De foto hierboven. Die is van Anneke Jos Mouthaan, jaren geleden met mij in de trein op weg naar Prinsjesdag. Op Anneke’s hoofd: een solidaire protest hoofddoek. Het was een geestig effect als ze zich voorstelde: “Anne Jos Mouthaan van Een Ander Joods Geluid”, en mensen in verwarring niet meer wisten wat ze zeggen moesten en je ze zag denken: is die nou moslim of joods of kun je dat ook alletwee zijn? Nou komt Anneke, als joods-indische allochtoon uit Indonesië, een islamitisch land, al is ze geen moslim.
Waarom ik die foto weer tevoorschijn haal: omdat godbetert Femke Halsema de hoofddoekendiscussie weer eens oprakelt, waarvan ik dacht dat we die nu wel gehad hadden. Zijn de moslimmeiden nu juist hard bezig om ondanks vooroordelen hun plek op de arbeidsmarkt te veroveren, krijgen we de voorzitter van Groen Links nog even langs. Is ze nou helemaal! Dit zei ze in De Pers, onder andere:
Als ik op de school van mijn kinderen kom, valt het mij wel eens moeilijk – ik kom echt voort uit de feministische beweging – dat ik dan tussen allerlei gesluierde vrouwen zit. Ik zal hun rechten niet aantasten daarin. Maar ik kan niet wachten op het moment waarop ze in vrijheid hun hoofddoek zullen afslingeren.
Ik zie het liefst elke vrouw in Nederland hoofddoekloos
Ik merk het in mijn wijk: natuurlijk is de islam een probleem. Overigens met name de islam in combinatie met ongeletterdheid.
Op een van de vele iftars deze maand, tussen de vele uitermate geëmancipeerde en geletterde moslima’s met en zonder hoofddoek hoorde ik een variant van wat ik tegenwoordig veel hoor: “er is geen een linkse partij nog te vertrouwen. Geen een.” En ik kan ze helaas niet van harte ongelijk geven.
Reactie van Ahmed Marcouch op Twitter:
Lieve Femke de Islam is GEEN probleem!!Een hoofdoekje ook niet! worden die vrouwen en meisjes niet al genoeg uitgesloten en gediscrimineerd. Ahmed Marcouch
En gelukkig: een felle reactie vanochtend in Trouw, van Tineke Bennema, “niet-praktiserend moslim”.
Een driewerf hoera voor de hoofddoek
Met haar afwijzing van de hoofddoek toont Femke Halsema haar provincialisme.
Vandaag koop ik een hoofddoek. Vanaf vandaag eis ik als linkse niet praktiserende moslim mijn recht op vrijheid van meningsuiting en van godsdienstuiting zichtbaar op. Een foto van mij en mijn hoofddoek kan GroenLinks-partijleider Femke Halsema morgen in de bus verwachten.
Bitter teleurgesteld ben ik dat zij zich inmiddels heeft aangesloten bij het rijtje islam-bashers. Dat ze niet door heeft hoe diep kwetsend haar uitlatingen zijn, bewijst haar gebrek aan inlevingsvermogen.
En boos ben ik ook, om haar arrogantie van uitspraken als: „Ik zie het liefst elke vrouw in Nederland hoofddoekloos. En volstrekt vrij. Ik geloof niet dat welke God ook kledingeisen stelt.” Beschaamd ben ik tot slot om links, dat geen passend antwoord vindt op intolerantie.
Ik weet dat vrouwen om heel uiteenlopende redenen een hoofddoek dragen. Dat vrouwen die dat doen per definitie onvrij en onderdrukt zijn, is Halsema’s aanname. Die ze overigens hanteert als een dogma.
Maar dat grote groepen vrouwen zich happy-met-hoofddoek voelen, omdat zij deel willen uitmaken van een geheel, is onbegrijpelijk voor Halsema. Zich in hun beweegredenen verdiepen, doet ze niet: haar oordeel is al geveld. Ineens geldt de vrijheid om te doen en te laten wat een vrouw wil, niet meer. Ineens bekritiseert de linkse voorvrouw haar islamitische seksegenoten, bevoogdt hen en schrijft voor wat ze moeten doen. Om het allemaal nog erger te maken worden hoofddoekdraagsters in verband gebracht met orthodoxie en ongeletterdheid.
Helaas, ik ben een niet-praktiserend moslim, niet orthodox dus en in het bezit van een universitaire graad. En dankzij Halsema ga ik nu helemaal voor de hoofddoek.
Mag ik op mijn beurt op hoge toon vragen waarom mevrouw Halsema haar haar inmiddels weer lang heeft laten groeien? Mag ik dan misschien zeggen dat ik vind dat ze weliswaar het recht daartoe heeft, maar dat lang haar vanuit feministisch oogpunt rolbevestigend en ouderwets is?
O, vinden we dat ineens wel privé? En een godsdienstuiting niet? Uit Halsema’s houding spreekt minachting voor gelovige vrouwen. Het toont aan hoe bekrompen zelfs de linkse politiek is geworden.
De balk is ons eigen oog: als we het toch eens over kledingstukken hebben is het misschien verstandig ons bijvoorbeeld eens op te winden over hoe onze kinderen er in onze maatschappij bij lopen. Waar de altijd zichtbare Björn Borg onderbroek een statussymbool is. Ik zeg: ook onderdrukking, ook ja, door de commercie. Nee mevrouw Halsema, in onze niet-islamitische maatschappij stelt god niet de kledingeisen, maar dat doet de mode-industrie. Maar dat vinden we minder erg.
Is het domheid van Halsema? Het probleem ligt bij haar, bij Neerlands afkeer van godsdienst, niet bij gelovige vrouwen. Dat de meeste vrouwen een hoofddoek dragen om persoonlijke redenen. De een omdat ze kritiek heeft op het Westen en zich wil onderscheiden, de ander omdat haar moeder het al deed, nog een omdat ze diepgelovig is, een ander omdat haar vriendinnen het doen. En dat zou allemaal niet mogen?
