Nasser Rishrami is 64. Geboren in Beit Sahour, en in de VS gestudeerd voor engeneer in iets ingewikkelds. Terug in zijn geboorteland kon hij daar niet mee aan het werk, en hij begon les te geven in wiskunde, aan een school in Jeruzalem. Vroeger, in betere tijden, kon hij gewoon met de bus naar Jeruzalem, dat duurde een kwartiertje, met veel verkeer misschien vijf en twintig minuten.

Maar de bezetting werd erger, en toen had je opeens een vergunning nodig om in Jeruzalem te mogen werken. Samen met de andere leraren besloot Nasser die vergunning te boycotten – wat een idiotie ten slotte dat je een vergunning nodig had in je eigen land om in een stad een kwartiertje verderop te gaan werken. En er was nog een probleempje, Nasser stond bekend als iemand die politiek gezien actief was, en alle Palestijnse politiek was voor de Israëli’s verdacht en hij zou geen vergunning hebben gekregen.

Zo vonden de leraren een manier om toch Jeruzalem in te komen, dan liepen ze er maar voor om door de bergen, om de soldaten te ontlopen. Een half uur extra was dat, “we noemden het onze ochtendgymnastiek”, zei Nasser. Soms werd iemand gepakt door een soldaat, dan zat je een uur of twee, drie vast en werd terug naar huis gestuurd, dan was je de dag erna nog voorzichtiger.

Er kwamen meer soldaten, de controle werd strenger, de sluipwegen langer, ze liepen helemaal om via Abu Dis, tussen de huizen door. Als je toch gepakt werd zat je uren naast de weg, de jongeren werden ook wel eens geslagen. Hij niet, daar vonden ze hem kennelijk al te oud voor. Wie opgepakt werd moest een verklaring ondertekenen dat hij nooit meer naar Jeruzalem zou gaan.

En toen kwam de muur. Het lukte nog steeds om naar Jeruzalem te komen, maar het werd moeilijker. Nasser had een collega, een vrouw van zeventig, die moest dan ook door de bergen lopen, meer dan een uur. Eens vonden ze een nieuwe weg, door een rioolbuis. Dan moest je je schoenen uitdoen, je broek opstropen. Het stonk. Sommigen die al meer ervaring hadden namen zeep en een handdoek mee, en dan naar de dichtsbijzijnde moskee om je voeten te wassen, zodat je niet stinkend op school aankwam. “Ik ken nu de hele omgeving van Jeruzalem”, zegt hij, “elke straat, elke olijfgaard, elk geitenpaadje, elk dorp”. Of het ondanks de muur nog steeds mogelijk is om van Beit Sahour naar Jeruzalem te komen? “Ik heb het al een tijd niet meer geprobeerd”, zegt hij, “maar ik denk het wel”.

Nu na vele jaren is het hem gelukt om een vergunning te krijgen om in Jeruzalem les te geven. Met behulp van een solidaire Israëlische advocaat, want zijn eerste paar aanvragen waren afgewezen. Nog is het niet simpel, want nu moet hij ’s ochtends in de rij bij het checkpoint dat we bezochten, twee uur, soms duurt het nog langer. Vergunning laten zien, je elektronische kaartje dat doorgaat voor identiteitsbewijs, dan je hand in een machine om je vingerafdruk te controleren. Het gaat nogal eens mis, dan word je teruggestuurd, moet je nieuwe vingerafdrukken laten maken, ben je weer drie dagen kwijt dat je leerlingen geen les krijgen.

Er staan nog 18.000 mensen op de lijst voor een vergunning. Meer dan dertig procent van hen zullen er geen krijgen. Het blijft altijd onduidelijk waarom je wordt afgewezen, en je kunt dus niet in hoger beroep. Je kunt het alleen maar opnieuw proberen, en elke keer kost dat geld.

Ik ben ook wel eens illegaal ’s nachts in Jeruzalem blijven slapen, zegt Nasser, vanwege al die uren bij het checkpoint, maar dan mis ik mijn familie. En dan ga ik maar weer in de rij staan.

Hoelang hij door wil blijven werken? ‘Zolang als ik kan. Minstens tot ik zeventig ben”.

Met zijn kinderen gaat het gelukkig goed, een zoon studeert in de VS, een andere in Duitsland, een dochter is getrouwd in Amman, de tweede werkt in Ramallah, geen van hen hoeft dagelijks de tocht te maken van hun vader.