(Ruth Dayan is de grijze dame in het midden)

Tijdens het schrijven van mijn boek heb ik me veel verdiept in de zionistische pioniers waarvan er zovelen nu diep teleurgesteld zijn in hun land. De een na de ander hoor je zeggen: dit is niet wat we ons er bij voorstelden. Dit was niet de bedoeling. Zo ook Avnery, over wie ik het gisteren had. Hier. Net als voor iemand als Avraham Burg is de geschiedenis van Israël voor hem verdeeld in een glorieuze begintijd, waar hij nostalgisch over terugdenkt, en het verval erna, dat door teleurgestelde zionisten meestal wordt geweten aan de bezetting na 1967, en de opkomst van de kolonisten. Zij zijn het die het nu voor Israël verpesten.

Voor velen van die zichzelf progressief en links achtende zionisten (wat voor mij als socialist een contradictio in terminis is: socialisme voor één etnisch-religieuze groep met uitsluiting van een andere lijkt mij geen socialisme) is 1967 dus het jaartal van het geweten. Daar ben ik het dus niet mee eens, en er zijn andere Israeli’s die dat ook niet zijn. Yitzhak Laor, bijvoorbeeld, voor wie een ‘liberal’, een progressief zionisme niet bestaat (The myths of liberal zionism). Of Benjamin Beit-Hallahmi die in zijn belangrijke boek Original Sins korte metten maakt met de mythe van de ‘goede oude zionistische tijd’ – de pioniers konden in de illusie leven dat ze bezig waren met de opbouw van een vooruitstrevende en progressieve staat omdat de ‘inheemsen’, de oorspronkelijke inwoners, grotendeels verdreven, vrijwel onzichtbaar waren. Zolang je het ‘Arabische probleem’ kon ontkennen, kon je de illusie handhaven dat er een geweldig mooi land werd opgebouwd. Wat er met de bezetting van 1967 gebeurde is dat er 2,5 miljoen Palestijnen onder de heerschappij van Israël kwamen, en met de bezetting, en de intifada’s, niet meer te loochenen viel dat het onrecht van destijds nog steeds voortging. Met de Palestijnse opstanden werd het sprookje van het mooie zionisme behoorlijk verstoord.

Daar dacht ik aan toen ik het interview las met de weduwe van Moshe Dayan, die met dat lapje voor zijn oog. Ruth Dayan is nu 93, en nog steeds actief. Een joodse Palestijnse, in feite, ze woonde er al voor 1948. Verontwaardigd wijst ze het idee van de hand dat zij medeplichtig was aan de verdrijving van de Palestijnen, wij kochten het land op, zegt ze. En zegt er natuurlijk niet bij dat de zionisten ook voor 1948 al aan de gang gingen om de ‘Arabieren’ uit te sluiten, en dat, toen bleek dat met opkopen van land niet meer dan zo’n zeven procent in handen kwam van de zionisten geweld werd ingezet: wat Pappé heeft beschreven in De etnische zuivering van Palestina. Ze moet niets weten van het idee dat Israël de Westoever en de Gazastrook na 1967 meteen terug had moeten geven – ook haar man ging enthousiast aan de gang om de gebieden te koloniseren tenslotte.

Maar toch bevalt het haar allemaal niet: het zionisme heeft zijn taak er op zitten, zegt ze: “We hebben nu heel wat oorlogen achter de rug en ik kan er niet omheen dat ze ons niet moeten. Als ik naar de ‘gebieden’ ga kan ik ze (de Palestijnen) geen hoop geven. Het is vreselijk. Vooral de muur. Die kan ik niet verdragen. Niets zal het terrorisme tegenhouden behalve de dialoog”.

“We gaan maar door met bezetten. We bezetten nog steeds meer. We weten niet hoe we vrede moeten maken.We gaan van oorlog naar oorlog en dat houdt nooit op. Wie z’n schuld het is? De onze. Met alle macht die we hebben zijn we niet in staat om een stap naar de vrede te zetten.”

Het hele verhaal: hier.