Ik roep in Nederland geboren vrouwen op morgen vrijwillig een hoofddoek te dragen uit solidariteit met alle hoofddoekdraagsters in Nederland en om respect voor hen af te dwingen. Onder het motto: Baas in eigen hoofd.
Goed stuk Anja! Ik vind het ook jammer dat Halsema het blijkbaar niet heeft kunnen laten om zich aan te sluiten bij het quasi-intellectuele volk dat de opiniepagina’s overheerst met praatjes over moslims. Het soort praatjes waaruit zo duidelijk blijkt dat zij nooit eens mèt moslims spreken. Deden ze dat wel, dan zouden ze schrikken van de diversiteit die er onder Nederlandse moslims bestaat.
Groet,
SP-er
Tja, Anja, natuurlijk heeft Marcouch gelijk. En gelukkig is er in de rangen van mijn partij een levendig debat uitgebroken (http://cmonotjes.web-log.nl/vrijheid_gelijkheid/2009/09/halsema-in-de-p.html & http://brechtjesblogje.blogspot.com/2009/09/femke-en-het-interview.html & http://www.christianjongeneel.nl/logs2009e.shtml#log1255, bijvoorbeeld). In alle openheid. Ik zie – met wat close reading – ook wel dat jij het oneens bent met Karabulut over Ramadan en met Kant over “De prijs van de Allochtoon” van Fritsma. Maar ik zie in jouw partij nog niet zo’n openheid van debat als in GroenLinks. En ik moet Femke in die zin prijzen, dat ze consequent is in haar Voltaire-achtige stellingname: “Ik ben het principieel oneens met uw hoofddoek, maar ik zal tot mijn laatste snik uw vrijheidsrecht verdedigen om uw keuze te manifesteren”.
En ik zeg het nog maar even, dat scheelt weer voor niks reacties insturen: ik stel geen prijs op reacties van mensen die nog steeds denken dat hoofddoeken per definitie tegen de emancipatie zijn, of per definitie onvrijwillig. Ik vind het niet meer interessant en kennelijk is de moeite om nog eens uit te leggen dat dat volledige klets is niet aan jullie besteed. Dus doe geen moeite.
SP-ert, wat ik nou juist zo erg vind is dat Halsema niet ver weg hoeft om met moslims te praten, ze heeft ze naast zich in haar eigen partij. En dat ze niet zou weten dat er grote diversiteit is onder moslims maak je mij niet wijs. Dus des te teleurstellender.
Johan, gefeliciteerd met jullie geweldige levendige debat in alle openheid. Zou fijn zijn als daar dan ook standpunten uitkwamen waar je ook bij Nederlandse moslims mee voor de dag kan komen, want je kunt natuurlijk wel een geweldige aanhanger zijn van Voltaire, maar als je partijvoorzitter met een mening komt heeft dat wel erg grote repercussies, en eenmaal gezegd is dat moeilijk weer terug te draaien. Geldt voor jouw voorzitter zowel als voor de mijne. Dus wat mij betreft is het kwaad al weer geschied. Ik volg jullie open debat met aandacht.
Nee hoofddoeken worden wel degelijk vrijwillig gedragen en worden steeds vaker een soort van geuzengedrag. Kijk ik DURF een hoofddoek te dragen.
Het is wel merkwaardig dat in moderne islamitische landen zoals Turkije een hoofddoek veel minder algemeen is dan bij de Nederlandse moslims. Dus denk ik dat bij verdere integratie het aantal hoofddoekjes vanzelf wel zal afnemen.
Tenslotte ging mijn moeder vroeger ook met een hoofddoek de kerk in en nu gaat ze gewoon blootshoofds. Nog 20 jaar denk ik, dan heeft niemand het meer over een hoofddoek.
Ik was geschokt door het gebrek aan inlevingsvermogen van Halsema. Dat zelfs zij probeert te concurreren met Wilders over de ruggen van moslims. De SP had voor mij al afgedaan omdat ze steeds maar islamitische scholen proberen tegen te houden. Nu is Groen Links dus ook geen alternatief meer. Dat wordt blanco stemmen zolang de Nederlandse Moslim Partij en/of Islam Democraten niet landelijk meedoen.
@Anja & @Yvon
Ik hoop zelf iets van de gezaaide verwarring in onze eigen gelederen op te helderen – nee, ik overschat mijn invloed niet 😉
http://medeklinker.blogspot.com/2009/09/die-hoofddoek-past-ons-allemaal-mist.html
Dag Anja, idd goed stuk!
Op mijn facebook heb ik onderstaande van mw Bennema overgenomen.
Ik roep in Nederland geboren vrouwen op morgen vrijwillig een hoofddoek te dragen uit solidariteit met alle hoofddoekdraagsters in Nederland en om respect voor hen af te dwingen. Onder het motto: Baas in eigen hoofd. Aldus Tineke Bennema, Trouw
Wie doet er mee?
Verder nog een leuk link
http://deleukehoofddoekjessite.blogspot.com/?spref=fb
(6) Ik geloof niet dat Halsema bezig is om te concurreren met Wilders, Hendrik Jan. Ik denk dat ze echt vindt wat ze vindt, wat mij meer verbaast is dat ze als door de wol geverfd politica niet bedenkt wat ze nu weer oproept met een paar van zulke achteloze meningen.
Ik ben het helaas met je eens dat er op dit moment geen partij is die echt probeert om ook de moslims te vertegenwoordigen, en dat daarmee hun stem in het parlement te weinig wordt gehoord. Ik was nooit zo voor een moslimpartij, al ga ik daar niet over omdat ik geen moslim ben, om dezelfde reden waarom ik nooit voor een vrouwenpartij was – vrouwen onderling hebben over te veel zaken verschillende meningen en dat geldt voor moslims ook, en bovendien moet je toch in de clinch met de andere partijen, dan kun je er net zo goed meteen in gaan zitten. Maar ik moet zeggen dat ik het me ondertussen goed voor kan stellen dat er moslims zijn die vinden dat hun stem te weinig wordt gehoord in de politiek.
