Netanyahu kan stoer blijven doen alsof hij de baas is in Israuel, en alleen hij bepaalt wat de toekomst is van de nederzettingen op de Westoever, maar iedereen weet dat de belangrijkste macht als het gaat om de toekomst van dat land ligt in het Witte Huis. Zonder de steun, en de 3 miljard dollar per jaar voor defensie, zou er van het Israelische leger nog maar een schim overblijven. Zonder de VS zou Israel een derde van zijn exportmarkt kwijt zijn, en meer nog, want wat er verder nog over is aan internationale steun, die van de EU, zou ook verdwijnen. En zonder het vetorecht van de Amerikanen bij alle VN resoluties die Israel aan het internationale recht willen houden, houdt Israel alleen Micronesie nog over, schrijft Gideon Levy. Als de nieuwe Amerikaanse president echt zou willen, kwam er binnen een half jaar een einde aan de bezetting, zegt hij.

En ook dit weten we: het Israelisch-Palestijnse conflict is een centrale factor in de verhouding tussen de wereldmachten. Tussen de Arabische wereld en het Westen, voornamelijk. En dus zijn alle ogen gericht op die ene man die het nu moet gaan doen: Obama.

Nu is er geen kwestie van dat Obama Israel zomaar zou laten vallen. Maar evenmin is het vanzelfsprekend dat hij, zoals als Bush voor hem, blind doet wat de Israelische regering van hem wil. Obama heeft al laten weten van Israel te verwachten dat er serieus gewerkt wordt aan een oplossing, die volgens hem alleen kan bestaan uit twee staten naast elkaar, en dat terwijl Netanyahu, anders dan zijn voorgangers die net deden alsof ze nog erg geinteresseerd waren in een vredesproces en uiteindelijk ook wel een soort van Palestijnse staat zouden willen, alle pretenties heeft laten varen en gewoon zegt waar de werkelijke politiek van Israel op slaat: geen Palestijnse staat, geen ontmanteling van de nederzettingen, geen gedeeld Jeruzalem, om het maar helemaal niet te hebben over het recht van terugkeer van de vluchtelingen. Netanyahu probeert Iran bovenaan de agenda te krijgen en Palestina af te voeren, maar Obama bijt niet. Obama weet heel goed dat hij in het Midden Oosten weinig voor elkaar krijgt zolang de Israelische bezetting voortduurt, en hij is bezig aan een offensief om een minder vijandige verhouding te kweken met de islamitische staten die hij ‘gematigd’ acht. En daarvoor wil hij weten op welke termijn er een oplossing te verwachten is.

Uiteraard doen Netanyahu en zijn minister van buitenlandse zaken Lieberman nu hun best om er onder uit te komen. Jeff Halper somt de pogingen op: als eerste proberen ze om alle aandacht te vestigen op de vermeende nucleaire dreiging door Iran. Ten tweede proberen ze, in plaats van een werkelijke beeindiging van de bezetting met een paar vriendelijk klinkende alternatieven te komen: het gaat om de veiligheid van Israel en een ‘verbeterde economie’ voor de Palestijnen, die stabiliteit zou moeten brengen tussen de twee volken, zoiets als de Grieken en de Turken op Cyprus. De Palestijnen, dat begrijpen we, dat zijn alleen die op de Westoever, want over Gaza hebben ze het al helemaal niet meer. En op de Westoever zou dan, zonder de terugtrekking van de nederzettingen, en met wat voorrechten voor Abbas of zijn opvolger, een leefbare situatie geschapen moeten worden waarmee de Palestijnen dan tevreden zouden zijn.

Israel gaat ondertussen onverdroten voort met het uitbreiden van ‘feiten op de grond’. Er wordt wat geschoven met de ‘buitenposten’ die illegaal genoemd worden, alsof niet alle nederzettingen illegaal zijn, die bovendien een dag erna weer ergens opgebouwd worden. Maar de werkelijke nederzettingen worden alweer drastisch uitgebreid, en nu niet met zogenaamde ‘natuurlijke groei’ maar met een geheel nieuwe nederzetting, Maskiot te heten, in de Jordaanvallei. Ook worden de nederzettingen uitgebreid om Jeruzalem definitief af te sluiten van de Westoever. Daartoe zijn weer uitgebreide sloopplannen voorbereid van Palestijnse woningen, en kondigt Netanyahu aan, alsof hij echt aan het testen is wat Obama pikt, dat Jeruzalem altijd een deel van Israel zal blijven.

Israel heeft een aantal bekende methoden in petto om als het echt moet te doen alsof ze wel bereid zijn om opnieuw met de Palestijnen te onderhandelen, maar altijd onder voorwaarden. Zoals de voorwaarde dat de Palestijnen, dat wil zeggen, de Westoever Palestijnen, eerst Israel erkennen als ‘joodse staat’. En dat gaan de Palestijnen niet doen.

