Israëlische bezetting, de kern van het conflict in onze regio, ons blijft geven, hebben we ook te maken met steeds grotere uitdagingen aan het binnenlandse Palestijnse front. Geheel in lijn met onze overtuiging dat mensenrechten moeten worden beschermd ongeacht de identiteit van de plegers van mensenrechtenschendingen, is Al-Haq nooit teruggedeinsd voor de uitdagingen die intern, op de Westoever en in Gaza, zijn ontstaan. We blijven erop hameren dat internationale mensenrechtennormen moeten worden opgenomen in de Palestijnse wetgeving, en we doen er alles aan om een onafhankelijke Palestijnse rechterlijke macht en naleving van de rechtsstaatsbeginselen in stand te houden.

Met onze principiële standpunten zijn we niet alleen een doorn in het oog van de Israëlische bezettende macht, maar ook in die van het Palestijnse gezag. Dat laatste geldt des te meer sinds de publicatie van een recent rapport van ons over het gebruik van marteling door zowel de de facto Palestijnse Autoriteit op de Westoever als de de facto Hamas-autoriteit in de Gazastrook.

Toch, hoe meer we worden aangevallen, hoe meer we het gevoel krijgen dat we een verschil maken. Het feit dat ik vandaag voor u sta om deze onderscheiding te ontvangen getuigt daarvan, alsook van de ernst van de mensenrechtensituatie in de Bezette Palestijnse Gebieden.

Langdurige veiligheid en vrede voor alle volken is onbereikbaar als een van die volken het recht ontzegd wordt om zijn eigen politieke lot te bepalen en zijn vertegenwoordigers te kiezen, om in vrijheid zijn economische, sociale en culturele ontwikkeling na te streven, om vrij te beschikken over zijn eigen natuurlijke bronnen en om controle uit te oefenen en vrij te bewegen op zijn eigen grondgebied. Israëls weigering van het Palestijnse recht op zelfbeschikking is alomvattend. Het heeft de territoriale integriteit van het Palestijnse grondgebied geschonden met de onrechtmatige annexatie van Oost-Jeruzalem, via haar onwettige bouw van de afscheidingsbarrière op de Westoever, via haar koloniale nederzettingenbeleid en haar discriminerende toe-eigening van land en waterbronnen.

Na een bezetting van meer dan 40 jaar – een bezetting waarvan duidelijk gebleken is dat het doel is om geleidelijk maar onverbiddelijk het Palestijnse territorium te verkleinen en het aantal Palestijnen op het land te verminderen met alle noodzakelijke middelen – kan de bezetting niet meer gescheiden worden van het beleid dat er aan ten grondslag ligt. Al-Haq streeft niet naar een vriendelijker, zachtaardiger bezetting; nee, we streven naar het einde van de bezetting.

De bezetting zal echter niet vanzelf eindigen. Het vereist moed en politieke wil van de kant van de internationale gemeenschap om druk uit te oefenen op Israël om haar beleid te veranderen. Israël belonen met betere economische betrekkingen en de hulp voor Gaza van Israël te betrekken, zodat de bezetter kan profiteren van de vernietiging die hij zelf heeft aangericht, is ongepast, zo niet absurd. Bovendien wordt hierdoor de Israëlische bezetting alleen maar geconsolideerd in plaats van dat er stelling tegen wordt genomen.

De internationale gemeenschap moet gewoon meer doen. Dat is de reden waarom Al-Haq een zaak in Groot-Brittannië aanhangig heeft gemaakt tegen de Britse regering voor het niet voldoen aan haar verplichtingen, zowel op grond van internationaal recht als nationaal Brits recht.

We hopen ook dat Nederland, de zetel van internationale verantwoording, binnenkort de plek wordt waar Israël voor haar internationaalrechtelijke misdaden ter verantwoording wordt geroepen. Want alleen wanneer Israël niet meer ongestraft blijft voor die misdaden, kan rechtvaardigheid zegevieren en zal er een aansporing zijn om de bezetting te beëindigen.

Nogmaals mijn dank voor deze eer.’