Gegroet allen,
Ik denk dat het niemand verbaast als ik zeg dat ik ook eventjes wat extra met mijn ogen geknipperd heb toen ik het stukje over Femke Halsema had gelezen. Ik ben benieuwd waar dat vandaan kwam.
Overigens kom ik toch met een verhaal over hoofddoek + emancipatie, maar zoals verzocht, niet in een totale zwart-wit setting.
@Yvon: in Turkije wordt vooral aan de kust en in grote steden niet moeilijk gedaan over het wel of niet dragen van een hoofddoek of andere religieuze/politieke/culturele verplichtingen waaraan een moslim(a) aan zou moeten voldoen. Een vriendin van mijn moeder is een zeer gelovig vrouw en gaat 5 keer per dag bidden, maar ze draagt geen hoofddoek, omdat het nergens in de Koran staat (volgens haar) en verzonnen is in een tijd toen mannen vrouwen nog als bezit zagen.
Misschien dat ik inderdaad de Turkse gelijke van Femke tegengekomen ben, maar vergis je niet dat er ook zat moslima’s zijn die dezelfde mening zijn toegedaan als Femke, vooral wat de feministische motieven betreft.
Zoals al aangegeven is: er is zoveel verschil, zeker wat betreft geloofsovertuigingen, omdat juist die zo persoonlijk zijn en van mens tot mens verschillen. Dat maakt het onmogelijk om gelijk te krijgen voor uitspraken als ‘elke vrouw met hoofddoek is onderdrukt’ of ‘elke vrouw met hoofddoek draagt het vrijwillig’.
Ik zou zelf nooit van mijn leven een hoofddoek dragen, maar het staat anderen vrij dat wel te doen. Ik neem aan dat we nog steeds in een vrij land leven… toch?
En in Vlaanderen bestaat al: Baas over Eigen hoofd (BOEH!). Deze organisatie protesteert tegen het plotseling met onmiddellijke ingang ingevoerde verbod van het dragen van een hoofddoek en andere ‘levensbeschouwelijke kentekens’ in gemeenschapsscholen in Vlaandren.
In Nederland –en dus ook Vlaanderen- is men de weg soms volledig kwijt waar het gaat om een normale verhouding tot en omgang met moslims. Men moet wel consequent zijn –dus worden in het Vlaamse geval met pijn en moeite keppels en kruisjes ook maar in het verbod meegenomen-, maar het gaat in wezen natuurlijk om de Islam.
De redengeving is lachwekkend: ‘Deze beslissing bevordert het gevoel van evenwaardigheid en voorkomt groepsvorming of segregatie op basis van uiterlijke levensbeschouwelijke kentekens.’
Alsof meisjes met hoofddoeken zich per definitie niet “evenwaardig’ zouden voelen, en alsof groepsvorming (of zelfs segregatie) alleen maar zou plaatsvinden op basis van uiterlijke, culturele zaken als het dragen van een kledingstuk.
Als er al sprake is van ongewenste sociale druk, dan kan die alleen op een inhoudelijke wijze en op lange termijn worden aangepakt, en niet door bestrijding van een uiterlijk verschijnsel als een bepaalde klederdracht, wat helemaal niet per definitie door sociale druk is ingegeven. Veel islamitische meisjes en vrouwen, die zeer geëmancipeerd zijn, kiezen bewust voor het dragen van een hoofddoek. Een van de vele voorbeelden hiervan is stadsdeelwethouder Fatima Elatik van Zeeburg (Amsterdam).
Kijk eens naar de VS. Als een immigrant daar de Amerikaanse nationaliteit wordt verleend, wordt zelfs expliciet gevraagd de eigen cultuur en gebruiken te handhaven, omdat die bijdragen aan de gezamenlijke, veelkleurige Amerikaanse cultuur!
De geestelijke armoede en bekrompenheid van de hoofddoekverboden is stuitend.
Verbaasd, perplexd, voelde mij zelf een beetje veraden.
Had haar hoog zitten en Groenlinks ook, maar voel me nu alsof ik een klap in mijn gezicht krijg.
Vond het getuigen van lef, toen zij, nu al weer 4 jaar geleden de enige politica was die wilde spreken op een demonstratie van Genoeg is genoeg. Maar i.p.v het gesprek aan te gaat met deze gehoofddoekte moeders op het schoolplein en waar kan zich in te zetten voor de ongeletterdheid waar zij zich aan stoort, te willen gaan scoren door het uitgekauwde onderwerp ‘hoofdoek te gebruiken’, zo vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen’ geeft mij een heel naar en teleurgesteld gevoel!
Het zal een keer tijd worden dat mensen de vrijheid van allochtonenvrouwen, moslimvrouwen, of hoe ze ons ook willen noemen, niet meten aan het wel/niet dragen van een hoofdoek!!!!!!!!!!!!! Het helpt deze vrouwen namelijk geen ene moer en de oorzaken van het gene ze wel in hun vrijheden beperkt blijven zo weer lekker onzichtbaar, onbesproken en verborgen. Sorry voor de spelfouten, maar dit heeft me bijzonder kwaad en verdrietig gemaakt.
Uit solidariteit met mijn gehoofddoekte zusters wil ik best een dag een doek om mijn hoofd doen. Geen enkel probleem. Maar alleen als zij bereid zijn om ook voor mij, uit solidariteit voor de niet-gehoofddoekte vrouw, een dag hun doek uit te doen. Fair play toch?
Leuk gezegd, Senay, maar hoezo? Dat je gehoofddoekte zusters, die voortdurend voor ongeemancipeerd worden uitgemaakt en nog zo het een en ander wel een beetje solidariteit kunnen gebruiken dat snappen we alletwee. Maar jij? Waar heb jij solidariteit voor nodig?