Voor buitenstaanders is het misschien niet altijd duidelijk waarom ze dat niet zullen doen. Het gaat niet om de erkenning dat Israel als staat bestaat. Behalve dat dat nergens voor nodig is – zo gauw de partijen aan de onderhandelingstafel plaats nemen erkennen ze in feite al dat de ander bestaat – is dat allang gebeurt. Arafat heeft namens de Palestijnen tot twee keer toe de staat Israel erkend. Het addertje onder het gras zit hem in de toevoeging ‘als joodse staat’, en dat betekent dat de Palestijnen van de bezette gebieden toe zouden staan dat de Palestijnen die in Israel wonen – 20% van de bevolking – tweederangsburgers zouden blijven en tegelijk dat de vluchtelingen daarmee hun recht op terugkeer zouden verspelen. In feite is het al zo dat bij eventuele onderhandelingen driekwart van de Palestijnen geen enkele zeggenschap hebben over hun toekomst. Die in Israel leven niet, en dat de vorige minister van buitenlandse zaken, Tsipi Livni er al openlijk over sprak dat de toekomst van de Palestijnen met Israelisch staatsburgerschap niet zou liggen in Israel zelf, maar in wat een Palestijnse staat zou moeten worden, was nog maar een kleine voorbode voor de openlijk uitgesproken plannen om alle Arabieren ‘etnisch te zuiveren’ van haar opvolger Liebermann. Alle Palestijnen die nu in ballingschap of in vluchtelingenkampen leven buiten de gebieden niet. En Gaza, onder heerschappij van Hamas mag ook niet meedoen. En nu zou Abbas, namens alle Palestijnen, moeten ondertekenen dat hij bereid is om Israel als etnocratie, een land alleen voor joden, te erkennen. Dat gaat zelfs Abbas, die al nauwelijks meer is dan een marionet, niet doen.

Dan zijn er nog andere methoden om er voor te zorgen dat het nooit tot onderhandelen komt, en dat is eisen dat elk geweld van de zijde van de Palestijnen ophoudt, voor er gepraat wordt. En met geweld bedoelen de Israeli’s dus elke vorm van verzet tegen de bezetting. Maar de Palestijnen weten ondertussen maar al te goed dat wanneer ze stoppen met elke vorm van verzet de hele wereld denkt dat het wel weer zo’n beetje goed gaat, en er geen enkele reden meer is om druk op Israel uit te oefenen. Het is bovendien duidelijk dat het oordeel, of de Palestijnen nu gehoorzaam en gedwee genoeg zijn om met ze te gaan praten altijd in handen blijft van Israel. Die, dat hebben ze al vaker gedaan, heel goed in staat zijn om het verzet weer op te laten vlammen door voldoende provocatie, in de vorm van weer een paar bombardementen of enkele gerichte moorden op Palestijnse leiders.

Wat ook kan gebeuren, en niet alleen Jeff Halper waarschuwt hiertegen, ook Ali Abunimah doet dat, is dat er een schijnoplossing wordt gecreëerd in de vorm van net niet helemaal een staat, maar een reeks reservaten waarbinnen de Palestijnen dan een soort van zelfbestuur zouden krijgen. De crux zit hem niet zozeer in de gebruikte termen, ook Sharon en Olmert hadden het al over een Palestijnse staat, maar in de details. Bijvoorbeeld dat die reservaten geen enkele eigen grens hebben met een andere Arabische staat, en omsingeld blijven door Israel, die daar nog steeds mee om kan gaan alsof het een openluchtgevangenis is in plaats van een zelfstandig land. Het model Gaza, zeg maar. Bovendien zou Israel er op staan om alle grote nederzettingen te behouden, waarmee de Westoever in kleine stukken is opgedeeld en Jeruzalem is afgesloten.

Abunimah heeft het Scowcroft Report gelezen, een rapport van Amerikaanse makelij dat Obama is voorgelegd, en is niet optimistisch over wat daar in staat. Behalve dat de nederzettingen niet ontmanteld zouden worden, en er ook geen sprake is van het recht op terugkeer van vluchtelingen, staat er in het rapport dat er een Navo-leger zou moeten komen binnen de Palestijnse ‘staat’ om de veiligheid van Israel te garanderen (over de veiligheid van de Palestijnen heeft niemand het ooit) en in die veilgiheidstroepen zouden ook militairen participeren – jawel, het staat er echt – uit Israel. Dat komt dus neer op alweer een nieuwe vorm van bezetting, concludeert Abunimah cynisch.

Jeff Halper, die als eerste heeft voorspeld hoe de ‘matrix of control’ er uit zou komen te zien op de Westoever – de nederzettingen, het wegennet alleen voor Israeli’s, de controleposten en blokkades, en de muur, toen de meeste mensen in het westen nog graag wilden geloven dat die muur er was voor de veiligheid van Israel en om zelfmoordaanslagen tegen te gaan – vertelt ons nu wat Israel werkelijk van plan is met de Palestijnen. Hij noemt dat ‘warehousing’, de opslag van Palestijnen. Israel kan ze zonder de dekmantel van een oorlog niet etnisch zuiveren, dat wil zeggen, niet in grote aantallen tegelijk, Israel wil ze ook geen werkelijke leefbare onafhankelijke Palestijnse staat geven, zelfs niet op dat beetje land dat daarvoor nog over is, Israel wil ook geen land teruggeven, en israel wil de kosten van de bezetting graag verhalen op de internationale gemeenschap, zoals wij al vele jaren lang betaald hebben om de Palestijnen nog een beetje in leven te houden. De oplossing is dus om de Palestijnen op zo klein mogelijke gebieden bij elkaar te drijven, muren en leger er omheen, en ze daar te laten zitten. Als het echt niet anders meer kan, en Obama ze de duimschroeven aandraait, dan noemen ze die reservaten Palestina, en mag de Navo het Israelische leger komen helpen om die Palestijnen rustig te houden.

Het is geen vrolijk beeld dat Halper en Abunimah schetsen, zeker niet nu de aanhangers van de rechten van de Palestijnen, en ook zij die hopen op een rechtvaardiger Israel, weer een sprankje van hoop krijgen doordat Obama zich niet meteen van de sokken laat praten door Netanyahu. Maar zelfs als het ooit mocht komen tot een soort van overeenkomst: let op de kleine lettertjes van het contract, zoals Arafat destijds, goedgelovig als hij was, niet heeft gedaan.

Zie Gideon Levy, hier.
Zie Abunimah, hier
Het Scowcroft Report, hier.
Warehousing, zie website ICAHD, hier.