En Jessica Montell, een deel van haar speech:

Wij bij B’Tselem verkeren in een unieke positie als verdedigers van mensenrechten; we zijn een organisatie die vanuit de samenleving van een bezettende macht is ontstaan en de belangen behartigt van de mensen die in bezet gebied wonen. Vanuit die speciale positie zetten we ons in om de bescherming van de mensenrechten te bevorderen en met name om het afleggen van verantwoording na te streven – publiekelijk, wettelijk en moreel – voor de beleidsmaatregelen en acties die de Palestijnse bewoners van de Bezette Gebieden de mogelijkheid ontnemen om hun meest fundamentele rechten uit te oefenen. De wettelijke verantwoordelijkheid waarvoor we vasthoudend vechten, gaat verder dan het niveau van het individu – de soldaat en de politieman die ongestraft de rechten van Palestijnen schenden, of het nu bij de controleposten is, bij arrestaties of bij grootschalige militaire operaties. We stoppen niet bij het ter verantwoording roepen van individuen. Veel schendingen van mensenrechten zijn immers het gevolg van militair of overheidsbeleid op het hoogste niveau. Daarom eisen we ook verantwoording van de Israëlische veiligheidstroepen als geheel voor Rules of Engagement die resulteren in doden en gewonden onder Palestijnse burgers, alsook van de Israëlische regering voor het beleid dat gericht is op uitbreiding van de nederzettingen en dat de bewegingsvrijheid van Palestijnen verder beperkt, om maar een paar van de kwesties te noemen die B’Tselem agendeert.

Daarnaast eisen we ook dat de internationale gemeenschap verantwoording aflegt, waarbij we een beroep doen op humanitaire hulpverleners om ervoor te zorgen dat de hulp niet de plaats inneemt van echte en effectieve oplossingen.

Hoewel B’Tselem zich beweegt binnen het kader van internationale rechtsinstrumenten en verdragen, bevat onze boodschap aan de Israëlische burgers ook de impliciete oproep tot morele verantwoording, iets wat van essentieel belang is voor een land dat herhaaldelijk verklaart trouw te zijn aan democratische waarden en aan humanistische principes vervat in Joodse leerstellingen.

Op basis van de niet mis te verstane beelden van Israëls meest recente militaire operatie in de Gazastrook – de vreselijke prijs in mensenlevens en fysieke vernietiging, gepaard gaande met de breed gedragen en kritiekloze steun van de Israëlische burgers voor deze operatie – kunnen we echter concluderen dat we nog een lange weg te gaan hebben. De omvang van de schade die de burgerbevolking in Gaza bij deze laatste militaire operatie is toegebracht, is ongekend. Hele families werden uitgeroeid. Kinderen werden gedood onder de ogen van hun ouders. Mensen moesten toekijken hoe hun geliefden letterlijk doodbloedden terwijl ze wachtten op ambulances die hen niet konden bereiken.

De enorme schade die de burgerbevolking is aangedaan, vormt, op zichzelf, geen bewijs van schending van het oorlogsrecht. Niettemin zijn de beschuldigingen zeer ernstig. B’Tselem heeft Israël dringend verzocht een onafhankelijk en betrouwbaar onderzoek te laten uitvoeren naar haar acties in Gaza. Een dergelijk onderzoek is bij wet opgelegd. Dit is ook in het belang van Israël, omdat de Israëlische burgers het recht hebben om te weten wat er in hun naam is teweeggebracht in de Gazastrook. We doen tevens een beroep op de internationale gemeenschap om ervoor te zorgen dat er een onpartijdig en doelmatig onderzoek naar deze gebeurtenissen wordt uitgevoerd en dat alle partijen van wie komt vast te staan dat zij mensenrechten en internationaal humanitair recht hebben geschonden, ook werkelijk ter verantwoording worden geroepen.

Voor ons bij B’Tselem is onze visie helder: we streven naar een Israëlische samenleving die de intrinsieke waarde en waardigheid van elk menselijk wezen erkent; een samenleving waarin we allemaal met waardigheid en in veiligheid kunnen leven.