Pingback: Femke Halsema » Blog Archive » Vrijheid van geloof en van hoofddoek
Ha Anja,
Op mijn weblog heb ik inmiddels een reactie geplaatst op de commotie n.a.v. het interview in de pers, waaruit jij overigens ook nogal selectief citeert. Deze spreekt voor zich (en gaat ook op jou in: http://www.femkehalsema.nl
Femke
Geachte mevrouw Halsema,
Na de integratie-nota van de PvdA wist het zeker: ik stem nooit meer PvdA. De laatste keer wilde ik al op Groen Links stemmen, maar ik koos – net als zoveel andere Nederlanders – om strategisch te stemmen. Ik had de laatste maanden zoiets van: ik ga nu zeker op GL stemmen. Totdat duidelijk werd dat ook GL zwicht onder de druk van Geert Wilders (de eigenlijke premier van Nederland) en Tariq Ramadan wegstuurde omwille van de stemmen bij de gemeenteraadsverkiezingen (politieke partijen hebben overigens hun idealen verloren en lijken zich te prostitueren voor zoveel mogelijk stemmen).
Als klap op de vuurpijl kwam uw interview. De quote ‘Islam is een probleem’, daar heb ik de meeste moeite mee Als u nou zou zeggen: ‘sommige moslims zijn een probleem’, dan ben ik het daar volmondig mee eens. Stel dat u zou zeggen dat u moeite heeft met het jodendom of met homofilie (wat ik geen verstandige opmerking zou vinden). Dan zou u niet alleen uit de partij worden gezet, maar ook uit de Tweede Kamer. Maar over de islam mag je natuurlijk alles zeggen, want dan geldt vrijheid van meningsuiting opeens wel.
En over de hoofddoek doet u tegenstrijdige uitspraken. Eerst zegt u dat u er geen moeite mee heeft zolang het uit vrije wil is. En daarna wilt u eigenlijk die vrije wil ontnemen, door te zeggen dat het uw streven is om Nederland hoofddoekloos te krijgen. Vind ik wel een PVV-uitspraak.
Mijn hoop is gevestigd op D66 onder Pechtold. Dat is kiezen voor het minste kwaad, want onder Van der Laan was D66 ook behoorlijk rechts. En anders wordt het tijd voor een goede moslimpartij. Als zelfs linkse partijen islamofobe uitspraken doen…
Tot slot snap ik niet waarom moslims nog deel uitmaken van Groen Links, als u zulke islamofobe uitspraken doet. GL heeft in elk geval voor mij en voor mijn vrienden afgedaan. Als ik zou moeten kiezen tussen Groen Links en de PVV, dan zou ik voor de PVV kiezen. Bij de PVV weet je tenminste wat je krijgt. Groen Links lijkt ver te gaan voor wat extra stemmen.
P.S. Ik kan het niet helpen dat u geen fijne Marokkaanse buren heeft. Om dat dan af te reageren op de hele moslimgemeenschap, is ook verkeerd. Mijn laptop is ook een keer gestolen door een blonde Nederlander, moet ik dan een hekel gaan krijgen aan alle blonde Nederlanders?
Met Vredige groet
Mensen toch! Mevrouw Halsema mag best zeggen wat zij persoonlijk over het hoofddoekgebod vindt! Boe tegen de gedachtenpolitie!! Ik stem nooit meer SP, als jullie dit argumenteren vinden. Mevrouw Halsema stelde ook héél duidelijk dat ze de hoofddoek nooit zou verbieden. Vrijheid van godsdienst betekent ook de (persoonlijke!) vrijheid van géén godsdienst. Potverdikkie.
Wel even gewoon lezen wat er staat, Sandra. Niemand zegt dat Halsema niet mag zeggen wat ze vindt, maar dat geldt dan wel voor anderen ook. En niemand beweert dat vrijheid van godsdienst niet ook zou betekenen de vrijheid om niet te geloven. En Halsema wil weliswaar de hoofddoek niet verbieden – moest er nog bijkomen zou ik zeggen, ze geeft wel een negatief oordeel. Dat mag ze en daar mag ik dan ook weer wat van vinden. En jij ook. Maar niet zo’n onzin gaan roepen hoor.
Sandra, natuurlijk mag ze dat. Maar noem die partij dan wel GroenRechts. 🙂
Over de islam is er in Nederland vrijheid van meningsuiting. Alles is zowat al gezegd. Maar datzelfde recht geldt voor een heleboel andere zaken niet. Om maar te zwijgen over vrijheid van meningsuiting voor moslims.
Ze wil geen hoofddoekverbod. Maar ondertussen zegt ze wel dat ze Nederland hoofddoekvrij wil en dat moslima’s de hoofddoek weg moeten slingeren. Daarmee zet ze die meiden en vrouwen dus onder druk. En alleen maar omdat mevrouw Halsema dénkt dat ALLE moslimvrouwen die hoofddoek dragen omdat hun man of vader dat zo graag wil. Heeft ze wel eens moslima’s op universiteiten gesproken? Moslima’s hebben het toch al zwaar genoeg (opleiding met hoofddoek, vinden van een baan met hoofddoek, scheldpartijen op straat vanwege de hoofddoek) en nu dus ook een aanval van ‘linkse’ voorvrouw die sommige sterke moslimvrouwen als voorbeeld zagen.
Wat een vreemde reacties hier. Als niet gelovigen mag je blijkbaar wel zeggen dat je je altijd sterk maakt voor de vrijheid om te geloven en keuzes te maken maar je mag geen hoop uitspreken over de keuzes die andere in al hun vrijheid maken.
Ik ben 100% voor geloofsvrijheid en hoop dat iedereen ooit atheist wordt. Een eeuwenoude progressieve opvatting overigens.
Je mag alles vinden, Marco, en vervolgens mag je ook verwachten dat anderen op hun beurt daar wat van vinden. Dat iedereen atheist wordt ga je niet meemaken. Maar het kan mij (als gelovige) geen biet schelen dat dat is wat je wilt, want ik hoor niet bij een bevolkingsgroep die dagelijks onder vuur ligt.
Ik vind het erg goed dat je opkomt voor de vrijheid van moslims en stoor me ook aan de ungenuanceerde felheid van de kritiek de afgelopen jaren. Maar het zou fijn zijn als je muggen van olifanten weet te scheiden.
