Hedy d’Ancona

Na een testje op Trouw waarbij je je score kon nagaan op religiositeit en Calvinisme, nu ook eentje waarbij iedereen de eigen mate van fundamentalisme kan meten. Hedy d’ Ancona deed de test, en haalde een F-factor van 21% – dat wil zeggen: 31% op fundamentalisme in het algemeen, en nul op religieus fundamentalisme.

Fundamentalisme wordt tegenwoordig meestal gezien als het onwrikbare geloof in de absolute waarheid van de eigen religie, plus de neiging om die op te leggen aan anderen, maar, zegt Trouw terecht, het kan ook gaan om de onwrikbaarheid van opvattingen überhaupt. Zo kan iemand die overtuigd atheïst is ook aardig hoog scoren als fundamentalist.

Hedy d’ Ancona erkent nog voor ze de test heeft afgelegd al dat ze zeker fundamentalistische trekjes heeft: als het gaat om, bijvoorbeeld, gelijke rechten voor mannen en vrouwen valt er met haar niet te sjoemelen. (Zie het hele verhaal hier)

“Fundamentalisme is voor mij een onwrikbaar geloof in je eigen gelijk, een geloof dat niet voor rede vatbaar is. Het staat voor mij ook voor een zekere minachting voor mensen die dat geloof niet met je delen. En het staat voor het gebruik van al dan niet toegestane middelen om de ander tot jouw overtuiging over te halen. Ook ik heb fundamenten waar niet aan mag worden getornd, zoals de gelijkwaardigheid van mensen. Ik ben fundamenteel tegen racisme, fascisme en discriminatie. Maar dat wil niet zeggen dat ik in alle gevallen alle middelen zou gebruiken om mensen de mond te snoeren.”

Een van de vragen in de test is of je voor je overtuigingen bereid zou zijn om de wet te overtreden. Zeker. Toen abortus nog strafbaar was heeft ze vrouwen geholpen een abortus te doen, heeft ze de artsen ondersteund, en ook heeft ze de wet overtreden toen ze zelf een abortus onderging. En gezellig wiet roken, ook dat heeft ze gedaan toen het nog strafbaar was. Voor zichzelf kan ze dat nog steeds verantwoorden: wetten zijn immers aan tijd en regimes gebonden, en er zijn regimes die bepaalde mensen verhinderen om deel te nemen aan het maatschappelijke leven, en daar zal ze zich altijd tegen blijven verzetten.

D’Ancona heeft zelf een joodse achtergrond, ze verloor haar vader in de Tweede Wereldoorlog. Later, als PvdA-politica, probeerde zij de wetten vooral te veranderen in plaats van te overtreden. Zo verdedigde zij met hand en tand de wet gelijke behandeling, de abortuswet, een tolerant asielbeleid en dito drugsbeleid, staat er in Trouw. Haar strijd is nog niet gestreden. Met grote instemming vult d’Ancona bij de test in dat haar waarden onder druk staan.

„Ik vind de toon van het asiel- en migrantendebat in Nederland bedenkelijk. Ik vind het werkelijk beschamend dat Nederland vanuit Europa op het matje is geroepen omdat hier kinderen in de gevangenis zitten. Hier worden uitgeprocedeerde moeders en kinderen zonder een cent op straat gezet, terwijl ze niet terug kunnen naar hun land. Met name de Midden-Oostenpolitiek van Nederland vind ik verderfelijk en schandelijk, het feit dat Nederland dwars ligt in Europa bij het stellen van condities aan Israël. Ik houd van Israël, maar vind de Israëlische politiek schandelijk. Ik schaam me ervoor dat Nederland achterstelling en onderdrukking van de Palestijnen toelaat. Ik ben niet meer actief in de politiek, maar zal hier als politiek activist – onder meer voor een Ander Joods Geluid – altijd mijn verontwaardiging over uitspreken.’’

Eens, toen we nog voornamelijk feminist waren kwamen Hedy en ik elkaar nog wel eens tegen, maar waar zij voorop liep in ManVrouwMaatschappij, zat ik toen in het wat radicalere deel van de vrouwenbeweging. MVM vond ik toen veel te braaf, een organisatie van mevrouwen. Maar het is leuk om te merken hoe we in de loop van de tijd naar elkaar toegegroeid zijn, zij steeds minder mevrouwig, en ik ondertussen netjes getrouwd (nou ja netjes) en beide maken we ons verschrikkelijk druk over het anti-migrantenklimaat en de lafheid van Nederland om stelling ter nemen tegen de onderdrukking van Palestijnen. “Onrechtvaardigheid windt me meer op dan toen ik 25 was”, zegt d’ Ancona. En ik merk het ook, milder ben ik bepaald niet geworden nu ik de pensioengerechtigde leeftijd heb bereikt. Zeker niet in deze tijd, waarin ik, net als Hedy, constateer dat mijn waarden ernstig onder druk staan.

Okee, dus vulde ik zelf ook de test in, hoewel ik opnieuw de ervaring opdeed dat ik nooit helemaal in de vakjes van de vragen pas. En ja hoor, net als Hedy maar nog een tikje erger: fundi light. Want als gelovige geen nul op religieus fundamentalisme.

(wordt vervolgd)