Hartelijk dank voor je compliment, Marco, maar zou het eventueel ook kunnen zijn dat onze ideeën over wat muggen en wat olifanten zijn niet geheel overeenkomen?
Anja,
Ben je het met me eens dat de groep jongere immigranten zich zo misdraagt uit frustratie en identiteitscrisis, of is het, zoals rechts beweert, een falen van het verantwoordelijkheidsgevoel van de ouders?
(26) Beide interpretaties in zijn algemeenheid ruimschoots te simplistisch, Theo. Je kunt niet een hele groep mensen zo makkelijk onder een noemer vangen.
Pingback: C L O S E R » Blog Archive » The headscarf all over…again
“Maar het kan mij (als gelovige) geen biet schelen dat dat is wat je wilt, want ik hoor niet bij een bevolkingsgroep die dagelijks onder vuur ligt.”
En waar geloof je dan in, Anja?
Zie hier, John. Ik zit regelmatig in de kerk van de Amsterdamse Studenekklesia en liet me daar ook dopen.
Beste Jeep, we hoeven niet opnieuw uit te gaan leggen waarom moslimvrouwen een hoofddoek willen dragen. Mensen moeten het nu maar eens geloven – of niet. En in wezen gaat het ze niet aan.
Femke Halsema strijdt voor vrijheid in geloofsovertuiging en uitting. Daarnaast strijdt zij óók voor de vrijheid in het uitten van kritiek op een geloofsovertuiging. Helderder dan dat kan je het niet krijgen. Mevrouw Bennema heeft duidelijk met één oor naar Femke geluisterd, of in het schemerlicht Femke’s betoog gelezen.
Mevrouw Bennema, ik roep u op om op de onderstaande link te klikken en het blog van Femke (ditmaal grondig) te lezen. Ik ben benieuwd op welke wijze u uw mening in uw volgende versie aanpast.
http://www.femkehalsema.nl/2009/09/12/vrijheid-van-geloof-en-van-hoofddoek/
Femke Halsema strijdt voor vrijheid van geloofsovertuiging. Tineke Bennema ook. Ik ook. Daarnaast strijdt ze voor vrijheid van kritiek op een geloofsovertuiging. Tineke Bennema ook. Ik ook. Op dat punt zijn we het helemaal niet oneens. Op andere punten, met name haar oordel over hoofddoeken zijn we het erg oneens. Dus, Sven, het is niet dat Tineke Bennema, of ik, het verhaal van Femke Halsema niet goed zouden hebben gelezen, het is dat jij niet begrijpt wat het punt is. Dus misschien kun jij nog even goed lezen wat er staat? Het verhaal van Femke staat hierboven, met mijn reactie.
beste Anja,
Ik had je erg hoog zitten. Maar deze kritiek op Femke Halsema vind ik erg tegenvallen. Dit is old school politieke correctheid die niemand helpt (zeker de meisjes niet die tegen alle weerwil in wél hun hoofddoek afleggen, en tegen bedreigingen en eerwraak in gaan). Tuurlijk mag iedereen eruit zien zoals zij wil, piercings, petjes, getatoeëerde lijntjes rond de lippen. Maar kijk dan wel waar het vandaan komt. Lees vooral ook de reactie van de moskee:‘Welke vrouwen zijn vaker het doelwit van verkrachtingen en seksuele intimidaties in de wereld? Gesluierde vrouwen of niet-gesluierde?’.
Hou eens op met die kul, Marietje, en luister naar de vrouwen zelf, supergeemancipeerd en behoofddoekt, die zich ook door Femke Halsema niet laten zeggen dat ze ‘vrijer’ zullen zijn als ze die af doen.
Luister naar de moslimvrouwen zonder hoofddoek, die zich net zo ergeren aan die uitspraak van Halsema als de vrouwen met hoofddoek.
De uitspraak die jij aanhaalt komt van een conservatieve imam. Dacht je dat die jou meer kon vertellen dan de vrouwen zelf?
Hou toch op.
Voordat je me wegzet als iemand die niet naar ‘die vrouwen’ heeft geluisterd; ik heb met moslima’s gewerkt in blijf-van-mijn-lijf-huizen, die er vol mee zitten. Waar het merendeel trouwens de hoofddoek afdeed, en wel halal vlees bleef eten.
En voordat je mijn commentaar wegzet als ‘kul’; ik heb op mijn opleiding ‘de ziekte bestrijden, niet de patiënt’ uitgeplozen. Afgestudeerd in seksespecifieke hulpverlening. Je hebt geen nitwit tegenover je, we zijn het alleen niet met elkaar eens.
Mijn kernpunt is: kijk naar waar het vandaan komt. Mw Bennema vergoelijkt: Dat de meeste vrouwen een hoofddoek dragen om persoonlijke redenen. De een omdat ze kritiek heeft op het Westen en zich wil onderscheiden, de ander omdat haar moeder het al deed, nog een omdat ze diepgelovig is, een ander omdat haar vriendinnen het doen.
En het komt in oorsprong van een koran-uitleg zoals de conservatieve imam die verwoordde. Niet je juwelen laten zien, anders ben je een hoer. En mannen hebben nou eenmaal niet te bedwingen begeertes, daar kunnen ze niets aan doen.
Tot slot copy-paste ik even een recensie van je boek: Na een inleiding over het begrip onderdrukking volgen hoofdstukken over klasse en socialisatie; over etnische verschillen en de verschillen in socialisatie die deze met zich meebrengen voor witte en voor zwarte mensen; over onderdrukking van joden en wat dat betekent voor de socialisatie; over de positie van mannen en hoe we daar als vrouwen mee omgaan.
Juist daarom vind ik je reactie op Femke teleurstellend.
Interessant, Marietje, dat je mijn boek er bij haalt. Kennelijk zien we de zaak met de hoofddoeken niet alleen erg verschillend, maar lijkt het wel of jij een ander boek hebt gelezen dan ik heb geschreven. In mijn reactie op de reactie van Femke, misschien heb je die niet gezien, hier, haal ik precies de essentie waar dat boek over gaat:
“Wij komen beide uit de feministische beweging, staan alletwee aan de linkerkant in de politiek, en juist daarom ben ik zo teleurgesteld. Dit was toch een van de belangrijkste lessen in de vrouwenbeweging: dat geen elite (blank, hoger opgeleid, zich progressief achtend, wat ook) het recht had om voor andere vrouwen te bepalen hoe hun emancipatie er uit hoorde te zien.
Ik volg de zich dubbel emanciperende moslimvrouwen nu al jaren, ik heb er vriendinnen bij, we trekken met elkaar op. Dubbele emancipatie: als migrant of migrantendochter, en als moslima in een op beide fronten behoorlijk vijandige wereld. Ik heb vooral gezien hoe dat een gevecht is naar twee kanten: tegen conservatisme en seksisme in eigen kring, en tegen de moslim- en migrantenvijandigheid daarbuiten. Tussen de progressieve politici die vinden dat ze pas bevrijd zijn als ze hun hoofddoek afslingeren en een imam die denkt dat ze een hoofddoek moeten dragen om niet verkracht te worden in. Ik vind dat de vele moslima’s die ik ken, met en zonder hoofddoek, het fantastisch doen, maar ze verdienen dat vrouwen zoals jij en ik naast ze staan. Naast ze, Femke, niet met uitspraken over wat ze moeten doen om bevrijd te worden tegenover ze.”
Dat lijkt mij ook; ik heb je boek anders gelezen dan jij hem geschreven hebt. Wat ik er nl uithaalde is dat het emancipatie-proces op verschillende vlakken speelt; niet alleen vrouwen in het algemeen, nee, vrouwen uit hogere/lagere klasse, migrant/autochtoon, etc. Dé vrouw bestaat niet. Dé emancipatie dus ook niet. Belangrijk te kijken naar de verschillende mechanismen die werkzaam zijn. Zeker als je vanuit een solidariteits-idee de ander zou willen helpen. (…)
Ik lees ook je nuance: Ik heb vooral gezien hoe dat een gevecht is naar twee kanten: tegen conservatisme en seksisme in eigen kring, en tegen de moslim- en daarbuiten.
Ik ben blij dat je onderkent dat de gesluierde moslima’s conservatisme en seksisme ervaren in eigen kring. Voor mij komt die vermaledijde hoofddoek daar als in het oog springend symbool uit voort. Net als dat je de reformatorische meiden in de winter herkent aan de enkellange rok en de vernikkelde beentjes, omdat ze, vanuit groepsdruk/school geen warme broek aan mogen op de fiets. (http://www.volkskrant.nl/binnenland/article1117894.ece/Reformatorische_meisjes_dragen_rok%2C_koud_of_niet ).
Wat te doen? Hopen dat die meisjes in de pubertijd zich van hun ouders afkeren, zichzelf bevrijden? Of het schoolbestuur eens aanschrijven?
Tuurlijk zijn er uitzonderingen, mode, puberaal gedrag, interpretatie van Het Geloof (zie EO-jong over Oem Imram in haar niqaab http://www.uitzendinggemist.nl/index.php/aflevering?aflID=10064826&md5=c82be20b4338bd90158f5eb58ab5f98c). Maar je kunt toch niet ontkennen dat de groepsdruk vanuit de kring behoorlijk is. Het lijkt mij ook dat het dan maar wel dragen van die doek een soort toegeven is aan die druk (uitzonderingen daar gelaten). Dat is geen vrijheid. Maar kort door de bocht, veroordeel je Femke en mij, door dit bovenstaande te zeggen, tot een islamofoob. Niet solidair. Niet naast ze maar tegenover ze.
Wil ik even terugkomen op het interview met Femke; ze had het over dat haar kinderen op een zwarte school zitten, dat ze de be-hoofddoekte vrouwen op het schoolplein graag anders zou willen zien. Maar ook dat klasgenootjes niet bij haar thuis mogen komen spelen omdat haar vriend ’s middags de kinderen opvangt. Dat is nogal wat. Dat is geen intellectuele discussie meer maar dagelijkse realiteit. Hoe moeten die kleine moslimkindertjes zich dan emanciperen? Of houden we (of ze) die lekker in eigen kring (3e generatie thuisgehouden meisjes) en hopen we maar dat er uit de moslimhoek zelf progressieve krachten ontstaan waardoor ze zichzelf zullen bevrijden? Met af en toe een voorschool en wat extra taalonderwijs? Of ben ik nu weer elitair want blank, hoger opgeleid, zich progressief achtend, wat ook.
Nee, mijn mening is dat steun niet alleen sociologisch begrip is en het eventueel scheppen van voorwaarden (studiebeurs) voor meisjes die toch al het lef hebben hun kop boven het maaiveld uit te steken. Ik denk dat je die meiden helpt door uitspraken te doen zoals Femke, de discussie minder zwart-wit te trekken en progressief te kunnen zijn en tegelijkertijd je vraagtekens te zetten bij het hoofddoekje, in plaats van heel hard en provocerend hoera-voor-het-hoofddoekje te roepen.
En natuurlijk is ze zich bewust van het gevaar zich door de pro-contra’s bij het kamp van Wilders geschaard te worden. Ik zou zeggen, graag wat van de Wilders-fans naar Groen Links. (ik stemde laatste keer trouwens SP) Daar wordt de maatschappij alleen maar minder islamofoob en migrantenvijandig van.
En dit heb je dan nog niet begrepen, Marietje: jij gaat er nog steeds van uit dat ‘die vermaledijde hoofddoek’ een symbool is van conservatisme en seksisme, terwijl ik je vertel dat er veel buitengewoon geemancipeerde en niet onderdrukte moslimvrouwen zijn die een hoofddoek dragen om tal van andere redenen. Het zou dus helpen als jij niet dacht dat je voor anderen kunt bepalen wat hun hoofddoek betekent.
“Hopen dat er uit de moslimhoek progressieve krachten voorkomen”, die zijn er al. Jij ziet ze alleen kennelijk niet, terwijl ze ondertussen toch erg zichtbaar zijn.
Over Hirsi Ali zeiden veel autochtonen destijds ook dat die zo goed was voor de emancipatie van moslimvrouwen. Er was het praktisch niemand van de moslims zelf met haar en die autochtonen eens.
Nu beweer jij dat de meiden geholpen zijn door uitspraken van Femke. En wederom: geen enkele moslim of moslima die ik tot nu toe heb gehoord heeft Femke’s uitspraken over de hoofddoeken opgevat als solidariteit of steun. Integendeel. Wie het wel prachtig vinden en nogal eens willen zeggen dat ze nu weer GroenLinks gaan stemmen, zijn de autochtonen die toch al wat tegen moslims – en hoofddoeken – hadden. Tel uit je winst.
Je kunt trouwens als iemand die hardnekkig hoofddoeken wilt blijven zien als conservatief rustig op de SP blijven stemmen hoor. Naar verluid vindt Jan Marijnissen dat ook.
Marietje mag nog het laatste woord als ze dat wenst, en dan sluit ik op deze track de discussie.
Dank voor het laatste woord. Nou, wat zal ik zeggen?
O ja; Anja, als iemand (ik) een andere mening is toegedaan, betekent het niet dat iemand het niet heeft begrepen. Dat is een aanmatigende en respectloze stellingname. Wie weet heb jij het niet begrepen. Die kans zit er best in, je bent toch menselijk en feilbaar?
Je put uit je persoonlijke kennis-en vriendinnenkring. Je goed recht, maar het overtuigt mij niet van jouw gelijk. Mijn pareltjes zal ik verder bewaren voor iemand bij wie het om meningsvorming gaat, en niet bij iemand wiens mening al zo vast ligt. Dat is geen wijsheid, dat is starheid. Of ego ofzo. En dan hoef je het niet eens met me eens te zijn, dan hoef je me alleen maar beschaafd te behandelen.
Ik vind kortom deze discussie zowel op inhouds- als op betrekkingsnivo ondermaats dus ik geloof niet dat ik hier verder op nog bezoek kom.
peace!
(en doe de groetjes aan Jan)
Hoe kan nou iemand die geen moslima is, bepalen, met wat voor een gevoel een moslima die hoofddoek draagt??? Het klinkt zo stom als een nederlandse niet-moslim praat over, dat een hoofddoek conservatief is en uit onderdrukking wordt gedragen, en dat mensen het eigenlijk niet willen, en zich ervan willen bevrijden, bla bla bla ga zo maar door!!! Hoe kan jij dat nou als niet-moslima weten?!!! Laat die vrouwen met rust zeg!!! Jeetje… Al dat geklets van vrouwen zónder hoofddoek over vrouwen mét hoofddoek. In die hele discussie en mediagekte over dit onderwerp heb ik geen enkel vrouw mét hoofddoek gehoord!!! Terwijl het over een kwestie gaat wat díe vrouwen juist betreft! Is toch een beetje raar of niet mensen??? En ja het staat in de Koran dat een vrouw zich moet bedekken, maar er heerst een beeld bij nederlanders, alsof de moslims alles wat in de Koran staat onder druk uitvoeren en eigenlijk niet willen doen!! Hoe halen jullie dat in jullie hoofd??!! De Koran is voor ons heiliger dan wat dan ook. Volgens mij is die beeld ontstaan door de mispropaganda van Wilders over de Koran. Al zijn de mensen het niet met hem eens, blijkbaar heeft zijn werk ervoor gezorgd, dat de mensen (die ook tegen hem zijn) geloven, dat de Koran een boek is, met onderdrukkende, enge verplichtingen voor moslims. Dus dan is dit een geslaagde missie voor Wilders!!!
Dank je, Ömer
Het lijkt me passend dat hier een moslim het allerallerlaatste woord heeft, en hierbij is deze discussie (voorlopig) gesloten.
Maar Femke zou zich wel eens pijnlijk kunnen vergissen als ze denkt dat emanciperen voor elke vrouw betekent dat ze haar hoofddoek ‘afgooit’. Ik denkl dat er een stroming moslimvrouwen aan het ontstaan is in het westen die emancipeert met de islam en met de hoofddoek. Dat dat wennen is voor tarditionele feministen begrijp ik, maar dat is wel de realiteit!
Ik ben ook een ’traditionele feministe’ A. En ik kan je verzekeren dat er meer zijn zoals ik die heel goed weten dat er een nieuwe golf zich emanciperende moslimvrouwen is – met of zonder hoofddoek. Ik heb het hier vaak gezegd, gewoon omdat ik vrouwen ken: het is heel goed mogelijk om gelovig moslim te zijn en hartstikke geëmancipeerd.
goed stuk anja,
femke met haar gedraai, wilders met zijn kopvoddentax.
misselijk word ik ervan
Karel Martel
Femke Halsema draait niet, Karel. Ze zegt gewoon wat ze vindt. Maar ik ben het niet eens met wat ze vindt.
Het stuk is trouwens van Tineke Bennema.
ja maar anja, nu ook al in Vlaanderen een groot kopstuk van Groen! nb. Lucas van der Talen! tegen hoofdoeken en Moslims, (zie ook het schandelijk verbod op de hoofdoek sinds kort op de scholen in Belgie).
ook voormalig linkse intellectuelen als Benno Barnard en Geert Van Istendael verdedigen nu NB!!!! Filip de Winter!!!!!en nu begint Femke hier bij ons, zij stuurt haar kinderen en ook Wouter Bos niet, niet naar een zwarte school!!!!Dat kan toch niet.
Waar gaat dat heen?
karel
wat als Harry Mulish, Joost Zwagerman, AFth, enz enz zich met Wilders gaan afgeven?
om maar eens een schrikbeeld te noemen.
karel
Karel, ik ben het best met je eens en ik vind het ook zorgelijk, hoeveel mensen die ik kende toch meedraaien met Wilders. Het enige waar ik op reageerde in jouw opmerking, is dat ik niet vind dat Femke draait. Ze draait niet, ze zegt wat ze denkt, en waar ik het niet mee eens ben.
Ik ben het niet met je eens, maar met Femke Halsema.
Ik vind dat iedereen vrij behoort te zijn in zijn of haar denken en doen, maar dat wil niet zeggen dat je het daar ook mee eens hoeft te zijn. Waarom zou Femke Halsema, aan de linkerzijde van de voorzitter, geen kritiek mogen hebben op het dragen van hoofddoeken.
Ik denk ook dat het dragen van hoofddoeken de emancipatie
(mijn laptop kan helaas geen accenttekens aan worden toevoegen)
Ik vind dat iedereen zelf de keuze moet hebben, in waar en hoe men in iets gelooft, maar ik vind niet dat daar geen kritiek op geleverd mag worden.
Ik vind sommige dingen die Christenen doen ook niet kunnen, en daar zou iedereen vrij in moeten zijn daar kritiek op te hebben.
Maar enigszins aparte figuren zoals Wilders, vinden dat die vrijheid afgeschaft moet worden, alles waar hij kritiek op heeft moet verboden worden, of er moet belasting over betaald worden.
Maar iedereen zou het recht moeten hebben om kritiek op anderen te hebben, of het moet in ieder geval bespreekbaar zijn, die ’taboesfeer’ moet weg.
Mensen ‘zeiken’ om alle dingen die anderen doen, waarom is dat op het gebied van godsdienst, in dit geval het dragen van een hoofddoek opeens taboe?
Of Femke Halsema er iets mee opschiet met het verkondigen dat ze een fervent tegenstander is van het dragen van hoofddoekjes, is een ander verhaal. Maar zij heeft net zo het recht om kritiek te hebben op het dragen van hoofddoekjes, als anderen het recht hebben om hier niet mee eens te zijn.
Zover waren we al, Bart. Inderdaad, iedereen behoort vrij te zijn in denken en doen, en als Halsema wil verkondigen dat zij denkt dat vrouwen zonder hoofddoeken toch geemancipeerder zijn dan vrouwen met, dan mag ze dat zeggen, en dan mag ik dat op mijn beurt een domme opmerking vinden. Omdat zij net zo goed als ik de buitengewoon geemancipeerde vrouwen met hoofddoek ook kent.
Het is dus niet taboe om dat te zeggen, het is gewoon een beetje dom. En er is ook geen taboe op dat ik mag zeggen dat ik dat dom vind.
En jij wil het liever met Femke eens zijn dan met mij? Ga vooral je gang, ook daar is geen taboe op, maar bedenk even dat jij geen vrouw met hoofddoek bent over wie dat gezegd wordt.
Beste Anja ik snap er niets meer van.
Hoe feministisch zijn we bezig als half europa in elke talkshow en elk journaal gaat bepalen hoe een islamitische vrouw zich op straat moet kleden.Die doek is als religieus symbool beschermd door de Nederlandse wetgeving in het normaal werk en leefverkeer, met hier en daar uitzonderingen. De enige gezonde discussie die we als samenleving moeten voeren is of we religieuze symbolen willen toestaan in de grijze gebieden waar de wet en rechtsgeschiedenis nog weinig over zegt (levensbeschouwelijk onderwijs, politie en de rechtbank).
Wat een schijnvertoning is de maatschappelijke discussie die nu plaatsvind. Ik het het gevoel dat iedereen de kluts kwijt is. Zien mensen nou echt niet in hoe banaal en paternaliserend dit hele sentiment van onderdrukt-vrouw-met-doek is.
Waarom richten we ook geen bevrijdingsbeweging op voor anorexia-modellen-in-parijse-modewereld of zonnebank-tutten-met-siliconen-tieten, want hoogstandjes van feminisme zijn bovengenoemde categorieen ook weer niet.
Volgens mij ging vrouwen emancipatie over het vergroten van de keuzemogelijkheid van de vrouw op elk gebied, empowerment dus. Dat ze op basis van de juiste informatie, volledig onbelemmerd en niet gedwongen door opzettelijke of indirecte politieke, maatschappelijke, sociale en economische barrieres zelf keuzes kon maken over haar leven,lijf en beeldvorming.
Ik snap niet waarom dat allemaal word geprojecteerd op het wel of niet aanwezig zijn van dat ene doekje.
Als je zo bezorgd bent om de emancipatie van de moslima’s richt dan een praatkring op in de moskee, doe huisvisitaties, richt een opvanghuis op of zet in het uiterste geval alle moslim mannen achter slot en grendel, is Geert ook weer blij. Maar ga geen kleding designer spelen alsof dat doekje de aan-uit knop voor onderdrukking is.
Please people get a life
Een niet-nederlandse-niet-moslima-die-niet-begrijpt-waar-dit-hoofddoekjes-gezeur-allemaal-over-gaat
Mooi gesproken Jennifer, helemaal mee eens.
anja meulenbelt is geweldig! leve de vrijhijd van meningsuiting(of vragen stellen)
Anja,
Achter die hoofddoek gaat vaak minachting voor het nieuwe land van bestemming en haar ingezetenen schuil. Veelal willen Moslimimmigranten niet integreren en participeren en assimileren, waarmee zij aan onze samenleving waarde kunnen toevoegen, maar willen zij enkel ons land overnemen en onderwerpen en op onze ingezetenen parasiteren. En zulke primaten kunnen we missen als kiespijn
Wat jij perfect laat zien, Laura, is dat een hoofd zonder hoofddoek vol kan zitten met de meest achterlijke rotzooi. Je kijkt niet uit je doppen, je denkt niet zelfstandig na, je zit tot je kruin vol met vooroordelen, je bent, kortom, een schoolvoorbeeld van hoe het niet moet. Mijn moslimvriendinnen, met of zonder hoofddoek, zijn toonbeelden van beschaving vergeleken bij jouw enorme kwaadaardige stupiditeit.